گروه اخبار/

وزیر اسبق آموزش و پرورش گفت: آموزش‌ و پرورش غیرانقلابی سعی می‌کند از طرق مختلف، جریان غیرانقلابی را در مدارس و بدنه آموزش‌ و پرورش تقویت کند. ما وظیفه‌ داریم جلوی این آفت‌ها را بگیریم.
به گزارش شفاف، اولین مجمع فرهنگیان جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی در مسجد الرحمن با حضور حمیدرضا حاجی‌بابایی عضو هیئت مؤسس جبهه مردمی، محمود فرشیدی، وزیر اسبق آموزش‌ و پرورش و برخی مدیران باسابقه و برخی معلمان مناطق مختلف آموزش‌ و پرورش برگزار شد.

در این نشست که مدیران فرهنگی و آموزش‌ و پرورش حضور داشتند، با رأی‌گیری از کاندیدهای عضویت در مجمع عمومی، 25 نفر از قشر فرهنگیان انتخاب شدند.

در ادامه این نشست سازوکارهای جبهه مردمی برای حضار تشریح و گزارشی از روند اقدامات و اهداف این جبهه ارائه شد.

در این نشست محمود فرشیدی وزیر سابق آموزش‌ و پرورش بابیان اینکه در جبهه مردمی نیروهای انقلاب، اصل قضیه حضور دلدادگان به انقلاب است، گفت: این دلدادگی انقلاب که تأکید مقام معظم رهبری است در انقلابی بودن و انقلابی گری تعریف مشخصی دارد.

وی افزود: به‌عنوان کسانی که باید با بصیرت باشیم خوب است که  مقداری شاخص‌های انقلابی بودن و غیرانقلابی بودن را تعریف کنیم.

وزیر اسبق آموزش‌ و پرورش ادامه داد: در حوزه‌هایی مانند اقتصاد و سیاست، دوستان جمع‌بندی‌هایی انجام دادند که کتاب خوبی تحت عنوان «انقلابی‌گری» تهیه و چاپ‌شده است.

فرشیدی گفت: نیروهای انقلابی آموزش‌ و پرورش معتقد هستند که آموزش‌ و پرورش یک دستگاه تولیدکننده است، به تعبیر مقام معظم رهبری مولد سرمایه اجتماعی است، تولیدی‌ترین دستگاه اینجاست، درنتیجه زمانی که ازن ظر اقتصادی به تولیدی‌ترین دستگاه نگاه می‌کنیم متوجه خواهیم شد که باید بیشترین بودجه را به آنجا اختصاص داد.

وی ادامه داد: اما آموزش‌ و پرورش غیرانقلابی معتقد است که آموزش‌ و پرورش یک دستگاه مصرف‌کننده است، تولید همان کارخانه‌ها و مسائل مربوط به آن است.

وزیر اسبق آموزش‌ و پرورش خاطرنشان کرد: این نگاه انسان را نمی‌بیند که رهبر عزیزمان بارها این حدیث را خوانده‌اند: «اَلّناسُ معادِنُ کَمَعادِنِ الَّذهَبِ وَ الْفِضَّةِ» انسان‌ها معدن هستند مثل معدن طلا و نقره، آموزش‌ و پرورش انقلابی معتقد است فعالیت‌های حزبی گروهی برای آموزش‌ و پرورش سم است، اما آموزش‌ و پرورش غیرانقلابی می‌گوید از فرصت و ظرفیت آموزش‌وپرورش، باید بهره‌برداری گروهی و حزبی و سیاسی کنیم.

وی افزود: آموزش‌ و پرورش غیرانقلابی سعی می‌کند از طریق نشریات، تشکل‌های صنفی و از طرق مختلف، جریان غیرانقلابی را در مدارس و بدنه آموزش‌ و پرورش تقویت کند. ما وظیفه‌داریم جلوی این آفت‌ها را بگیریم.

استاندار فارس قبلا معاون وزیر آموزش و پرورش بوده و صلاحیت اظهار نظر دارد/ تاسیس دانشگاه خارج از توان علمی و مالی وزارت آموزش و پرورش است/ محمود فرشیدی در سال 85 با تجمیع  112 مركز تربيت معلم مجتمع آموزش عالی پیامبر اعظم (ص ) را راه اندازی کرد/ در دی ماه سال 90 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد/ دانشگاه فرهنگیان قرار است اهداف ایدئولوژیک مراکز تربیت معلم سابق را در قالب دانشگاه ادامه دهد/ مهر محمدی در سال 92  وعده داد که این دانشگاه را  به «يك برند بين‌المللي» تبديل کند/ با گذشت بیش از 40 ماه  هنوز حکم ریاست مهرمحمدی در شورای انقلاب فرهنگی تایید نشده است/ دانشگاه فرهنگیان 64 پردیس در سراسر کشور دارد که نیمی از آنها زنانه و نیمی مردانه است/ در برخی پردیس ها، رفتار مسوولان فرهنگی دانشگاه با دانشجويان از برخورد با دانش‌آموزان  دبيرستاني هم نازل تر است/ مزیت دانشگاه فرهنگیان ، معافیت از خدمت نظام وظیفه ، استفاده از بورسیه تحصیلی و استخدام در بدو ورود به دانشگاه و محاسبه سال های تحصیل به عنوان سابقه خدمت است/ فضای بسته و محدودیت ها، شخصیت و روحیه دانشجویان را تخریب می کند/ فلسفه تاسیس دانشگاه و دانش سرای خاص معلمان، در رژیم سابق و سال های اول انقلاب ، کمبود دانشگاه در کشور بود/ عده ای غرق در توهمات دهه 60 می خواهند دانشجو - معلم را از فضای پر جنب و جوش دانشگاهی کشور، ایزوله کنند/ نیمی از دانشجویان دانشگاه شهید رجایی وابسته به آموزش و پرورش تعهد دبیری ندارند/ هیات علمی دانشگاه فرهنگیان  پارکینگ مدیران معزول دوره های مختلف است/ دو مانع ایدئولوژیک و منافع شخصی مدیران ارشد از عوامل بقای دانشگاه فرهنگیان است/ در اساسنامه انحلال دانشگاه پیش بینی شده اما باید انحلال به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد

ما روی زمینی و در سایه ساری آئینی جان پناه زیست می کنیم.زمینی که سه اصل گفتار و کردار و پندار نیک ،هویت وجودی آن است و آئینی که معجزه پیام آور بزرگش کتاب و اولین حرف او درباره خواندن است/ بچه انسان ، پروانه به دنيا مي آيد. پدر و مادرش او را مي بوسند و تبديل به قورباغه مي شود/ شاید یکی از موانع عمده در سر راه تربیت دینی همان وارونگی ترتیب حق و تکلیف باشد/ شایسته تر آن است که این  قاعده برعکس رعایت شود.یعنی بچه ها ابتدا حق انتخاب داشته باشند تا بتوانند بهتر و راسخ تر وظایف دینی شان را انجام دهند/ تربيت ديني دانش آموزان را نبايد با حكمت الهي آغاز كرد/ ادامه اين وضع تا آنجا پيش مي رود كه دين چه بسا رنگ و بوي اخلاق محيط را بگيرد/ مدرسه اما در حقيقت ابتدا بايد به ديني نمودن اخلاق همت نماید/ نظام آموزشی موجود نیز به طور غیرمستقیم به یاری معلمان می آید.به همین خاطر دانش آموز به واسطه ترس از کسر نمره و عصبانیت معلم، دست به یک خود سانسوری در طرح سوالات خویش می زند/ در تربيت ديني ،معلم بايد در حاشيه قرار گیرند والبته فعال باشند.وظيفه معلمان، انتقال مفاهيم مذهبی به كودك نيست بلكه انقلاب حس خدادوستي در درون اوست/ بچه ها بیشتر از آنچه از گفتار ما می آموزند، از رفتار ما الگو می گیرند...

ما شرایط معلمان را به صورت اصلح هم طبق قوانین 10 ‌بندی خودمان بررسی می‌کنیم/ این موضوع را قبول ندارم به استناد قانون ما به موارد اخلاقی هم توجه ویژه‌ای داریم/ ماده 2 قانون گزینش معلمان و کارکنان آموزش و پرورش این را می‌گوید که توجه به مباحث اخلاقی اولویت اصلی باشد/ قبول دارم بحث مسائل مذهبی برای ما در اداره گزینش پررنگ‌تر است/ من با اطمینان حرف می‌زنم اگر به معلمی اعلام شده که به خاطر بحث آزاد یا مباحث اجتماعی به اداره گزینش مراجعه کند خودم شخصاً با آن اداره گزینش برخورد می‌کنم. ما آماده هستیم تا پاسخگوی آن معلم باشیم/ اینجا خلأ وجود دارد و البته در تلاش هستیم این خلأ را بپوشانیم

مرگ مدرسه /عقب ماندگی نظام رسمی آموزش و پرورش از جریان تحولات جهانی و ملی/ دو نوع منطق، زبان و پارادایم در اسناد رسمی آموزش و پرورش /تعلیم و تربیت دوگانه، فرزندان ما را در معرض دوپارگی فکری، هنجاری و ارزشی قرار می‌دهد/مدرسه متعلق به جامعه با انواع طرز تفکرها و سبک های زندگی و گرایش های فرهنگی است/  نقش دولت در آموزش و پرورش، حمایت و تسهیل گری است نه دخالت و تصدی‌گری/ نظریه "مدرسه‌زدایی " ایوان ایلیچ برزیلی واکنشی در برابر نظام های آموزشی نابرابر و خلاقیت‌ستیز دهه 60 و 70 بود

از زمان آموز کتب مقدس تا دنیای امروز که دانش با بهره گیری از ابزار چندرسانه ای و شبکه های اجتماعی به دانش آموزان منتقل می شود، سه سوال بزرگ حول محور نحوه ی انتقال دانش به دانش آموزان مطرح شده است.

1. چه چیزی را باید به دانش آموزان منتقل کرد؟!
2. کجا باید آن را منتقل کرد؟!
3. چطور باید آن را انتقال داد؟!

از کتب مقدس تا فرهنگ علمی

در مغرب زمین، این نمایندگان کلیسا بودند که وظیفه ی آموزش زبان های لاتین و یونانی را بر عهده داشتند. از قرن شانزدهم میلادی به بعد، با شکل گیری جریان های مختلف پروتستانیم، روخوانی انجیل مبنای آموزش قرار داده شد.

پس از آن، با شکل گیری جریان مدرنیته و خردگرایی، آموزش کتاب مقدس رفته رفته کنار گذاشته شد. از قرن نوزدهم میلادی به بعد، در دنیای غرب، اساس اموزش بر اساس پیشرفت علمی و فلسفه بنیان نهاده شد.

دانش/توانایی

توانایی هایی که هر فرد کسب می کند باید به وی یاری رساند تا فعالیت های مختلفی را بنا بر نیازهایی که دارد به منصه ی اجرا دراورد. به همین ترتیب واژه ی توانایی و تبحر تبدیل به یکی از واژه های کلیدی در تربیت دانش آموزانی شد که قرار بود در آینده وارد بازار کار شوند. از زمان تصویب قانون جهت گیری تحصیلی در سال 1989، وزارت آموزش و پرورش فرانسه وظیفه ی تعیین محتوای کلی کتاب های درسی و برنامه های آموزشی را بر عهده دارد و همچنین لازم است تا به جای آموزش تئوریک، بر آموزش عملی تاکید شود.

دانش های طبقه بندی شده/ فرهنگ مشترک

امروزه مقوله ی آموزش طبقه بندی شده ی علوم در مدارس زیر سوال رفته است. گروهی معتقدند به هیچ عنوان لزومی ندارد علومی که قرار است در مدرسه به دانش آموزان منتقل شود، حتما طبقه بندی شده و مشخص باشد. با گسترش مطالعات و تحقیقات در این زمینه، بسیاری معتقدند وزارت آموزش و پرورش هر کشور کافیست تنها به انتقال فرهنگی مشترک به همه ی دانش آموزان بسنده کرده و انتخاب و انتقال محتوا را در اختیار مدارس بگذارد.

علوم مدرسه ای را چطور باید به دانش آموزان انتقال داد؟!

شیوه های آموزشی، از کلاس های خشک گرفته تا کلاس هایی با مشارکت دانش آموزان

در شیوه ی سنتی تدریس، تنها قرار است مطالب از معلم به دانش آموز انتقال یابد، یعنی معلم مثل یک قاضی سر کلاس نشسته و مطلب را به دانش آموزان منتقل می کند، بی آنکه ایشان حضور فعالی در روند آموزش داشته باشند. اولین بار روان شناسان رفتارگرا بودند که این شیوه را زیر سوال بردند. اساس این نحوه ی تدریس بر این پایه استوار بود که مغز انسان مطالب را ضبط می کند، بنابراین کافیست تنها معلم در برابر دانش آموزان نشسته و همه چیز را به ایشان منتقل کند.

در متدهای آموزشی جدید، آموزش بر اساس تعامل صورت می گیرد، تعامل بین معلم و دانش آموز. یعنی دیگر قرار نیست دانش آموز سر جایشان نشسته و فقط نظاره گر معلمشان باشند، بلکه باید به شیوه های فعال در فرایند آموزشی ایفای نقش کنند. افرادی مثل ژان پیاژه و ویگوتسکی اولین کسانی بودند که این امر را مطرح کردند. فعالیت دانش آموزان و نیز شرکت ایشان در روند آموزشی می تواند به صورت گروهی یا منفرد صورت بگیرد.

