نشست كانون انديشه با موضوع " آموزش و پرورش و افكار عمومي" و با حضورجمعي از صاحب نظران، خبرگان آموزش و پرورش و مدیران رسانه ای برگزار شد.
علیرضا راه پیما دبیر کانون اندیشه بعد از خوش آمد به میهمانان با اشاره به سابقه دو ساله این جلسات گفت: هدف از برگزاری این نشست ها علاوه بر بحث و تبادل نظر، شناسایی، بررسی و ارائه راهکار برای مسائل موجود در نظام تعلیم و تربیت کشور است. در این نشست در خدمت آقای مرتضي نظري هستیم که معرف حضور همه دوستان هستند و نیازی به معرفی ندارند.
راه پیما گفت: به پیشنهاد آقای نظری این نشست با اندکی تفاوت نسبت به جلسات قبل برگزار خواهد شد. ایشان در ابتدا پیرامون موضوع جلسه مطالب خود را مطرح می کنند و این مطالب صرفاً برای طرح چند سوال کلیدی است و اساس این نشست، سخنرانی نیست. و درادامه، دیدگاه های راهبردی صاحب نظران محترم را در ارتباط با موضوع بحث خواهیم داشت.
شایان ذکر است در این نشست افتخار حضور میهمانانی از داخل و خارج دستگاه آموزش و پرورش را داریم که به ایشان خیر مقدم عرض می کنیم:
آقایان:
- دکتر اکرمی وزیر پیشین و مشاور عالی وزیر آموزش و پرورش
- محمدی، دبیر کل انجمن اسلامی معلمان ایران
- دکتر الحسینی، معاون پیشین پارلمانی آموزش و پرورش و نماینده دور سوم
مجلس شورای اسلامی
- ذوالفقاري، مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور
- حيدري، مديرعامل خبرگزاري ايلنا
- محجوب، مدیر پایگاه اطلاع رسانی فرهنگیان نیوز
- پورسليمان، مدیر سایت سخن معلم
- زيني‌وند، مدیرکل مدارس غیر دولتی وزارت آموزش و پرورش
- دكتر عباس‌پور، مدير امور شوراهای وزارت آموزش و پرورش
- نظریان، رییس آموزش و پرورش منطقه یازده شهر تهران
- اصفهانیان معاون اداره کل شاهد و ایثارگران وزارت آموزش و پرورش
و تنی چند از دبیران، پژوهشگران، مدیران کل، مشاوران و کارشناسانی از
معاونت های آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه و مشارکتهای مردمی وزارت آموزش و
پرورش.

مرتضی نظری  ( پژوهشگر آموزش و پرورش و توسعه انسانی ) :
نیت و انگیزه اصلی از برگزاری این نشست کمک به آموزش و پرورش برای عملکرد بهتر است. امیدوارم همان طور که دوست و برادر ارجمندم جناب آقای راه پیما فرمودند، امروز بتوانیم فضای گفت و گو را با مشارکت و نگاه راهبردی شما پیش ببریم.
در حال حاضر افكار عمومي درباره چالش‌ها و مسائل آموزش و پرورش به آستانه اشباع رسیده و تقریبا همه آگاهان، از این مسائل و چالش ها مطلع هستند اما چیزی که به شدت مغفول مانده، فقدان نگاه راهبردی به مسائل آموزش و پرورش است. وقتی نگاه راهبردی نداشته باشیم، تمام تلاش های ما برای کمک به آموزش و پرورش در حد آسیب شناسی، تکرار چالش ها و نهایتاً شناخت گرفتاری های آموزش و پرورش باقی می ماند.
لذا اگر جمع فرهیخته حاضر بر سر این باور توافق نمایند، از پرداختن به چالش ها عبور کرده و به حل مسأله بپردازیم.
آموزش و پرورش ایران مانند بیماریست که برای بهبود خود سال ها به هر پزشکی که مراجعه می کند، همه پزشکان فقط به توصیف درد او می پردازند! در حالی که این بیمار از درد می سوزد و به خود می پیچد، متخصص دلسوزی پیدا نمی شود که درمان این درد را نسخه کند!
امیدوارم تلاش امروز ما توصیف درد نباشد و گامی فراتر نهیم و به راه حلی برای کمک به آموزش و پرورش برسیم.
ما با چند پرسش اساسی درباره جایگاه آموزش و پرورش در افکار عمومی مواجه هستیم و هدف ما تلاش برای رسیدن به پاسخ هایی پیرامون این پرسش هاست تا درنهایت نتایج را دسته بندی شده به مدیران و مخاطبان این بحث در وزارت آموزش و پرورش که همه از دوستان نیک ما هستند و برخی از این مدیران عزیز امشب در جمع ما حضور دارند، منعکس کنیم ؛ لذا من نتایج این نشست را بسیار کاربردی و مبارک می دانم.
در ابتدا ما برای شناخت افکار عمومی باید "حوزه عمومی" را بشناسیم. در بین اندیشمندان، یورگن هابرماس نظریات شناخته شده ای درباره حوزه عمومی دارد. از نظر هابرماس، هر اجتماعي سه حوزه خصوصي، عمومي و حاكميت دارد.
شهروندان و يا افرادي كه در كنار هم جمع شده‌اند، نه در مقام افراد اقتصادي يا حرفه‌اي كه تنها به فكر اداره امور خصوصي خود هستند و نه به مثابه مجامع حقوقي كه تابع قواعد حقوقي بوروكراسي دولتي هستند و موظف به اطاعت و تبعيت از قواعد مذكورند، بلكه شهروندان و افراد خصوصي ، زماني به منزله عموم عمل مي‌كنند كه بدون اجبار و اضطرار، بتوانند به مسائل مورد علاقه مردم يا منافع عمومي بپردازند.
هدف اصلي حوزه عمومي اين است كه ميان شهروندان درباره «خير مشترك» بحث‌هاي انتقادي و عقلاني صورت گيرد و اين امر به صورت‌بندي يا تدوين سلسله اقداماتي كه در جهت منافع عمومي عمل مي‌كند، منتهي شود.
حوزه عمومی، امکانی در زندگی جمعی انسان‌هاست که با تحقق آن، افراد جامعه می‌توانند از طریق یکدیگر به سخن آیند و با مفاهمه، به امر عمومی توجه کنند. در حوزه عمومی افراد در وضعیتی آزاد و دور از تحمیل‌ها و اجبارها، امر عمومی را مورد بحث و نظریات یکدیگر را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و بدین وسیله، امکان رسیدن به یک توافق جمعی واقعی را به حداکثر می‌رسانند.
این گفت‌وگو، مفاهمه و توافق، از آنجا که مبتنی بر نیروهای هدایت‌کننده‌ای چون قدرت، پول و تبلیغات نیستند، سیاستی دیگر و متفاوت با برداشت‌های معمول را می‌آفرینند.
از نظر هابرماس حوزه عمومی عرصه‌ای است که هیچ حد و حدودی بر فعالیت آن وضع نشده باشد و به عبارتي ، حوزه عمومی عرصه فکر، گفت‌وگو، استدلال و زبان است.
وي افزود: پاسخ به پرسش‌هایی از قبیل چیستی آزادی، عدالت، برابری، عقلانیت و مانند آنها تنها در حوزه عمومی هر جامعه‌ای ممکن است پاسخ داده شود و مورد پذیرش و باور مردم قرار گیرد. به عبارتي دولت به معني عام و كلان، اگر بنا دارد فرهنگ و رويه‌اي را در كشور بنيان‌گذاري كند، ناگزير حاجت به حوزه عمومي دارد. به همين خاطر در هر دوره‌اي از تاريخ كه دولت بدون اتكا به حوزه عمومي تلاش كرده تا رویه ای را پايه‌گذاري كند، موفق نبوده است.
مرتضی نظري با بيان اينكه حوزه عمومي بستر شكل‌گيري افكار عمومي است، خاطرنشان كرد: در اين حوزه شهروندان بر سر منافع عمومي به بحث و تبادل‌نظر مي‌پردازند و بر خلاف روابط و مقاصد موجود در مؤسسات تجاري و گروه‌هاي شغلي كه محور آنها منافع مادي و خصوصي است، هدف، تأمين منافع عمومي شركت‌كنندگان و خير مشترك است.
وي يادآور شد: در حوزه عمومي صرفاً يگانگي و عقايد همگون حاكم نيست.
گفتمان و ارتباط، صرفاً در جهت ايجاد وفاق پيش نمي‌رود، بلكه به لحاظ فرهنگي و فكري ابعاد متعددي مطرح مي‌شود و درها به روي عقايد متفاوت باز است.
اما ابزار اصلی حوزه عمومی چیست؟
رسانه ها که در برخی تعابیر به دو نوع تند و کند تقسیم می شوند، ابزار اصلی حوزه عمومی هستند. روزنامه‌ها و نشریات، کتاب و مانند اینها، رسانه های کند، و رادیو و تلویزیون، ماهواره‌ها و شبکه‌های اینترنت و حتی تلفن همراه در ردیف رسانه‌هاي تند قلمداد شده اند.
دکتر یونس شکرخواه استاد ارتباطات مطلب جالبی دارند. ایشان می گویند؛  تاکنون منبع و منشأ خبر چسبیده و متصل به منابع قدرت بود، اما امروز جوشش خبر از میان مردم و از پایین به بالاست و انبوه فعالیت‌های افراد در شبکه‌های اجتماعی و وب، نشانگر همین موضوع است و عموم مردم جريان‌ساز شده‌اند. به عبارتي، به مدد فناوری‌های نوین، دیگر فقط نظارت از آن قدرتمندان نیست، بلکه ضعیفان دیروز، ناظران امروزند." اما اجازه می خواهم بعد از این مرور مختصر روی حوزه عمومی به جنبه هایی از آموزش و پرورش که خمیر مایه پرسش کلیدی این نشست است، اشاره کنم.
آموزش و پرورش جزء سازمان‌هاي نرم‌افزاري محسوب مي‌شود. موضوع و مأموریت آموزش و پرورش در ارتباط با فرد و آموزش اوست و کار آموزش و پرورش با افراد حتی در مقايسه با آموزش عالی، در بازه زمانی انجام می‌شود که فرد بیشترین وابستگی را به خانواده خود دارد به همين خاطر ، آموزش و پرورش بیشترین درهم تنیدگی را با حوزه عمومی دارد.
پیچیدگی و روند فزآینده نیازها، انتظارات و مسائل در دنیای جدید به تغییر نگاه عمومی نسبت به آموزش و پرورش انجامیده و خانواده‌ها و حوزه عمومی تحت‌تأثیر این فضای جدید، توقعات و مطالبات جدیدی دارند.
آموزش و پرورش، مهم‌ترین نهادی است که به طور مستقیم در شکل‌گیری سرمایه انسانی نقش دارد و برای حرکت خود تنها به امکانات، تجهیزات و منابع مالی نیاز ندارد، بلکه اعتماد عمومی و رضایت مندی مخاطبان عامل اصلی توفیق اوست. بنابراین آموزش و پرورش و افکار عمومی لازم و ملزوم یکدیگرند.
من تاکنون یک پژوهش جامع درباره قضاوت و ارزش گذاری مردم و نخبگان درباره آموزش و پرورش ندیدم ولی به اختصار انواع قضاوت‌ها و نظرات درباره نهاد آموزش و پرورش را در سه بخش دسته بندی کردم که بیان مبسوط آنها در این وقت نمی گنجد، اما عجالتاً مردم یعنی بخش اصلی حوزه عمومی، با شنیدن نام آموزش و پرورش قضاوت‌هایی دارند که وقتی این قضاوت ها را بخواهیم به کلید واژه هایی تبدیل کنیم عبارت خواهند بود از: محبوبیت سنتی، مانده در خاطره‌ها، کمبود منابع، یادگیری، احترام، تلخ و شیرین مدرسه، کتاب درسی، مشق، زندگی و شخصیت معلم‌، نصیحت و تنبیه و تشویق. و اگر همین قضاوت ها را بخواهیم از نگاه نخبگان و کنشگران درون آموزش و پرورش نسبت به آموزش و پرورش بشناسیم عبارت خواهند بود از: مشکلات تاریخی، تربیت، تغییرات پی در پی، عقب‌ماندگی از تحولات جدید، رشد، اعتراض، سیاهی لشکر، خستگی، نگاه سیاسی و محافظه‌کاری.
همچنین آموزش و پرورش در نگاه اسناد بالادستی و رهبران جایگاه بسیار مطلوبی دارد و اصطلاحاً دارای وزن بالایی است. در همین رابطه سهم اخبار آموزش و پرورش در رسانه‌ها نسبت به سایر وزارتخانه ها و سازمان های کشور سهم بالايي محسوب مي‌شود، اين در حالي است كه به رغم بالا بودن وزن آموزش و پرورش در اسناد بالادستی و نگاه رهبران، اما نگاه رسانه به حوزه آموزش و پرورش تخصصي نيست.

