سید محمد بطحایی پس از حدود دوسال وزارت آموزش و پرورش دولت تدبیر و امید از جایگاه خود کنار رفت تا روزهای پرالتهابی برای این وزارتخانه آغاز گردد و همگان در انتظار انتخاب وزیری باشند که ضمن وفاداری به شعارهای دولت، جایگاه وزارتخانه را از موقعیت کنونی اش ارتقا بخشد و رویکردهای پیچیدة این وزارتخانه هم پای تحولات عظیم سیاسی، اجتماعی، اقتصادی کشور به شیوه های علمی پاسخگوی مطالبات و نیازهای معلمان، دبیران و دانش آموزان گردد.
تردیدی نیست که بطحایی از نظر اخلاق فردی انسان مؤدّب و خوش خُلقی است که با وجود فضیلتهای شخصی از عهدة برنامه ریزی و ریاست بر وزارت آموزش و پرورش برنمی آمد و با اندک تأمّلی در عملکرد ایشان می شد به این نتیجه دست یافت.
به هر حال ضمن تقدیر از تلاشهای ایشان، روی سخن ما در این روزها با ریاست محترم جمهوری، جناب آقای دکتر روحانی و مشاوران ارشد ایشان در انتخاب گزینة مناسب برای وزارت آموزش و پرورش است. با توجّه به اهمیت وزارت آموزش و پرورش و وظایف متعدد و متفاوت وزیر آموزش و پرورش در این سطور می کوشیم تا ابعاد گوناگون این وزارتخانه را از منظر معلمی که تا به امروز در جایگاههای مختلف آموزش و پرورش به کار پرداخته است بکاویم تا انتظارات کارکنان و دانش آموزان را در یک بازنگری کلّی به ریاست محترم جمهور بازنماییی کنیم تا در انتخابشان به وظیفة قانونی خود بهتر عمل نمایند و صد البتّه امیدواریم که با انتخابی شایسته تدبیر را به مردم عزیزمان بیش از پیش بنمایانند و جوانه های امید را در قلب آنان برویانند و رأی دهندگان و اعضای ستاد انتخاباتی شان را در این روزها از هجمه های منتقدان اندکی رهایی بخشند.
در یک نظر کلی وزارت آموزش و پرورش رویکردی ارتباطی دارد که با سودجستن از نظریة ارتباطی رومن یاکوبسن (1982-1896)، زبانشناس مشهور روس، می توانیم مخاطبان و کارگزاران این وزارتخانه را در یک رویکرد علمی و آموزشی به سه گروه کلّی تقسیم نماییم و انتظارات آنان را بررسی اجمالی نماییم و ببینیم که گزینة تصدی وزارت آموزش و پرورش تا چه اندازه می تواند وظایف متعدد خویش را در قبال این سه مؤلّفه در این جایگاه ادا نماید.
الف. فرستنده ها: آموزگاران، دبیران و کارکنان ستادی:
تعداد فرستنده ها در این وزارتخانه بالغ بر نهصد هزار نفر می شود که در مدارس ابتدایی، متوسطه اول و دوم و هنرستانها و ادارات مشغول به کار هستند و فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا می باشند که حداقل سی درصد این افراد در مناطق روستایی و بیست درصد در مناطق کم برخوردار به کار اشتغال دارند. عمدة مطالبات این نهصد هزار نفر مشکلات مالی است که با میانگین دریافتی دو میلیون و پانصد هزار تومان در ماه امکان تأمین امکانات رفاهی خود و خانوادة شان را ندارند و در صورت عدم توجّه به رفع مشکلات مالی این افراد، ماههای منتهی به پایان سال جاری برای وزیر و دولت بحران ساز خواهد بود. وضعیت علمی و آموزشی و مدیریتی دانشگاه های فرهنگیان نیز به دلیل جذب شتابزده و سفارشی با مشکلاتی مواجه است که در کنار انتصاب مبهم برخی مدیران کل و مدیران ادارات در صدر و ذیل وزارتخانه، وزیر آیندة آموزش و پرورش باید ضمن توجّه به نیازهای علمی و مالی و مدیریتی فرستنده‌ها یا همان کارکنان آموزش و پرورش، با تشکیل یک تیم کارآمد، اعتماد و امید ازدست رفته را به مدارس و ادارات بازگرداند.
