نحوهی عملکرد یک دانشآموز بستگی دارد به شرایط و نیز تصویری که او از خود در ذهنش پرورانده. فعالان حوزهی روان شناسی اجتماعی دانش آموزان از مدتی پیش تا به الآن سعی کردهاند تا تأثیر همکاری یا رقابت و نیز جنسیت را در موفقیت تحصیلی دانش آموزان به تصویر بکشند.
معلمان در دفتر خود مشغول به بحث و تبادلنظر هستند. معلم ریاضی در مورد دانشآموزی به نام نیکولا میگوید: «نیکولا بیاندازه شلوغ است! او واقعاً نمیتواند سر کلاس درس رفتار مناسبی از خود نشان دهد!». معلم تاریخ و جغرافیا اما نظر دیگری دارد: «عجیب است، او در کلاس من رفتار بسیار مناسبی دارد و حتی جزو بهترینهاست! »
چنین تفاوتی در نحوهی رفتار و عملکرد – چه در مدرسه و چه جامعه- از کجا نشئت میگیرد؟ این مسئله بدون شک نه تنها در مدرسه بلکه در تمامی نظامهای آموزشی که ارزیابی رفتار و عملکرد دائمی است، مشکلی اساسی محسوب میشود.
باید به این مسئله اعتراف کرد که نه ظرفیتهای شناختی و نه ظرفیتهای اجتماعی بهطور مستقیم قابل ارزیابی نیستند و تنها میتوان بر اساس پایهای از رفتارها و عملکردها آن ها را مورد بررسی قرارداد. یک دانشآموز ممکن است در یادگیری درس ریاضی استعداد بالایی داشته باشد و در خانه هم خیلی خوب عمل کند، اما به علت عدم وجود بستری مناسب نتواند عملکرد خوبی در کلاس درس داشته باشد؛ بنابراین بهتر است قبل از آنکه از ناتوانی یک دانشآموز درزمینهی خاصی صحبت شود، بررسی بسیار دقیق و سختگیرانهای صورت بگیرد.
به همین منظور زمانی که میخواهیم رفتارهای یک دانشآموز را توضیح دهیم، باید تمامی معیارها، ارزشها و نیز اتفاقاتی که درگذشته برای او در بسترهای تاریخی، اجتماعی و نیز فرهنگی رخداده را بررسی کنیم. مدرسه بهطور مشخص محلی شکوفایی تواناییها، شکلگیری تصویر ذهنی از خود و نیز بروز رفتارهایی است که حداقل بخشی از آنها در فرهنگ هر منطقه و کشوری محترم و حائز اهمیت بسیاری بوده و ارزشمند محسوب میشود. این مسئله بهخصوص در کشورهای آمریکای شمالی و غرب اروپا جریان دارد. در این کشورها فرهنگها به شکلی توسعه یافته که افراد اغلب خود را با دیگران مقایسه میکنند. این مقایسه بدون شک آثار بسیار مهمی در ابراز تواناییهای دانش آموزان دارد. پررنگترین این آثار را میتوان ازیکطرف در مدیریت روابط اجتماعی ایشان با سایرین و نیز یادگیریشان در کلاس درس یافت.
[1]تحقیقات بسیاری نشان دادهاند که این مسئله از دوران ابتدایی آغاز میشود. دانش آموزان با بررسی واکنشی که معلم نسبت به رفتار خود ایشان و یا همکلاسیشان از خود نشان میدهد پی میبرند که چگونه میتوانند در کلاس درس مورد تشویق معلم قرارگرفته و یا از تنبیه شدن فرار کنند، به همین ترتیب ایشان ارزشها و معیارهای حاکم بر کلاس خود را فرامیگیرند. ایشان یاد میگیرند که سر کلاس درس نباید بدوند، با دقت به حرفهای معلم خود گوش دهند و ... قوانین و مقرراتی که در بادی امر شرایط اجرا و نیز معنیشان نامفهوم مینماید ولی کمکم با کنترل معلم در کلاس و بهخصوص مقایسهی دائمی بین خود و همکلاسیهایشان با این قوانین آشنا میشوند. این فرآیند به جامعهپذیری دانشآموز نیز کمک زیادی مینماید. دانشآموز با طی فرآیند یادشده ظرفیتی را به دست میآورد که از آن تحت عنوان ظرفیت اجتماعی یاد میشود؛ یعنی ظرفیت درک انتظاراتی که فرهنگ حاکم بر جامعه از او دارد و نیز برقراری تعامل مناسب با همکلاسیها و هممدرسهایهای خود.
از آغاز دوران ابتدایی، مقایسهی خود با سایرین سبب افزایش شناخت دانشآموز نسبت به خود میشود. دانش آموزان که در دوران ابتدایی هنوز شناخت کافی نسبت به ظرفیتهای شناختی خود به دست نیاوردهاند، توجه بسیاری به نتایجی که همکلاسهایشان به دست میآورند و جایگاه درسی خود در کلاس درس نشان میدهند.[2] بهخصوص در مهمترین درسها مثل ریاضی. نتیجهگیری دانش آموزان از این مقایسهها چه درست باشد و چه غلط سبب میشود تا وی کموبیش به شناخت از مفهوم مدرسه و وضعیت خود در آن برسد؛ شناختی که موفقیت و شکست دانشآموز نیز در آن مؤثر است و بهخودیخود نقش بسیار حائز اهمیتی در گسترش ظرفیتهای شناختی او ایفا میکند.[3]
نقاشی یا هندسه؟
در تحقیقی که بهتازگی صورت گرفته[4]، از دانش آموزان مقطع ابتدایی خواستند تا ظرف مدت ۵۰ ثانیه شکل پیچیدهای را حفظ کنند، شکلی که هیچ معنی خاصی نیز نداشت. سپس ایشان باید شکل را روی یک برگ کاغذ و با بهرهگیری از حافظهی خود مجدداً ترسیم میکردند. قبل از شروع این آزمون به دانش آموزان گفته بودند که قرار است تواناییهای ایشان را در حوزهی هندسه یا نقاشی نیز بسنجند (دانش آموزان بهصورت تصادفی دریکی از این دو گرایش قرار داده میشدند). هدف از به اجرا درآمدن این مطالعه به تصویر کشیدن این مسئله بود که تواناییهای دانش آموزان بهطور مستقیم بستگی دارد به تصویری که ایشان از خودشان در حوزهی موردنظر دارند. زمانی که دانش آموزان واژهی هندسه به گوش شان میرسید، از این لحاظ که این درس سختتر بوده و بسیاری از ایشان نیز قبل پیشآمده بوده که از آن نمرهی پایینی کسب کنند، بهطور ناخودآگاه ظرفیت مغز ایشان در حفظ کردن و سپس پیاده کردن مطلب فراگرفته شده پایین میآید.
