پفک، چیپس، انواع تنقلات و ساندویچ‌های سرد از میان وعده‌هایی پرطرفدار میان دانش‌آموزان است/ مصرف تنقلات پر چرب بیانگر افزایش آمار بالای بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، چاقی، فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی است/ بوفه‌ها در مدارس نقش مهمی در چاقی و افزایش وزن و سلامتی کودکان دارند/ افزایش چاقی در کودکان واقعا نگران‌کننده است، تحرک و فعالیت بدنی در کودکان به شدت کاهش یافته ست و مصرف غذاهای آماده و تنقلات چاق کننده بر روند شتاب چاقی کودکان در کشور افزوده است/ بیش از ۶۰ درصد بزرگسالان و افراد بالغ در کشور یا اضافه وزن دارند یا چاق هستند، میزان چاقی در زنان بیشتر است و حدود ۳۰ درصد زنان کشور چاق هستند و در بین کودکان نیز شیوع چاقی در همین حدود ۳۰ درصد است/ در بوفه مدارس بهتر است که خشکبار و خرما، انواع مغزها، بادام زمینی، بادام، بادام هندی، فندق و پسته، کشمش، نخودچی، آجیل سویا، توت خشک و انجیر خشک که جزو اقلام مجاز و سالم هستند، عرضه شود. توصیه می‌شود که انواع میوه‌های سالم شسته و ضدعفونی شده در بسته بندی‌های یک نفره وکیوم شده و همچنین انواع میوه خشک سالم در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد

در حال حاضر ۱۳میلیون دانش‌آموز در مدارس سراسر کشور به تحصیل مشغولند که از این تعداد هفت میلیون و ۶۰۰ هزار و ۹۱ دانش‌آموز در دوره ابتدایی هستند، دو میلیون و ۹۹۲ هزار و ۵۶۷ نفر در متوسطه اول و دو میلیون و ۳۴هزار و ۴۸۷ دانش‌آموز در دوره متوسطه دوم ثبت‌نام شده‌اند. زنگ تفریح زمان خوردن میان وعده است تا دانش‌آموزان در کلاس بعدی تمرکز کافی داشته باشند. گرسنگی که در پی افت قند ایجاد می‌شود، قدرت یادگیری را کاهش می‌دهد، ولی خوردن یک وعده غذایی مختصر می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند، اما گاهی در بوفه مدرسه گزینه‌های چندان مناسبی در اختیار دانش‌آموزان قرار نمی‌گیرد. پفک، چیپس، انواع تنقلات و ساندویچ‌های سرد از میان وعده‌هایی پرطرفدار میان دانش‌آموزان است، درحالی که امروزه مصرف این مواد خوراکی مضر است. مطالعات اخیر دانشمندان نشان می‌دهد مصرف تنقلات پر چرب بیانگر افزایش آمار بالای بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، چاقی، فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد بوفه‌ها در مدارس نقش مهمی در چاقی و افزایش وزن و سلامتی کودکان دارند و بوفه‌های مدارس با مدیریت صحیح و فروش محصولات غذایی مناسب می‌توانند سلامتی کودکان را تضمین کنند. گفتنی است بوفه‌ها محیطی مناسب برای ایجاد ذائقه مناسب در دانش‌آموزان هستند، اگر بوفه مدرسه میان وعده‌هایی با ارزش غذایی بالا در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد، نه تنها آنان مواد مغذی موردنیاز خود را دریافت خواهند کرد، بلکه یاد خواهند گرفت که در آینده (به عنوان یک فرد بزرگسال) موادغذایی مناسبی را برای خود و خانواده‌هایشان انتخاب کنند. بوفه‌های مدارس باید با فروش تنقلات و سبزیجات و مواد غذایی سالم و کم کالری و ساندویچ‌های سالم، مواد غذایی حبوبات‌دار، لبنیات کم‌چرب و... از بروز بیماری‌های زیادی در کودکان پیشگیری کنند و والدین نباید از فروش محصولات غذایی در بوفه مدرسه کودکانشان غافل باشند.

آمار نگران‌کننده چاقی کودکان ایرانی

چندی پیش مسئول واحد اپیدمیولوژی پژوهشکده غدد وزارت بهداشت گفت: افزایش چاقی در کودکان واقعا نگران‌کننده است، تحرک و فعالیت بدنی در کودکان به شدت کاهش یافته ست و مصرف غذاهای آماده و تنقلات چاق کننده بر روند شتاب چاقی کودکان در کشور افزوده است. داود خلیلی اظهار داشت: وزارت بهداشت و مراکز تحقیقاتی و دستگاه‌های مسئول دیگر باید برای کاهش چاقی کودکان و تغییر ذائقه و سبک زندگی آنان فکر جدی بکنند، در غیر این صورت نسل آینده ایران با معضلات و بیماری‌های زیادی مواجه می‌شوند. خلیلی در پاسخ به پرسشی درباره شیوع چاقی در ایران در بین گروه‌های مختلف سنی توضیح داد: به طور کلی بیش از ۶۰ درصد بزرگسالان و افراد بالغ در کشور یا اضافه وزن دارند یا چاق هستند، میزان چاقی در زنان بیشتر است و حدود ۳۰ درصد زنان کشور چاق هستند و در بین کودکان نیز شیوع چاقی در همین حدود ۳۰ درصد است. بنابراین توجه به تغذیه دانش‌آموزان در مدرسه اهمیت بالایی دارد، چون بخش بزرگی از کودکان در مقطع ابتدایی تحصیل می‌کنند و بوفه مدرسه، یکی از منابع مهم تغذیه آنهاست.

