گروه گزارش/

همان گونه که پیش تر نیز آمد ( این جا ) ؛ نشست رسانه ای « محمود امانی طهرانی » دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش با خبرنگاران  سه شنبه 4 آبان برگزار گردید .

آن چه در زیر می آید ، پرسش و پاسخ مشروح علی پورسلیمان مدیر صدای معلم با دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش است .

گروه گزارش/

در روزهای اخیر ، قرار گرفتن نام «ثریا مطهرنیا» در فهرست ده آموزگار برتر جهان انعکاس گسترده ای در رسانه های داخلی و خارجی داشت . ( این جا )

آن چه این معلم برگزیده ایرانی را از سایر معلمان نمونه متمایز و برجسته می کند اهتمام وی در حوزه نویسندگی ، رویکرد انتقادی بانو مطهرنیا به مسائل آموزش و  انتشار مکتوبات در حوزه حقوق شهروندی است .

« صدای معلم » بر اساس رویکرد خود از همان آغاز که نام ایشان مطرح گردید ؛ گزارشی تفصیلی در این مورد منتشر  کرد . برخی فعالان صنفی در شبکه های اجتماعی از این حرکت به عنوان شوآف ، عوام فریبی و... یاد کردند اما از نظر  این رسانه ، حضور رئیس مجلس در کلاس درس در حالی که به نظر می رسید معلم برگزیده در جریان امر نبوده است حرکتی انسانی و قابل تقدیر است .

در این گزارش به نقل از معلم برگزیده جهان چنین آمده بود :

« شاید روزی نمی شد که تصور کرد ، سن قربانی گرفتن عدم توسعه و عدم توزیع عادلانه ثروت به سن یک کودک دبستانی برسد ، اما رسید!

شاید روزی نمی توانستیم تصور کنیم که نتیجه ی نگاه خصوصی سازی شده به آموزش و پرورش و عدم حمایت های بودجه ای از این نهاد به تراژدی های پی در پی تبدیل شود ، اما شد!

این چه سیاست گذاری ای است که درک نمی کند که آموزش و پرورش کشور در بحران و آموزش و پرورش مناطق محروم در بحرانی مضاعف است؟

این چه نظارتی است که نمی بیند بخش وسیعی از مدارس روستایی در مناطق محروم و حتی مدارس شهری این نقاط از کمترین استانداردهای لازم برای ایجاد یک محیط مطلوب آموزشی برخوردار نیستند؟

این چه اِعمالی است که به جای تذکر و وادار کردن سیاست گذاران به تغییر رویه دادن در قبالِ نگاه تعدیلی به آموزش و پرورش و گوش سپردن به معلم سال قبل دنیا که هشدار داد : این مدرسه فضای مناسبی برای آموزش نیست ، معلم امسال دنیا را که با درد و اندوه و همراه با پدر دنیا او را به بیمارستان رساند مقصر می داند؟ آن چه این معلم برگزیده ایرانی را از سایر معلمان نمونه متمایز و برجسته می کند اهتمام وی در حوزه نویسندگی ، رویکرد انتقادی بانو مطهرنیا به مسائل آموزش و  انتشار مکتوبات در حوزه حقوق شهروندی است .

این "چه ها " و دیگر پرسش ها ، دیگر آفتاب روزِ نو را به دُنیا هدیه نمی کند اما می تواند مانع رُخدادهایِ تلخ دیگری شود اگر در پَسِ پُشتِ توجیهاتِ شاذ و استدلالات کَشّافِ مجریان ، ناظران و داوران به دیگر شکل ، بازنمایی نشود.

از دست دادن دنیا به خاطر اهمال آموزگارش نیست ، این درد از اهمالِ بزرگتری می آید که چند دهه اعمال سیاست های نئو کینزی و فریدمنی را در خود پنهان کرده است ، سیاست هایی که آموزش و پرورش را یک بنگاه خود گردان می خواهد و وزیرش را سرپرست یک فروشگاه بزرگ ، فروشگاهی که توان تامین نیازهایش را ندارد مگر با تغییر کاربری ، غیر انتفاعی سازی ، تعدیل ساختاری ، ریاضت بودجه ای و در نهایت آوارِ دیوارهایِ فرسوده ی شعارهای توسعه! ... »

با وجود وسعت خبری این رویداد مهم اما وزارت آموزش و پرورش در این مورد کاملا منفعل و بی تفاوت بود . حتا خبری کوتاه از موفقیت این آموزگار ایرانی در پرتال وزارت آموزش و پرورش مشاهده نگردید .با این حال ، رئیس مجلس شورای اسلامی در روزهای اخیر دیداری با خانم مطهرنیا داشت .

برخی فعالان صنفی در شبکه های اجتماعی از این حرکت به عنوان شوآف ، عوام فریبی و... یاد کردند اما از نظر  این رسانه ، حضور رئیس مجلس در کلاس درس در حالی که به نظر می رسید معلم برگزیده در جریان امر نبوده است حرکتی انسانی و قابل تقدیر است .

مطهرنیا در این ویدئو به صراحت عنوان می کند : « یک بنیادی رفته را بودم . می خواستم با رئیس اش ملاقات کنم . از ایشان درخواست ملاقات داشتم . به مسئول دفتر گفتم من از کردستان آمدم . می خواهم رئیس تان را ببینم . می دانی برگشت و به من چه گفت ؟ گفت : خانم مطهر نیا ! ما وزیر و معاون وزیرش را راه نمی دهیم ، به شما ملاقات دهیم ! یعنی تا ترمینال که رفتم گریه کردم ... »

یافتن انسان ها و حتا معلمانی که فقط به فکر خودشان و منافع شان نباشند و در این اجتماع به دیگران و انسان های نیازمندِ کمک بیندیشند  ، امری بسیار دشوار و دور از ذهن به نظر می رسد .

« صدای معلم » ضمن تبریک مجدد به بانو ثریا مطهرنیا امیدوار است که توجه به آموزش فارغ از شعار و تبلیغات در اولویت برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های جمهوری اسلامی قرار گیرد و مقامات و تصمیم گیرندگان در سطوح مختلف توجه به مناطق محروم و غیربرخوردار را در صدر امور قرار دهند .

مسئولان در این زمینه جز « خدمت بی منت » و « پاسخ گویی مسئولانه » وظیفه ی دیگری ندارند .

( ویدئو کلیپ را مشاهده فرمایید)

پایان گزارش/

گروه استان ها و شهرستان ها/

پیش تر گزارشی از دبیرستان و دبستان روستای حسن آباد سنجابی از توابع شهرستان دلفان لرستان به قلم محمدکرم احمدی در صدای معلم منتشر گردید . ( این جا )

در این گزارش آمده بود :

« هم اکنون، با از راه رسیدن سرما و محرومیت مدارسی از کشورمان ،خیزش و زبانه کشیدن این آتش های جانسوز، الاخص در مناطق محروم ، محتمل است.

نمونه آن ساختمان آموزشگاه دبیرستان و دبستان روستای حسن آباد سنجابی از توابع شهرستان دلفان لرستان، با جمعیت بالغ بر 80 دانش آموز معصوم روستایی ست که بر اثر نادانی پیمانکار وقت و عدم نظارت ناظرین یا چشم پوشی به عمد ، محل استقرار بخاری های گرمایشی، دقیقا در محل ورودی کلاس های درس بنا شده اند به سان هیولایی که بر در ورودی کلاس در کمین است و منتظر خدشه بر صورت کودکان محروم .

در شرایط عادی عبور دانش آموز از این کلاس های درس، به آسانی انجام نمی گیرد چه رسد به کوچکترین حادثه ای متاثر از این نابخردی که نه راه خروجی هست و نه راه ورودی به کلاس درس. هر چند هم اکنون جابه جایی و جانمایی و یا استفاده از سیستم های گرمایشی استاندارد راه حل مشکل است اما در این اوضاع اقتصادی از عهده مدرسه و کارکنانش برنخواهد آمد ....

این نمونه و هشداری است که مسئولین آموزش و پرورش، مدارس در معرض خطر را شناسایی و تدابیر لازم را به کار گیرند .

الان که بازگشایی مدارس در دستور کار است، اهمیت موضوع بیش از پیش جدی است.

مزید بر اطلاع و از سر ترس یا در رفع دغدغه، گفتیم تا مبادا عدم اطلاع رسانی، چنگ لاعلاج بر صورت زیبای فرزندان ما بیاندازد و توجیه بی تدبیری ها شود. »

پس از انتشار این گزارش ، « میثم حاجی پور » به صدای معلم گفت که ایمن سازی این واحد آموزشی در دستور کار نوسازی قرار گرفته است .

آقای احمدی به صدای معلم گفت :

« به عنوان معلمی در وظیفه مدیریت دبیرستان دوره اول از مناطق محروم استان لرستان، گزارشی مبنی بر مشکلات مدرسه به خدمت جناب پورسلیمان و رسانه رسایش ارسال نمودم. امروز فعالانه مسئولین ذیربط در مدرسه مذکور حاضر بودند .قطعا نتیجه رسانه و اثر آن این خدمت را به دانش آموزان، خلق نموده است.

وظیفه می‌دانم که نهایت سپاس را از قلم و قدم ایشان دراین راستا داشته باشم.

دعای خیر کودکان و فرزندان معصوم و مظلوم بدرقه راه تان. »

این رسانه ضمن سپاس از پی گیری رئیس روابط عمومی سازمان نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس کشور امیدوار است که ایمن سازی همه مدارس محروم ایران با تخصیص اعتبارات مناسب و مکفی و با نظارت دقیق ، علمی و جامع در اولویت قرار بگیرد .

پایان گزارش/

   از چهارشنبه تا ظهر جمعه بیش از پانصد پیام مجازی، پیامک، زنگ و مراجعات حضوری در خصوص چرایی و چگونگی بازگشایی مدرسه در روز شنبه ۱۵ آبان دارم.

و جالب تر آنکه هیچ جوابی متقن و معقولی برای ارائه و اقناع مخاطبان در چنته نیست.

این حال و روز مدیران مدارس پرجمعیت دولتی در روزهای کرونایی اخیر است.

به لطف کرونا بالاخره واژه منحوس « مدرسه محوری » روی میز روساست .چون احتمال خطر و پرداخت هزینه می رود ، وزارتخانه مدیران مدارس را سپر بلای خود کرده و مدرسه را در مقابل مردم هیجانی، اقناع نشده و خشمگین تنها رها کرده است و صرفا با اخبار ضد و نقیض و شوآف رسانه ای بر دامنه این تشویش اذهان عمومی و التهاب مردم اضافه می نمایند.

در ابتدا می گفتند مدرسه محوری است یعنی شورای مدرسه مرکب از مدیر، نماینده دبیران و رئیس انجمن با توجه به شرایط خاص مدرسه تصمیم گیری نمایند. بعدا مدیران مکلف شدند در سامانه "ال تی ام اس" به سوالات چالشی در خصوص میزان آمادگی مدرسه در مقوله بازگشایی مدرسه جواب دهند.

در صورتی که مدیر با مسئولیت خود به همه گزینه ها جواب مثبت دهد می تواند مجوز اداره برای بازگشایی حضوری مدرسه را دریافت نماید.

اندکی داستان را واکاوی کنیم.

اگر مدیری مثلن در مقابل سوال : « تهویه مناسب در کلاسها » جواب خیر دهد مجوز بازگشایی نمی گیرد مگر آنکه شرایط تهویه مناسب را فراهم نماید (البته معلوم نیست با کدام بودجه و کدام اعتبارات) و...

خلاصه تکلیف مدیران در قبال بازگشایی مدارس مشخص نیست، همه جا نظرات نسبی و البته شرطی و توام با اما و اگرهاست.