در جریان تحقیق صورت گرفته، دانشآموزانی که در هندسه عملکرد پایینتری نسبت به سایرین داشتند نتیجهی پایینتری نسبت به دانش آموزان قویتر کسب کردند. در مقابل، در حوزهی نقاشی، تقریباً عملکرد تمامی دانش آموزان یکسان بود چراکه دیگر تفاوتی بین دانش آموزان خوب و بد وجود نداشت! به این سبب که کاری که دانش آموزان باید انجام میدادند، چه در حوزهی نقاشی و چه هندسه، کاملاً یکسان بود، این مسئله کاملاً به اثبات رسید که عملکرد ایشان بهطور مستقیم بستگی داشته به تصویر ذهنیای که ایشان از خودشان در هر درس داشتهاند. نتایجی که دانشآموز در مدرسه کسب میکند بیش از آنکه نشاندهندهی ظرفیتهای یادگیری وی باشند، تأثیر بستری را نشان میدهد که مسئولان و متخصصان باید به دنبال شیوههای مختلف تأثیرگذاری آن بر دانشآموز باشند.[5]
این مسئله دقیقاً به همین شکل برای تواناییهای اجتماعی نیز مصداق دارد.[6] درواقع ، جایگاه دانش آموزان نسبت به یکدیگر در کلاس درس شدت و نحوهی تعاملات احساسی ایشان را نیز تحت تأثیر قرار میدهد؛ بهخصوص در کلاسهایی که معلم به شیوههای مختلف جایگاه درسی دانش آموزان را یادآوری میکند.(برای مثال میتوان به گروهبندی کردن بر اساس نمره و یا خواندن نمرهها در حین پخش کردن برگهها و ... اشاره کرد) خطر این شرایط این است که دانشآموزانی که وضعیت بهتری دارند ممکن است بهتدریج از دانشآموزانی که وضعیت پایینتری دارند فاصله بگیرند. این امر نیز سبب میشود همگروه اول و همگروه دوم بهمرورزمان رفتارشان نسبت به قبل تندتر شود، کمتر به حرف سایرین گوش بدهد و درنتیجه ظرفیتهای اجتماعیشان کاهش پیدا کند.
این مسئله را باید بهخوبی مدنظر قرارداد که دانشآموزانی که بهواسطهی قربانی وضعیت تحصیلی خود میشوند و بعضاً توسط دانش آموزان قویتر کنار گذاشته میشوند، اغلب خیلی سریع تصویر ذهنی بدی از خود در ذهنشان شکل میگیرد. رفتارهایی که چه از طرف دانش آموزان قویتر و چه حتی بعضاً از طرف معلمان ممکن است نسبت به این دانش آموزان صورت بگیرد تأثیر بسیار بدی در رفتارهای اجتماعی ایشان تا دوران نوجوانی خواهد داشت و حتی ممکن است در دوران بزرگسالی نیز روی سلامت فکری ایشان تأثیر منفی بگذارد. بهواسطهی همین مسائل است که امروزه توجه بسیار زیادی به این حوزه نشان داده میشود. نکتهی حائز اهمیت دیگر این است که رفتارهای تبعیضآمیز اغلب نسبت به دانشآموزانی صورت میگیرد که بهواسطهی باورهایی بدون پایه و اساس که متأسفانه در همهی جوامع نسبت به بعضی از مذاهب و اصالتهای اجتماعی رواج پیداکرده است، از دوران کودکی رنگ و روی تبعیض را به خود میبینند.[7]
بنابراین بهراحتی میتوان منشأ اصلی برخی خشونتها را تبعیضهایی در نظر گرفت که از دوران کودکی چه در جامعه و چه در محیط مدرسه در حق نگارندگان آنها صورت میپذیرد؛ اما معلم در این میان چه نقشی میتواند بر عهده بگیرد؟
وی میتواند با تقسیمبندی دانش آموزان بدون در نظر گرفتن وضعیت درسی ایشان، آنها را وادار کند تا تمرینهای مختلف را بهصورت گروهی حل کنند. این فرآیند سبب میشود تا دانش آموزان بدون توجه به وضعیت درسی خود را یکدیگر تعامل داشته و به بحث و تبادلنظر بپردازند. اینگونه آموزش بناشده بر پایهی تعامل سبب میشود تا دانش آموزان اساسیترین تعاملات اجتماعی را خیلی راحتتر فرابگیرند. مثل شنیدن و احترام گذاشتن به نظرات مخالف که امروزه بهخوبی میدانیم نقش عمدهای در توسعهی ظرفیتهای شناختی ایفا میکند.[8]
رقابت یا همکاری؟
شما باید مسئلهی مهمی را موردتوجه قرار دهید، رفتار دانش آموزان و نیز میزان محبوبیت ایشان در کلاس درس تنها به محیط کلاس و نیز نحوهی ادارهی آن توسط معلم بستگی ندارد.
عوامل بسیار دیگری نیز در این میان نقش ایفا میکنند، برای مثال میتوان به توانایی هر دانشآموز در پی بردن به احساسات خویش و نیز دوستانش و به اشتراک گذاشتن آن ها اشاره کرد. اگر دانشآموزی نداند همکلاسیهایش چه زمانی خوشحال، ناراحت و یا عصبانی هستند، تعامل با ایشان امری غیرممکن خواهد بود. این توانایی نیز بستگی دارد به پایهای از تجربیات اجتماعی، بهخصوص تجربههایی که در محیط خانه به دست میآیند و ریشهی جنسیتی نیز دارند. در دنیای امروزی جوامع دختران را به سمت همکاری، همدردی و نوعی هارمونی در روابط اجتماعی سوق میدهند. در برابر پسران و مردان بیشتر به دنبال رقابت و رسیدن به قدرت هستند. این خصوصیات را بهخوبی میتوان در پارهای از رفتارهای هر دو جنس مشاهده کرد. برای مثال شیوهای که کودکان برای تقسیم کردن چیز باارزشی که در اختیاردارند به کار میبرند. در فاصلهی ۳ تا ۵ سالگی، هر دو جنس رفتاری فردگرایانه داشته و میخواهند داراییشان بیشتر از سایرین باشد.