متاسفانه به دلایل مختلف نگاه خبرنگاران و رسانه ها به آموزش و پرورش خیلی پایین، پیش پا افتاده و معمولی هست.
اکنون قصد دارم پرسش اساسی را مطرح کنم که چرایی حضور ما در اینجاست. پرسش کلیدی این است که چرا آموزش و پرورش کمتر توانسته افکار عمومی را با خود همراه کند؟
ذیل این پرسش اصلی چند پرسش دیگر مطرح می شود از جمله اینکه ؛ وضع مطلوب و مورد انتظار در همراهی افکار عمومی با آموزش و پرورش چیست و اساساً آموزش و پرورش چه نیازی به افکار عمومی دارد؟
ثمره همسویی آموزش و پرورش با افکار عمومی و يا ثمره همسویی افکار عمومی با آموزش و پرورش چیست؟ چگونه می‌توان بین آموزش و پرورش و افکار عمومی درهم تنیدگی ایجاد کرد؟
تمرکز نشست امروز ما برای پردازش بیشتر این پرسش هاست که چرا علیرغم این همه تاکید و جایگاه پرآب و تابی که بزرگان برای فرهنگی ترین دستگاه فرهنگی کشور قائلند اما جایگاه بالایی پیش چشم افکار عمومی ندارد؟
چرا با وجود این همه بار مسولیتی که معلم از ابتدا تا کنون بر دوش داشته، اما جز منزلتی سنتی و محبوبیتی در خاطره ها، جایگاه عالی، تخصصی و تعیین کننده در واقعیت جامعه ندارد؟

ادامه دارد

روابط عمومی را اگر به عنوان سخنگوی یک سازمان بدانیم و این را قبول داشته باشیم که رویکرد دولت تدبیر و امید ، خدمتگزاری بدون منت مردم و همچنین مردمی تر کردن رویکردها و تکریم ارباب رجوع می باشد؛ روابط عمومی سازمان ها می تواند در بخش تهیه اخبار به عنوان یک خروجی مهم بخش های دولتی نقش مهمی ایفا کند.

در همین راستا مواردی را به صورت راه کارهای کاربردی که در روابط عمومی ادارت آموزش و پرورش قابل اجرا هستند؛ به شرح ذیل پیشنهاد می شود:

1- توجه به فرهنگیان و دانش آموزان در اخبار: بسیاری از اوقات اخباری از زبان مدیرکل ، رئیس اداره مبنی بر موفقیت دانش آموزان یا فرهنگیان تهیه می شود که در پورتال ادارات قرار می گیرد ولی دریغ از نام افرادی که در مسابقات موفق شده اند.