- انجمن اولیا می گوید بازگشایی به شرطه ها و شروطه ها
- در شورای دبیران جنگ رتبه بندی شعله ور است.
- شورای مدرسه ساز خودش را می زند .
- بخشنامه ای هم که صادر نشده است
- اداره هم کسی حرف آخر را نمی زند.

مدیران مدارس نیز اکثر مأخوذ به حیا و محافظه کار بوده و حتی در خصوص منافع و مصالح مشترک خود نیز در گروه‌های مرتبط (از ترس جاسوسان اداره و کپی پیست کنندگان مطالب) بحث و گفت و گو نکرده و سایلنت و ساکتند و حداکثر به ارسال پست های صبح به خیر، شب به خیر و بعضا ارشادی و «همه جا آرومه» مشغولند.

از منظری دیگر فرض کنیم از فردا قرار بر بازگشایی اختیاری مدارس باشد ؛ تکلیف کسانی که به بهانه و یا واهمه کرونا مدرسه نیستند چیست؟

آیا معلمان حاضرند؟ و یا انصاف است که با حقوقی نازل دوباره کاری کرده و برای غایبین در خارج از وقت اداری تدریس نمایند؟ در صورت "بازگشایی ترکیبی" ، سرنوشت امتحانات دیماه چه خواهد شد؟ و دهها سوال بی جواب دیگر...

در اینجا بدون ذکر نام همکاران عزیز نظرات برخی از مدیران البرز را بدون ویرایش تورق می کنیم.

* "و پاسخ یک مدیر در سوال دوستان که چرا فقط ناظریم و درگفتمان شرکت نمیکنیم ،،،،،،ما همیشه یک چیزی رو خوب یاد گرفتیم و ان اینکه( خودمان یکاریش میکنیم ) مگر نه اینکه وقتی دانش اموز نت نداشت گوشی نداشت تدریس مجازی شد خودمان یکاریش کردیم ،،،،وقتی سرانه نداریم خودمان یکاریش میکنیم ،،،،،وقتی دستور ضدعفونی و تهویه ی مناسب ووووو میاد باز خودمان یکاری میکنیم ،،،توزیع کتاب ،،ثبت نام های پر مشکل ،،،سامانه های بدون جواب ،،،نبود امکانات ،،،،،همه رو خوب انجام میدیم چون یادگرفتیم ( خوتون یکاریش کنید ) مگر نه اینکه از ما جمع آوری کمیته ی امداد و بازگشایی و سرویس دانش آموزی و پروزه ی مهر و مسابقات آزمایشگاهی و وووووو میخان نه الان همیشه ،،بستر کار فراهم نیست ولی بلدیم خودمون یکاریش کنیم ،،،،،،،،،الانم درخصوص حضور وعدم حضور همکارا ودانش آموزان خودمون یکاریش میکنیم چون یادگرفتیم ،،،،،،"

"درود بر شما همکاران عزیز اگر بنا ب باز گشایی مدارس باشد در شورای مدرسه چند درس انتخاب و بصورت حضوری خدمات ارائه خواهد شد و مابقی دروس آنلاین در صورتی که درسی حضوری ارائه شد دیگر آنلاین نخواهد داشت و دانش آموزی که حضور پیدا نمی کند باید از محتوی های دیگر استفاده کند آن هم ب شرطی که اولیا و مدرسه با هم هماهنگ باشند که دانش آموز و اولیا در جریان این امر باشند ی پیشنهاد اینه که دانش آموزان در دو گروه دسته بندی شوند و بنا ب نظر شورای مدرسه در مدرسه حضور داشته باشند البته این امر ب تعداد دانش آموزان هر مدرسه بستگی دارد"

* با سلام
دوستان علت مدرسه محوری شدن و تعجیل در بازگشایی مدارس این است که از وزارت تا اداره هیچ برنامه ای برای آموزش نداشته و ندارند! اگر غیر این هست برنامه عملی که قابلیت اجرایی دارد در سطح استان به مدارس ابلاغ کنند.
معلم رباط نیست که هم در مدرسه حضور داشته باشد و هم در شاد تولید محتوا کند تولید محتوا به خیال دوستان اداره تا وزارت یک پیامک است! چه میداند که در منزل همکار، که تولید محتوا می کند به زندان زن و فرزندان تبدیل شده. لباسشویی خاموش، کسی صحبت نکند،کسی راه نرود، کسی تلویزیون روشن نکند، مهمان نیاد و.... تا من معلم با امکانات شخصی و هزینه های شخصی خود تولید محتوا کنم!!! باید این مشکلات را درک کرد.معلم بعد ازظهر که صبحش در کلاس های حضوری بوده ،نیاز به استراحت و زمان برای مطالعه روزانه دارد.

اینا باید مدارس را دو شیفت کنند و تراکم را پایین بیارند و کلاس ها را دو گروه حداکثر ۱۵ نفره کنند و به همکار دوبله اضافه کار بدهند تا با کمترین نارضایتی و خطر به کار و همکاری دل ببندند.
اما چه فایده که آموزش و پرورش در حاشیه اولویتها هم غرق شده و اون راه توسعه پایدار کشور که مسیرش از آموزش و پرورش عبور می کند بسته شده است.
الان می خوان فقط با بازگشایی مدارس در پیک و موج ششم کرونا ، دانسته یا ندانسته، قتلگاه ایجاد کنند و به اولیا بگویند که مدارس باز است و کلاسها حضوری است.تا شاید پاسخی و توجیهی برای نارضایتی برخی اولیا و دانش آموزان داشته باشند و اگر هم مشکلی بوجود بیاد مدیر به عنوان رئیس دستگاه و تیم شورای مدرسه ، شدیدا مورد بازخواست و کوتاهی در امور جاریه به هیات تخلفات معرفی کنند.
حداقل ۲ روز برنامه حضوری در مدرسه برایشان کفایت خواهد کرد.
تا وزارت به خواسته های خود برسد.
هنوز کلاس های شاد را نتونستند دایر کنند ، مدیران انجام دادن.!!!!
هنوز ابلاغ سیستم همکاران صادر نکردند!!!!
چکار می کنند اینها؟؟؟؟؟"

* بالاخره این سوال بی پاسخ موند :
در شرایط فعلی آیا همه معلمان ملزم به حضور در مدرسه هستند؟
این چه باز گشایی میشه که فقط مدیران و معاونین الزام به حضور دارن نه شاگرد نه معلم.
هر مدرسه هم با سلیقه خودش یک طرح رو اجرا میکنه
به نظرم این یک رها شدگیه.

" خوب وزیر که نداریم،مدیران مناطق و مدیر کل،همه و همه بلاتکلیف اند که آیا هستند؟ نیستند؟لذا نسبت به قبل بیشتر دچار روزمرگی بیشتر و بی انگیزه شدن و دل و دماغ کار کردن ندارند. شرایط تصمیم گیری و تصمیم سازی همینطور میشه که ملاحظه میفرمایید."

"اگر یکی در این شرایط مبتلا به کرونا بشه، اولیاء مطالبه نخواهند کرد؟ آیا اداره از مدیر بابت این ابتکار حمایت خواهد کرد؟؟؟" به لطف کرونا بالاخره واژه منحوس « مدرسه محوری » روی میز روساست .چون احتمال خطر و پرداخت هزینه می رود ، وزارتخانه مدیران مدارس را سپر بلای خود کرده و مدرسه را در مقابل مردم هیجانی، اقناع نشده و خشمگین تنها رها کرده است و صرفا با اخبار ضد و نقیض و شوآف رسانه ای بر دامنه این تشویش اذهان عمومی و التهاب مردم اضافه می نمایند.

" فعلا ب نظرم هرگونه حضور دانش آموز درمدرسه نیازب مجوز دارد
وگرنه ....."

"حداقل معلمان باید ملزم به حضور باشن تا بعد برای دانش آموزان با لطایف الحیل انگیزه حضور ایجاد کرد"

* "با سلام حضور همکاران گرامی
با توجه به اینکه همکاران عزیز دبیر واکسن زده اند. و مثل تمام ارگانها می توانند در مدارس حضور یابند و این امر مستلزم ارسال بخشنامه کلی می باشد و مدیران بزرگوار نمی توانند سلیقه ای عمل کنند.
متاسفانه این موضوع بیشتر در مدارس دخترانه که همکاران عزیزمان هم وظیفه خطیر مادری و هم تدریس را همزمان دارند، اولیا متاسفانه از ایجاد مزاحمت فرزندانشان در کلاس گاها شکایت دارند.
در جلسه ای بیشتر مدیران بزرگوار موافقت خود را با حضور دبیران در مدارس در کلاسهای خود داشتند چه حضوری چه غیرحضوری.
همانطور که دوسال کادر مدرسه حضور دارند و نمی توانند کارخود را از راه دور انجام دهند دبیران هم سر کلاسها حاضر شوند، از مسئولین عزیز می خواهیم در این زمینه ، مدیران محترم را همراهی نمایند."

"بهتر است ابتدا طبق یک بخشنامه ، دبیران محترم ملزم به حضور در مدرسه شوند و سپس به فکر چگونگی حضور دانش آموزان در مدرسه باشیم"

"بله چون در صورت تصویب در شورای مدارس . همکاران گاها باهم مقایسه می کنند و مدارس دچار حاشیه وچالش می شوند."

* "ما از دبیرامون خواهش کردیم شنبه بیان مدرسه و از مدرسه تدریس ترکیبی خواهیم داشت تا ناچار به دوباره کاری نشوند.
به دانش اموزان هم اختیاری بودن و لزوم تزریق واکسن را متشکر شدیم.
با توجه بع پراکندگی دانش آموزان بع لحاظ سکونت و جغرافیای مقصدشون براورد بیست درصد حضور در هفته های اول و به تدریج کاهش این میزان را داریم
مشکل سرویس هم هست که اداره سپرده به خودمون جهت معرفی راننده مورد وثوق مدیر
ما هم با مصوبه انجمن و عدم توانایی تشخیص مورد وثوق بودن(!) این مورد را هم بع خانواده ها واگذار کردیم"

روزهای نخست دانش آموزان به شوق دیدار هم و دلتنگی برای کلاس و مدرسه شاید حضور پیدا کنند اما وقتی عطش شون رفع و نیاز روحی شون اغنا بشه عافیت موندن در تخت و نظاره گوشی رو به نشستن بر صندلی های سخت و رعایت اداب و ترتیب دانش آموز ی ترجیح می دن و تعدادشون مجددا رو به کاهش می ذاره

* درود وسپاس استاد قاسم پور معاون آموزشی یکی از نواحی کرج دریک جلسه فرمودند۱۷۰۰ دانش آموز فرستادیم برای تزریق واکسن فقط ۶۰ نفر واکسن زدند  ۱۶۳۰نفر دیگه خانواده ها موافقت نکردندبه نظرم مسئولین وزارتخانه گرچه قدرت تام اجرایی ندارند ولی باید تصمیم معقولانه بگیرند مثل سال۷۰ من نباشند که مسئول حوزه تصحیح اوراق گفت فقط یک دبیر هنر توشهرستان داریم شما برگهای امتحانی اورا تجدید نظر کن آمدم حدود ۵ برگ از برگهای خانم معلم هنر را از۵ کردم ۴/۵رییس گفت چرا این کار راکردی گفتم که بگن من هم یعنی خودم نظری داشته ونظر داده خندید گفت نمره ها راکم نکن یا آقای دکتر نجفی گفت ترمی مظفر آمد گفت پنجره های باز راببندیم وسالی واحدی کتیم گفتم این هم نظری مثل من بود حالا مسئولاباید تصمیم عاقلانه بگیرندنه تظر نسنحیده وجبران تاپذیر به امید اجرای تصمیم عاقلانه مدیران مدارس نیز اکثر مأخوذ به حیا و محافظه کار بوده و حتی در خصوص منافع و مصالح مشترک خود نیز در گروه‌های مرتبط (از ترس جاسوسان اداره و کپی پیست کنندگان مطالب) بحث و گفت و گو نکرده و سایلنت و ساکتند و حداکثر به ارسال پست های صبح به خیر، شب به خیر و بعضا ارشادی و «همه جا آرومه» مشغولند.