از ۹ سالگی به بعد، ۷۵ درصد پسران شیوههایی را به کار میگیرند که به ایشان کمک میکند منابع بیشتری نسبت به سایرین در اختیار داشته باشند. در برابر تنها ۲۰ درصد دختران رفتاری مشابه از خود نشان میدهند؛ بنابراین برای پسران ارزش نسبی چیزی که در اختیاردارند اهمیت بیشتری نسبت به ارزش مطلق آن پیدا میکند. این مسئله به این معناست که ایشان حاضرند برای کاهش داشتههای سایرین، از داشتههای خود نیز بکاهند. این میل در پسران و مردان نهتنها مخالف الگوی استاندارد اقتصادی است (الگویی که مطابق آن مردان همواره به دنبال زیاد کردن داشتههای خود هستند) بلکه کاملاً در برابر الگوی برابری قرار میگیرد، الگویی که نزد دختران و زنان بیشتر رواج دارد. در اصل بهتر است منظور خود را اینگونه عنوان کنیم که دختران بیشتر از پسران بهنظام ارزشهای اخلاقی بناشده بر پایهی برابری روابط اجتماعی و عدم رنجش سایرین احترام میگذارند. این الگو را میتوان در بیان ظرفیتهای شناختی هر دو جنس نیز بهخوبی مشاهده کرد.
بگذارید منظور خود را با مثالی عینی بیان کنیم[9] : از تعداد زیادی کودک ۱۰ تا ۱۲ ساله خواسته شد تا در گروههای ۴ تایی اشکالی مشابه آنچه بالاتر ذکر شد را حفظ کنند. مسئول آزمون به هرکدام از اعضای گروه، بدون آنکه سایر اعضا در جریان باشند، گفته بود که او باهوشترین عضو گروه است. سپس به برخی از دانش آموزان گفتند که نتایج آزمون ایشان بهصورت علنی اعلام خواهد شد و به مابقی اعلام کردند که نتایجشان مخفی خواهند ماند.
نتایج این تحقیق بهخوبی این مسئله را به تصویر میکشد که زمانی که پای بیان ظرفیتهای ذهنی بهصورت عمومی به میان میآید، دختران و پسران تا چه اندازه رفتار متفاوتی از خود نشان میدهند. زمانی که نتایج پسرانی که وضعیت خوبی داشتند بهصورت علنی اعلام میشد، وضعیت آزمون ایشان بهبودی قابلتوجهی پیدا میکرد نسبت به زمانی که نتیجهشان اعلام نمیشد. برای دختران اما مسئله کاملاً برعکس است. ایشان که حساسیت زیادی نسبت به حفظ روابط اجتماعی برابر و یکسان دارند، بههیچعنوان تمایلی بر اینکه نتیجهی خوبشان اعلام شود از خود نشان نمیدادند؛ بنابراین درونی سازی ارزشها و نیز معیارهای حاکم بر یک گروه و رعایت آنها بعضاً برای دخترها هزینه در بردارد. در دختران بعضاً میتوان این رفتار را مشاهده کرد که ایشان تمایلی به در اختیار گرفتن جایگاهی برتر در بین همکلاسیها و دوستانشان از خود نشان نمیدهند. این مسئله بسیار جالبتوجه است که بدانیم علت این امر نیز که تعداد مدیران و مسئولان مرد از تعداد زنان بیشتر است نیز درست به همین ویژگی برمیگردد. مردان از همان ابتدا به دنبال رسیدن به جایگاه برتر و به نمایش گذاشتن آن در گروه هستند در شرایطی که این ویژگی در زنان وجود ندارد. مشکل اصلی نیز درست از همینجا برمیآید که روابط کاری در جوامع امروزی بر پایهی روابط جنسیتی بناشده که از اساس نامتقارن هستند.[10]
مردان و زنان، دختران و پسران ظرفیتهای اجتماعی یکسانی در اکثر زمینهها دارند. تحقیقات تجربی بسیاری نیز که تا به امروز صورت گرفته این مسئله را بهخوبی به تصویر میکشد. زمانی که پای رفتارهای فردگرایانه به میان میآید، هر دو جنس در اکثر مواقع رفتارهایی را از خود نشان میدهند که مختص جنس مذکر است: دختران و پسران در برابر اعضای گروه رقیب خود رفتاری تهاجمی نشان میدهند. زمانی که صحبت از اتحاد به میان میآید، هر دو جنس رفتاری را از خود نشان میدهند که مختص جنش مؤنث است: ایشان میل به برابری و نیز توجه به نیازهای دیگران را به تصویر میکشند.
در زندگی روزمره، بهخصوص در مدرسه، دختران و پسران توجه زیادی به این امر نشان میدهند که تفاوتهایشان به تصویر کشیده شود. در کشورهایی که مدارس مختلط است، دختران بهسرعت از پسرهایی که رفتاری زنانه دارند فاصله میگیرند و بالعکس. در کلاس درس معلم نقش به سزایی در شکلگیری تفاوت بین دو جنس ایفا میکند.[11] معلمان اغلب بیآنکه متوجه باشند، بهصورت ناخودآگاه از تفاوتهای بین دختران و پسران استفاده میکند، برای مثال هنگام انجام کارهای گروهی. حتی اگر معلمی این مسئله را انکار کند، او هیچوقت تذکرهای یکسانی را به دختران و پسران نداده و توجه یکسانی را نیز به ایشان ابراز نمیکند. برای مثال معلمان در درس ریاضی کمتر از دختران کلاس کار میکشد، کمتر ایشان را به حل مسائل تشویق میکند و زمان کمتری را در اختیارشان قرار میدهد. برای مثال در فرانسه درمجموع دانش آموزان پسران از آغاز دوران ابتدایی تا پایان سال دوم راهنمایی، درمجموع ۳۶ ساعت بیشتر زمان در درس ریاضی در اختیاردارند.[12]
در پایان باید به این مهم اشاره شود که ظرفیتها و رفتارهای اجتماعی در کلاس درس با توجه به اینکه نظام آموزشی یک کشور بر اساس رقابت بناشده یا همکاری، اینکه دانش آموزان پس از موفقیت یا شکست چه تصویر ذهنیای از خود به دست میآورند، اینکه ماهیت نقشهای اجتماعی در مدرسه چیست (برای مثال اینکه آیا در نظام آموزشی یک کشور توجه بیشتری نسبت به پسران ایفا میشود یا خیر)، تغییر میکند.