ب. مجرای ارتباطی: کتابهای درسی، ساختمان مدارس، میز و نیمکت ها، وسایل آزمایشگاهی، وسایل سرمایشی و گرمایشی، وسایل کمک آموزشی مدارس و هنرستانها:
متاسفانه در طول سالهای اخیر وضعیت تألیف کتابهای درسی نسبت به دهه های پیشین افت چشمگیر علمی و فنی داشته است و چنانکه نگارندة این مرقومه در یک مقاله1 نشان داده است برخی مؤلّفان حتی اصول متن نویسی را در تألیف کتابهای درسی رعایت ننموده‌اند و چنان که باز هم نویسندة این سطور در تدریس کتابهای درسی در مدارس مشاهده نموده است متأسفانه ریشخند کتابهای درسی توسط دانش‌آموزان زرنگ موجب عدم اعتماد به سیستم علمی و مدیریتی آموزش و پرورش گردیده است. از سوی دیگر مدارس شهرستانها و روستاها از نظر ساختمان و وسایل آموزشی و کمک آموزشی و رفاه دانش آموزی در سطح نامطلوبی قرار دارند چنانکه ساختمان بیش از نیمی از مدارس مناطق کم برخوردار بیش از چهل سال پیش ساخته شده اند و میز و نیمکت شکسته و مستعمل دارند و در برخی هنرستانهای فنی و حرفه ای کمبود شدید رایانه‌های جدید و وسایل کمک آموزشی فنّی موجب سرخوردگی و عدم علاقه دانش آموزان به تحصیل شده است. وزیر محترم آینده در این بخش نیز ضمن آگاهی از کارکرد سازمان پژوهش و تألیف کتب درسی، باید به فکر حلّ مشکلات مجرای ارتباطی علمی و آموزشی دانش آموزان باشد و برای بهبود و ارتقای این مؤلّفه از وزارتخانه ها و نهادهای دیگر بتواند کمکهای فراوان جذب نماید.
ج: گیرنده: دانش آموزان:
وزارت آموزش و پرورش در موقعیت کنونی متکفل آموزش و پرورش حداقل ده میلیون دانش آموز در مدارس ابتدایی و متوسطه اول و دوم و هنرستانها می باشد که سرمایة انسانی آینده کشور هستند و امید به بهبود وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، نظامی و علمی کشور در سالهای آتی به این جوانه های سرسبز و بانشاط و پویایی است که با استفاده از فضای مجازی به دهکدة جهانی وارد شده اند و توقّعات گوناگون در ذهن آنها پرورش یافته است که با امکانات موجود آموزش و پرورش سازگار نیست و وزیر محترم جدید باید با شناخت درست از سطح توقعات گوناگون این سرمایه های عظیم، بزرگترین خدمت را به وطن عزیزمان بنماید؛ چراکه بحرانهای اجتماعی در دبیرستانها و هنرستانها بیش از حدّ تصوّر وزیرانی است که وقت خود را مصروف نمایشهای تصنّعی برای خوشایند برخی مسؤلین دور از تحوّلات جاری در بطن جامعه می نمایند. پیشنهاد می شود که وزیر آینده، هر از چند گاه، به صورت ناشناس به مدارس مختلف کشور وارد شوند تا از مشکلات پیچیدة نسل امروز آگاهی درستی بیابند و با مشاوران کارآمد علمی و تخصص ( و نه مدعیان ناکارآمد) راهکارهای ارتقای سطح کیفی آموزش و پرورش گیرندگان را پیدا نمایند.
در پایان، نگارندة این مقال، به عنوان معلمی که سالهای متمادی از عمرش را مصروف تدریس در روستاها و مناطق کم برخوردار و تحصیل در چند دانشگاه کشور نموده است و از اعضای ستاد انتخاباتی دولت تدبیر و امید در شهر خویش بوده است پیشنهاد می کند که ریاست محترم جمهوری و مشاوران ارشدشان برای انتخاب گزینه های وزارت مهمّ آموزش و پرورش طرحی نو دراندازند و با انتخاب اتّفاقی یک گروه صد نفره از کارکنان ستادی ( اعم از مدیران کل و رؤسای ادارات) و مدیران مدارس و معلمان و دبیران و دانش آموزان عضو شورای دانش آموزی جلسه ای دو روزه با گزینه های انتخابی برگزار نمایند تا با انتخاب علمی تر و کارآمدتر از نفوذ پدرخوانده های ناکارآمد جلوگیری نمایند. گرچه نگارنده این سطوراز دشواری روش پیشنهادی خود آگاه است امّا به این نکته نیز اطمینان دارد که ادامة روشهای پیشین در انتخاب گزینه های وزارت آموزش و پرورش، همانند قبل، محکوم به شکست و اتلاف سرمایة انسانی وطن عزیزمان خواهد بود.
1-ر.ک مقالة «نقد و بررسی رویکرد علمی و انسجام معنایی کتاب درسی علوم و فنون ادبی1». فصلنامة نقد کتاب ادبیات. سال سوم. شماره یازده. پاییز1396. صص179-188.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت داریداین آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید">
نظرات بینندگان
مهم اینه که این دولت و نظام چه قدر برای آموزش و پرورش احترام عملی قائل است .
یعنی ارزش معلم و دانش آموز چه قدر است
اینها فقط می خواهند قیمت تمام شده آموزش کم شود هر چه کمتر بهتر
دیگر انتظار ما از عوض کردن وزیر چه باید باشد
اونهم کسی که می گوید وزیر شو فوری قبول کند حداقل این که یه شرط کوچک می گذاشت که هیئت دولت همکاری کند فقط می خواهد وزیر شود بقیه این که یه جوری بگذرانند . خدا را چه دیدی شاید این دفعه نارضایتی معلمان کار دست مسئولین داد