* سلام و عرض ادب و احترام خدمت تمام مدیران و همکاران توانمند ناحیه سه کرج
تمام مطالب و نظرات شما عزیزان در مورد نحوه بازگشایی مدارس را خواندم و حق با شما عزیزان است که در این مسیر بازگشایی مدارس به عنوان یک مدیر انتخاب درست و صحیحی داشته باشید تا هم از لحاظ کیفیت اموزش و هم از نظر سلامتی دانش اموزان مفید و اثر گذار باشد دو دل بودم بودم این مطالب را بنویسم یا نه ولی تصمیم گرفتم تا هر انچه هنرستان موفقیان در زمینه حضوری برگزار کردن کلاس ها درس انجام داده با شما مدیران توانمند در میان بگذارم از هفته اول مهر 15کلاس درس هنرستان را به دو گروه تقسیم کردیم هفته اول خیلی سخت بود ولی هفته دوم با همکاری معاونین و دبیران فنی با حضور حداقل هشتاد درصدی دانش اموزان در حال برگزاری کلاس های حضوری هستیم البته همکاری و همراهی دبیران عزیز اگر نبود امکان برگزار کردن کلاس های حضوری غیر ممکن بود خوشبختانه در این مدت حدودا یک ماهه همراهی اولیا دانش اموزان خصوصا پایه دهم عالی و ستودنی است هر روز حدودا 120نفر دانش اموز به صورت حضوری از ساعت 7/45الی 1ظهر در مدرسه حضور دارند تمام دانش اموزان پروتکل های بهداشتی را را رعایت میکنند هر چند زنگ تفریح کمی سخت میشه کنترل کرد ولی در کل خوشبختانه تا الان مشکلی پیش نیومده و اولیا گرامی همراه ما بوده و هستند با همراهی و همدلی همه ارکان مدرسه میتوان با کمترین مشکل و بتدریج وبا صبر و حوصله کلاسهای درس را حضوری برگزار کرد نمیدونم این مطلب اخر که میخوام یاد داشت کنم چه تصویری از من در ذهن شما ایجاد خواهد کرد مدیران عزیز و توانمند برگزار کردن کلاس درس به صورت حضوری این همه ترس و دلهره ندارد. با توکل بر خدا و با برنامه ریزی و با همراهی دبیران و معاونین محترم و به صورت تدریجی شروع کنید مطمنم یکی از برکات این کار مدبرانه شما عزیزان افزایش کیفیت اموزش دانش اموزان عزیز خواهد بود
ارادتمند تمام مدیران توانمند قاسمی

 و نهایتا اینکه:
بخشنامه ها نامفهوم ،،پاسخ ها نامعلوم، ،آخرش چاره ای نیست باید خودمان یکاری کنیم .
و البته این داستان همچنان ادامه دارد...

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

سی سال چه خوش و زود گذشت و چه سخت و دیر گذشت؛ اما گذشت!

خوشحالم از گذشتش و ناراحتم از گذشتش اما چرا؟! مگر جمع نقیضین محال نیست؟! هست مگر نه؟!

۱_ خوشحالم از اینکه با شور، شعور و شعف فراوان، اولین و یکی از مهم ترین انتخاب های زندگی ام را در میان صدها رشته و دانشگاه انتخاب کردم و در اولین اولویت انتخابی پذیرفته شدم و از بدو ورود به آموزش عالی با اساتید و دانشجویان بزرگواری آشنا شدم که هرگز خاطرات، درس ها و مهارت های زندگی دوره جوانی آن روزگاران فراموش نخواهند شد.

۲_ مسرورم چون در دوره خدمت در آموزش و پرورش شهرستان سردشت از نزدیک با برادران و خواهران بزرگواری آشنا شدم که افکار، گفتار و رفتار نیک شان، توشه ای برای زندگانی بهتر در دنیا و آذوقه ای ماندگار برای روز پسین است. غمگینم که در کشور و مملکتی زندگی می کنم و در سیستمی بودم که روابط ناسالم جای ضوابط را گرفته بود.

۳_ خوشوقتم که در دوره خدمت با اولیای بزرگواری آشنا شدم که درس های بسیاری از آنها آموختم که اگر عمری باقی بود و توفیقی، بتوانم بیشتر در نوشته هایم آنها را منعکس نمایم.

۴_ با حالم از این که در دوره خدمت معلمی و مشاوره ای درس های بسیاری از دانش آموزانم آموختم که در برخی نوشته ها، سخنرانی ها و جلسات دبیران، مشاوران و اولیاء و مربیان انعکاس داده ام.

۵_ شادمانم که در این مدت درس های بسیاری برای زندگی شاد، سالم و صحیح، بدون کینه، حسادت، دشمنی و رقابت ناسالم همراه با صلح ، دوستی و آشتی با خود، خدا، مردمان، طبیعت و جهانیان یاد گرفتم. خدا را شاکرم که نه با افکار، نه با گفتار و نه با اعمال و کردار پیدا و پنهانم دلی را نرنجاندم و نه کسی را نیش زدم و نه برای نان و مقامی، دیگری را پل خود ساختم. بلکه تا جایی که در توانم بود پلی شدم برای دیگران و الحمدلله نه تنها مدرسه بلکه منزل، مسجد و بازار و طبیعت را نیز به کلاس درس و اتاق مشورت و مشاوره برای همکاران، اولیاء و دانش آموزان و دانشجویان و... قرار داده بودیم. و همه این تجربیات، به مدرسه و دانشگاهی تبدیل شده بودند برای خود و خانواده ام!

اما ؛

۱_ متأسفم که در دوره خدمتم با به اصطلاح همکارانی روبه رو شدم که شأن و جایگاه معلمی را قدر ندانسته و«نان به نرخ روز بخور! » و....شدند و تهمت های ناروایی به هنگام «تأسیس انجمن ندای فرهنگیان سردشت(انفس)» و... برای هیأت مؤسس، هیأت مدیره و بازرسان انتخابی و دیگر همکاران فرهنگی ساختند و بعدها هم موجب فشار، تهدید و اخراج عده ای از همکاران بزرگوار فرهنگی شدند که در صداقت، متعهد و متخصص بودنشان هیچ وجدان صادق و بیداری شک و گمان ندارد.( قضاوت را به فرهنگیان و مردم بزرگوار می سپارم.)

۲_ غمگینم که در کشور و مملکتی زندگی می کنم و در سیستمی بودم که روابط ناسالم جای ضوابط را گرفته بود. بهترین نهاد تعلیم و تربیت که مورد قبول و تأیید دین، پیامبران و اندیشمندان است ، به نام آنها مثله می شد و می شود.

۳_ ناراحتم از اینکه در سیستمی کار می کردم که به نسبت نهاد و سیستم های دیگر از لحاظ حق و حقوق و جایگاه با چشم «فرزند خوانده» ای هم به آن نگاه نمی شد و سکانش را معمولا به کسانی می سپردند که نه تعهد واقعی داشتند و نه تخصص و صداقت، بلکه تنها هنرشان«بلی قربان» گویی بود و بس!

۴_ اندوهگینم به خاطر اینکه بزرگترین نهاد و وزارت حجیم، که کمتر خانواده ای به صورت مستقیم و غیرمستقیم از چتر حمایت آن محروم است، ولی از وزیران و مدیران لایق و شایسته محروم است و تنها وزارتی است که بدون وزیر مانده است آن هم در این دوره و زمان حساس آموزشی-تربیتی کرونا ویروس!

۵_  بد حالم از اینکه همه نهادها و ارگان های دیگر «فرزند ناخلف» آموزش و پرورش اند. «بزرگ،کوچک شده است و کوچک، بزرگ!» حتی کسانی وزیر معرفی می شوند که هیچ سنخیتی با آموزش و پرورش ندارند، حتی مورد تأیید مجلس خودی و اصول گرایی هم نیستند. از میان بیش از یک میلیون نفر معلم و فرهنگی واقعی کسی برای وزارت و مدیریت های کلان معرفی نمی گردد؟!

۶_ بی حالم از اینکه در حالی آموزش و پرورش را ترک می کنم که وزارتم بی وزیر است حتی از نوع نالایقش! و معلمانش سال هاست برای رتبه بندی و حق قانونی خود و بازگشت به جایگاه اصلی خویش در تجمع ندای بیدادی اند! اما مورد تمسخر مجلس و دولت و...؟!

اما باز هم دلخوشم به اینکه سرمایه های انسانی بزرگواری در آموزش و پرورش و جامعه شهری و روستایی داریم که هرگز تسلیم «زر»، «زور» و « تزویر» نخواهند شد و پرچم ایمان، علم و دانش، فرهنگ اصیل، صداقت، عدالت و آزادی خواهی را حتی در دوره سخت کرونا ویروس ها زمین نگذاشتند و جان بر کف، میراث گران بهای علم و دانش و ادب را انتقال دادند.

در پایان عرایضم از همه شما بزرگواران (همکاران، اولیاء و دانش آموزان عزیز) حلالیت می طلبم و امیدوارم دعای خیرتان بدرقه راهمان باشد.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﻴﺶ، آن زﻣﺎن‌ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﺎﮔﺮد ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻮدم، اول ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ درسی، ﭘﻴﺶ از آﻣﺪنِ ﻣﻌﻠﻢ، ﻣﺒﺼﺮِ ﻛﻼس وﺳﻂ ﺗﺨﺘﻪ‌ﺳﻴﺎه خطی میﻛﺸﻴﺪ و یک‌ﻃﺮف آن میﻧﻮﺷﺖ: «ﺧﻮبﻫﺎ» و ﻃﺮف دﻳﮕﺮ آن میﻧﻮﺷﺖ: «ﺑﺪﻫﺎ».

ﺑﻌﺪ از ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ دو ﺳﺮﻓﺼﻞ، ﻛﺎر ﻣﺒﺼﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﻼﺳﺎنش ﺑﺪوزد و «ﺧﻮب» را از «ﺑﺪ» ﺗﻤﻴﺰ دﻫﺪ و دو ﺳﺘﻮنِ روی ﺗﺨﺘﻪﺳﻴﺎه را ﭘﺮﻛﻨﺪ.

ﺗﻤﻴﺰدادن ﺧﻮبﻫﺎ از ﺑﺪﻫﺎ ﻛﺎر آﺳﺎنی ﺑﻮد: ﻫﺮﻛﺲ دﻫﺎن میﮔﺸﻮد و ﺣﺮف می‌زد ﺑﺪ ﺑﻮد و ﻫﺮﻛﺲ دﻫﺎن میﺑﺴﺖ و ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد ﺧﻮب ﺑﻮد، ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎدگی!

اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا، ﺑﺎ ﻫﻤﻪی ﺳﺎدگی‌اش، ﻧﻤﻮﻧﻪای ﺑﻮد از ﻃﺮز ﻓﻜﺮهای ﻛﻼن در ﺟﺎﻣﻌﻪی آن‌روز. ﺳﻜﻮت در ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺧﻮب تلقی میﺷﺪ و ﮔﻔﺖوﮔﻮ، ﻫﻤ‌‌ﻬﻤﻪ و ﺳﺮوﺻﺪا، ﺑﺪ تلقی میﺷﺪ.

ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺧﻮب، ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻣﻄﻴﻊ و آرام و ﺳﺮﺑﻪزﻳﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺮش ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮدش ﮔﺮم اﺳﺖ و ﭘﺎ از ﮔﻠﻴﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺮون نمیﻛﺸﻴﺪ و اﮔﺮ کسی اﻳﻦ اﻟﮕﻮ را رﻋﺎﻳﺖ نمیﻛﺮد و ﻛﻨﺠﻜﺎوی میﻛﺮد، ﺳﺆال میﭘﺮﺳﻴﺪ و ﭼﺎﻟﺶهای فکری اﻳﺠﺎد می‌کرد، آدم ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮ و دردﺳﺮسازی تلقی می‌شد.

دﻧﻴﺎ اﻣﺎ، در ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺖ. زﻣﺎﻧﻪ نمی‌اﻳﺴﺘﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻐﻴﻴﺮ میﻛﻨﺪ. اﻳﻦ روزﻫﺎ، دوره‌‌ی دﻳﮕری اﺳﺖ، دوره‌ی اﻧﻘﻀﺎی ﻋﻤﺮ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺴﺘﻪ و ﺳﺮ ﺑﻪ زﻳﺮ و تک‌ﺻﺪایی!

در دﻫﻜﺪه‌ی ﺟﻬﺎنی اﻣﺮوزی، کسی ﻛﻪ ﻟﺐ‌ از‌ ﻟﺐ نمیﮔﺸﺎﻳﺪ ﻧﻤﺮه‌ اﻧﻀﺒﺎط «ﺑﻴﺴﺖ» نمیﮔﻴﺮد ﺑﻠﻜﻪ نمره‌ی «ﻫﻮﺷﻴﺎری» و «مسئولیت‌پذیری» او «ﺻﻔﺮ» می‌شود! ﺑﻪ‌ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎدگی!

سایت دکتر محمدرضا سرگلزایی

بگذارید بی‌مقدمه، تعریفی اجمالی از « اهل تفکر » ارائه دهم، مراد نگارنده از این مفهوم، عبارت است از فئه‌ی قلیلی که سوالات بنیادین خویش را به واسطه‌ی رجوع به منابع اندیشگی و با توسل به متفکران هم روزگار خویش تا سر حد امکان پیگیری کرده و می‌کنند ؛ حال محتمل است گذرشان به آکادمی افتاده باشد، یا نه، هم آنان که با کتاب انس دارند، پای درس اساتید تلمذ کرده‌اند، از شعور متعارف تبعیت نمی‌کنند، زندگی را نااندیشیده گذاشته و نمی‌گذرند، در طبیعت ثانویه خویش بیتوته کرده‌اند، با خود خلوت دارند و صاحب وقت تفکرند تا آنجا که ممکن است... با سنت تاریخی خویش قهر نکرده‌اند و می‌کوشند تا آن را در افق معاصرت فهم کنند، نه اینکه از موضع عقل مدرن منکر آنها شوند، به جهان جدید گشوده‌اند، از فلسفه و هنر بهره‌ها دارند، شعر را می‌فهمند، راه خویش را از توده‌های منتشر جدا کرده‌اند، به مصرف‌گرایی و وراجی روی خوش نشان نمی‌دهند، از ادا و اطوار روشنفکری بیزارند چندانکه از ظاهرگرایان و قشری‌اندیشان، و از ایدئولوژی‌های مسلط دوران و جامعه در فاصله‌ی معناداری می‌ایستند و در کل از راهی نمی‌روند که روندگان آن زیاد است...

حال برگردیم سر وقت مدعای این جستار .

چرا نگارنده معتقد است چنین فئه‌ی قلیلی در ایران امروز دچار غربت مضاعفی هستند، ؛ اولا هم دلسوز دولت و هم خیرخواه ملت هستند اما در میان هیچ کدام مخاطب خویش را نمی‌یابند، و به دنبال نفع شخصی نیستند، ثانیا، درد توسعه‌نیافتگی تاریخی را فهم کرده‌اند و به صورت دو جانبه از سمت افراطیون سنت‌گرا و نوگرا رانده می‌شوند، ثالثا نمی‌توانند به تندروی‌ها و تعصبات غیراصیل رضایت دهند، و رابعا دچارند، به تفکر و تعقل حتی به نحو ناخواسته‌ای دچارند یعنی نمی‌توانند در این شرایط خطیر فرار را بر قرار ترجیح دهند.

اینکه معتقدم به نحو مضاعفی غریبند چون با روزمرگی صرف در زیست-جهان جدید هم بیگانه‌اند و سخن آخر اینکه در اثبات مدعای خویش می‌توانم سه گروه را مورد خطاب قرار دهم که آیا به اهل تفکر روزگار خویش وقعی می‌نهند، دولت، ملت و روشنفکران!

لابد خواهند گفت که این تمنا از حیطه‌ی این هر سه گروه بیرون است . . بله، بیرون است، اما چرا باید دولتی که با بحران‌های ریز و درشت سر و کار دارد سراغ اهل تفکر را نگیرد، ملتی که به لحاظ تاریخی در عقب‌ماندگی به سر می‌برد عزمیتی به سمت اهل تفکر خویش نداشته باشد، و روشنفکری که شوربختانه با همان منطق نخ نمای پیشین از زمین و زمان گله دارد چرا نباید یک سوزن هم به خود بزند و به سمت اهل تفکر روی گردان شود؟!

در پایان، از هر دوستی که مخاطب این جستار قرار می‌گیرد خواهانم در صورت عدم همدلی با نگارنده با دلیل و برهان مدعیات این جستار را به پرسش گرفته، نگارنده را در نیل به فهم بهتر یاری رساند، با امید به اصلاح رویه‌های خطا و گریز از داوری‌های ناصواب و شتاب زده!

کانال اندیشه انتقادی

مبانی شکل‌گیری جامعه‌ی مدنی در تبریز[1]

مقدمه

اگر جامعه‌ی مدنی را به تعبیر جامعه‌شناختی، همان جامعه‌ی شهری بدانیم، تبریز مهم‌ترین مرکز جامعه‌ی مدنی جنوب ارس و شهر اولین‌های ایران از لحاظ جذب و نهادینه کردن مؤلفه‌های مدنیت مدرن در عصر جدید است. اگر چه معنای لغوی جامعه‌ی مدنی همان جامعه‌ی شهری‌است اما در ادبیات سیاسی- اجتماعی ایران مفهوم جامعه‌ی مدنی، مفهومی عام‌تر از جامعه‌ی شهری‌است. جامعه‌ی مدنی مورد بحث، جامعه‌ای‌است فراتر از جامعه‌ی شهری صِرف اما هسته‌ی اصلی و استخوان‌بندی این جامعه‌ی مدنی در واقع شهر ایده‌آل به مفهوم «وبری» است. زیرا مفاهیم مرتبط با جامعه‌ی مدنی همچون آزادی فردی، آزادی سبک زندگی، آزادی عقیده و رأی و بیان، توزیع قدرت، سیستم اداری متکی به نخبگان بومی و شایسته‌سالار، برخورداری شهروندان از حقوق کامل فردی و اجتماعی، سیستم حقوقی مستقل و عرفی، تفکیک قوا، جریان آزاد تولید و مبادله‌ی کالا و تجارت و امثال آنها همگی برخاسته از ذهن و روح جوامع شهری بوده و در یک جامعه‌ی شهری قابل تحقق‌اند. تاریخ عصر جدید اروپا کاملاً مؤید این مدعاست. تمامی دستاوردهای تمدن مدرن حاصل کوشش‌ها و جوشش‌های شهری به ویژه طبقه‌ی متوسط شهرنشین یعنی همان طبقه‌ی بورژواست. حتی در بحبوحه‌ی حاکمیت مطلق مثلث پاپ- پادشاه- فئودال در قرون وسطای اروپا، این مثلی معروف در فرهنگ اروپا بود که هوای شهر آزادتر است. اگر چه در شهرهای قرون میانه‌ی ما (اگر واقعاً بتوان شهری پیدا کرد)، حاکمیت‌های عشیره‌ای ایلات کوچرو و یا حاکمان ایلیِ مستقر در روستا بر شهرها نیز تسلط کامل داشته‌اند و به همین دلیل برخی صاحب‌نظران معتقدند که در دوره قرون وسطای شرق میانه اصلاً جامعه‌ای شهری وجود نداشته است.  

واقعیت این است که سرشت شهرهای اروپایی با سرشت شهرهای ما متفاوت بوده و به ویژه به سبب وجود اقلیم متفاوت در شرق میانه با اروپا، این سرشت متفاوت تا به حدی بوده و هست که امروزه اکثر روستاهای اقلیم اروپا بیشتر ویژگی‎های شهری دارند تا ویژگی‌های روستایی و بالعکس شهرهای ما بیشتر ویژگی‌های روستایی دارند تا ویژگی‌های شهری. همچنین پس از انهدام کامل، خشونت‌بار و سراسری شهرهای منطقه در اواخر عصر آهن، شهرنشینی‌ای که به شکل قلعه- شهرهای اشرافی در حال اعتلا بود، به‌کلی به قهقرا رفته و دوره‌ای از رکود و خلأ کامل تمدنی آغاز شده که موضوع مناقشه‌انگیزی‌است؛ زیرا با طرح و بسط آن به عنوان یک مسئله‌ی مهم تاریخی در جامعه‌ی ما، پرده‌های نمایشی که به عنوان تاریخ پرشکوه ایران برافراشته شده، رنگ می‌بازد، تمامی نظم ذهنی موجود از تاریخ به هم می‌خورد و تعصب ملی در جبهه‌های ملی فوران می‌کند!

البته این بدان معنی نیست که این فاصله‌ی بزرگ بین شهرهای واقعی جهان از جمله شهرهای اروپا با شهرهای ما طی ناشدنی‌است. به هیچ وجه این چنین نیست زیرا در صد سال اخیر نمونه‌های نسبتاً موفقی از تجربه‌ی تشکیل جوامع شهری با ویژگی‌های نسبی شهری و به تبع آن شکل‌گیری جامعه‌ی مدنی در شرق میانه قابل ارائه و بررسی‌است؛ زیرا انسان عصر جدید توان خود برای عبور از محدودیت‌های عینی (به عنوان مثال محدودیت‌های تاریخ، اقلیم و جغرافیای طبیعی)و ذهنی (به عنوان مثال سنت‌های روستایی، ایلی و کوچ‌روی کهن) را به تاریخ ثابت کرده است.

برخی از ویژگی‌ها و مؤلفه‌های شهری‌ای که در این بحث مد نظرند عبارتند از؛ آزادی فردی، آزادی سبک زندگی، آزادی عقیده و رأی و بیان، توزیع قدرت، اقتصاد تجاری و صنعتی به جای اقتصاد زراعی و دام‌داری، وجود بازار دائمی تجارت و جریان آزاد تولید و مبادله‌ی کالا، وجود طبقات چندگانه‌ی اجتماعی، وجود نهادهای اجتماعی اعم از نهادهای سیاسی، اقتصادی، صنفی، مسلکی و امثال آنها به مثابه نمودهای تجمیع مشابهت‌ها و اجماع تفاوت‌ها برای جهت‌دهی قوای اجتماعی برای اداره‌ی امور و تعیین سرنوشت جمعی، وجود مراکز اداری و مدیریتی با نخبگانی برخاسته از متن نهادهای موجود در خود شهر بر اثر شایستگی‌های واقعی، وجود همبستگی نسبی بین شهروندان، باور به قدرت عقل و دانش دنیوی به جای باور به قدرت‌های اساطیری و ماورائی، مقاومت در برابر هر گونه تمرکز قدرت در دست یک شخص یا گروه خاص و وجود سیستم حقوقی- قضایی عرفی و مستقل. همچنین وجود نمود عینی این ویژگی‌ها که در زمینه‌های مهمی مانند طراحی شهری و پیکربندی شهر، معماری، سیستم حمل و نقل و امثال آنها نمایان می‌شود.