مطالعات و تحقیقهای گستردهای که تا به امروز درزمینهٔ ی روان شناسی اجتماعی و نیز آموزشی صورت پذیرفته بهخوبی به ما نشان میدهد که موفقیت یا شکست در مدرسه تا چه اندازه بستگی مستقیم دارد به ماهیت وضعیتی که در نظام آموزشی یک کشور در اختیار دانش آموزان قرار دادهشده و یا بعضاً به ایشان تحمیل می کند ...
[1] D.N. Ruble, K.S. Frey, « Social Comparison and Self-Evaluation in the Classroom : Developmental Changes in Knowledge and Function », dans J.C. Masters, W.P. Smith (dirs), Social Comparison,Social Justice and Relative Deprivation, Lawrence Erlbaum Associates, 1987.
[2]P. Huguet, F. Dumas, J.-M. Monteil, N. Genestoux,« Social Comparison Choices in the Classroom »,European Journal of Social Psychology, n° 31, 2001.
[3]J.-M. Monteil, P. Huguet Réussir ou échouer à l’école : une question de contexte ? Pug, 2002.
[4]P. Huguet, S. Brunot, J.-M. Monteil, « Geometry versus Drawing : Changing the Meaning of the Task as a mean to Change Performance », Social Psychology of Education, n° 4, 2001.
[5]P. Huguet, M.-P. Galvaing, J.-M. Monteil, F. Dumas, « Social Presence Effects in the Stroop Task : Further Evidence for an Attentional View of Social Facilitation », Journal of Personality and Social Psychology, n° 77, 1999.
[6]E. Drozda-Senkowska, P. Huguet, R. Gasparini, P. Rayou, « Acquisitions et régulations des compétences sociales », dans M. Kail, M. Fayol (dirs), Les Sciences cognitives et l’école. La question des apprentissages, Puf, 2003 ; M. Allès-Jardel (dir.), numéro spécial sur « Les compétences sociales », Revue internationale de psychologie sociale, t. XIV, n° 2, Pug, 2001.
[7]J.-C. Croizet, J.-P. Leyens, Mauvaises réputations. Réalités et enjeux de la stigmatisation sociale, Armand Colin, 2003.
[8]W. Doise, D. Mugny, Le Développement social de l’intelligence, InterÉditions, 1981.
[9]P. Huguet, J.-M. Monteil, « The Influence of Social Comparison with Less Fortunate Others on Task Performance : The Role of
Gender Motivations or Appropriate Norms », Sex Roles, n° 33, 1995.
[10] M.-C. Hurtig, M.-F. Pichevin, La Différence des sexes : questions de psychologie, Tierce, 1986 ; F. Lorenzi-Cioldi, Les Représentations des groupes dominants
et dominés. Collections et agrégats, Pug, 2002.
[11] M. Duru-Bellat, « Filles et garçons à l’école, approches sociologiques et psychosociales », Revue française de
pédagogie, n° 109, oct.-déc. 1994.
[12]J.S. Eccles, J.E. Jacobs, « Social Forces Shape Maths Attitudes and Performance », Signs, n° 11, 1986.
پرونده ی آریا نوری در انسان شناسی و فرهنگ: http://www.anthropology.ir/node/24940
منبع: مجله ی علوم انسانی فرانسه: scienceshumaines.com
مجموعه ی مقالات تحت نظارت ونسان تروژه و مارتین فورنیه
تهران و چندین شهر کشور،از اوایل بهمن سال 93 تجمع های اعتراض آمیز فرهنگیان را شاهد بودند که به تجمعات « سکوت » معروف است ؛ خودجوش بودن اعتراضات، دیگر ویژگی بارز آن بود.(بدون دعوت و همکاری تشکل ها شروع شد)
آنان در این تجمع ها، نوشتهها و پلاکاردهایی در دست داشتند که خواسته اصلیشان اجرای عدالت و رفع تبعیض در پرداخت حقوق و مزایای کارکنان دولت بود. به عبارت دیگر ، حقوق و مزایای بیشتری برای بهبود معیشت مطالبه می کردند گویا برای معلمان زمان به عقب برگشته بود چون همین خواسته ها را در سال های 80 و85 نیز فریاد زدند و هزینه سنگینی بابت این مطالبات پرداخت شد.
نظر سنجی های مختلف سال های اخیر نشان می دهد بیشترین دغدغه معلمان « معیشتی » است.با اینکه در بیست و پنج سال اخیر لایحه نظام هماهنگ پرداخت ( هدف آن هماهنگ سازی و رفع تبعیض در نظام پرداخت های کارکنان دولت بود) و لایحه خدمات کشوری ( نظام پرداخت کارمندان دستگاه های اجرایی بر اساس ارزشیابی عوامل شغل و شاغل نظیر تحصیلات، دوره های آموزشی ، مهارت ....) در جهت اجابت به خواسته های فرهنگیان به اجرا در آمد،کماکان تبعیض باقی است.
آیا میتوان امیدوار بود طرح رتبه بندی معلمان به بهبود شرایط زندگی و شغلی معلمان منجر و اثری ماندگار بر جای گذارد و رضایت شغلی آنان را به همراه داشته باشد.
و یا ...