بر اساس یک تجربه اجرا شده ، وقتی نام دانش آموزان حائز رتبه را با مشخصات ریز تر که از کدام مدرسه هستند و یا نام فرهنگیان را به همین صورت در اخبار آورده می شود؛ خبر برای جامعه مخاطبان ملموس تر و زمینی تر به نظر می رسد.

به قول معروف ، اگر در آموزش و پرورش اعتبار آن چنانی وجود ندارد ؛ احترام و تکریم افراد می تواند به گونه ای وجود داشته باشد که حداقل زبانزد دیگر مدیریت های روابط عمومی باشد.

علاوه بر این فرهنگیان و دانش آموزانی که نام شان در این اخبار و گزارش ها درج می شود در ردیف مخاطبان پورتال خبری روابط عمومی آن اداره قرار خواهند گرفت.

2- تهیه اخبار از فرهنگیانی که مصادیق توان مندی سازمانی محسوب می شوند: توجه به مردم یعنی این که ما به عنوان روابط عمومی سازمان که زبان دستگاه هستیم به جای تمرکز به شخص اصلی سازمان مانند وزیر ،مدیرکل و رئیس اداره به معلم که در واقع آخرین نیروی سازمان به لحاظ چارت سازمانی محسوب می شود ولی در حقیقت اصلی ترین نیروی اصلی آموزش و پرورش می باشد هم توجه داشته باشیم.

بر همین اساس به طور مثال در هفته پژوهش چه نیکوست که هر روز با یکی از پژوهش گران فرهنگی مصاحبه ای داشته باشیم و در زمان هایی که رسانه ها به سازمان اختصاص می دهند به جای هدایت مدیر کل و روسا به این برنامه ها ؛ پژوهش گران فرهنگی را به این مبادی ارتباطی دعوت کرده و عملا به همه نشان دهیم که فرهنگیان فرهیخته ای که در عرصه پژوهش فعالیت می کنند چگونه به مسائل جامعه حساسیت نشان داده و آن را مورد مطالعه قرار می دهند و ...

یا همین طور در مناسبت های دیگری که پیش می آید.

3- ایجاد ستون انتقادات مردمی: بسیاری از مردم مدعی هستند که آموزش و پرورش خدمات متناسب با ادعاهایی که می شود ارائه نمی کند و برای همین مردم در برخی از روزنامه ها به خصوص نشریات محلی انتقادات شان را در قالب پیام های مردمی منتشر می کنند.

یکی از راه کار های مهم که این تعداد اعتراض و انتقاد را بشود کنترل کرد؛ ستونی در پروتال سازمان است.

ستونی که مردم بتوانند نظراتشان را آزادانه در آن بنویسند و نطرات شان قابل رؤیت عموم مردم هم باشد.

با این کار به مردم عملا می گوییم شما آزادید و این حق شماست که انتقاد داشته باشید و نظرات تان که در دیگر رسانه ها منتشر می شود در پورتال رسمی دولت هم منتشر شود و کس یاز بخش دولتی حق ندارد انتقادات شما را به حداقل ترین رسانه ای که از سوی بخش دولتی فراهم شده است؛ راه ندهد.

اما کار تکمیلی روابط عمومی که باید با همکاری بخش ارزیابی عملکرد و دیگر بخش های دولتی باشد ، این است که به تک تک این انتقادات ، پاسخی منطقی و مشخص بدهند.اگر این مهم به خوبی اجرا شود می بینیم که در مدت کمی مشکلات موجود در مدارس بهتر و سریع تر حل شده و همچنین انتظارات مردمی متناسب با امکاناتی که وجود دارد؛ تعدیل می شود.

بی شک توجه به مردم و مردمی شدن حکومت ها با عمل تک تک بخش های دولتی و تمایل عملی این بخش ها میسر است و در نوشته فوق بخش از این فعالیت ها که حالت اجرایی شدن در روابط عمومی های آموزش و پرورش دارد؛ به صورت پیشنهاد ارائه شد.

امید آن که مدیران و روسای بخش های مختلف دولتی با سرلوحه قرار دادن فرمایش امام خمینی ( ره ) که مردم را ولی نعمت خود می دانست ؛ زمینه های کاربردی و عملی خدمت بهتر به مردم را فراهم کنند.

 ارسال مطلب برای سخن معلم :

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

گروه گزارش/

آن چه در زیر می آید ، گفت و گو با یکی از اساتید دانشگاه است .

« مظفر الدین واعظی » استاد دانشگاه ؛  در این مصاحبه از نقش مغفول  دانشکده های روان شناسی و علوم تربیتی سخن به میان می آورد و وضعیت مطلوب را در مقایسه با جوامع توسعه یافته به تصویر می کشد ...

کارشناس پژوهش های راهبردی شورای عالی آموزش و پرورش:

*ضروری است افعال و فعالیت های خود را در انجام امور به این نوع ویژگی ها که از ویژگی های عقلانی است، مجهز کنیم و تا آنجا که ممکن است از تصمیم گیری های وهمی و فعالیت هایی که در آن ها عقل و ویژگی های کار عقلانی جایی ندارند، دوری کنیم و به کارگیری فعالیت های عقلانی را در انجام امور خویش تقویت نماییم، فلذا باید به کارهای پژوهشی و مبنا های پژوهش آشنا باشیم و عمل نمائیم.

* در عین عقلانیت ، شیفته  نقطه نظرات خود نشود، چرا که شیفتگی سبب علم زدگی و دگم شدن محقق می شود؛ واین شیفتگی و تعصب زیاد روی موضوعی ، مانع رشد ذهنی و بلندی نظر فرد می شود.

بسمه تعالی

هفته پژوهش مبارک باد                                                                          

" به تجربه ثابت شده  تا پژوهش و تحقیق صورت نگیرد تدریس به نتیجه و ثمر نخواهد رسید."
مقام معظم رهبری

"زندگی بدون مطالعه و تحقیق زندگی نیست و ارزش زیستن ندارد"   سقراط حکیم

پژوهش موتورمحركه تعلیم وتربیت است لذا تصمیمات  این حوزه ی خطیر باید مبتنی برپژوهش ها ویافته های علمی باشد.. پژوهش شاه راه ورود به نوآوری وشكوفایی است .
. پژوهش در آموزش وپرورش منجر به بهبود كیفیت فعالیت های یاددهی - یادگیری درسطح مدرسه می شود.مبنای تصمیمات ما احساسی  و وهمی  یا  فهمی وعقلی است ؟
چکیده :