اگر چه شهری که دارای تمامی ویژگی‌های فوق باشد، به تعبیر ماکس وبر، یک نمونه‌ی آرمانی (İdeal type) بوده و ممکن است در واقعیت وجود نداشته باشد اما هر جامعه‌ی شهری‌ای که بیش‌ترین شباهت را به آن نمونه‌ی آرمانی داشته باشد، به جامعه‌ی مدنی آیده‌آل نزدیک‌تر خواهد بود. این ویژگی‌ها مجموعه‌ای از ویژگی‌های مدنی می‌باشند که در مفاهمه‌ای دو جانبه با تاریخ شهرهای جدید اروپا به‌ویژه توسط ماکس وبر مطرح شده‌اند. هر چند برخی از صاحب‌نظران به دنبال نمونه‌هایی از شهر مشابه به نمونه‌ی آرمانی مورد بحث در تاریخ قدیم اروپا بوده و چند شهر یونان و رم باستان را نمونه‌هایی نزدیک به نمونه‌ی آرمانی مورد بحث تلقی کرده‌اند اما واقعیت این است که این تلقی ناشی از نوعی تاریخی‌گری و شیفتگی به یونان و رم باستان است. حتی برخی از صاحب‌نظران شرقی به‌خصوص ایرانی راه افراط پیموده و نمونه‌هایی نزدیک به شهر نمونه‌ی آرمانی در تاریخ باستان ایران عرضه می‌کنند که متکی به روایات ذهنی‌است نه فاکتورهای واقعی و عینی. جست و جوی بدون پیش‌داوری تنها به جهت یافتن نمونه‌های تاریخی مختلف از شهرها و جوامع انسانی با ساختارهای اجتماعی مختلف، تلاشی علمی‌است اما مراجعه و جست و جوی تاریخی با نیت و هدف اثبات عقاید و باورهای پیشین، نه تنها دستاوردی علمی در بر نخواهد داشت بلکه خواسته یا ناخواسته به تحریف تاریخ نیز دست خواهیم یازید. بر این اساس چون ظهور جامعه‌ی مدنی بر اساس مؤلفه‌های مدنیت شهری، پدیده‌ای جدید و حداکثر متعلق به دوره‌ی بعد از رنسانس در اروپا و یکصد سال اخیر در شرق میانه است، به تاریخ بردن آن به‌ویژه در جغرافیای شرق میانه دستاوردی واقع‌گرایانه در بر نداشته و به اسطوره‌سازی و ایده‌آلیسم تاریخی خواهد انجامید.

در جهان اسلام، شرق نزدیک و شرق میانه چهار شهر قازان (مرکز جمهوری خودمختار تاتارستان در کشور فدراتیو روسیه)، استانبول، باکو و تبریز پیشگام تبدیل شدن به شهری با ویژگی‌های فوق و پیشتاز نهادینه کردن ویژگی‌های جامعه‌ی مدنی در خود بوده‌اند که از این میان بررسی مختصری درباره‌ی یکی از این ویژگی‌های مورد بحث ارائه می‌شود. این بحث، بخش سوم از فصل سوم کتاب «ساختار اجتماعی شهر تبریز از دوره‌ی سلجوقی تا عصر مشروطه بر اساس نظریه‌ی شهر ماکس وبر»[2] می‌باشد.

شکل‌گیری نظامات اداری- سیاسی جدید بعد از انقلاب مشروطه

پس از امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین‌شاه (14 مرداد 1285 هـ.ش)، تغییرات اساسی در ساختار اداری- سیاسی و مدیریتی ممالک محروسه ایجاد شد. انقلاب مشروطیت در واقع حرکتی نوین و بنیانی در جهت پایان دادن به استبداد حاکم و به تعبیر وبر «پاتریمونیالیسم شرقی» بود. اولین و مهم‌ترین تغییرات ایجاد شده در راستای تأسیس نهادهای اداری- سیاسی جدید، تأسیس مجلس شورای ملی، تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی و عرفی شدن دستگاه قضایی بود. بدین‌ترتیب مقدمات تفکیک قوای سه‌گانه‌ی مقننه، مجریه و قضائیه به مثابه اولین شرط دموکراسی و سهیم شدن مردم در قدرت و کسب حقوق شهروندی از جمله حق تعیین سرنوشت، فراهم آمد. قوانینی که بعد از انقلاب مشروطه درباره‌ی تقسیمات جدید کشوری و سیستم اداری در مجلس شورای ملی تصویب شدند، عبارت بودند از قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی در 122 ماده در ربیع الثانی1325 هـ.ق. قانون بلدیه در 108 ماده در بیستم ربیع الثانی 1325هـ.ق و قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام در 433 ماده و در دو ضمیمه با 26 ماده. بدین ترتیب اولین گام‌ها در جهت مشارکت شهروندان در امور مملکتی برداشته شد. هر چند این حق به طبقات محدودی از جامعه داده شده بود اما به هر حال طبقاتی که طبق قوانین جدید صاحب حق دخالت و مشارکت در امور سیاسی مملکت شدند، به عنوان نماینده‌ی تمامی طبقات و اقشار جامعه در نظر گرفته شده بودند. گروهی از مشروطه‌خواهان برای اصرار بر تدوین هر چه زودتر قانون اساسی در کنسول‌گری انگلیس تحصن نمودند و کنسول‌گری‌های انگلیس و روس نیز جریان انقلاب را می‌پاییدند و به شدت در جریان امور دخیل بودند و این چهار کانون مهم سیاسی (مسجد صمصام‌خان، انجمن ایالتی، کنسول‌گری‌های روس و انگلیس) در نزدیکی یکدیگر در محله‌ی ارمنستان، در یک امتداد از شمالی‌ترین قسمت این محله در نزدیکی بازار تا نزدیک دروازه‌ی میارمیار قرار داشتند .

تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال 1286 هـ.ش، نخستین اقدام جهت مشارکت مردمی بود. طبق این قانون، ممالک محروسه به ایالات، ولایات، بلوکات و نواحی تقسیم گردید. ایالت قسمتی از کشور بود که دارای حکومت مرکزی و ولایات حاکم‌نشین جزء بود. مطابق قانون مذکور، ممالک محروسه‌ی قاجار به چهار ایالت آذربایجان، خراسان، فارس، کرمان و بلوچستان تقسیم شد. ولایت قسمتی از کشور بود که دارای یک شهر حاکم‌نشین و توابع باشد اعم از این که حکومت آن مستقیماً تابع حکومت مرکزی و یا تابع حکومت ایالتی باشد. ولایاتی که جزء کوچک‌تر ایالات مذکور نبودند، مستقیماً با مرکز ارتباط داشتند. هر ولایت دارای چندین بلوک و هر بلوک متشکل از چند ناحیه می‌شد. وظایف این انجمن‌ها نظارت بر اجرای قوانین و رسیدگی به امور خاصه‌ی ایالت و ولایت و مصلحت‌اندیشی در اموری مانند امنیت و آبادی محل بود (فیضی، 1374: ص145)[3].

بعد از قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی، مهم‌ترین قانون و ساختار جدید در اداره‌ی امور شهرها، تصویب قانون بلدیه و تأسیس آن در شهرها به منزله‌ی شهرداری با مشارکت شهروندان بود. قانون بلدیه، 5 فصل و 108 ماده داشت و حکم به تأسیس بلدیه در شهرها می‌کرد. در این قانون، مدیریت شهرها به هیئت بلدی واگذار شده بود. این هیئت از دو جزء «انجمن بلدیه» و «اداره‌ی بلدیه» و شعب آنها تشکیل می‌شد. رئیس انجمن از سوی اعضای انجمن و به اکثریت آراء انتخاب می‌شد. انجمن به کلیه‌ی امور که مربوط به اصلاحات، توسعه، پاکیزگی، بهداشت و زیبایی شهر بود، رسیدگی می‌کرد و تصمیمات لازم را اتخاذ می‌نمود. اداره‌ی بلدیه تحت نظارت انجمن، موظف به انجام وظایف مذکور بود. مصوبات و مقررات انجمن باید برای حاکم محل فرستاده می‌شد. کلانتر ریاست انجمن بلدیه را بر عهده داشت. اداره‌ی بلدیه عهده‌دار اجرای قوانین و مقررات اداره‌ی مؤسسات شهر بود. اگر چه تشکیل شوراهای مردمی با عنوان «انجمن‌های ایالتی و ولایتی» در بندهای 29 و 90 و 93 متمم قانون اساسی مشروطه، پیش‌بینی شده بود اما پیش از تصویب این قانون، عملاً شوراهای مردمی در تبریز تشکیل شده بود. انجمن ایالتی آذربایجان 12 عضو داشت که چهره‌های سرشناسی مانند شیخ محمد خیابانی، سید حسن شریف‌زاده، شیخ اسماعیل هشترودی، میرزا اسماعیل نوبری، شیخ سلیم خطیب، میرزا حسین واعظ و میرزا اسماعیل امیرخیزی در میان آنان دیده می‌شدند.

روزنامه‌ی «انجمن» نیز ارگان رسمی انجمن ایالتی آذربایجان بود که اولین شماره‌ی آن در اول رمضان 1324 هـ.ق منتشر شد (12 روز پس از افتتاح انجمن ایالتی). اقدامات انجمن در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و اداری و... بسیار در خور توجه بود. انجمن در طی عمر کوتاه خود (شعبان1324 تا محرم1330 هـ.ق) موفق شد به اوضاع اقتصادی و انتظامی آذربایجان سروسامانی بدهد. تثبیت نرخ نان و گوشت، مبارزه با محتکرین و مصادره‌ی غلات آنها و توزیع آن در بین مردم، اصلاح اوزان و مقیاس‌ها و لغو رسوم اجحاف‌آمیز از آن جمله بود. انجمن، تأسیسات و تشکیلات اجتماعی نوینی چون نظمیه، بلدیه و عدلیه را پایه‌گذاری کرد و از طریق دادگاه استیناف به تظلمات رسیدگی کرده و جلوی اجحافات و کج‌رفتاری‌ها را گرفت (رفیعی، 1362: ص‌ص21و165). پس از شکست مقاومت مخالفین مشروطه در محلات سرخاب و دوه‌چی و سقوط انجمن اسلامیه، انجمن ایالتی برای ساماندهی امور، اجلال‌الملک را در مقام نایب‌الایاله تثبیت نموده و سالار مؤید را به ریاست نظمیه، رفیع‌الدوله را به سرپرستی مالیه، سیدحسین‌خان عدالت را به ریاست معارف و میرزا ابوالقاسم ضیاء‌العلما را به مسئولیت عدلیه منصوب نمود. کمیسیون جنگ نیز زیر نظر جنابان سردار و سالار ملی اداره می‌شد. قاسم‌خان والی نیز علاوه بر شهرداری، مسئولیت سرپرستی تلگراف‌خانه را عهده‌دار شد (سرداری‌نیا، 1381: صص635-634). مهم‌ترین اقدامات انجمن ایالتی به عنوان سازمانی برآمده از مشارکت شهروندان، ساماندهی امور شهر به وسیله‌ی سه اداره‌ی بلدیه، نظمیه و عدلیه و رهبری مقاومت مردم در برابر قوای ضدانقلاب اعم از نیروهای ایلات و خوانین منطقه و قوای اعزامی از تهران بود.

درباره‌ی اصلاح امور بلدی، قبل از انقلاب مشروطه نیز ساکنین برخی محلات تبریز به صورت خودجوش اقداماتی انجام داده بودند. به عنوان مثال اهالی محله‌ی نوبر، کوچه‌ی خود را سنگ‌فرش نموده و افرادی را برای نظافت محله استخدام کرده بودند؛ اما با تصویب قانون بلدیه توسط انجمن ایالتی، این اصلاحات برای تمامی محلات شهر در نظر گرفته شد.