برخی دیگر ضمن مقایسه ی درآمدشان با همتایان خویش در کشورهای دیگر، اشاره داشتند میزان حقوق دریافتی آنان حتی نسبت به معلمان کشورهای همسایه (نه ژاپن و آلمان ) پایین تر است ؛ پس تا تبعیض هست،جست و جوی عدالت هم هست.
طبق آمارهای منتشره ، حدود 60 درصد معلمان کشور زیر خط فقر زندگی می کنند و جاذبه های شغل معلمی سال به سال برای جوانان کمتر می شود. رشته دبیری آخرین انتخاب داوطلبان ورود به دانشگاه هاست یا همین که فرصتی فراهم گردد و امکان جذب در یک نهاد دیگر فراهم شود معلمان کیفی و با تجربه می روند ، شاید به همین دلیل است که بعضی از مسئولان و مدیران آموزش و پرورش از بحران « مهارت و انگیزه » در میان معلمان سخن گفته و بیان می دارند تعهد شغلی سال به سال رو به کاهش است یا اینکه بخشی از معلمان به کارشان بیتفاوت، کم انگیزه و نسبت به مقوله آموزش جدیت کمتری نشان می دهند. اگر مسئولان و متولیان امور، صادقانه به فکر ارتقا کیفیت آموزشی هستند لازم است به همان میزان به فکر کیفیت کار و زندگی معلمان نیز باشند. و سعی نمایندجایگاه اجتماعی از دست رفته را به آنان باز گردانند.
از نظر جامعه شناختی ، فقدان عدالت اجتماعی از یک طرف و نبود مکانیسم مناسب کنترل در نظام اقتصادی کشور به نفع طبقات کم در آمد،همچنین تبعیض موجود بین حقوق و مزایای معلمان با سایر کارمندان دولت زمینه نارضایتی را در بین آنان فراهم نموده است.در بسیاری از جوامع این گروه شاًن ویژه ای دارند، متاسفانه در کشور ما در ردیف اقشار نسبتا محروم قرار گرفته، فشارهای روزافزونی از نظر سختی معیشت تحمل میکنند ؛ به عنوان مثال اغلب آنان مجبور به داشتن شغل دوم هستند.
گمان می رود مصادف بودن اعتراضات با بررسی لایحه بودجه سال 94 از روی نکته سنجی و خردمندی معلمان باشد چون اکثریت محافظه کار مجلس به دفعات در رسانه ها و جراید بیان کرده و می کنند مطالبات اقتصادی اقشار جامعه در کانون توجهات آنان قرار دارد و مهمترین دغدغه مجلس، رسیدگی به مسایل رفاهی و حل معضلات معیشتی مردم است. آنها قبلا بر رقیب اصلاح طلب خویش خرده می گرفتند که نسبت به مسایل اقتصادی،معیشت و آب ونان مردم توجهی نشان نمی دهند. برای نمایندگان زمان عمل به وعده ها فرا رسید اما آنان در این امتحان و راستی آزمایی سر افکنده شدند. چون روند امور حکایت دیگری داشت علی الخصوص در جریان استیضاح آقای فانی، معلوم شد مجلس نهم دغدغه معیشت معلمان را ندارد بلکه به فکر جمع کردن راًی آنان است. می توان گفت به دلایل متعدد اعتماد معلمان نسبت به مجلس نهم کاهش یافته است که به سه مورد اشاره می شود.
1) بنا به گفته برخی نمایندگان، باید به مجلس نهم در این موضوع ،کارنامه مردودی داد ،چون در چهار سال گذشته هیچ اقدام مثبتی در خصوص بهبود مسایل صنفی و معیشتی معلمان انجام نداده است. (در صورت داشتن مصوبه یا حتی اصلاحیه ای در خصوص رسیدگی به مشکلات اقتصادی، معیشتی، حقوق، بیمه و..... معلمان، اقداماتشان را بیان کنند.) اگر سر و صدایی کرده و گرد و خاکی به راه انداختند (موضوع استیضاح ) اهداف شخصی و جناحی مدنظرشان بود از جمله، پشت پرده امتیاز بگیرند و یا در پوشش این به ظاهر دلسوزی به دنبال جلب افکار عمومی و راًی فرهنگیان می باشند.
2) بهترین زمان جهت رسیدگی به وضعیت معیشت فرهنگیان، بهمن و اسفند سال 93 بود ، معلمان تجمع اعتراضی در مقابل مجلس برگزار و نمایندگان سرگرم بررسی لایحه بودجه 94 بودند لذا دست شان برای هر نوع تغییر در بودجه باز و می توانستند هر نوع دخل و تصرف در آن اعمال کنند اما استراتژی سکوت و بی تفاوتی در پیش گرفته و کوچکترین عکس العملی به مطالبات صنفی- معیشتی آنان نشان ندادند ، شاید انتخابات مجلس در اسفند امسال مناسب ترین زمان پاسخگویی معلمان باشد. البته بی توجهی مجلس به هیج عنوان توجیه کننده کم کاری و عدم تدبیر دولت نمی باشد.
رئیس جمهور محترم، ضمن به رسمیت شناختن « حق اعتراض معلمان » دستور تشکیل کمیتهای مرکب از دو معاون و یک وزیر را صادر کرد نتایج کار این کمیته به صورت رسمی اعلام نشد.
3) دکتر نجفی گزینه اول ریاست جمهوری جهت تصدی وزارت آموزش و پرورش از همین مجلس راُی عدم اعتماد گرفت ؛ شاید گناه ایشان داشتن « محبوبیت » نزد افکار عمومی فرهنگیان بود. ایشان نگاه استراتژیک به آموزش و پرورش و اقتصاد آن دارد وبه استقلال مالی این نهاد در دراز مدت می اندیشید در مجلس ضمن تشریح برنامه هایش بیان داشت با بهبود معیشت و ارتقای منزلت معلمان،آموزش و پرورش به جایگاهی میرسد که بسترساز توسعه کشور خواهد شد.
به تعبیر دوست فرهنگی ، حقوق و معیشت معلمان در دوره وزارت نجفی به جایی رسید که میتوانستند سر بالا بگیرند. باید از نمایندگان مجلس پرسید محروم کردن جامعه و نظام آموزشیاز دانش، مدیریت و تجربه امثال نجفی به جز هدر دادن سرمایه انسانی کشور چه معنای دیگری دارد.
کنش جمعی اخیر معلمان واجد نکته های قابل توجهی است :
1) آنها از تجربه ها و کنش های قبلی درس گرفته اند اعتراضات شان درکمال آرامش و سکوت ، بدون سر دادن شعار و تحرک خیابانی انجام گرفت.
2) آنها بدون آنکه سازمان رسمی و عمودی داشته باشند به طور افقی و در شبکه های مجازی و ناپیدا به تبیین راهبرد، همفکری و جذب می پردازند. (علی حاجلی روزنامه شرق )
3) تجمع معلمان کاملا صنفی و مدنی بود ، لذا نیل به مطالبات را فقط از مسیرهای قانونی پیگیری می کنند.
4) آنها انتظار دارند با کنش صنفی معلمان و فعالان صنفی شان برخورد امنیتی نشود و زمینه آزادی بازداشت شدگان فراهم گردد.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
گروه اخبار /
سیداحمد آقامیر با اشاره به بازگشایی مدارس و مقدماتی که برای دانشآموزان پایه اول دبستان لازم است، اظهار داشت: معاینه این کودکان در پایگاههای سطح استان برای صحت سلامت، هوش، گوش و چشم ضروری است که خانوادهها برای ثبتنام فرزندشان پس از مراجعه به مدارس به پایگاههای سنجش معرفی میشوند.
وی از ایجاد سامانه الکترونیکی سنجش نوآموزان در آموزش و پرورش خبر داد و گفت: با ایجاد این سامانه تغییرات جدی و اساسی نسبت به سالهای گذشته رخ داده است که والدین پس از مراجعه به مدرسهای که در آن به ثبتنام فرزندشان اقدام کردند، در سامانه آموزش و پرورش برای آنان نوبتدهی انجام میشود و والدین براساس نوبتدهی صورت گرفته برای انجام معاینات به پایگاههای سنجش مراجعه میکنند.
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان قم با اشاره به مشکلی که در گذشته پیشروی خانوادهها در اجرای طرح سنجش وجود داشت، گفت: کودکانی که در معاینات اولیه توسط کارشناسان سلامت آنان مورد تأیید قرار نمیگرفت، به پزشک معرفی میشدند ولی در حال حاضر با انعقاد تفاهمنامه میان آموزش و پرورش و مرکز بهداشت مقرر شد که یک پزشک در پایگاههای سنجش حضور داشته باشد.
وی اضافه کرد: بر اساس این تفاهمنامه در تمام پایگاههای سنجش سلامت پزشک و تیم درمانی حضور دارند تا شاهد حضور انبوه جمعیت در مراکز بهداشتی باشیم.
آقامیری با اشاره به تاریخ اجرای طرح سنجش کودکان پیش دبستانی گفت: این طرح که 23 خردادماه آغاز شده تا 25 مرداد ماه ادامه دارد، که اگر لازم باشد تمدید هم خواهد شد.
وی بیشترین مشکل شناسایی شده در کودکانی که برای ورود به مدرسه آماده میشوند را پوسیدگی دندان عنوان کرد و گفت: براساس آمار 75 درصد کودکانی که به پایگاههای سنجش سلامت در سالهای گذشته مراجعه کردند، دچار مشکل پوسیدگی دندان بودند که براساس برنامهریزیهای صورت گرفته مقرر شده است خدمات جرم گیری بهصورت رایگان به این دانشآموزان توسط مراکز بهداشت قم ارائه شود.
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان قم در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به شمار پایگاههایی که این طرح در آن به اجرا میرسد، گفت: این طرح در 10 پایگاه ثابت و سیار در استان قم آغاز شده و براساس پیشبینیها تا پایان مهلت مقرر 21 هزار دانشآموز در این طرح مورد معاینه قرار میگیرند.
فارس
گروه اخبار /
مدیرعامل مؤسسه صندوق ذخیره فرهنگیان با اشاره به اینکه هدف اصلی ایجاد نمایندگی های استانی شفافسازی فعالیتهای مؤسسه و ارتباط مستقیم با اعضا است، گفت: شفافسازی با افزایش انتقاد همراه است و هزینه دارد زیرا منافع فرهنگیان در تقابل با منافع عدهای قرار می گیرد.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه صندوق ذخیره فرهنگیان، دکتر شهابالدین غندالی در جمع نمایندگان استانی مؤسسه در شهرستان ساری گفت: هدف از ایجاد دفاتر نمایندگی اصلاح ارتباط دو سویه میان مجموعه مؤسسه و فرهنگیان عضو بود و در این راستا از چهرههای شناخته شده آموزش و پرورش با سابقه فعالیت اقتصادی بهره گرفتیم تا ضمن اینکه بر اعتبار مؤسسه میافزایند، ظرفیتهای استانی را نیز شناسایی و معرفی کنند.
وی با اشاره به اینکه اعتقاد مؤسسه بر این است که از ظرفیت وزارت آموزش و پرورش برای همکاری متقابل استفاده شود، افزود: از این رو از مدیران آموزش و پرورش در استانها خواسته شد که سه نفر از فرهنگیان باتجربه و فعال در حوزه اقتصادی را معرفی کنند که از بین آنها یک نفر به عنوان نماینده مؤسسه در استان انتخاب شد.
دکتر غندالی یکی از نتایج و موفقیتهای اولیه ایجاد نمایندگیهای استانی را افزایش ضریب نفوذ اعضا به بیش از ٩٠ درصد دانست و گفت: نمایندگان در ایجاد فضا و نگرش مثبت نسبت به مؤسسه سهم به سزایی داشتهاند، زیرا با دلسوزی و آگاهی مناسب به معرفی مؤسسه صندوق ذخیره فرهنگیان پرداختهاند و به سوالات و ابهامات آنها پاسخ میدهند ، بنابراین اقدام موفقی محسوب می شود.
مدیر عامل مؤسسه با اشاره به اینکه شفافیت هزینه دارد، تصریح کرد: پیش از این مؤسسه به صورت یک جزیره دور افتاده فعالیت میکرد که کسی از آن خبر نداشت بنابراین انتقاد زیادی هم از آن نمیشد. اکنون که مؤسسه به دنبال شفافسازی است مسلماً فضای بیشتری برای انتقاد ایجاد شده است.
در همین حال هنگامی که منافع معلمان در مقابل منافع عدهای خاص قرار میگیرد، کارشکنیهای زیادی صورت می گیرد.
دکتر غندالی میزان خروجی جریان نقدی مؤسسه را بیشتر از واریزی فرهنگیان عضو عنوان کرد و گفت: طی سال گذشته مجموع واریزی اعضا ١٧٠٠ میلیارد ریال بوده در حالی که در همین دوره بیش از ١٩٠٠ میلیارد ریال به بازنشستگان پرداخت شده است. این در حالی است که این مبلغ در سال جاری به بیش از چهار هزار میلیارد ریال خواهد رسید که تقریباً دوبرابر منابع ورودی خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه میزان سودآوری مؤسسه در دو سال اخیر بیشتر از ١٨ سال پیش از آن بوده است، تصریح کرد: در سال ١٣٩٢ و ١٣٩٣ بیش از ١٨٥٠٠ میلیارد ریال سود توزیع شده به طوری که دریافتی اعضا از موسسه از مرز ٢٢٠ میلیون ریال عبور کردهاست. این در حالی است که بخشی از منابع مؤسسه به دلایل مختلف در چرخه تولید و سودآوری قرار ندارد.
مدیر عامل مؤسسه تکالیف متقابلی برای نمایندگان استانی و مؤسسه صندوق ذخیره فرهنگیان برشمرد و گفت: ارتباط مؤثر با اعضای مؤسسه در سراسر کشور، معرفی مؤسسه از طرق مختلف اطلاعرسانی، معرفی شرکتهای تابعه مؤسسه و ایجاد زمینه فعالیت برای آنها، نظارت بر پروژههای مؤسسه در استان متبوع و در نهایت معرفی و شناسایی و ارائه ظرفیتهای استانی به مؤسسه از وظایف نمایندگان است.
وی افزود: در مقابل مؤسسه نیز به نمایندگان استانی اعتماد داشته و از فعالیتهای آنها حمایت خواهد کرد و ظرفیت شرکتهای تابعه را در اختیار آنها قرار می دهد.
گروه اخبار /
به طور کلی در سیستم های بیمه ای مورد اعمال در ایران ، حقوق بازنشستگی و وظیفه بر اساس متغیرهای ذیل محاسبه و تعیین می گردد .
آشنایی با متغیرهای تاثیرگذار در میزان حقوق بازنشستگی:
۱- سابقه پرداخت کسور بازنشستگی یا حق بیمه: اگر چه سابقه پرداخت کسور بازنشستگی اغلب مترادف با سابقه خدمت تلقی می گردد لیکن در محاسبه حقوق بازنشستگی سابقه ای که کسور بازنشستگی آن پرداخت شده و یا تعهد پرداخت گردیده است ملاک قرار می گیرد همچنین به موجب قوانین ذیربط بعضاً جهت برخی از کارکنان به دلائل ویژگی های خاص به طور ارفاقی سنوات کاری در نظر گرفته می شود که در افزایش میزان حقوق بازنشستگی آنان موثر می باشد .
۲ - معدل حقوق و مزایای مشمول پرداخت حق بیمه یا کسور بازنشستگی درچند سال آخر خدمت ( معدل حقوق و مزایای مشمول ):
متغیر تاثیر گذار دیگر در میزان حقوق بازنشستگی ، معدل حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه یا کسور بازنشستگی در چند سال آخر خدمت می باشد ، در حال حاضر این معدل جهت مشترکین صندوق بازنشستگی کشوری حسب قوانین ذیربط بر مبنای دریافتی ۲ سال آخر با اعمال آخرین ضریب حقوقی سال بازنشستگی در نظر گرفته می شود .
۳- مدت زمان لازم جهت پرداخت حق بیمه یا کسور بازنشستگی به منظور امکان دریافت حقوق بازنشستگی به میزان یک ماه حقوق و مزایای مشمول پرداخت ( ضریب سنوات ):
متغیر سوم تاثیر گذار در میزان حقوق بازنشستگی و وظیفه ( که می توان آنرا ثابت هم تلقی نمود ) پبش فرض سنوات پرداخت کسوربازنشستگی لازم جهت دریافت حقوق بازنشستگی و وظیفه به میزان کامل ( معادل معدل حقوق و مزایای مشمول ) می باشد . حسب قوانین ذیربط این پیش فرض برابر ۳۰ سال است با این توضیحات ضریب سنوات در محاسبه حقوق بازنشستگی و وظیفه برابر یک سی ام می باشد .میزان حقوق بازنشستگی میزان حقوق بازنشستگی مشترکین صندوق بازنشستگی و صندوق شهرداری ها به موجب ماده ۱ و تبصره ۳ ماده ۲ قانون اصلاح مقررات بازنشستگی مصوب 13 / 12 / 1368 ق.ا.ک و ماده ۴۳ آئین نامه استخدامی شهرداری ها و ماده ۶ قانون اصلاح پاره ای از مقررات بازنشستگی مصوب 13 / 12 / 1379 برابر است با :
میزان حقوق بازنشستگی = سنوات خدمت قابل قبول (حداکثر ۳۰ سال) *معدل حقوق و مزایا * ۳۰/۱
معدل حقوق ومزایـــــــا = معدل تمامی حقوق و مزایای دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی است در ۲سال آخر خدمت بااعمال آخرین ضریب حقوق
سنوات خدمت قابل قبول = سنوات خدمتی که جهت تعیین حقوق ملاک محاسبه قرار می گیرد .با توجه به ماده ۴ قانون نظام هماهنگ حقوق بازنشستگی و وظیفه مصوب 23 / 06 / 1373 حداقل حقوق بازنشستگی همواره برابر حداقل حقوق و مزایای مقرر برای مستخدمین شاغل می باشد .
به موجب ماده ۹۸ ق.ا.ک و تبصره ۴ ماده ۱ قانون نظام هماهنگ پرداخت در صورتی که ضریب جداول حقوق مستخدمین رسمی شاغل تغییر یابد دولت مکلف است به نسبتی که هزینه زندگی موجب این تغییر شده است حقوق بازنشستگان و وظیفه بگیران را ترمیم کند .
با توجه به مفاد ماده ۱۰۰ و ۱۲۴ ق.ا.ک مبلغ ماه اول هرگونه افزایش حقوق بازنشستگی و یا وظیفه به صندوق بازنشستگی کشوری پرداخت می گردد . این امر در مورد کارکنان شهرداری ها تصریح ندارد .
به موجب بند ۵ ماده ۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم ، حقوق بازنشستگی و وظیفه از پرداخت مالیات معاف می باشد .
پاراف
گروه اخبار /
در جلسه ای که با حضور اعضای شورای معاونین در محل آموزش و پرورش برگزارشد ، انتخاب 30 درصد معلمان مدارس متوسطه اول را برعهده مدیران قرار گرفت .
بر اساس این خبر در راستای افزایش اختیارات مدیران مدارس ، انتخاب 30 درصد معلمان در واحدهای آموزشی متوسطه اول بر عهده مدیران گذاشته شد.
مسئول اطلاع رسانی و روابط عمومی مدیریت آموزش وپرورش سبزوار ادامه داد: بر این اساس ، با توجه به اختیارات داده شده به مدیران ، سطح انتظارات مدیریت آموزش و پرورش سبزوار نیز از آنان در راستای آموزش با کیفیت افزایش خواهدیافت .
روح اله مهری افزود: با توجه به تصمیمات صورت گرفته در معاونت آموزش ابتدایی ،در این مقطع تنها مدیران مجاز به انتخاب معلمان پایه اول مدارس خود هستند که باید شرایط لازم از جمله گذراندن دوره های آموزشی را نیز کسب کرده باشند .
وی ادامه داد: در دیگر پایه ها نیز معلمان با توجه به دوره های گذرانده به صورت تخصصی و پایه ای سازماندهی خواهند شد.
روح اله مهری ادامه داد: با توجه به ورود نیروهای سایر مقاطع به مقطع ابتدایی ، پایه های پنجم و ششم نیز به صورت تخصصی سازماندهی خواهد شد.
روابط عمومی مدیریت آموزش و پرورش سبزوار
گروه اخبار /
اسفندیار چهاربند در پاسخ به این پرسش که انتقال نیروهای مازاد شهرستانها به تهران به کجا رسید؟ اظهار داشت:هماکنون در این زمینه در حال مذاکره با وزارت آموزش و پرورش هستیم تا تعدادی از نیروهای شهرستانها را در تهران جذب کنیم اما اینکه تعداد آنها چند نفر است، هنوز مشخص نیست.
وی افزود: در رابطه با انتقال تعدادی نیرو از شهرستانها به تهران با وزارت آموزش و پرورش توافق کلی کردهایم و در سامانه امکان ثبت درخواست انتقال به تهران وجود دارد اما اینکه چه تعداد از درخواستهای انتقال به تهران مورد موافقت قرار بگیرد به سیاستهای وزارتخانه بستگی دارد.
مدیرکل آموزشوپرورش شهر تهران گفت:آزادسازی ورود آموزگار و دبیر مرد به پایتخت یکی از درخواستهای آموزشوپرورش شهر تهران است چرا که در شهر تهران با کمبود آموزگار و دبیر مرد مواجه هستیم و بیشتر تراکم نیروها در مناطق شمالی پایتخت است.
انتهای پیام/
گروه اخبار /
معاون مدیر کل و مدیر آموزش و پرورش سبزوار گفت: تخصص گرایی و کیفیت مدنظر است ولی کمبود نیرو در برخی رشته ها وجود دارد.
دکتر مرتضی بینش در جمع سرگروه های آموزشی مقطع متوسطه با بیان این مطلب افزود: گاه باید بین گزینه های بد و بدتر گزینه بد را انتخاب کرد.
وی با اشاره به تغییرات سیستم آموزشی و به تبع آن کمبود نیرو در برخی مقطع خاطر نشان کرد: سیاست های آموزشی در سال های گذشته به نحوی چیده شده است که امروز با کمبود نیرو در مقطع ابتدایی و مازاد نیرو در متوسطه مواجه هستیم.
وی برای به کارگیری نیروهای متوسطه در ابتدایی خاطر نشان کرد: در سال جاری تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم و ششم ابتدایی در مدارس سطح شهر به صورت تخصصی آموزش خواهند دید.
مدیر آموزش و پرورش کمبود فضای آموزشی در متوسطه اول را یاد آور شد و گفت: مدارس نمونه باقر العلوم و رسالت در جنسیت پسرانه و دبیرستان های نمونه نرجس و آیت اله افقهی در جنسیت دخترانه به صورت همجوار اداره خواهند شد.
وی ادامه داد: مکان آموزشگاه آیت اله افقهی به آموزشگاه دوره دوم ابتدایی فرهنگیان و محل کنونی آموزشگاه دانش نیز به راهنمایی فرهنگیان و پیش دانشگاهی 17شهریور نیز به متوسطه اول تبدیل خواهد شد.
دکتر بینش با اشاره به حدود 200 نیروی مازاد متوسطه ادامه داد: با توجه به دستورالعمل عدم برخوداری نیروهای مازاد از مزایای رتبه بندی بایستی معلمان در مقطع متوسطه اول و یا ابتدایی ساماندهی شده و در صورت مازاد می توانند در شهرستان های همجوار نیز ابلاغ دریافت نمایند.
وی همچنین تصریح کرد: همکارانی که از 15 آذر به بعد بازنشسته خواهند شد تا پایان سال جاری استمرار خدمت خواهند داشت.
معاون آموزش متوسطه مدیریت آموزش و پرورش سبزوار نیز در سخنانی سرگروه های آموزشی را بازوی آموزش و پرورش در سازماندهی نیروها عنوان کرد.
سید رضا خاتم پور ادامه داد: سرگروه های آموزشی بایستی در امتیاز بندی همکاران نهایت دقت را داشته باشند چرا که با توجه به وضعیت جدید موجود، کمترین تغییرات در امتیاز بندی باعث خواهد شد که برخی همکاران به عنوان نیروی مازاد تلقی شوند.