در طول تاریخ اخلاق و عرفان بحث های زیادی در مورد مناظره ی بین عقل و احساس [ یا عقل و عشق ] انجام شده است. عده ای قائل بر این بودند که فقط عقلانیت بر جامعه و بر انسان حاکم باشد. عده ای می گفتند راه رسیدن به انسانیت انسان و حتی خدا، راه احساس، خدا، فطرت و عشق است. باید آمیزه ای از این دو باشد تا انسان به سرفرازی در زندگی شخصی و اجتماعی برسد.
در آیات و روایات داریم : کلُّ ما حَکَم به العقل ، حَکَم به الشرع . هرچیزی که عقل می گوید، شرع هم همان را می گوید. یعنی تمام احکام الهی بر مبنای عقل است. این عقل دو قسمت است : یک قسمت عقل نسبی و قسمت دیگر عقل مطلق است.
عقل مطلق یعنی عقل الهی. هرچه که شرع گفته است، عقلانی است. یعنی هرآنچه که خداوند فرموده، عقلانی است و خلاف عقل نیست. این، عقل مطلق یا عقل کامل است.
اما عقل نسبی، عقلی است که ما داریم و در طول زندگی دائم در حال پیشرفت و پسرفت است. نمی توانیم بگوییم هرچه که خداوند فرموده، با عقل یک بچه جور در می آید ، یا با عقل یک روحانی جور در می آید. عقل یک چیز نسبی است. شما امروز عاقل تر از ده سال پیش خودت هستی. ده سال دیگر عاقل تر از الان خواهی بود. بنابراین نمی توان گفت هرچه که خداوند فرموده، باید با عقل من جور در بیاید ! خیر، می گوییم هرچه که خداوند گفته کاملاً عقلانی است ؛ عقل مطلق. عقل های ما نسبی است و ما در طول زمان و در طول رشد عقل، آرام آرام به صحت و عقلانی بودن حرف های خداوند پی می بریم.
ماهیت بحث در تعلیم و تربیت:
 الگو و ماهیت تحقیق علمی(عقلی) در علوم انسانی و تربیتی  ، از علوم مادی و فیزیکی گرفته شده و هدف آن " حقیقت یابی" و" فهم جویی در کنه مطلب " بوده و هست.به عبارت دیگر تحقیق را می توان کوشش هایی سازمان یافته تلقی کرد که محقق را در روشن سازی حقیقت یک موضوع، یاری می کند. گاهی محقق " واقعیت"، یعنی " آنچه که هست" را بر می گزیند و از طریق یک سلسله تلاش ها، به نام " تحقیق" به دنبال کشف " حقیقت " آن ، یعنی " آنچه که باید باشد " کاوش می کند.
کاربرد روش های تحقیق در  حوزه ی علوم انسانی  وتربیتی ، از گذشته های دور همواره مد نظر دانشمندان بوده است، اما پیدایش مصداق علمی این کاربرد را باید از ابتدای قرن بیستم به بعد دانست.
پایه های اولیه ی تصمیم گیری
انسان ها عمدتا بر دو بنیاد یا دو پایه به حل مشکلات و تصمیم گیری ها در امور مبادرت می کنند: 1)  این پایه های تصمیم گیری یکی وهم است؛ 2)  و دیگری عقل است، بدین معنی که بشر عادی در زندگی یا بر مبنای  وهم  و خیال تصمیمی می گیرد و به حل مشکلات خویش می پردازد و یا بر پایه ی عقل و درایت. از ویژگی های عمده و معمول تصمیم گیری ها بر اساس وهم  و پندار، داشتن پایان و سرانجامی حسرت بار و ناموفق است. در حالی که بارزترین و آشکارترین صفت تصمیم گیری بر پایه ی عقل و درایت ، پایان و نتیجه ای فرح بخش و موفق می باشد.
از طرف دیگر ، به لحاظ تعلیمات و فرهنگ الهی و اسلامی نیک می دانیم ، آنچه که شیطان و افعال شیطانی تلقی می شود، محدود به حوزه ی وهم و خیال است، به عبارت دیگر، شیطان صرفا در حوزه ی وهم و خیال فعالیت دارد و در حوزه ی عقلانی، او را هیچ راهی نیست.
یکی از سهل الوصول ترین راه ها برای کشف ویژگی های افعال عقلانی مطالعه ی تجارب ضبط شده ی بشر در طول تاریخ است. بنابراین از این گونه مطالعات و بررسی ها در می یابیم که آن دسته از فعالیت هایی که افراد در انجام آن ها ویژگی هایی چون: دقت، صبر وشکیبایی، رعایت اختصار، نظم وبرنامه ریزی ، شبکه سازی از اطلاعات و مانند اینها را مراعات کرده اند، سرانجامی موفق و کمتر توام با حسرت و غصه داشته اند. برعکس ، اعمالی که در آن ها ویژگی های یادشده و مشابه آن ها لحاظ نشده است به پایانی ناخوشایند و حسرت بار انجامیده است. (نادری و سیف نراقی،1388)
البته باید توجه داشت که این شیوه ی حقیقت یابی یا به کنه امور رسیدن، در درجه ی اول نزد صاحبان وحی( پیامبران الهی) و در درجه دوم نزد علماء و عرفا  که حقایق را به طور مستقیم دریافت می دارند، می باشد.
لذا بر ما انسان های معمولی و مبتدی که نه برای دریافت وحی برگزیده  شده ایم و نه چون عرفا صاحب مکاشفات عارفانه می باشیم ، ضروری است افعال و فعالیت های خود را در انجام امور به این نوع ویژگی ها که از ویژگی های عقلانی است، مجهز کنیم و تا آنجا که ممکن است از تصمیم گیری های وهمی و فعالیت هایی که در آن ها عقل و ویژگی های کار عقلانی جایی ندارند، دوری کنیم و به کارگیری فعالیت های عقلانی را در انجام امور خویش تقویت نماییم، فلذا باید به کارهای پژوهشی و مبنا های پژوهش آشنا باشیم و عمل نمائیم.
البته هر محققی بایستی در نظر داشته باشد آنچه را که او در نتیجه ی کوشش هایی که در روند تحقیق ، و به منظور حقیقت یابی و فهم جویی در کنه مطلب می یابد ، احتمالا بخشی یا پرتوی از حقیقت است و نه تمام آن؛  لذا در عین عقلانیت ، شیفته  نقطه نظرات خود نشود، چرا که شیفتگی سبب علم زدگی و دگم شدن محقق می شود؛ واین شیفتگی و تعصب زیاد روی موضوعی ، مانع رشد ذهنی و بلندی نظر فرد می شود. بنابراین در یک تقسیم بندی ساده می توان انواع تصمیم گیری را به شرح ذیل دسته بندی نمود.
انواع تصميم گيري :
1- تصميم گيري احساسي؛ كه تصميم بر اساس يك احساس خاص (عشق، خشم، كينه، حسادت، كمك و...) گرفته مي شود.
2- تصميم گيري اجتنابي؛ تصميمي كه فرد به دليل نگراني و ترسی كه دارد، سعي مي كند تا آنجا كه مي تواند آن را به تعويق اندازد. اين گونه اتخاذ تصميم، امكان آن را به وجود مي آورد كه فرد، فرصت هاي مناسب زندگي خويش را از دست بدهد.
3- تصميم گيري اخلاقي؛ تصميمي است كه فرد، براي انجام آن به دلايل اخلاقي تكيه مي كند. مثلاً ادامه دادن به يك زندگي مشترك مملو از تنش و پرتشنج، به دليل وجود فرزند.
4- تصميم گيري تكانشي؛ اين نوع تصميم گيري، بسيار سريع و بدون توجه به عاقبت كار، يا ارزيابي و توجه به موقعيت ها و شرايط صورت مي گيرد. مثلاً فردي، فرد مقابل خود را براي كاري كه در نظر دارد ترغيب به عجله مي كند و قدرت تفكر در مورد يك عمل درست را از او مي گيرد.
5- تصميم گيري مطيعانه؛ سبك تصميم گيري مطيعانه، مي تواند صدمه زيادي به موضوع تصميم و يا به عنوان مثال، به رشته تحصيلي فرد، وارد كند . در تصميم گيري مطيعانه، ديگران براي يك يا دو نفر يا موضوعي، تصميم مي گيرند بدون آن كه فرد يا افراد يا موضوعي كه تصميم بر روي آن اجرا مي شود، نقشي دراين تصميم گيري داشته باشند . نمونه اين تصميم گيري را مي توان در ازدواج هاي سنتي مشاهده كرد.
6- تصميم گيري عقلاني؛ سالم ترين تصميم ها، تصميمي است كه براساس تفكر، بررسي و مطالعه، ارزيابي و تحقيق صورت بگيرد . تصميم گيري عقلاني، براساس واقعيات است و معمولاً خطا و اشتباه در آن به ندرت ديده مي شود.
اصول تصميم گيري عقلاني :
تصميم گيري عقلاني نيز مانند بقيه مهارت ها، داراي اصول و مهارت هایی است كه به ترتيب ذيل است :
- مواجه شدن با يك تصميم : زماني است كه فرد متوجه مي شود بايد تصميم بگيرد. بنابراين روي آن تمركز كرده و ضمن روشن كردن موضوع تصميم، اطلاعات مورد نياز را جمع آوري مي نمايد.
- حق انتخاب و بررسي مورد تصميم بر اساس اطلاعات : با راه حل ها واطلاعاتي كه فرد به دست آورده، اين حق را مي يابد تا تصميمي درست براي رشته تحصيلي، ازدواج يا انجام كار مورد نظرش بگيرد.
- ارزيابي پيامدهاي پيش بيني شده حق انتخاب : فرد پيامدهاي متفاوت از انتخاب ها را مورد بررسي و ارزيابي قرار مي دهد تا معقول ترين آنها را انتخاب كند.
- تعهد به تصميم : نسبت به تصميمي كه گرفته مي شود بايد پاي بند بود و به آن اعتقاد داشت.
- برنامه ريزي براي انجام تصميم : حتي تصميم عقلاني نيز نياز به برنامه ريزي دقيق دارد.
- اجرا يا انجام تصميم : در اين مرحله، فرد به صورت عملي وارد مراحل برنامه ريزي شده مي شود . مثلاً تصميم به يك رشته تحصيلي كه مراحلي همچون ثبت نام، مطالعه، شركت در آزمون و غيره دارد.
جريان يا بستر تصميم :
يك تصور غلط رايج آن است كه هر تصميم، مستقل و جدا از ساير تصميمات اتخاذ شود. به عبارت ديگر، اطلاعات گردآوري مي شود، گزينه ها جست و جو مي گردد و موردی برگزيده مي شود بدون آنكه به موارد گذشته توجه شود. ولي در حقيقت هر تصميم بر محتوا و بستر تصميمات گذشته استوار است. معمولاً براي توضيح اين مطلب از استعاره بستر يا رودخانه تصميم استفاده مي گردد . بستر يا جريان تصميم گيري، اتخاذ تصميم جديد را در احاطه خود دارد و بر آن تاثير مي گذارد، ممكن است تصميمي كه در گذشته گرفته شده مقدمه اي براي تصميم اخير باشد و بر تصميم هم اثر امكان پذيري و هم اثر محدود كننده دارد. بسياري از تصميمات بعدي بدنبال اين تصميم جريان پيدا مي كنند.
با توجه به مطالب بالا به چند نكته مهم اشاره مي نماييم :
1. شناخت و آگاهي كامل از قابليت ها و توانائي هاي خود داشته باشيم. اجازه ندهيد ترس از شكست فضاي ذهني شما را اشغال نمايد.مطمئنا در طول زندگي موفقيت هايي داشته ايد كه مي تواند در كنار اين شكست شما را در تصميم گيري تقويت نمايند.
2. داشتن ديدكامل نسبت به استراتژي، اهداف بلند مدت و كوتاه مدت خود.اگر براي خود اهدافي در نظر داشته باشيد هنگام تصميم گيري راحت و سريع تر انتخاب مي نماييد زيرا بايد فعاليتي را انتخاب نماييد كه در مسير اهداف شما باشد. البته سعي نماييد موضوع را كاملا بررسي نماييد البته تا آن جائي كه امكان پذير است.
3. آگاهي نسبت به وضعيت موجود خود.
4. داشتن تجربه كافي درباره موضوعي كه بايد در باره آن تصميم گرفت و يا آگاهي از نظر كارشناسان مربوطه.
5. توان خود را براي تجزيه و تحليل صحيح مشكلات و مسائل بالا ببريد.
6. ذهنيت باز داشتن و آماده شنيدن نظرات ديگران بودن و دوري از پيش داوري در باره قضايا.
7. مسئوليت پذير باشيد و اتخاذ تصميم با قاطعيت و بدون ترديد يا تزلزل داشته باشيد.
8. قبل از اقدام به هر كاري لحظه اي صبر نماييد. مهمترين كار اين است كه قدري صبر كنيد؛ اصلا عجله نكنيد. به خودتان وقت بدهيد.
9. قبل از تصميم گيري، به جست و جوى اطلاعات لازم در رابطه با موضوع مورد نظر بپردازيد.
10. با مطالعه و تحقيق درباره موضوع مورد بررسي اطلاعات خود را در آن باره گسترش بخشيد و از ملاك ها و معيارهايي كه بايد مورد توجه قرار گيرد آگاهي يابيد. ناگفته نماند متناسب با اهميت موضوع تصميم، بايد دامنه تحقيق و مشورت را كاستي يا فزوني بخشيد، به گونه اي كه از وسواس بيش از حد و احساسات زودگذر در امان باشيم .
11. پس از كسب اطلاعات لازم به سنجش و مقايسه آنها بپردازيد و بهترين گزينه را انتخاب نماييد. براي انتخاب بهترين گزينه نيز مي توان از مشورت ديگران استفاده كرد. در اين مرحله بايد اطلاعات به دست آمده را خوب مررور نماييد. دقت كنيد با توجه به شناختي كه به دست آورده ايد، كدام تصميم با استعداد ها، امكانات و علايق شما سازگار تر است. آيا در نهايت از تصميم خود ، راضي هستيد؟
12. اكنون كه تصميمي آگاهانه و از روي دقت و مشورت گرفته ايد، بدون كوچك ترين ترديد و ترسي مقدمات وارد شدن به مرحله عمل را آماده نماييد. مثلا پرداخت هزينه ثبت نام، انجام مراحل ثبت نام، ....
13. اگر كاري كه براي انجام دادن آن تصميم گيري نموده ايد يك هدف بلند مدت مي باشد، بايد براي رسيدن به آن برنامه ريزي نمود. پس از طراحي برنامه و مشخص كردن زمان و منابع، در مورد برنامه تنظيم شده با افراد آگاه و مطمئن مشورت كنيد و در صورت نقص يا اشتباه به اصلاح آن پرداخت.
14. از افرادي كه در زمينه هاي مختلف و در زندگي خود به خوبي تصميم مي گيرند، الگو گيري كنيد و حتي با آنان درباره راز موفقيت شان در تصميم گيري صحبت كنيد.
15. حالا وقت عمل كردن مي باشد. با توكل بر خداوند متعال و بدون اهميت دادن به حرف ديگران و با قدرت تمام وارد عمل شويد.
منابع و مآخذ:
-    نادری، عزت اله و سیف نراقی، مریم؛ روش های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی. تهران: نشر ارسباران 1388.
-    آقاجانی ، محمد صادق؛ مقاله "چگونه تصمیم گیری کنیم" سایت روان شناسی و مشاوره، 19 / 9 / 1393 
-    انجوی نژاد ، حجة الاسلام سید محمد ؛ عقل و احساس ( سخنرانی 30 / 3 / 1388  ) سایت کانون فرهنگی رهپویان وصال شیراز – چهارشنبه 19 / 9 / 1393 

اصول اساسي روش مستقيم
Direct Method

1. هدف از يادگيري زبان خارجي ؛ توانايي ارتباط برقرار كردن به آن زبان مي باشد. زبان در وهله نخست سخن گفتن است. (speech و دانش آموز بايد بتواند با زبان مقصد فكر كند تا بتواند با آن سخن گويد. )

2. مهارت صحبت كردن (speaking  )مهارت اصلي است كه بايد در آموزش يك زبان بر روي آن تاكيد و تمركز نمود و بايد مهارت هاي خواندن و نوشتن بعد از آن آموزش داده شوند. در نتيجه از همان ابتداي آموزش بايد بر روي تلفظ دانش آموز كار كرد.

3. آموزش واژگان بر آموزش دستور زبان اولويت دارد. واژگان از گفت و گو هاي واقعي و روزمره استخراج مي شوند نه از متون ادبي يا نوشته هاي علمي فلسفي.

4. به هيچ عنوان نبايد از زبان مادري در كلاس هاي درس استفاده كرد و هرگز معلم جمله اي را به زبان مادري ترجمه نكرده و از دانش آموز نمي خواهد كه اين كار را انجام دهد.

5. ابزار و وسايل كمك آموزشي مانند تصاوير هميشه بايد در كلاس آماده و در دسترس باشند .

6. دستور زبان از طريق جز به كل ( inductive ) و به صورت غير مستقيم آموزش داده شده و به كمك كاربرد قوانين دستوري در مكالمات و گفت و گوهاي كلاسي انجام مي گيرد.

7. معاني بايد به صورت مستقيم (directly ) منتقل گردند و بنابراين معلم براي انتقال يك معنا نبايد آن را توضيح دهد بلكه بايد به كمك حركات بدن ؛ اشيا ؛ حالت هاي چهره و موقعيت كلاس آن معنا را نمايش (demonstrate) دهد.

8. تعامل بين معلم – دانش آموز و دانش آموز - دانش آموز بوده  و نقش معلم و دانش آموز تقريبا يكسان و دو طرفه مي باشد.

9. ارزيابي دانش آموز هم به شكل كتبي و هم به شكل شفاهي بوده و در هر دو حالت از دانش آموز خواسته مي شود كه خود زبان را به كار ببرند (use ) نه آنكه دانش و اطلاعات خود را در باره زبان نشان دهند.

10 .معلم از خود دانش آموزان مي خواهد  اشتباهات همديگر را در كلاس تذكر داده و تصحيح كنند (self- correction) ؛ زيرا اين امر يادگيري آنها را تسهيل مي كند.

11. درس بايد بر اساس فعاليت هاي مكالمه اي برنامه ريزي شود و محيطي واقعي براي دانش آموز در كلاس فراهم شود تا تشويق به صحبت كردن به زبان مقصد شود. بنا بر اين برنامه درسي بايد بر اساس موقعيت (situation) و موضوع (topic) چيده شود. ( به عنوان مثال خريد كردن يا در فرودگاه بودن )

مرور برخي از شگردهاي(techniques) روش مستقيم

1.بلند خواندن : دانش آموزان به نوبت بخش هاي مختلف يك متن يا گفت و گو را خوانده و معلم در پايان با استفاده از مثال؛ تصاوير؛ حالت هاي چهره؛ وسايل كمك آموزشي و ابزارهاي ديگر معنا و مفهوم آن بخش را براي دانش آموزان روشن مي كند.

2. پرسش و پاسخ: از دانش آموزان خواسته مي شود با جملات كامل به سئوالات پاسخ داده و يا سوال بپرسند تا كلمات و ساختارهاي جديد در اين پرسش و پاسخ ها تمرين شوند.

3. تصحيح اشتباهات به كمك خود دانش آموزان: معلم مي تواند به سادگي اشتباه دانش آموز را با لحني سئوالي تكرار كند و با لحن خود به آنها بفهماند كه كلمه يا عبارت و جمله گفته شده ايراد دارد و آنها بايد آن اشتباه را برطرف كنند. راه ديگر آن است كه معلم جمله دانش آموز را تكرار كرده و درست قبل از آن اشتباه سكوت كند تا دانش آموزان بدانند كلمه بعدي اشتباه گفته شده است. همچنين معلم مي تواند از دانش آموزي خاص يا همه آنها بخواهد كه خطاي مورد نظر را پيدا كنند.

4. تمرينات مكالمه اي: معلم از دانش آموزان سئوال كرده و آنها به آن سئوال پاسخ مي دهند. به تدريج دانش آموزان از همديگر سوال پرسيده و به هم پاسخ مي دهند. سوالات ساختار دستوري مشخصي دارند تا  دانش آموزان وادار شوند همان ساختار را در پاسخ هاي خود به كار گيرند.

5. پر كردن جاي خالي جملات: دانش آموز با كلمات داده شده جاي خالي جملات را پر مي كند. تغييرات دستوري كلمه را خود دانش آموز استنباط نموده و قاعده دستوري خاصي به او داده نمي شود.

6.  املاء: متن را سه بار مي خواند. بار اول با سرعت عادي متن را خوانده و دانش آموزان فقط گوش مي دهند. بار دوم معلم متن را عبارت به عبارت خوانده و هر بار به اندازه كافي مكث مي كند تا دانش آموزان فرصت كافي براي نوشتن آنچه كه شنيده اند داشته باشند. و بار سوم معلم متن را با سرعت عادي خوانده و دانش آموزان آنچه را كه نوشته اند مجددا بررسي مي كنند.

7. كار بر روي نقشه يا طرح: به دانش آموزان نقشه يا طرحي با يا بدون نوشته داده شده و از آنها خواسته مي شود كه جاي خاصي را بر روي آن پيدا كرده ؛ علامت زده يا نام آن را بنويسد.

8. پاراگراف نويسي: معلم از دانش آموزان مي خواهد در باره موضوعي مشخص با استفاده از دانش وا‍‍‍ژگاني خود پاراگرافي بنويسند استفاده از الگو هاي كتاب درسي بلا مانع مي باشد.

قسمت اول

ارسال مطلب برای سخن معلم :

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

 نهايت و ذات تعليم و تربيت يادگيري است ، يعني اگر فرد بتواند رفتار بالقوه خود را به صورت مستمر و در اثر تجربه به بالفعل تبديل كند محصول عمل را يادگيري گويند.

در يادگيري ؛  انگيزه ،يادگيرنده و وجود يك مشوق به عنوان الگو بسيار مهم است. هيچ گاه روزي كه شاگردم را در خيابان ديدم فراموش نمي كنم،با توجه به صحبت ايشان من 10 سال پيش در يكي از دبيرستان ها معلم وي بوده و در كلاس به طور اتفاقي به ايشان لقب "دكتر" داده بودم  .همين كلمه ، انگيزه ايشان را طبق گفته خودش جهت ادامه تحصيل در رشته دندان پزشكي ترغيب نموده و در حال حاضر از دندان پزشكان موفق كشور است.

دراين قسمت ابتدا نگاهي به مفهوم يادگيري انداخته و سپس عوامل و سبك هاي يادگيري را به صورت تيتر وار بيان مي نمايم:

اين که ما چگونه ياد می گيريم، همواره مورد پرسش بوده است. شناخت دقيق يادگيري به ما کمک خواهد کرد، تا در فرآيند ياد دهی –يادگيری، راه بهتر را برگزينيم. آشنايي با روش يادگيري، کمک شايانی به دانش آموزان خواهد کرد. لازم است در فرصت هايي که در کلاس پيش می آيد، در مورد نحوه يادگيري با دانش آموزان گفت و گو کنيم و پرسش های آنان را در اين زمينه پاسخ دهيم.

يادگيری چگونه انجام می شود؟

يادگيری دريچه ارتباط انسان با جهان خارج است. از همين دريچه است که اجازه می دهيم اطلاعاتی وارد ذهن ما شود و يا از آن خارج گردد. همچنين از دريچه يادگيری است که قدم در مسير تجربه می گذاريم. ما بر اساس آن چه ياد می گيريم، ديگران را می شناسيم و با آن ها ارتباط برقرار می کنيم و بر همين اساس هم تجربه می کنيم؛ تجربه عملی و کلامی.

يادگيری و تجربه را به دو قرين همزاد می توان تشبيه کرد، از آن رو که هر تجربه با يادگيری و هر يادگيری با تجربه ای همراه است. اين دو در مخزن حافظه، يعنی مرکز جذب يادگيری نگهداری می شوند. با کمک اين مخزن، می توان مطالب ياد گرفته شده را بازخوانی کرد. به اين ترتيب می توان يادگيری را دو ابزار مفيد در يادآوری اطلاعات قلمداد کرد.

آن چه به اسم اطلاعات وارد حافظه ما می شود، بلافاصله پس از يادگيری به سرعت فراموش می شود. بی راه نيست اگر اطلاعات وارد شده در حافظه کوتاه مدت را با برگه های دستگاه دور نگار مقايسه کنيم.

اطلاعات موجود بر روی صفحه ای که فرستاده شده با جوهری به تصوير در می آيد که پس از چند روز، بسته به نوع مرغوبيت جوهر دستگاه کم رنگ و بالاخره ناپديد می شود.

نوع مرغوبيت يادگيری يا نحوه مؤثر يادگيری در درج اطلاعات بر روی حافظه کوتاه مدت بر حافظه بلند مدت وارد می شود. انگيزه يادگيری، انسجام مطالب، معنی دار بودن موضوع مطالعه، روانی و سليس بودن متن و ... همه و همه از عواملی هستند که باعث پر رنگ تر شدن اطلاعات درج شده در حافظه ما می شوند. روان شناسان امروزی، يادگيری را به صورت تغيير نسبتاً پايدار در رفتار بالقوه (توان رفتاری) تعريف کرده اند که در نتيجه تمرين، تقويت شده و در نهايت رخ می دهد.

چند نکته در اين تعريف قابل تأمل است:

· يادگيری در تغيير رفتار است.                  · اين تغيير رفتاری، نسبتاً پايدار است.

· الزاماً نبايد بلافاصله پس از تجربه، يادگيری رخ دهد.                    · تغيير در رفتار ناشی از تجربه يا تمرين است.

· تجربه يا تمرين بايد تقويت شود.

عوامل موثر در يادگيري

.آمادگي قبلي               . تمرين و تكرار            . توالي متناسب با موضوع         . انگيزه           

.محرك و مشوق          . روش كل به جزء           . روش جزء به كل    

و غيره

انواع سبك هاي يادگيري :

1-سبك يادگيري فردي                 2- سبك يادگيري اجتماعي                 3- سبك يادگيري منطق و رياضي

4- سبك يادگيري گفتاري             5- سبك يادگيري شنيداري                  6- سبك يادگيري ديداري

اميد كه با توجه به اين عوامل و سبك هاي يادگيري گامي بلند در فراگيري علم و دانش در تمام سطوح كسب نماییم .

ارسال مطلب برای سخن معلم :

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

 شهین دخت میان دشتی

عضو شورای نویسندگان سخن معلم :

وقتی از حرفه معلمی و نوآوری در عرصه آموزش سخن به میان می‌آید بی‌درنگ ذهن‌ها متوجه اینترنت و فضاهای مجازی می‌شود و در عصر ارتباطات انتظار می‌رود معلمان برای تجهیز به امکانات جدید و نوآوری‌های آموزشی خود را با اینترنت مانوس نموده و از این ظرفیت شگفت‌انگیز در مسیر حرفه معلمی خود نهایت بهره‌برداری را به انجام برسانند. از طرفی وقتی به این واقعیت اجتناب‌ناپذیر می‌اندیشی به‌طور حتم تصور خواهی نمود که دراین راستا برنامه‌های ستادی و رسمی به‌طور جد آن هم پس از شکل‌گیری معاونت نوآوری در وزارت آموزش و پرورش تدوین و به مرحله اجراگذاشته شده است و معلمان با بهره‌برداری از این برنامه‌ها می‌توانند در توانمندسازی و به روز کردن خود گام‌های مهمی را بردارند. تجهیز مدارس به امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، کلاس‌های آموزش ضمن خدمت در زمینه«IT» و راه‌اندازی سایت‌های مختلف مرتبط با آموزش و پرورش در وزارتخانه، سازمان‌ها و مناطق از جمله مواردی است که انتظار می‌رود در گرایش معلمان به عرصه مجازی انگیزه و شور و شوق را ایجاد کرده باشد و بیش از یک میلیون دست‌اندرکار امر تعلیم و تربیت در این مجموعه به سمت دنیای مجازی سوق داده شده باشند.

اما متاسفانه آنچه شواهد گواهی می‌دهند خلاف انتظار است و استناد به یک نمونه از آنچه بناست استفاده از اینترنت را نهادینه نماید اثبات‌کننده این ادعاست. وزارت آموزش و پرورش به‌طور هماهنگ سایت‌هایی را طراحی نموده تا تمام ادارات آموزش و پرورش با تجهیز به سامانه اینترنتی زمینه را برای گرایش معلمان و اولیای دانش آموزان به این مسئله فراهم سازد. با نگاهی گذرا و مراجعه موردی به تعدادی از سایت‌های ادارات و مناطق به‌ویژه استان‌ها و شهرستان‌ها به‌خوبی درخواهیم یافت که تلاشی اصولی و اساسی در این راستا صورت نگرفته و فقط در حد شعار باقی مانده است.

خالی بودن سایت‌ها از حداقل اطلاعات مربوطه که در سرفصل‌های طراحی شده سایت پیش‌بینی شده است حکایت از کم‌توجهی ناشی از باورنداشتن این مهم در سطح مدیرانی است که انتظار می‌رود خود پیشگام توسعه فن‌آوری اینترنتی در عرصه آموزش و پرورش باشند، به‌عنوان مثال وقتی به سایت بعضی از مناطق مراجعه می‌نمایید نه خبری از مقالات پژوهشی است و نه در بخش‌های دیگر! مانند اخبارتشکیلات سازمانی، مدارس و... چیزی را مشاهده می‌کنید و تاسف‌بارتر اینکه در ساده‌ترین بخش که معمولا مورد علاقه مدیران نیز هست یعنی انعکاس اخبار مناطق گاهی هفته‌ها می‌گذرد ولی خبری روی سایت درج نمی‌گردد و نکته دیگر اینکه به‌دلیل عدم تشویق مسئولان و کارشناسان مراجعات به سایت‌ها نیز بسیار پایین است و در بعضی از مناطق تعداد مراجعات در روز به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.

این واقعیت‌ها حکایت‌گر این مسئله است که متاسفانه در عرصه رسمی آموزش و پرورش اینترنت در انزوا قرار دارد و به جز تعدادی از معلمان علاقه‌مند به تحقیق و پژوهش چندان اینترنت مورد توجه و استقبال قرار ندارد و حتی در کارکرد حداقلی آن یعنی اطلاعات اولیه مدارس و دستیابی به اطلاعات فردی معلمان به‌عنوان مثال آگاهی از فیش‌های حقوقی ماهانه نیز چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، این درحالی است که اگر مدیران، مسئولان و کارشناسان با جدیت و اعتقاد به مهم بودن این مسئله برنامه‌هایی را تدوین نمایند و معلمان را تشویق کنند، دراندک زمانی شاهد گرایش معلمان به عرصه مجازی خواهیم بود وبا توجه به جذابیت این عرصه دیگر جای نگرانی نخواهد بود، چراکه این جذابیت‌ها خود عاملی خواهند بود برای استمرار ارتباط معلمان با اینترنت و بهره‌برداری از آن در مسیر ارتقای حرفه معلمی. امیدواریم مسئولان حوزه ستادی و مدیران و دست‌اندرکاران مناطق و شهرستان‌ها اینترنت را رقیب خود ندانند و تکنولوژی را دشمن رشد و توسعه فرض نکنند و نگران این نباشند که اگر پای معلمان به فضای اطلاعات مجازی گشوده شود زیر پای آنها خالی خواهد شد یا آنها از قافله اطلاعات عقب خواهند ماند چراکه پیشرفت همگان در دانستن است و توانستن وامدار این دانستن‌هاست.

 یکی از عوامل کم بودن سواد دانش آموزان رشته های کار و دانش قدیمی بودن کتاب های آن هاست.

برای مثال ، رشته های کامپیوتر شاخه های کارو دانش از کتاب هایی مانند word2007 , exel2007 و ... باید استفاده کنند  ؛ در حالی که نسخه ی 2013 آن موجود می باشد  یا حداقل نسخه 2010 را چاپ کنند. کتاب adobe photoshop cs4 هم بسیار کتاب قدیمی می باشد . هرسال این نرم افزارها با قالبیت های جدید به روز می شوند اما آموزش های آنها در ایران روی نسخه های قبلی مانده است. برخی می گویند رشته های کارودانش برای دانش آموزان تنبل است  ، اما این جمله کاملا غلط می باشد .