در قانون بلدیه، هدف تأسیس این نهاد جدید و وظایف آن چنین تعریف شده بود :

1- مقصود اصلی از تأسیس بلدیه حفظ منافع شهرها و ایفای حوائج اهالی شهرنشین است. 2- امور راجع به بلدیه از قرار تفصیل ذیل است: اولاً؛ اداره کردن آنچه اهالی برای اصلاح امور بلد به موجب قانون می‌دهند. ثانیاً؛ اداره کردن اموال منقوله و غیرمنقوله و سرمایه‌هایی که متعلق به شهر است. ثالثاً؛ مراقبت در عدم قحطی آذوقه‌ی شهر به وسایل ممکنه. رابعاً؛ ساختن و یا نگاه داشتن کوچه‌ها و میدان‌ها و خیابان‌ها از پیاده و کالسکه‌رو و باغ‌های عمومی و مجاری میاه و زیرآب‌ها و پل‌ها و معابر و غیره و همچنان روشن کردن شهر و تقسیم آب‌های شهری و مراقبت در تنقیه‌ی قنوات و پاکیزه کردن حمام‌ها. خامساً؛ مراقبت در رفع تکدّی و تأسیس دارالمساکین و دارالعجزه و مریض‌خانه‌ها و امثال آن. سادساً؛ معاونت در اقدامات حفظ‌الصحه و حفظ‌الدواب و حشم و تأسیس دواخانه‌ها و امثال آن. سابعاً؛ مواظبت در اینکه معابر شهری موافق نقشه‌ی معینی باشد و اقدامات مقتضیه بر ضد حریق و سایر بلیات سماوی و ارضی به عمل آید. ثامناً؛ بیمه‌ی ابنیه‌ی متعلق به شهر از حریق. تاسعاً؛ معاونت در تکثیر معارف و مساعدت در اداره نمودن کتاب‌خانه‌ها و قرائت‌خانه‌ها و موزه‌ها و حفظ و مرمت مساجد و مدارس و ابنیه‌ی عتیقه. عاشراً؛ مساعدت با دولت و تجارت شهر و دایر نمودن محل تشخیص اسعار و معاملات عمومی. 3- دایره‌ی اقدامات بلدیه مختص به حدود شهر و اراضی متعلقه به شهر است. 4- انجمن و اداره‌ی بلدیه می‌توانند به اسم شهر، بیع و شری و هرگونه معاملات نمایند و به جاهای لازم شکایت کنند و در محاکمه‌ی عدلیه اقامه‌ی دعوی نمایند و مدعی و مدعی‌علیه واقع شوند. 5- اراضی کوچه‌ها و میدان‌ها و پیاده‌روها و معابر و رودخانه‌ها و سواحل رودخانه‌ها و زیرآب‌ها و غیره هر چند متعلق به شهر است، محل استفاده‌ی عمومی است. 6- وجوهی که اهل شهر برای مصارف بلدیه می‌دهند، باید به حکم قانون باشد. 7- حاکم شهر باید مراقبت نماید که اقدامات بلدیه مخالف با نظام‌نامه نباشد. 8- اداره‌ی بلدیه حق دارد که مهر معینی به اسم شهر داشته باشد. 9- هیئت بلدیه مرکب است از انجمن بلدیه و شعب جزء آن. 10- انجمن بلدیه مرکب است از اعضایی که از محلات شهر به ترتیب ذیل انتخاب می‌شوند. 11- عده‌ی اعضای انجمن بلدیه در شهرهای کوچک شانزده و در شهرهای متوسط بیست و در شهرهای بزرگ سی نفر خواهد بود که با رعایت وسعت و جمعیت به محلات شهر تقسیم می‌شوند.

شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان: 12- انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان انجمن بلدیه باید دارای شرایط ذیل باشند: اولاً؛ تابعیت ایرانیه. ثانیاً؛ اکمال بیست و یک اقلاً (انجمن، سال اول، ش137، 12 شعبان 1325و ش138، 14 شعبان 1325 و ش140، 17 شعبان 1325 و ش141، 19 شعبان 1325).

اقدامات دیگری که جهت اقدام از سوی بلدیه مورد تصویب حکومت و انجمن ایالتی و بلدی قرار گرفت عبارت بودند از؛ ممنوعیت کشتار دام در درون شهر، نظارت بر نظافت و بهداشت قصابی‌ها، جمع‌آوری نمدمال‌ها از کوچه‌ها و خیابان‌ها و استقرار آنها در یک مکان ویژه، کنترل خیابان‌ها و بازارها و شوارع و جلوگیری از سد معبر از سوی مغازه‌داران، نظارت بر قیمت‌ها، نظارت بر بهداشت آب‌انبارها و نانوایی‌ها، نظارت بر بهداشت حمام‌ها، جلوگیری از واسطه‌گری‌های بی‌مورد که موجب افزایش قیمت‌ها می‌شد، لای‌روبی رودخانه‌ی میدان‌چایی و کنترل خریدوفروش سلاح و تفنگ در شهر (انجمن، سال اول، ش146، 27 شعبان 1325).

روزنامه‌ی «انجمن»، وضعیت امور بلدی شهر، تحت ریاست قاسم‌خان را چنین توصیف می‌کند؛ «به حمدالله داخله‌ی شهر دارالسلطنه تا یک درجه امن و اعضای انجمن بلدیه با ریاست قاسم‌خان امیر تومان شروع به انجام امور موظفه نموده و عجالتاً محض رفاه حال ضعفا نرخ مناسبی به ارزاق از قبیل شیر و ماست و پنیر و گوشت داد و متدرجاً در صدد فراهم آوردن موجبات آسایش عامه و تنظیفات شهر هستند. عمل خبازخانه‌ها نیز از حسن مراقبت و اهتمام جناب نقیب‌السادات مرتب و نان در کمال وفور است» (انجمن، سال دوم، ش27، 29 ربیع‌الثانی 1326). همچنین انجمن بلدیه نشریه‌ای هفتگی به نام «بلدیه» به مدیریت میرزا احمد منتشر می‌نمود.

نظمیه‌ی جدید نیز به ریاست اجلال‌الملک تشکیل شد و باقرخان و ستارخان نیز ابتدا به استخدام رسمی نظمیه درآمدند. پس از انتصاب اجلال‌الملک به مقام نایب‌الایاله، سالار مؤید به ریاست نظمیه منصوب شد. سالار مؤید طی نامه‌ای به انجمن ایالتی درباره‌ی امور مدیریتی نظمیه نوشت :

1- مقرر فرمایند هیئت تحریریه، قانون مجازات اداره‌ی نظمیه را به زودی هر چه تمام‌تر نوشته و مدون نموده بعد از تصویب در انجمن ایالتی به اداره‌ی نظمیه تسلیم دارند که در این خصوص نهایت معطلی را داریم. 2- محمدخان چرندابی را جناب سردار به سمت سرکمیسری اداره‌ی نظمیه معین فرموده‌اند، در این باب نیز لازم است اعضای محترم انجمن ایالتی تصویب فرمایند. مستدعی است نتیجه‌ی آراء خود را اعلام دارند تا تکلیف نظمیه معین شود (انجمن، سال دوم، ش33، 14 ذیحجه 1326). در این خصوص مذاکرات فرموده و بالاخره در جواب ریاست نظمیه، قریب به مضمون ذیل مقرر شد که بنویسند در باب قانون مجازات، اداره‌ی نظمیه‌ی سابق در زمان ریاست جناب اجلال‌الملک، نظامنامه‌ی مخصوصی جناب مخبرالسلطنه نوشته و به ایشان سپرده بودند، آن را بخواهند و بعد از آنکه به تصویب انجمن ایالتی رسید، معمول دارند. در باب سرکمیسر هم تصویب آن به انجمن ایالتی نمی‌رسد، خود نظمیه باید از اشخاص درستکار هر کسی را صلاح می‌داند معین نماید (همان: همانجا).

طبق تصویب انجمن مقرر شد برای هر یک از محلات از قراری که در ذیل می‌آید، نایب و فراش تعیین شود. حفظ نظم و امنیت محلات بر عهده‌ی آنها گذاشته شود و حقوق ماهانه به آنها پرداخت شود. تعداد عده‌ی نایبان و فراشان محلات از قرار ذیل بود:

1- اداره‌ی بلدیه. 1 نفر نایب و 14 نفر فراش.

2- محله‌ی سرخاب. 1 نفر نایب. 14 نفر فراش.

3- محله‌ی میارمیار. 1 نفر نایب. 10 نفر فراش.

4- محله‌ی ویجویه. 1 نفر نایب. 10 نفر فراش.

5- محله‌ی باغمیشه و ششگیلان. 1 نفر نایب. 14 نفر فراش.

6- محله‌ی نوبر. 1 نفر نایب. 12 نفر فراش.

7- محله‌ی کوچه‌باغات. 1 نفر نایب. 14 نفر فراش.

8- محله‌ی چهار منار. 1 نفر نایب. 5 نفر فراش.

9- محله‌ی خیابان. 1 نفر نایب. 15 نفر فراش.

10- محله‌ی دوه‌چی. 1 نفر نایب. 15 نفر فراش.

11- محله‌ی امیره‌قیز. 1 نفر نایب. 10 نفر فراش.

12- محله‌ی راستاکوچه. 1 نفر نایب. 10 نفر فراش.

شرایط نایبان و فراشان طبق قوانین مصوب از این قرار بود :

1- اجزاء بلدیه عموماً در جرگه‌ی نظام داخل گردیده و سالی دو دست لباس از دیوان به آنها داده شد، یک دست تابستانی، یک دست زمستانی با نشان و علامت مخصوص که فراش هر محله شناخته شود. 2- فراش؛ مسئول نایب، نایب؛ مسئول کدخدا، کدخدا؛ مسئول شخص بیگلربیگی بود. یعنی هر کدام از اینها به خلاف قانون تمدن رفتار کنند مسئول رئیس بالاتر خود خواهند بود. 3- تفنگ و فشنگ به میزان معین به فراشان محلات از ذخیره‌ی دولتی داده می‌شد که شب و روز مشغول نظم و محافظت شهر باشند. 4- هر مقصری را که از ایالت کبری می‌خواستند، اعم از نظامی و کسبه و غیره می‌بایست فراش با کمال احترام آن شخص را که خواسته بودند، در نقطه‌ی احضار حاضر نماید. 5- هرگاه بی‌ادبی و خلافی از فراش نسبت به کسی می‌شد و یا جریمه و رشوه می‌گرفت، علاوه بر مجازات قانونی، می‌بایست از خدمت خلع و عزل شود (همان، سال اول، ش146، 27 شعبان 1325).

این تشکیلات اداری- سیاسی ایجاد شده توسط انجمن ایالتی، موفق شد به خوبی شهر را اداره نماید. به‌ویژه در مدت محاصره‌ی شهر و جنگ با مستبدین محلی، امور شهر چنان ساماندهی شد که با صرف حداقل هزینه، بیشترین بهره‌وری حاصل شود. مهم‌ترین مسئله در ایام جنگ داخلی، حفظ امنیت در سطح شهر و تأمین ارزاق شهر به‌ویژه نان بود که با موفقیت زیادی انجام شد. پس از پایان نبرد با قوای مستبدین نیز این ادارات صحیح‌تر و کامل‌تر از قبل ترمیم و تکمیل شد. از آن جمله شهرداری، شهربانی، دادگستری و ژاندارمری به صورتی کامل‌تر تشکیل گردید. در این تشکیلات جدید، برخلاف سابق، افراد از میان مجاهدین، فدائیان و رهبران آزادی‌خواه استخدام شدند. بدین ترتیب سالار مؤید به ریاست شهربانی، صاحب‌جم به معاونت شهربانی، اسدآقا و میرعلی‌اکبر نیز از میان مجاهدین به ریاست نظمیه منصوب شدند (طاهرزاده‌ی بهزاد، 1369: ص244).