مساله ی اصلی ای که در شرایط فعالی مطرح می شود، این است که چرا باید برای همه ی شاخه های درسی، از شیوه ی آموزشی یکسانی استفاده کرد؟! چرا باید همه ی معلمانی که در دانشگاه تربیت می شوند، به یک شیوه آموزش داده شوند؟امروزه متخصصان در این زمینه معتقدند معلمان در هر رشته، باید به صورتی منحصر به فرد آموزش داده شوند.

شرایط-مشکلات و اهداف-موانع

روان شناسی شناختی که از چند سال پیش رشد روزافزونی داشته است عنوان می کند که درک ما از دنیا بر اساس تصویر ذهنی ای شکل می گیرد که خودمان از آن داریم. این امر اما هم می تواند به سان یک راه حل باشد و هم یک مانع. برای مثال، اگر بخواهیم در مورد فیزیک صحبت کنیم، اکثر قریب به اتفاق دانش آموزان فکر می کنند گازها وزنی ندارند و ماده به حساب نمی آیند و ... این امر باعث می شود تا معلمان با آموزش مسائلی مثل فشار اتمسفریک مشکل داشته باشند. به همین ترتیب است که گروهی پیشنهاد می کنند می توان خیلی راحت از همین تصاویر ذهنی غلط هم برای آموزش بهره برد. برای مثال می توان مسائلی را مطرح و دانش آموزان را وارد مسیری کرد که خودشان به حل مساله بپردازند و تصاویر ذهنی نادرست را خودشان از ذهن پاک کنند، نه اینکه معلم همه چیز را به ایشان منتقل کند.

علوم مدرسه ای کجا باید منتقل شود؟!

در دوران باستان و تا همین اواخر هم، فرزندان خانواده های اشراف زاده، از آموزش منحصر به فرد در خانه ی خودشان بهره می بردند و کودکان سایر خانواده ها و طبقات اجتماعی، عملا از آموزش خاصی بهره نمی بردند.

از قرن هفدهم میلادی به بعد، کم کم نحوه ی آموزش گروهی مطرح شد، یعنی آموزش به همه ی کودکان یا حداقل کودکان متعلق به طبقه ی متوسط به بالا. مساله ی اساسی اما در اینجاست که درست از همان زمان هم پایه ی آموزش بر نوشتار بنا شد، نه گفتار. از همان زمان به بعد هم این آموزش به همین شکل ثابت مانده و تقریبا در همه ی کشورهای دنیا به شکلی یکسان صورت می پذیرد.

آیا شکل گیری مراکز آموزشی جدیدی در کنار مدارس امکان پذیر است؟!

با شکل گیری تحولات اقتصادی و صنعتی در جوامع صنعتی، به خصوص در نیمه ی دوم قرن بیستم، نیاز به تربیت نیروهای کار بیش از پیش احساس شد. به همین ترتیب کم کم مراکز آموزشی منحصر از مدرسه شکل گرفت، مراکزی که به تربیت نیروی کار و صنعتی در بخش های مختلف و مورد نیاز می پرداختند، بدون آنکه وابسته به مدارس باشند.

در طول چند سال گذشته نیز آموزش اینترنتی، به خصوص در کشورهای آمریکای شمالی، چه در مدرسه و چه در دانشگاه، رشدی روزافزون داشته است. به همین ترتیب هرروز بیش از گذشته از ابزار ارتباط جمعی برای آموزش استفاده می شود.

آیا طرح پرسش انتقال مطالب درسی اشتباه است؟!

از زمان ژان پیاژه به بعد، این مساله اشاره می شود که هر دانش آموز چیزهایی که نیازش باشد را به صورت خودکار فرا خواهد گرفت، به همین ترتیب دیگر تنها هدف حضور معلم سر کلاس درس نه انتقال مطالب که برقراری تعامل لازمه با دانش آموزان و کنش با ایشان است. مقوله ای که از آن تحت عنوان آموزش خودکار یاد می شود، یعنی دانش آموزان باید بتواند با تکیه بر خود، مطالب مورد نیازش را دریافت کند و معلم تنها در این مسیر او را یاری رساند.

به همین ترتیب مهم ترین نقش را در آموزش، خود فرد ایفا می کند و نه معلم! امروزه این مساله کاملا ثابت شده است که چنانچه دانش آموزان خودشان از خودشان هر از گاهی ارزیابی کنند، تا چه اندازه نتایج مثبتی به دست خواهند آورد.

در دنیای امروز، با گسترش روز افزون شبکه های اجتماعی و ابزارآلات ارتباط جمعی، شکل گیری گروه های آموزشی نقشی به سزا در فرآیند های آموزشی دانش آموزان ایفا می کند و از طرفی، روز به روز حرکت به سمتی پیش می رود که نقش دانش آموزان در یادگیری و کلاس درس بسیار بیشتر از معلم می شود.

انسان شناسی و فرهنگ

  بد می‌کنی و نیک طمع می‌داری

آموزش و پرورش سیاست‌زده

کوشندگان و پویندگان راست و راستین آموزش و پرورش این دیار، نیروهای روان و دوانِ ساکتِ سر به زیری هستند که کامل و قابل، صد البته پنهان و نیمه پنهان قدم در پی و درطیِ زُدایندگی زنگارهای جعل و جهل داشته و دارند.

اهدای نشان لیاقت به آنان نه تنها اسباب شرافت که ارجی است کریم و اجری است در خور. مردانی با عیار حق، عُقد دانش و دانش‌آموز، خوش محضر، خوش‌گوی، سبوی صبر، پا پیاده و جانبدار ، ریشه‌ای و ریشه‌دار، دارای مواقف افتخارآمیز، ملاک و مَلَکه، خاطر خطیر همه را جمع، شرشر شعر باران زندگیشان گوش دادنی و یاد کردنی است.

بوی پخت درس کلاس شان شامه نواز است. در کنج دنج لابی گمنامی نام بلندشان نام و نشان دارند و “ آن قدر خاکی‌اند که اگر زیر باران بروند گلی می‌شوند.”  در ردیابی ردِ پای پویایشان جز خدمت به خلق اثری دگر نیست:

” تا توانی به جهان،خدمت  محتاجان کن            به دَمی یا درمی یا قدمی یا قلمی”  (پوریای ولی)

به اٌحسن وجه می‌آموزند و می‌آموزانند. حقیقت، باید از رویشان مشق نوشت. مردانی که با سایش اعصاب، زندگی را زنده و خستگی را خسته دارند. کاسبانی که قصدشان از خرید، سود وسودا نیست، سوز و غوغاست.

مدام گرم حال بچه‌ها و گرم گپ و گفت کتابند. پیوسته و دلبسته  در اندیشه‌ی فردا و فرداهای بالنده‌ی پیش رویند. حقیر، خود را قربان چاک پای مبارک خدمتگزارشان می‌کند. حقیر ،تند نمی‌رود. این مّکنونات قلبی و قبلی اوست. نمی‌گوید این معلمان فداکار و فارغ البال، انسان‌های کاملی هستند ولی می‌گوید کاملاً انسان هستند.

این ادعای بزرگی است اما صادقانه‌ است. بدیلی برای کارشان و مقیاسی برای قیاس شان نیست .قانع به کفاف بی کفایت زندگیند. برای حراست و کیاست از کیان قاطبه‌ی نوباوگان و تشنگان دانش و بینش این خطه، قلم و قدم، رنجه می‌دارند. احسن الحال که می‌گویند یعنی همین. اگر روزی‌ نشان کوچه ی سبز خدمت را از حق بپرسند بی محابا خواهد گفت که در دستان هزار دست آنان و در تلنگر سر انگشتان و رقص قلم وزین و نجیب شان که به چربی هیچ سفره‌ای آلوده نیست، هست.

اینان در اَقطار و اَقصای این کشور کم نیستند و گم هستند.عاشق پیشگان بی نشانی که موردچالش و بی مهری نامهربانانند. چون با کس و کسانی نیستند حُسن قبول نمی‌یابند و چون بر کس و کسانی هستند ،مُهر مردودی می‌گیرند .

اینان ضرورت بودنشان همیشگی است .چه در کلاس درس، چه در خلوت خانه ،و چه در یادمان یادها. هر جا هستند جایشان و یادشان پا بر جا باد. پیرو این صحه ،حلقه‌ای از این سلسله جنبان دریای جوشان و خروشان، که البته چندی از برخی‌ها باشند، ناشکیبایان و کم انگیزگانی هستند که آنان نیز پیر راهند اما نه پیر راه درس و مشق، پیر راه سیاست و سیاست بازی.

آدم‌های خوبی که یک اما چون خود را تحلیل نمی‌کنند، تحلیل می‌رونند. جّلای کلاس کرده‌هایی که نعل به نعل تابع فرمان نافرمان سیاستند. بله سیاست سر کارشان گذاشته، همان سیاست بی‌پدر و مادری که لب جویشان می‌برد و تشنه و پردشنه‌ اشان برمی‌گرداند.

همان سیاست با سیاستی که عمارت شان را خراب و پیشه اشان را معماری برای دیگران کرده است. سیاستی که چّرگر و بلند گوی میدانِ بازی همه جور باختشان کرده. اینان اگر با شیرشان شکاری فرا  چنگ آورند، شیرشان ران خورد و بینوایشان پوست شکار را بدرند و طبل آوازه‌ی بی ‌آوازخویش کنند.

آری هستند گریبان چاک زده‌هایی که با شروع فصل انتخابات خود را گلوله‌ی آجین باندی کرده، جِرزنی می‌کنند شاید به پاشنه‌ی بی آشیلی گیر بیابند، و هستند کسانی که لیدر اصلی انتخابات شده تا نگاه شان به رپُرتاژ آگهی انتخاباتی می‌خورد، کلاس را به هم ریخته می‌کنند و سرک وسرک ها بیرون می‌کشند، موبایل‌ها را روی شایعه‌ی ریل قطار تهمت‌ها و صحبت‌ها می‌گذارند، بلکه از ره ‌آورد و باد آورد نمدهای اهدایی و طفیلی، کلاهی از جنسِ پَستِ پُست ببافند.

بله، سیاست اگر روی سگش بالا بیاید این‌جوریست. نگارنده گفته باشد، در این َمقال  و در این مُقامه، قصد َوهن، طعن یا لحن و لعن به همه‌ی صاحب منصبان و صاحب کرسیان را ندارد. بلکه نوشتار، جَستی است به انان که دراین گیرودارها به دنبال َپسله و پستویی برای پنهانگی، کم کارگی و بیکارگیِ تکراری خویشند. و نیزتر، صرف رویکرد کَژ و کجی است که می‌رود پایه‌های سست و گسست آموزش و پرورش این دیار بی یار را به رعشه تر اندازد.

کیست که نداند امروزه سیاست چه بلایی بر سر آموزش و پرورش آورده است. کیست که نداند اگر قرار باشد رژه‌ی سیاست بازان و سیاست‌زده‌های این شهر به راه افتد، باید نمره بیست را به ‌آموزش و پرورشی ها داد!! کیست که نداند تمام زور آموزش و پرورش در بی زوری با سیاست است. کیست که نداند این چرخ زنگ‌خورده‌ی زوار دررفته همچنان‌تر از همچنان لنگ می‌خورد و کیست که نداند…نشان به این نشان ،آموزش و پرورش روزگاری خوش و اقبالی نیکو ندارد.

اگر سیاست به همین گستاخی و به همین بی ‌پروایی در آموزش و پروش غَلت خورد، و خِلط درس و کلاس گردد، عمده نتیجه‌ی رقت‌بار و خفت بارش اُفت‌های تحصیلی تلنباری است، که امروزه بیش و پیش از هر زمانی شاهد غلتیدگی و گندیدگی آن هستیم.

با این حساب و با این کتاب “بیهوده بود زحمت امید و انتظار”

این همه دانش‌آموز کاهل و کاهیده‌ی کتاب مچاله کرده‌ای که در این َمجال کاغذی نمی گنجند، نیستند جز محصولِ این نیم بیت زیبای عماد خراسان که:

“گندم ندهد بار ،چو جو می‌کاریم”

لکنا

آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .

https://telegram.me/sokhanmoallem

ارسال مطلب برای سخن معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

پانزدهم آذر ماه  ، مدیر کل آموزش و پرورش شهر تهران ، در یک مصاحبه از تشکیل رشته علوم انسانی در  مدارس فرهنگ خبر داد . بازتاب این مصاحبه به شکل های مختلفی در رسانه ها منعکس گردید . بعضی از رسانه ها نتایجی چون حذف رشته علوم انسانی یا ممنوعیت این رشته در مدارس دولتی را برداشت کردند .  ( ثبت نام در رشته علوم انسانی در مدارس عادی ممنوع شد - خبر آنلاین  15/ 9/ 94 )

برداشت های متفاوت باعث گردید که مدیر کل آموزش و پرورش شهر تهران ، در یادداشتی ، جهت تنویر افکار عمومی ، موضوع را با دقّت بیشتری بیان کند . یادداشت اسفندیار چهار بند  با عناوین  زیر در سایت های خبری منعکس گردید :

1- مدارس دولتی فرهنگ با مشارکت های فرهنگی اداره می شود .  (خبرگزاری ایرنا  18 /9/ 94 ) 

2- مدارس دولتی فرهنگ ، پولی نیست .  ( خبرگزاری فارس – 18/9 /94   )

3- علوم انسانی همچنان در تعدادی از مدارس دولتی ارائه می شود .  (خبرگزاری تسنیم  18 / 9 / 94 )

در این مجال هدف ارزیابی این تحلیل ها نیست . صرف نظر از برداشت های رسانه ها و  تحلیل های کارشناسان فرهنگی ، آنچه در این واکنش ها قابل تامّل است ، میزان اعتماد  مردم به عملکرد یک سازمان است .

واقعیت این است که در این مجموعه  آن قدر تصمیمات شتاب زده و بدون مقدمه صورت می گیرد که به هر گونه تغییر و تحوّل بدبین شده ایم . آن قدر با کارهای بی برنامه مواجه می شویم که نمی توانیم از یک مصاحبه کوتاه به این سادگی بگذریم . شتاب زدگی ها در تغییر نظام آموزشی ، تغییرات کتاب های درسی  و  شیوه قبولی و مردودی از این نمونه هاست .

مشکلاتی ناشی  از شتاب زدگی ها ، علاوه بر رنج و مرارتی که بر آموزگاران تحمیل می کند ، در نهایت به ضرر دانش آموزان هم منجر می شود . بدیهی است تغییر و تحوّل ، یک امر اجتناب ناپذیر  و نشان از پویایی یک جامعه است . تحوّلات  نظام آموزشی نیز  متناسب با تحوّلات اجتماعی ، یک ضرورت است .

در کشورهای پیشرفته هم این تحولات رخ می دهد اما هر تحوّلی به برنامه ریزی صحیح و کارشناسی نیاز دارد . متاسفانه در این سازمان اغلب برنامه ها تا دقیقه نود نامعلوم است .

مثال های زیر  نمونه هایی از شتاب زدگی هاست :

* برای ایجاد پایه ششم ابتدایی ، نیاز به تغییرات بنیادی در پایه های اول تا پنجم بود که شرایط برای ایجاد پایه جدید فراهم شود . همان گونه که شاهد بودیم ، این کار بدون تمهیداتی صورت گرفت و پس از تشکیل پایه ششم تازه کتاب های ابتدایی به ترتیب هر سال یک پایه تغییر یافت . اکنون این تغییر به پایه پنجم رسیده است .

* تدریس  یک کتاب جدید ، مستلزم ایجاد دوره های ضمن خدمت برای  آموزگاران  قبل از شروع سال تحصیلی است . متاسفانه کتاب های جدید در اواسط یا اواخر تابستان رونمایی می شود و معلمان در حالی که از محتوای کتاب و ضعف های آن آگاهی لازم را کسب نکرده اند ، مجبور به تدریس آن هستند  و شاهد بودیم که گاه معلمان دوره ضمن خدمتی را طی می کردند که هنوز کتاب در دسترس نبود .

* حذف مردودی - راه حل هر مشکلی هم که باشد – موجب انتقال دانش آموز ضعیف از یک پایه به پایه بالاتر می شود و سال آینده  آموزگاری که  به دلیل حجم کتاب های درسی ، با کمبود وقت روبه روست ،  مجبور شود دروس سال گذشته را هم تدریس کند .

* با تغییر نظام آموزشی و حذف پایه اوّل دبیرستان ، دبیران متوسطه دوم در آغاز سال تحصیل 95-94  با کمبود ساعت مواجه شدند و تعدادی از دبیران بدون هیچ آموزشی به مقطع ابتدایی منتقل شدند . دبیرانی که سال ها در متوسطه تدریس کرده اند و از محتوای کتاب های ابتدایی و تدریس در این مقطع هیچ اطلاعی  نداشتند ، به کلاس های ابتدایی روانه شدند .

اگر برنامه ریزی صحیحی در این وزارت خانه حاکم بود از دو سه سال قبل ، دوره آموزشی کتاب های ابتدایی برای دبیران متوسطه برگزار می شد تا در این شرایط ویژه – که قابل پیش بینی هم بود -  از دبیران آموزش دیده استفاده شود .

 بدیهی است که دود این برنامه های نسنجیده به چشم دانش آموزان می رود . شگفت آنکه در همین شرایط ، پست هایی  چون معاون فن آوری و کتابدار از بعضی مدارس متوسطه حذف گردید و ساعات پژوهش سراها کاهش یافت . در حالی که این پست ها می توانست تا حدودی کمبود ساعت دبیران را جبران کند .  

برنامه ریزی های ناسنجیده حتی به مسابقات فرهنگی دانش آموزی  هم سرایت کرده است . بخشنامه های معاونت پرورشی  برای شرکت دانش آموزان در مسابقات هنری بی وقفه می رسد و معلوم نیست مربیان پرورشی با چه سرعتی می توانند دانش آموزان را برای مسابقات گوناگونی چون کتابخوانی ، سرود ، نمایش ، قصه گویی ، احکام و....  آماده کنند و عجیب تر اینکه اغلب بخشنامه ها زمانی به دست معاون پرورشی می رسد که تا یایان مهلت ، زمان اندکی باقیست !

و باز هم عجیب تر آنکه  حجم بیشتر کار برای  اواخر آذرماه تا اواسط دیماه تعیین می شود . یعنی زمانی که دانش آموزان با امتحانات مستمر و پایانی درگیر هستند .

کارهایی که در حوزه آموزش انجام می پذیرد ، تاثیرات خود را در کوتاه مدت نشان نمی دهد و یک دهه یا بیش از آن لازم است تا نتایج برنامه های ناسنجیده را ببینیم . به همین دلیل ، معمولا مسئولان اجرایی پاسخگوی تصمیمات خود نخواهند بود و هزینه سنگین اشتباهات آنها از جیب مردم پرداخت می شود .

این وضعیت در بسیاری از موضوعات فرهنگی ، آموزشی و اقتصادی رخ می دهد . نوجوانان امروز عواقب این تصمیمات شتاب زده را در آینده متحمل خواهند شد .  

اینکه یک مصاحبه کوتاه در مورد رشته علوم انسانی این چنین مورد نقد قرار می گیرد ، دور از انتظار نیست . تجربه به ما نشان داده است ، هر تحولی که در جامعه قرارست شکل گیرد ابتدا زمزمه هایی بین مردم رایج می شود و شایعاتی بر سر زبان ها می افتد تا  به تدریج آن موضوع جامه ی عمل بپوشد . این وضعیت را در ارتباط با مسائل سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی  بارها تجربه کرده ایم .

در مورد تغییرات رشته های علوم انسانی در دانشگاه ها مدت هاست بحث ها و تحلیل های متفاوتی ارائه می شود ، حذف تعدادی از رشته ها و بازنگری تعدادی از کتاب های این رشته نیز صورت گرفته است . از این رو  اکنون که از جداکردن  این رشته تحت عنوان « مدارس فرهنگ » سخن به میان می آید ، همان تحلیل ها دوباره  اوج می گیرد و هر کسی از ظن خود تفسیر می کند .

واقعیت این است که گرایش به  رشته های علوم انسانی سال هاست با اقبال کمتری نسبت به رشته های ریاضی و تجربی روبه روست . متاسفانه ذهنیت غالب به گونه ای است که دانش آموزان معدل بالا و مستعد کمتر به  این رشته رو می آورند .

بازار پزشکی ، مهندسی و رشته های وابسته  به آنها همچنان داغ است . گاه دانش آموزان به اجبارِ خانواده ها ، به رشته تجربی هدایت می شوند و چه بسیار والدینی که بعد از دو سال اُفت تحصیلی شدید در دروس علوم پایه تازه متقاعد می شوند که فرزندشان تغییر رشته بدهد و این تصمیم گیری ها ، هزینه سنگینی هم برای نوجوان  و هم برای نظام آموزشی دارد .

آنچه اکنون در کتاب های علوم انسانی می بینیم ، حجم زیادی از محفوظات است که هم دبیر و هم دانش آموزان را کلافه می کند ( مراجعه شود به کتاب های تاریخ ادبیّات سال دوم و سوم انسانی و ادبیات تخصصی سوم انسانی و عروض و قافیه سال چهارم بخش نقد ادبی ) محدودیت در انتخاب رشته های دانشگاهی و دست یابی دشوار به شغل هم از عوامل رکود این رشته  می باشد . هر چند که بیکاری برای فارغ التحصیلان اغلب رشته ها وجود دارد اما فارغ التحصیلان علوم انسانی چون  توانایی مهارت های فنی یا تجربی را در خود نمی بینند ، راه یابی به بازار کار را دشوارتر  پیش بینی می کنند .

از طرفی آمیختگی بعضی مواد درسی این رشته با طعم غلیظ اعتقادی و سیاسی ، با سلیقه نوجوانان سازگاری چندانی ندارد و تصوّر می کنند برای ورود به بعضی از رشته ها ناگزیر باید به دروس دشوار حوزوی و درس عربی مجهز گردند . ( بر اساس اظهارات خود دانش آموزان )

سال هاست ورود به مدارس خاص - استعدادهای درخشان و نمونه دولتی - با آزمون ورودی صورت می پذیرد . معمولا این مدارس  فقط رشته تجربی و ریاضی دارند  و از علوم انسانی در این مدارس  استقبالی نشده است . اینکه جدا سازی مدارس خاص چه مزایا یا ضعف هایی دارد مورد بحث  نیست اما آنچه مسلم است ، در نظام آموزشی فعلی برای ورود به رشته انسانی اولویت هایی پیش بینی نشده است  و هر کس در رشته های دیگر نمره لازم را کسب نکرد ، به این رشته یا  کار و دانش هدایت می شود .

تمام این شرایط باعث ایجاد ذهنیت منفی به این رشته گردیده  تا آن جا که در سال های اخیر تعداد متقاضیان این رشته به طور چشم گیری کاهش یافته است  . در هر صورت هدف از تفکیک  علوم انسانی  اگر توانمند کردن این رشته  و هدایت افراد مستعد به این حوزه باشد ، جای تقدیر دارد اما :

اگر هدف تربیت نسلی است که به طور ویژه تحت تاثیر آموزه های ایدئولوژیک آموزش ببینند و در نهایت به همان جایی برسیم که به حذف تعدادی از رشته های علوم انسانی دانشگاهی رسیده ایم و دانش آموزان را  صرفا به منظور تقویت باورهای ایدئولوژیک و سیاسی تربیت کنیم و کتاب های درسی این رشته را  به بولتن سیاسی تبدیل نماییم ، در آن صورت خدمتی به فرهنگ نکرده ایم .

مجزا کردن بخشی از مدارس علوم انسانی  اگر با تصمیماتی شتاب زده و غیر کارشناسی باشد و نهایتا به انزوای  متقاضیان این رشته  ختم شود ، وضعیت علوم انسانی را از وضع موجود بدتر خواهد کرد .

 روی دیگر سکه این است که اختصاص مدارس ویژه برای متقاضیان این رشته و پذیرش دانش آموزان معدل بالا شاید از جهاتی ایجاد انگیزه کند  و نگاه عمومی را نسبت به علوم انسانی تغییر دهد ؛ البته جای تامل هم دارد بسیاری از دانش آموزان معدل بالا علاقه ای به  انتخاب این رشته ندارند و خود را  همچنان برای پزشکی  و مهندسی آماده کرده اند .

« تغییر نگرش » باید در طول سال های تحصیل به تدریج ایجاد شود ؛ این نگرش را نمی توان به طور  ناگهانی در سال نهم ایجاد کرد .

از طرفی در مناطق محروم و حاشیه هنوز مدارس نمونه دولتی و مجهز تاسیس نشده که بتوان رشته انسانی را با آن شرایط در آن جا ایجاد کرد . بسیاری از خانواده ها قادر به پرداخت هزینه های مدارس خاص نیستند . در شهرهای بزرگ نیز مسافت های طولانی مانع از حضور در بعضی مدارس خواهد بود . حمایت از این رشته و ایجاد امکانات برای متقاضیان آن ، لزوما با جدایی فیزیکی مدارس فرهنگ از سایر مدارس حاصل نمی شود . چه بسا حضور توانمند دانش آموزان رشته علوم انسانی و موفقیت های چشم گیر آنان در کنار دیگر رشته ها ، زمینه هدایت و ترغیب نوجوانان را به علوم انسانی فراهم کند . در هر صورت این تصمیم باید با توجه به شرایط هر منطقه  اجرا  شود . اگر شرایط تفکیک  و غیر تفکیک ارزیابی و مقایسه شوند و کارشناسی دقیق انجام شود ، آن گاه می توان راجع به  اجرایی کردن یا عدم آن تصمیمات مناسبی گرفت .

تقویت علوم انسانی و هدایت دانش آموزان به این رشته ، نیاز به تغییر نگرش عمومی جامعه دارد . ایجاد تغییر نیز مستلزم فرهنگ سازی است . سال های گذشته ،  دانش آموزان از رشته های فنی و حرفه ای استقبال چندانی نمی کردند امروزه در بین نوجوانان ، تمایل ورود به این رشته ها  بیش از پیش شده است . در حالی که اغلب فارغ التحصیلان دانشگاه ها ، سال ها در جست و جوی کار هستند ، فارغ التحصیلان هنرستان های فنی و حرفه ای به دلیل کسب مهارت های فنی ، زودتر جذب بازار کار می شوند . بدیهی است یافتن شغل مناسب ، در میزان استقبال از یک رشته نقش مهمی دارد .

در مورد بهبود رشته های علوم انسانی  نیز به کار فرهنگی نیاز داریم . اعتبار بخشیدن به دانش آموزان این رشته ، تعدیل محتوای کتاب های درسی ، ارائه الگوهای موفق از فارغ التحصیلان این رشته ، مهیا کردن بازارکار برای آنان ، گسترش فعالیت های پژوهشی مختص این رشته در مدارس و دانشگاه ها و استفاده از رسانه ها برای معرفی رشته انسانی می تواند تاثیرگذار باشد . در انتقال بسیاری از مفاهیم ، زبان هنر تاثیر گذارتر از زبان غیرهنری است . با کمک ابزارهایی چون ساخت فیلم و سریال ، اجرای  نمایش و فیلم های مستند می توان الگوهایی موفق از شخصیت هایی در حوزه علوم انسانی معرفی کرد که در بیان اهداف فرهنگی مؤثر باشند .

حال باید دید مسئولین و کارشناسان نظام آموزشی کشور ، برای تقویت علوم انسانی چه برنامه هایی در دست اجرا دارند و محتوای مصاحبه مذکور تا چه حد عملی خواهد شد . همچنین باید دید سایر ارکان نظام آموزشی چون معلمان و مشاوران چگونه  می توانند از گسترش رشته علوم انسانی حمایت  می کند .  

آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .

https://telegram.me/sokhanmoallem                  

گروه گزارش / به سال تحصیلی جدید نزدیک می شویم .

پیش از انتخاب دکتر حسن روحانی به عنوان رئبس جمهور ، ایشان در گفت و گویی با سایت آفتاب چالش ها و آموزه هایی را در مورد نظام آموزشی مطرح نمود .

شاید بهتر باشد مسئولان وزارت آموزش و پرورش در آستانه سه سالگی دولت تدبیر و امید نگاه و مروری بر میزان اجرای این منویات در وزارت تحت امرشان داشته باشند .

 امروزه افراطی‌گری جهان را درمی‌نوردد و افکار عمومی روزبه‌روز نسبت به عواقب آنها حساس‌تر می‌شود. بنابراین یافتن شیوه‌های آموزشی موثر در آموزشگاه‌ها جهت رسیدن جامعه به آگاهی لازم بسیار مهم است. در سطح کلان وزارت علوم و آموزش‌ و پرورش با رویکرد غیرسیاسی می‌توانند بزرگترین گام را برای آگاه‌کردن جامعه نسبت به خطر افتادن جوانان در دام افراط بردارند. اهمیت‌دادن به مجلس دانش‌آموزی می‌تواند سبب آموزش و تثبیت نسبی میانه‌روی در لایه‌های مختلف دانش‌آموزی شود. بایسته است که روش‌های نوین آموزش به شکل ضمن خدمت به معلمان انتقال داده شود تا کلاس‌های درس از حالت انفعال به نشاط کشانده شود. مربیان پیش‌دبستانی و آموزگاران محترم بیشترین نقش را در تثبیت میانه‌روی در دانش‌آموزان دارند و آثار سخنان و رفتار آنها تا مدت‌ها در عملکرد دانش‌آموزان دیده می‌شود. امید است آموزش و پرورش به این عزیزان اهمیت بیشتری دهد و خدمات ارزشمندشان را ارج نهد و آنها را به آرامش برساند.
وزارت آموزش‌وپرورش در دولت گذشته با تغییرات پی‌درپی و غیرکارشناسی کتب درسی و مقاطع تحصیلی نوعی سردرگمی دربین دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها ایجاد کرد. کانون صنفی معلمان و سازمان معلمان ایران با انتشار بیانیه‌هایی از این رویکرد ایدئولوژی‌زده آموزش و پرورش انتقاد کردند و خواستار توقف آن شدند.
خاستگاه افراطی‌گری در تمایلات فردی، ملاحظات مذهبی و اجتماعی است و عموما حاصل تعصبات و رسوم نادرست، جهل افراد و تبلیغات زیاد برخی گروه‌هاست. برای آموزش کارآمد  باید در ابتدا افراط را از زاویه‌های مختلف بررسی کرد.

برای نمونه سویه‌های زیر را می‌توان بررسی کرد:  
 افراط در خودشیفتگی و نارسیسم یا در خودپرستی: در این حالات فرد همواره خواسته‌های شخصی خود را بر خواسته‌های دیگران ترجیح می‌دهد. آنها توهم خودبزرگ‌بینی داشته و خود را مصون از اشتباه می‌دانند و با عشق افراطی به خود و غلوکردن درباره قابلیت‌های فردی خودشان، انگاشت‌ها و قابلیت‌های انسان‌های دیگر را در نظر نمی‌گیرند. چنین افرادی در نوجوانی دچار انزوا شده و نمی‌توانند دوستان خوبی پیدا کنند. آنها در بزرگسالی دچار خودکامگی شده و از اغوا، سلطه‌گری‌افراطی و خشونت برای کنترل زندگی‌شان استفاده خواهند کرد. این افراد به لحاظ رفتاری از هم گسیخته به‌نظر می‌آیند.  
کتب درسی، رسانه‌ها و خانواده در فرآیند تعدیل خودپرستی نقش‌آفرینند. مربیان و آموزگاران محترم می‌توانند با طرح بازی‌های جذاب، اجرای نمایش توسط خود دانش‌آموزان و تعریف داستان در کلاس درس از همان ابتدا نونهالان و نوجوانان را نسبت به این رفتارهای نادرست و عواقب احتمالی ناشی از آن آگاه کنند.
  افراط در عشق: همه شئونات زندگی را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد. بیشترین آسیب از افراط در عشق متوجه نوجوانان و جوانان است. تفکیک‌جنسیتی در کشور ما از مدارس ابتدایی آغاز و تا پایان دوره دوم متوسطه ادامه دارد. دانش‌آموزان دوره‌های اول و دوم متوسطه معمولا برخورد با جنس مخالف را در کوچه و خیابان یا از طریق شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی مانند لاین، تانگو، وایبر، واتس‌آپ و فیس‌بوک تجربه می‌کنند. ناآگاهی، آموزش ناکارآمد و برخوردهای قبیله‌ای برخی خانواده‌ها با موضوع ارتباط که یک نیاز است، سبب تخریب افکار جوانان و تشکیل گروه‌های بزهکار می‌شود و اعتماد به نفس پایین، سیگار و موادمخدر، استفاده از الکل، خیال‌پردازی، رفتار بیش از حد رمانتیک، اعتیاد به رابطه و تعدد شرکای جنسی حاصل سرخوردگی و شکست در عشق است.
خانواده‌ها، رسانه‌ها، مدارس و تشکل‌های اجتماعی مردم‌نهاد می‌توانند در رشد فکری نوجوانان و جوانان نسبت به این مسأله گام بردارند. خانواده‌ها باید از تعصبات فاصله بگیرند و برخورد خشونت‌آمیز قهری را حذف کنند. رسانه‌ها از طریق نمایش فیلم، تئاتر و سریال‌های تلویزیونی آموزنده، یادداشت‌ها و مقالات و رمان‌های مفید و مدارس با برگزاری همایش‌های دانش‌آموزی و دعوت از اساتید مجرب روان شناسی برای آموزش خانواده‌ها و نهادهای مدنی با جذب جوانان و آموزش مستمر و آگاهی‌بخشی می‌توانند در ارتقای سطح دانش اجتماعی جوانان، بهبود روابط و پایداری عشق واقعی تلاش کنند.
  افراط در مصرف: با گسترش نظام سرمایه‌داری در اروپا الگوهای مصرف تغییر کرد و مردم برخی از کشورها که به‌سمت توسعه گام برداشتند با تاثر از مصرف‌گرایی رایج در اروپا موجب بروز برخی ناهنجاری‌ها شدند. در - کشور ما و - چنین کشورهایی خانواده‌های غیربرخوردار تحقیر می‌شوند و فرزندان اشخاص غیربرخوردار مورد تمسخر دیگران قرار می‌گیرند. نوجوانان در کشورهای درحال توسعه با الهام از فرهنگ کشورهای توسعه‌یافته به مد رو می‌آورند. فرم مو و لباس خود را با آنها هماهنگ می‌کنند. مصرف بی‌رویه و اسراف در برخی خانواده‌ها تبدیل به فرهنگ شده است.
بازی‌های هوش و خلاقیت در زدودن ذهنی مصرف‌گرایی و اسراف بسیار مهم است. مثلا معلم از دانش‌آموزان بخواهد که با کمترین تعداد قطعه کاردستی بسازند و بسته‌های تشویقی برایشان قایل شود.
 افراط سیاسی و ایدئولوژیک: در بین انواع افراطی‌گری مهم‌ترین گونه، جنبه دینی دارد که غالبا همراه با برداشت‌های نادرست از مفاهیم ایدئولوژیک دست مایه تهمت، دروغ، خشونت، جنایت، جنگ و ترور می‌شود. زیاده‌روی در دین، اجتهاد کاذب مذهبی ایجاد می‌کند و افراد و گروه‌ها را به درجه‌ای می‌رساند هر آن‌که خارج از دایره خودی هست را کافر پنداشته و برایش حکم صادر می‌کنند. در بعد خفیف آن مثلا با تفاوت پوشش مدنظر خودشان به‌راحتی به‌دیگران برچسب می‌زنند و براساس آن قضاوت می‌کنند و در بعد وسیع‌تر برخی کشورها به کشورهای دیگر حمله می‌کنند، مانند اسراییل که مرزهای کشور خود را از نیل تا فرات دانسته و بر این اساس سال‌هاست که جنایت می‌کند. جهان پس از چنگیزخان و هیتلر نیز از خشونت و جنایت و نسل‌کشی مبرا نبوده است. فاجعه‌های انسانی رخ داده در صربستان و مونتنگرو، بوسنی، کردستان عراق و ترکیه، ارمنستان، چچن، عراق، افغانستان، اوکراین، سوریه، لیبی، مصر، فلسطین، لبنان، مراکش، سومالی، ژاپن، ویتنام و هندوستان حاصل سلطه‌گری و افراطی‌گری انسان‌ها و اولتراناسیونالیسم دولت‌هاست. کودکان پس از بیدار شدن با خشونت مواجه می‌شوند و همزمان با دیدن افق و روشنایی خورشید هواپیماهای دشمن را می‌بینند که بر سر عزیزانشان بمب می‌اندازند.
فعالیت‌های تبلیغی وهابیت با محوریت مهدور الدم دانستن مسلمانان دیگر و ظهور گروه‌های تروریستی، تکفیری و افراطی در ممالک اسلامی، اهمیت این موضوع را برای نوجوانان کشور اسلامی ایران افزایش می‌یابد. شوربختانه در کشورهای اسلامی سونامی خشونت‌بار گروه‌هایی تکفیری همراه با کشتار مردم بی‌گناه به راه افتاده است. طالبان در افغانستان، جامعه اسلامیه در اندونزی، مالزی، جنوب تایلند و جزیره میداناتو، جبهه النصره موسوم به ارتش آزاد عراق و شام، جندالله و لشگر صحابه در بلوچستان پاکستان و مرزهای شرقی ایران، افغان‌العرب مهاجران عرب افغانستان، الشباب آفریقا در سومالی، سودان و کنیا، داعش در عراق و شام، القاعده در عربستان، یمن، الجزایر، لیبی، چاد، نیجریه و... مانعی جدی بر سر راه برخی از کشورهای اسلامی برای رسیدن به دموکراسی، مردمسالاری و ساخت دولت‌ها براساس قانون هستند.  
در حال‌حاضر شاهدیم که در جهان- به‌ویژه کشورهای اسلامی- دامنه افراطی‌گری در امور مذهبی روز به‌روز بیشتر می‌شود. لذا برای ایجاد یک تحلیل درست نسبت به این جریان در ذهن دانش‌آموزان می‌توان درقالب نمایشنامه و اجرا توسط خودشان در مراسم و همایش‌ها اقدام کرد. برای آگاهی‌رسانی به نوجوانان و برون‌رفت ذهنی و عملی از بحران لگام گسیخته کنونی نیاز به آموزش‌مستمر است. درون مایه کتاب‌های درسی، جراید و رسانه‌ملی با ورود تمام‌قد مسائل ایدئولوژیک برای بچه‌ها از جذابیت می‌افتد و باید در پردازش آنها میانه‌روی اجرا شود.

ذهن جوان، پویا و فعال است و باید اجازه انتقاد داشته باشد تا به بن‌بست نرسد. معلمان گرامی در عمل باید این اجازه را به دانش‌آموزان بدهند که آنها را مورد نقد قرار دهند. آموزش حقوق‌شهروندی به معنای واقعی آن باید در خانه و مدرسه نهادینه شود. شکستن تابوهای ایجاد شده نادرست که جوانان حق ندارند در فرآیند حرکت به سمت دموکراسی و مردمسالاری نقش داشته باشند، یک نیاز ضروری است. ایجاد خفقان شدید فکری، سرکوب و خشونت در خانه، مدرسه و جامعه سبب یأس و سرخوردگی جوانان می‌شود. دانشگاه‌ها نیز باید در تحولات سیاسی کشور تاثیرگذار باشند و برخورد افراطی و خشونت‌بار با آنها زمینه‌ساز خروج نخبگان از کشور می‌شود. ایجاد جامعه مدنی با الهام گرفتن از نحله‌های مختلف اجتماعی افزایش NGO‌ها و گسترش احزاب فراگیر در کشور یک ضرورت است.

آموزش کارآمد مقابله علمی و عملی  با افراطی‌گری در دل نهادهای مدنی قرار دارد.

روزنامه شهروند