برای مثال : اگر دانش آموزان رشته های نظری کنکور را قبول نشوند , هیچ فنی بلد نیستند اما اگر دانش آموزان رشته های فنی و حرفه ای و کار و دانش کنکور را قبول نشوند ، به راحتی می توانند به دنبال کار بگردند و حداقل یک حرفه را بلدند.

مسئولان باید سعی کنند تا نوع نگاه جامعه را به این گونه رشته ها تغییر دهند .

ما امیدواریم  مسئولان محترم  آموزش و پرورش با خواندن این مطلب بیشتر به فکر دانش آموزان فنی و حرفه ای و کار و دانش باشند.

 محمد رضا نیک نژاد :

سال‌هاست كه مهم‌ترين هدف آموزش در كشور آماده كردن دانش‌آموزان براي كنكور است و بزرگ‌ترين رويكرد آموزشي بالا بردن نمره و معدل. اين رويكرد پس از دهه‌ها بخش بزرگي از فرهنگ آموزشي ما شده است و هر سال بيش از گذشته خود را در تار و پود نه چندان خوش رنگ آموزش كشور مي‌نماياند. توانمندي اين فرهنگ آن چنان است كه بسياري از سرمايه‌گذاران را براي حضور در بازارهاي آموزشي بر مي‌انگيزد و باز از اين رو است كه هر سال از گوشه و كنار كشور موسسه‌هاي آموزشي رنگارنگ سر بر مي‌آورد و هر يك از آن بهره‌يي مي‌برند و از اين نمد گسترده كلاهي دست و پا مي‌كنند، گرچه به گرد پاي بزرگان بازار چندين ميلياردي آموزشگاه‌ها، كتاب‌هاي كمك درسي، آزمون‌هاي دوره‌يي و... نمي‌رسند. گسترش چنين بازار پر سود و آسيب‌هاي آن بر آموزش، موضوع اين نوشتار نيست بلكه نگراني آنجاست كه كاربه دستان آموزشي نيز - نه براي سود شخصي كه - به خاطر سامان بخشي به آشفته بازار كمبود بودجه و جبران آن، دست به چنين كارهايي مي‌زنند.

در سال‌هاي گذشته آموزش و پرورش نيز وارد گود شده است و آزمون‌هاي دوره‌يي برگزار مي‌كند. نامدارترين آنها، آزمون‌هاي چهار گزينه‌يي پيشرفت تحصيلي بود كه هر از چندگاهي به گونه‌يي اجباري در مدرسه‌ها برگزار مي‌شد و بخشي از هزينه‌هاي مناطق و وزارتخانه را تامين مي‌كرد. اما طي هفته‌هاي گذشته و در برخي استان‌ها آزمون‌هايي به نام «سنجش و دانش» در حال برگزاري است كه بيش از آزمون‌هاي پيشين پرسش برانگيز است. اين آزمون‌ها قرار است در دو دوره دبيرستان يعني متوسطه اول و دوم و ميان دبيرستان‌هاي خاص دولتي مانند هيات امنايي‌ها، تيز‌هوشان، نمونه دولتي و... برگزار شود. آزمون براي هر دانش‌آموز دوره نخست ٤٠ هزارتومان و براي متوسطه دوم، ٦٠ هزار تومان است بنابراين براي يك دبيرستان ٣٠٠ دانش‌آموزي هزينه‌يي از١٦٠ تا ٢٤٠ ميليوني در بر دارد. قرار است كه اين آزمون‌ها دلب خواه باشند اما از برخي استان‌ها خبر مي‌رسد كه از سوي فرادستان وزارتخانه خلاف اين رفتار مي‌شود به‌ويژه برخي مديركل‌هاي استاني بر برگزاري اين آزمون‌ها پافشاري مي‌كنند. اين اجبار به ويژه در شهرستان‌هاي كوچك كه مردم چندان راضي به هزينه‌هاي هنگفت براي آموزش نيستند، دردسرهايي براي مديران در دريافت پول از خانواده‌ها پديد آورده است. گويا اين فشار از سوي وزارتخانه بوده كه در سلسله مراتب اداري به مدرسه‌ها مي‌رسد.

اما چند نكته :

١- گرچه فرهنگ آموزشي در يك برهه كنش دو سويه ميان شهروندان و نامداران گستره كنكور و معدل و نمره، سليقه آموزشي كشور را شكل داده است- به گونه‌يي كه مشتري‌ها حاضر به پرداخت هزينه‌هاي ميليوني بوده و عرضه‌كننده به دنبال دريافت سود بيشتر، بر آتش اين بازار مي‌دمند و شوربختانه آموزش را به گونه‌يي فزاينده به آن‌سو مي‌برند- اما دست‌كم از كاربه دستان انتظار مي‌رود كه رويكردي نوين به آموزش داشته و كيفيت آموزشي را آن‌گونه كه در تعريف‌هاي تازه يادگيري در جهان پيگيري مي‌شود، دنبال كنند. «كنوانسيون حقوق كودك تاكيد دارد كه نبايد تنها بر درون مايه‌هاي برنامه درسي توجه شود بلكه بايد فرايندهاي آموزشي، روش‌ها و محيط‌هاي آموزشي، همرديف با مباني، به‌گونه‌يي شفاف مورد توجه قرار گيرد. پس مهم است كه آموزش و پرورش بتواند تحول آفرين، هماهنگ ساز با عدالت اجتماعي و محيطي، دموكراتيك‌كننده ساختارهاي قدرت، گستراننده برابري، احترام به حقوق بشر، آزادي‌هاي بنيادين و عدم تبعيض باشد. يادگيري در يك رويكرد كوته‌بينانه، اندازه‌گيري نتايج آموزش در حساب و سوادآموزي دانسته مي‌شود كه مي‌تواند به كنارگذاشتن ابعاد اصلي كيفيت و دست‌كم گرفتن مهارت‌هاي ضروري ديگر و ارزش‌ها و روابطي همچون خلاقيت، كنجكاوي، انديشه سنجشگرانه، جامعه‌انديشي، همكاري، دلسوزي، شجاعت و... بينجامد». پس جاي گماني نمي‌ماند كه كاربه دستان دولت تدبير و اميد بايد هم راستا با سخنان رييس‌جمهور روحاني- پيش و پس از انتخابات - و رويكردهاي نوين آموزشي، دامن خويش از رفتن در راهي كه موسسه‌هاي نامدار كشور و فرهنگ آموزشي جامعه و خانواده‌ها پيش پاي‌شان مي‌گذارند، پاك نگاه دارند و براي انداختن آموزش در مسير درست تلاش كنند.

٢- از سوي ديگر چه رييس دولت و چه وزير آموزش و پرورش بارها بر تمركز‌زدايي از آموزش و پرورش تاكيده كرده و مي‌گويند قرار است كه اختيارات ويژه‌يي به مديران كل استان‌ها داده شود و استان‌ها به يك خودگرداني آموزشي برسند! اما چنين طرح‌هايي مخالف اين‌گونه وعده‌هاست وهيچ‌گونه توجيه اداري و سازماني ندارد و بيش از گذشته تمركز را به ساختار آموزشي كشور تحميل مي‌كند.

٣- چنين كنش‌هايي منابع مالي مناطق را به بيرون از استان برده و در جاهايي كه چندان سودي براي آموزش استان ندارد هزينه مي‌كند. اگر اين منابع در درون استان‌ها هزينه شود مي‌تواند دست‌كم برخي گره‌هاي مالي در نهاد آموزش منطقه را باز كرده و دردهايي از آن را درمان كند. بي‌گمان نه آغازگاه تمركززدايي چنين است و نه چنين كنش‌هايي با آموزش و پرورش نوين سازگاراست، انتظار مي‌رود كه كاربه دستان آموزشي دولت تدبير فلك آموزش و پرورش را سقف بشكافند و طرحي نو دراندازند.

  * معلم

روزنامه شهروند

 یاقوتی: ادبیات معاصر در کتاب‌های فارسی مدارس بی‌چهره است