یکی از مهم‌ترین اقدامات سیاسی- نظامی روس‌ها پس از تصرف تبریز، از بین بردن همین نخبگان و سیاستمداران و مجاهدین و مدیران تبریزی بود که توانسته بودند در مدت کوتاهی امور شهر خود را سروسامان داده و یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های مدنیت جدید و شهرنشینی به‌ویژه در نظریه‌ی شهر وبر را عینیت بخشند. براون از میان عده‌ی کثیری از این نخبگان که روس‌ها یا مستبدین محلی از جمله صمدخان شجاع‌الدوله، اعدام کردند، سی نفر را نام برده که بیشترین نقش را در اداره‌ی امور شهر و ساماندهی مقاومت جانانه‌ی تبریز داشتند. بزرگ‌مردان، فدائیان و جان‌باختگانی همچون علی مسیو، ثقه‌الاسلام تبریزی، حاج‌ علی دوافروش، ضیاء‌العلما، شیخ سلیم، حاجی خان ویجویه‌ای، یوسف حکم‌آبادی، میرکریم ناطق، پطروس آندریاسیان و ده‌ها تن دیگر (ر.ک براون، 1351).

علاوه بر «انجمن ایالتی آذربایجان»، به عنوان نهاد رسمی برآمده از قوانین جدید، محلات و انجمن‌های محله‌ای نیز نقش و سهم زیادی در اداره‌ی امور شهر، از جمله ساماندهی مقاومت یازده ماهه‌ی تبریز در برابر مستبدین داشتند. قبل از تشکیل «انجمن ایالتی»، گردهمایی‌های مردم در مسجد صمصام‌خان صورت می‌گرفت.

( از پیشروان مشروطه در تبریز که اکثراً جزو انجمن بوده‌اند - منبع : ویکی پدیا )

همچنین گروهی از مشروطه‌خواهان برای اصرار بر تدوین هر چه زودتر قانون اساسی در کنسول‌گری انگلیس تحصن نمودند و کنسول‌گری‌های انگلیس و روس نیز جریان انقلاب را می‌پاییدند و به شدت در جریان امور دخیل بودند و این چهار کانون مهم سیاسی (مسجد صمصام‌خان، انجمن ایالتی، کنسول‌گری‌های روس و انگلیس) در نزدیکی یکدیگر در محله‌ی ارمنستان، در یک امتداد از شمالی‌ترین قسمت این محله در نزدیکی بازار تا نزدیک دروازه‌ی میارمیار قرار داشتند (صفابخش و دیگران، 1376: ص81).

انجمن ایالتی به عنوان مرکز ادار‌ی شهر و فرماندهی انقلاب، در انتهای شمالی محور مذکور، سر بازار صفی و خانه‌ی حاج محمدحسین خان سرتیپ مستقر شده بود. در انجمن ایالتی منتخبینی از هر محله به عنوان رهبر آزادی‌خواهان حضور داشته و به طور غیر رسمی تشکیل جلسه داده و به مذاکره و بحث می‌پرداختند و «چون این روش، اغلب مذاکرات را به بن‌بست می‌رساند، برای رفع اشکال، نخست برای هر محله در انجمن ملی، اطاقی به نام همان محله تعیین شد که نمایندگان مربوط، مذاکرات خود را انجام داده، نتیجه‌ی آن را کتباً به انجمن ملی تسلیم نمایند. پس از مدتی صلاح در این دیدند که انجمن‌های فرعی مختلفی در خود محلات تشکیل دهند از آن جمله در محله‌ی مقصودیه؛ انجمن مساوات، در محله‌ی چرنداب؛ انجمن اتحاد، در محله‌ی امیرخیز؛ انجمن حقیقت، در محله‌ی لیل‌آباد؛ به همین نام. انجمن‌های مذکور جلسات مرتبی داشته و به شکایات مردم رسیدگی نموده و اقدام لازم را به عمل می‌آوردند. از طرف دیگر پیشنهادات اصلاحی محله‌ی مربوط را به انجمن ایالتی ارسال می‌داشتند. به هر صورت افتتاح انجمن‌های محلات، کمک‌های فراوانی به انجمن ملی و تحکیم اصول مشروطیت و آزادی می‌نمود (طاهرزاده‌ی بهزاد، 1363: صص150-149). در محلات دیگر شهر نیز انجمن‌هایی تشکیل شده بود از جمله؛ انجمن مساوات در حوالی گؤی ‌مسجد، انجمن اتفاق در ششگیلان (ثقه‌الاسلام، 1378: ص278)، انجمن قدرت در خیابان و انجمن امید در کوچه‌ی حرم‌خانه (عزیزی، 1385: ص‌134). انتخاب نمایندگان برای ورود مجلس ملی نیز به صورت محله‌ای بود یعنی از هر محله یک یا چند نماینده انتخاب شدند و این نمایندگان علاوه بر شهرت و معروفیت در شهر، سرشناسان و افراد مورد اعتماد و معتبر محله‌ی خود بودند به عنوان مثال میرهاشم دوه‌چی نماینده‌ی محلات سرخاب و دوه‌چی بود (طاهرزاده‌ی بهزاد، همان: ص36) که پس از به توپ بسته شدن مجلس توسط محمدعلی شاه، به تبریز بازگشت و تغییر موضع داده و به جبهه‌ی مستبدین پیوست و با تأسیس انجمن اسلامیه در محله‌ی دوه‌چی عملاً رهبری سیاسی مستبدین و ضدانقلاب را به دست گرفت. با توجه به رقابت و چشم‌ و هم‌چشمی‌ها و به‌ویژه دشمنی‌هایی که بین لوتیان محلات وجود داشت، از سوی انجمن ایالتی تصمیم گرفته شد که جهت تقویت اتحاد بین محلات و از بین بردن کینه‌های سابق، چند روز به دید و بازدید از محلات اختصاص داده شود و طی آن بزرگان و ریش‌سفیدان و مجاهدین شهر با شکوه خاصی از هجده محله‌ی شهر بازدید به عمل آوردند. طی این بازدیدها محلات آذین بسته شده و از مهمانان پذیرایی شایان می‌شد و سخنوران و روحانیون مشروطه‌خواه در ستایش از حکومت مشروطه و قانون برای مردم سخنرانی می‌کردند و مجاهدین با طبل و شیپور سان نظامی می‌دادند و مردم با تشویق مجاهدین، شعارهایی مانند «یاشاسین مشروطه» سر می‌دادند و (ر.ک کسروی، 1353، ج1: صص397-393). این دید و بازدیدها و آشتی محلات حدود ده روز طول کشید و از خوش‌ترین روزهای تبریز در جریان انقلاب بود (همان: ص397).

هر محله نیز تعداد مشخصی مجاهد مسلح با فرماندهانی منتخب و معین داشت که اسامی آنها در دفترهای مخصوص ثبت شده و ابتدا مزدی دریافت نمی‌کردند؛ اما بعداً برای ایشان از محل درآمد کمیسیون اعانه و سپس کمیسیون مالیه، مواجبی پرداخت می‌شد. برای سازماندهی امر دخل‌وخرج مجاهدین و جلوگیری از حیف‌ومیل هزینه‌ها «از هر محله یک نفر و از تجّار دوازده نفر کمیسیونی تشکیل دادند که تنخواه ملت به آن کمیسیون جمع شود و در دفتر دخل‌وخرج ثبت شود. تحویلدار علی‌حده [تعیین کردند] و قرار گذاشتند سرکرده‌های مجاهدین، از کمیسیون مخارج یومیه‌ی مجاهدین تابع خود را دریافت نمایند و به آنها بدهند و اسم ایشان در دفتر کمیسیون ثبت شده بود و چند نفر تابع [ که دارند] نوشته بودند. به این قرار بسیار منظم شد» (ویجویه، 1348: ص49). قورخانه‌ی مجاهدین نیز در محلات امیره‌قیز (امیرخیز) و خیابان و ساختمان ارگ دولتی و انجمن ایالتی قرار داشت (همان: ص48). سواران دولتی و ایلیاتی به فرماندهی عین‌الدوله و خوانین محلی نیز از جوانب مختلف تبریز را در محاصره گرفته بودند. سواران اردبیل، سراب، طالش و شاه‌سئون به فرماندهی عین‌الدوله که در شاطرانلو مستقر شده بود از جانب جنوب‌شرقی شهر، سواران خسروشهر و سردَری و اسکو به فرماندهی سالار ارفع از جانب جنوب‌غربی شهر، سواران قره‌داغ به سرکردگی سیف‌الله و امان‌الله خان از جانب قره داغ، معاندین قره‌ملیک از جانب غرب شهر، قوای اعزامی اقبال‌السلطنه‌ی ماکویی با سواران جمع‌آمده از ماکو، خوی، سلماس و آواجیق از جانب شمال شهر و رحیم‌خان چلبیانلو، شجاع نظام مرندی و ضرغام‌نظام هم به عنوان سرسخت‌ترین مخالفان مشروطه‌خواهان در محلات سرخاب و دوه‌چی مستقر شده و از جانب شرقی شهر، تبریز را مورد محاصره و تهدید قرار داده بودند (همان: ص130). ویجویه آرایش نظامی مشروطه‌خواهان و مستبدین در محلات تبریز بر علیه یکدیگر در اوج جنگ را چنین تصویر می‌کند؛ «خط دعوا که از سر خیابان و قوروچای گرفته است الی سر پل آجی از جانب باغمیشه، سرحد ششگیلان از دروازه‌ی باغمیشه به طرف کوچه‌ی مرحوم حاجی میرزا جواد مجتهد، از آنجا گذشته، از میدان صاحب‌الامر، دروازه‌ی شتربان را از میدان کاه‌فروشان قطع می‌نماید، از سرحد محله‌ی امیرخیز و شتربان می‌گذرد الی سر پل که یک فرسخ و نیم راه است. از دو جانب در جمیع دربندها سنگر بسته شده لامحاله دویست سنگر خواهد شد. از آن طرف تفنگچیان شتربان و سرخاب و سواره‌ی قره‌داغی و مرندی، شب و روز قراول می‌کشند؛ از این جانب مجاهدین در شاه‌راه‌های شهر مجاهد گذاشته شده. به غیر از این، سنگرها مستحفظ‌اند. در جانب مغرب شهر قره‌ملیکی‌ها که معاندند، در آخر محله‌ی قره‌آغاج و آخر محله‌ی حکم‌آباد در پیش روی قره‌ملیکی‌ها سنگر بسته شده و از مجاهدین قراول می‌کشند به نوبه‌ی مخصوص» (همان: ص50). در شدیدترین حملات مستبدین به تبریز که موجب عقب‌نشینی اکثر محلات شده بود، محله‌ی امیره‌قیز آخرین سنگر آزادی‌خواهی به فرماندهی ستارخان بود که توانست مقاومت نموده و شهر را نیز به پایداری تشویق کند. محله‌ی خیابان به سرکردگی باقرخان نیز در جایگاه دوم قرار داشت و مجاهدین این محله توانستند به یاری مجاهدان امیره‌قیز، شکست شهر را تبدیل به پیروزی کرده و شهرت تبریز را همراه نام‌های نام‌آور خویش، جهانی و جاویدان کنند.

[1]. این مقاله در شماره اول نشریه‌ی «تجربه و شهر» (در تبریز) منتشر شده است.

[2]. مشخصات کتاب‌شناسی: حسینی، سیدمرتضی، ساختار اجتماعی شهر تبریز از دوره‌ی سلجوقی تا عصر مشروطه بر اساس نظریه‌ی شهر ماکس وبر، نشر اختر، تبریز، 1399.