۲۱ درصد دانش‌آموزان چاق هستند

معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش درباره کاهش سواد حرکتی در جامعه و دانش‌آموزان هشدار داد و گفت: بر اساس آمار، حدود ۲۱ درصد دانش‌آموزان دچار اضافه وزن و چاقی هستند که این مساله خطر ابتلا به دیابت را در آنها افزایش می‌دهد. مهرزاد حمیدی با بیان اینکه در حال حاضر شمار این دسته از دانش‌آموزان افزایش یافته است، افزود: وزارت آموزش و پرورش برای مقابله با پدیده چاقی در دانش‌آموزان نظارت‌های خود را بر بوفه‌های مدارس و درس ورزش دانش‌آموزان تشدید کرده است. او افزود: مبارزه با این مساله نیاز به همکاری خانواده‌ها نیز دارد و مادران باید در تهیه غذا از مصرف نمک، شکر و چربی به شدت خودداری کنند. معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش یادآور شد: متاسفانه در ایام تعطیل و مسافرت‌ها خانواده‌ها به کودکان خود اجازه مصرف انواع تنقلات، شیرینی و غذاهای آماده و چرب را می‌دهند که این امر ما را در رسیدن به هدف خود با شکست روبه‌رو می‌کند. حمیدی در پایان خاطرنشان کرد: مساله چاقی و افزایش وزن در دانش‌آموزان با توجه به زندگی شهرنشینی، پیشرفت تکنولوژی، کاهش فضاهای بازی‌های باتحرک و... نگران‌کننده شده است.

ابلاغ دستورالعمل مواد غذایی مجاز به مدارس

دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم به همه مدارس ارسال شده است و مدیران ملزم به رعایت موارد مطرح شده در دستورالعمل هستند. در این دستورالعمل آمده است که یک میان وعده سالم، خوراکی است که حداقل ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری از انرژی مورد نیاز روزانه دانش‌آموزان را تامین کند. مواد خوراکی سالم و با ارزش نیز به موادی گفته می‌شود که علاوه بر تامین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری انرژی، مطابق با استانداردهای بهداشتی تهیه شده باشند. موادی که ارزش غذایی پایین داشته باشند، افزودنی‌‌هایشان غیرمجاز بوده، غیربهداشتی تهیه شده باشند و فاقد استاندارهای بهداشتی لازم باشند، مواد غذایی ناسالم نامیده می‌شوند که براساس دستورالعمل، فروش آنها منع شده است. در بوفه مدارس بهتر است که خشکبار و خرما، انواع مغزها، بادام زمینی، بادام، بادام هندی، فندق و پسته، کشمش، نخودچی، آجیل سویا، توت خشک و انجیر خشک که جزو اقلام مجاز و سالم هستند، عرضه شود. توصیه می‌شود که انواع میوه‌های سالم شسته و ضدعفونی شده در بسته بندی‌های یک نفره وکیوم شده و همچنین انواع میوه خشک سالم در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد.

مواد غذایی مضر در بوفه‌ها و جایگزین‌های آن

در اینجا به برخی از انواع مواد غذایی مضر اشاره می‌شود و اینکه چه مواد غذایی‌ای را می‌توان در بوفه مدارس جایگزین آنها کرد. چیپس از آن خوراکی‌هایی است که به دانش‌آموزان توصیه می‌شود خوردن آن را به حداقل برسانند، زیرا هم اسیدچرب ترانس بالایی دارد و هم نمک زیادی وارد بدن می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم بچه‌ها به جای آن ظرفی از سیب زمینی سرخ شده خانگی با خود به مدرسه ببرند، زیرا در این صورت هم روغن مصرفی روغن ویژه سرخ کردن است و هم با افزودن گیاهان معطری مثل آویشن و پودر سیر می‌توان نمک مصرفی را به حداقل رساند. نوشابه گاز و شکر زیادی دارد، بنابراین هر لیوان آن انرژی فراوانی را وارد بدن می‌کند بدون آنکه ارزش غذایی داشته باشد. به جای آن نوشیدن یک لیوان دوغ می‌تواند به بهبود وضعیت تغذیه دانش‌آموز کمک کند. پفک نمک فراوان و ارزش تغذیه‌ای ناچیزی دارد و می‌توان ذرت بوداده را که منبع فیبر و املاح است، جایگزین آن کرد. سوسیس و کالباس، فراورده‌های گوشتی مملو از نیترات هستند که در بدن به نیتروزآمین که ترکیبی سرطان زاست تبدیل می‌شوند، بنابراین تهیه ساندویچ مرغ خانگی که البته با چند ورقه پنیرپیتزا طعم دار شده است، می‌تواند میان وعده مغذی‌تری باشد. ( روزنامه آرمان )