[3]. جهت مشاهده‌ی آدرس کامل منابع مورد استناد در این مقاله، به بخش منابع و مآخذ کتاب «ساختار اجتماعی شهر تبریز از دوره‌ی سلجوقی تا عصر مشروطه بر اساس نظریه‌ی «شهر ماکس وبر» مراجعه نمائید.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

یکشنبه ۹ آبان ۱۴٠٠ به اتفاق دوستان برای تبریک انتصاب سید خلیل حسینی یکی از سرمایه‌های ارزشمند استان البرز در پست مدیریت دبیرستان نمونه حضرت رسول الله (ص) کیانمهر رفتیم.

سید خلیل معلمی تیزهوش، مدیری حاذق و کارشناسی مجرب و مستحکم می‌باشد.

دبیرستان دلگشا و شکیل حضرت رسول‌الله خیر ساز ناحیه ۴ کرج (دکتر مصلی نژاد) بوده و بیشتر شبیه به یک دانشکده می‌باشد. کلاس‌های بزرگ و استاندارد، سالن‌های فراخ، آزمایشگاهی مجهز، واحدهای اداری مرتب و مجلل در کنار کادری منسجم و مدیری گشاده‌رو شروط لازم برای شکوفایی مجموعه بوده و در یک کلام سید خلیل به اذعان خود محکوم به موفقیت می‌باشد.

در اثنای دیدار گپ و گفتی نیز با همکاران خونگرم مجموعه صورت می‌گیرد.

بدون شک حضور مدیری پر انگیزه در کنار کادری هماهنگ و منسجم و با مشارکت اولیا و دانش‌آموزان می‌تواند ضمن غلبه بر مشکلات احتمالی، در آتیه نزدیک این مرکز را به یکی از کانون‌های قوت استان البرز مبدل کرده و در کنار آموزش مهارت‌های زندگی و تربیت شهروندان مطالبه‌گر و اخلاق‌مدار به کیفیت‌بخشی آموزشی دست یازد.

بیوگرافی دکتر مصلی‌نژاد

دکتر غلام عباس مصلی‌نژاد در سال ۱۳۴۱ در شهر آبادان دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان مهرگان این شهر به پایان رسانید و دوره دبیرستان را در دبیرستان البرز تهران به پایان برد که به گفته خودش خاطرات بسیار زیبایی از آن مدرسه به یادگار دارد. او دارای لیسانس اقتصاد، فوق لیسانس مهندسی راه و ساختمان، فوق لیسانس علوم سیاسی و دکتری علوم سیاسی است. ایشان ریاست بنیاد نیکوکاری مصلی‌نژاد را به عهده دارند.

این خیر نیکوکار مدارس بسیاری را افتتاح کرده است که مدارس نمونه بنیاد مصلی‌نژاد در مقاطع مختلف تحصیلی به نامهای آرمیتا، آرمینه، آریو و مهشید به نام فامیلی مصلی‌نژاد پیوند خورده است و آموزشکده و هنرستان پسرانه و سالن اجتماعات آریو مصلی‌نژاد و همچنین دبیرستان‌های پسرانه حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع) در مشهد جملگی به همت این خیّر مدرسه‌ساز احداث و تجهیز و با نظارت بنیاد مصلی‌نژاد از سوی آموزش و پرورش اداره می‌شود. اینها تنها بخشی از زندگی و کارنامه این خیّر نیکوکار است.

او اهل از خود گفتن نیست، اما در مراسم کلنگ‌زنی مدرسه‌اش در منطقه 6 تهران با اشاره به این موضوع که چرا مدرسه‌سازی را انتخاب کرده است گفت: همه شاید این سوال برایشان پیش بیاید که چرا مدرسه‌سازی را انتخاب کرده‌ام و من به عنوان عضو کوچکی از جامعه خیرین مدرسه‌ساز باید بگویم امروز مدرسه به عنوان یک مسئله در کشور مطرح است و تلاش برای رفع فرسودگی و حرکت درجهت استاندارد سازی فضاهای آموزشی یک ضرورت است و جامعه خیرین با تکیه بر لزوم حل مشکل نبود مدارس استاندارد در کشور، پای در این راه گذاشته و سعی در از میان برداشتن آن دارد.

من بسیار خوشحال هستم که بار دیگر توانستم ساخت یک مدرسه دیگر را آغاز کنم. همه بچه‌هایی که در پی دانش و علم هستند، فرزندان من و خانواده آنها نیز خانواده من هستند، و او با این عقیده، وقتی مورد استقبال اولیای دانش‌آموزان و معلمان و دیگر کسانی که دورش جمع می‌شوند، قرار می‌گیرد، با خوشرویی آنها را خانواده خود خطاب می‌کند.

هدف از تاسیس مدارس مصلی نژاد

هدف من برای انجام امور آموزشی و فرهنگی، ثروت‌اندوزی نیست و از اینکه ثروت مالی را به ثروت فیزیکی احداث مدرسه و واحدهای آموزشی انتقال داده‌ام، در جهت توسعه نیروی انسانی کارآمد و متعهد بوده و تأسیس بنیاد مصلی‌نژاد از همان ابتدا به عنوان بنیادی غیرسیاسی و غیرتجاری و به صورت عام‌المنفعه انجام شده است.

دکتر مصلی‌نژاد با اشاره به اینکه هدف بنیاد مصلی‌نژاد، بالا بردن سطح کمی و کیفی مقاطع مختلف تحصیلی در کشور است، گفت: ایجاد امکانات رایگان تحصیلی و رشد و شناسایی و شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان و ترویج فضایل اخلاقی و اسلامی از جمله اولویت‌های بنیاد فرهنگی مصلی‌نژاد است و علاوه بر این مشهد مقدس و چند شهر دیگر که در مجموع ۳۸ فضای آموزشی را در اختیار آموزش و پرورش قرار داده‌ایم ۱۲ فضا هم در اختیار آموزش عالی قرار دارد که امیدواریم این فضاها با همان اهداف مورد نظر همه ساله افزایش پیدا کند.

 خیرنماها و خیرین واقعی

به عنوان یک معلم خبرنگار ذهنیت چندان مثبتی از برخی خیرنماها ندارم، زیرا هدف عده‌ای از خیّرنماها دور زدن «قانون مالیات بر درآمد» به بهانه ساخت مدارس و مراکز آموزشی است.

برخی از خیرنماها به جای پرداخت میلیاردها مالیات خود به دولت، عملا بخش نازلی از مالیات را برای کارهای عام المنفعه همانند مدرسه سازی اختصاص می دهند تا ضمن دور ماندن از ممیزی ها و ذی حسابی ها در قالب ایجاد « سپر مالیاتی » برای درآمدهای خود عملا به واسطه تشبث و دخول به جامعه خیرین در صدر مجالس نشسته و برای خود محبوبیتی کاذب در سایه جامعه خیرین تحصیل می نمایند.

ولی مطالعه زندگی و مشاهده عملکرد موفق دکتر مصلی‌نژاد در مدارس چهار گوشه ایران باعث غرور و مسرت ایرانی ماست.

مطلب را با جملاتی زیبا از مصلی نژاد به پایان می رسانیم.

« خود در ابتدا عشق به حق و بعد عشق به آدم‌ها، عشق به داشتن‌ها، عشق به گفتن‌ها، عشق به خوبی‌ها، عشق به سعادت، عشق به معرفت و در نهایت عشق به موفقیت مجموعه انگیزه‌های من برای بودن و ادامه زندگی است.»

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

مدتی است که موضوع لایحه رتبه ­بندی معلمان در مجلس و دولت و بین فرهنگیان مورد بحث است و در این لایحه علاوه بر بحث معیشت معلمان ، ارتقاء جایگاه و شأن مقام معلم و افزایش صلاحیت­های حرفه ­ای معلمان مورد توجه است ولی هیچ گاه نظام رتبه­ بندی معلمان به معنای واقعی اجرایی نشده و تحقق نیافته است و هر بار که این موضوع مطرح شده فقط با کمی افزایش حقوق به پایان رسیده و این موضوع به یک سریال تکراری نا­امید کننده برای فرهنگیان تبدیل شده است.

در روزها و هفته ­های گذشته پیگیری­ های زیادی در خصوص اجرای کامل رتبه­ بندی توسط معلمان انجام شده و آنچه خواسته ­ی واقعی آنان است اجرای کامل رتبه بندی به میزان افزایش حقوق به اندازه 80 درصد اعضای هیأت علمی دانشگاههاست؛ آنچه مجلس و سازمان برنامه و بودجه اعلام می کند این است که در سال جاری بودجه لازم برای تحقق رتبه بندی کامل وجود ندارد و اجرای کامل رتبه ­بندی باعث رشد پول و تورم می شود.

در جلسه علنی یکشنبه 9 آبان مجلس شورای اسلامی ادامه بررسی لایحه «نظام رتبه‌بندی معلمان» در دستورکار صحن قرار گرفت و نمایندگان به بررسی ماده 4 این لایحه پرداختند.

در جریان بررسی این ماده، با تذکر یکی از نمایندگان در خصوص وجود ابهامات متعدد در این ماده و مواد بعدی در زمینه مدارک تحصیلی فرهنگیان و نوع محاسبه آن در نظام رتبه‌بندی و با وارد دانستن تذکر از سوی رئیس مجلس، ارجاع لایحه «نظام رتبه‌بندی معلمان» به کمیسیون آموزش و تحقیقات جهت رفع ابهام به رأی گذاشته شد که نمایندگان با 195 رأی موافق از مجموع 232 نماینده حاضر در صحن با ارجاع این لایحه به کمیسیون موافقت کردند. به این ترتیب، از ماده 4 تا انتهای لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان به کمیسیون آموزش و تحقیقات بازگشت. گفتنی است، مواد یک و دو و سه این لایحه در جلسات گذشته مجلس بررسی و تعیین تکلیف شده بود.

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در هنگام رأی‌گیری برای ارجاع این لایحه تأکید کرد: کمیسیون آموزش و تحقیقات ظرف مدت 10 روز این ابهامات را بررسی و اصلاح کند و لایحه را مجددا به صحن مجلس ارائه دهد.

علیرضا منادی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در حاشیه جلسه علنی یکشنبه 9 آبان مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران با اشاره به جلسه غیرعلنی امروز صبح مجلس بیان کرد: در این جلسه رئیس سازمان برنامه و بودجه از موافقت دولت با تخصیص ۲۵ هزار میلیارد تومان برای اجرای رتبه‌بندی معلمان خبر داد و رئیس مجلس شورای اسلامی نیز این موضوع را به نمایندگان اعلام کرد. در ادامه در جلسه علنی مجلس ماده ۴ این لایحه مورد بررسی قرار گرفت اما به دلیل ابهام موجود دوباره به کمیسیون آموزش و تحقیقات بازگشت.

وی در ادامه اظهار کرد: کمیسیون نیز در جلسه امروز و سه‌شنبه خود ابهامات موجود را مرتفع کرده و ان شاءالله از یکشنبه آتی مجدداً در صحن مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به احتمال قوی تا آخر هفته آتی این لایحه در مجلس نهایی می‌شود و سپس یک هفته در شورای نگهبان خواهد بود و پس از ابلاغ نیز مدتی تهیه آیین‌نامه آن از سوی دولت به طول خواهد انجامید. اما در ظرف ۴۵ روز آینده نهایی خواهد شد.

با این اوصاف شایسته است که مجلس و دولت انقلابی یکبار برای همیشه  بحث معیشت و رتبه­ بندی معلمان را در اولین فرصت حل نماید و با این کار گام مهمی در بهبود وضعیت آموزشی کشور برداشته شود.

امید­واریم که در پاسکاری لایحه رتبه ­بندی معلمان در صحن مجلس و کمیسیون آموزش و حرکت به سمت گل، پاس اشتباه ندهند و تکل از پشت نخورند!

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید