كليد واژه مشاركت در زير نظام راهبري و مديريت سند تحول بنيادين آموزش و پرورش

  سند تحول بنيادين آموزش و پرورش در سال 1390 به تصويب نهايي شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد. براساس مقدمه مندرج در اين سند؛ تحقق ارزش ها و آرمان هاي متعالي انقلاب اسلامي مستلزم تلاش همه جانبه در ابعاد فرهنگي، علمي، اجتماعي و سياسي و اقتصادي است. عرصه تعليم و تربيت از مهم ترين زيرساخت هاي تعالي همه جانبه كشور و ابزار جدي براي ارتقاء سرمايه انساني شايسته كشور در عرصه هاي مختلف است. تحقق اين هدف نيازمند ترسيم نقشه راهي است كه در آن نحوه طي مسير، منابع و امكانات لازم، تقسيم كار در سطح ملي و الزامات اين مسير به صورت شفاف و دقيق مشخص شده باشد.

در بيانيه ماموريت سند تحول بنيادين و زیرنظام های آن اين طور عنوان شده است كه وزارت آموزش و پرورش مهم ترين نهاد تعليم و تربيت رسمي عمومي، متولي فرآيند تعليم و تربيت در همه ساحت هاي تعليم و تربيت، قوام بخش فرهنگ عمومي و تعالي بخش جامعه اسلامي براساس نظام معياراسلامي، با مشاركت خانواده، نهادها و سازمان هاي دولتي و غيردولتي است. اين نهاد ماموريت دارد با تاكيد بر شايستگي هاي پايه، زمينه دستيابي دانش آموزان در سنين لازم التعليم طي 12 پايه تحصيلي به مراتبي از حيات طيبه در ابعاد فردي، خانوادگي، اجتماعي و جهاني را به صورت نظام مند، همگاني، عادلانه و الزامي در ساختاري كارآمد و اثربخش فراهم سازد.

اين سند داراي 8 هدف كلان ، 15 راهبردكلان، 23 هدف عملياتي ، 131 راهكار براي اجراي اهداف آن مي باشد اما متاسفانه عملیاتی نشدن كامل سند تحول بنیادین طي 7 سال اخير يكي از مهم ترين چالش هاي پيش روي نظام تعليم و تربيت كشور است كه به زعم وزير آموزش و پرورش عملیاتی نمودن سند تحول، تاکنون به کمتر از ۳۰ درصد می رسد.

اگرچه در سه دهه گذشته تلاش هاي وافر و قابل تقديري از طرف مسئولان و دست اندركاران نظام تعليم و تربيت براي بهبود و اصلاح نظام آموزشي كشور به عمل آمده كه خوشبختانه نتايج مثبت و مفيدي نيز برجاي گذاشته است، ولي هنوز آموزش و پرورش با چالش هاي جدي روبه رو است و برون داد آن در طراز جمهوري اسلامي ايران و پاسخگوي تحولات محيطي و نيازهاي جامعه نمي باشد. وجود بیش از یک میلیون پرسنل، بیش از ۱۳ میلیون دانش آموز و ۷۰۰ منطقه آموزش و پرورش، مسئولیت مدیران ستادی در اجرای برنامه ها را بسیار سنگین و حساس كرده است.

 سند تحول شامل 6 زیر نظام است. زيرنظام هاي اصلي نظام تربيت رسمي و عمومي، بخش هاي اساسي اين نظام در جهت پشتيباني از جريان تربيت، انجام رسالت نظام و كمك به تحقق اهداف و كاركردهاي آن هستند. عملكرد اين زير نظام ها تمامي مولفه هاي نظام تربيت رسمي و عمومي را تحت تاثير خود قرار مي دهند و عبارتنداز:

•       راهبري و مديريت
•       برنامه درسي
•       تربيت معلم و تامين منابع انساني
•       تامين و تخصيص منابع مالي
•       تامين فضا، تجهيزات و فن آوري
•       پژوهش و ارزشيابي

وظايف زيرنظام ها گزاره هاي معطوف به بيان دستاوردهاي مطلوب زيرنظام، رويكرد ناظر به جهت گيري كلي مشخص و منسجم درباره ماهيت زيرنظام و چگونگي مواجهه با مسائل و موضوعات آن است كه با توجه به مجموعه اي از مفروضات نظري و رهيافت و رويكرد كلان نظام تربيت رسمي و عمومي، تعيين شده و التزام به آن موجب ايجاد هم گرايي و هماهنگي در انتخاب اصول، معيارها و روشهاي خاص هر زيرنظام خواهد شد.

برنامه زیرنظام راهبری و مدیریت نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران مصوب نهصد و چهل و هشتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 24 / 7 / 96 می باشد. این زیرنظام در افق 1404، کارآمد، اثربخش، مشارکت جو، یادگیرنده و آینده نگر در چارچوب نظام معیاراسلامی و با استفاده بهینه از امکانات و منابع و به حداکثر رساندن بهره وری، ظرفیت های بالقوه و بالفعل را افزایش می دهد و با بهره گیری از فرآیندها و تاکید بر پیامدها و تنظیم تعاملات بیرونی و بهره مندی از عوامل محیطی، اهداف آموزش و پرورش را در سطوح مختلف مدیریتی با پاسخگویی به نیازهای ذینفعان درون و برون سازمانی خود در محیط های محلی، ملی و بین المللی، محقق می سازد.

اين زيرنظام نظامي است جامع و چابك در سطوح مختلف كلان، عالي، مياني و اجرايي كه ضمن برخورداري از ويژگي هاي سازمان يادگيرنده، قادر است با هوشمندي همه نيروهاي تغيير را به طور هماهنگ، كارا و اثربخش در جهت غايت تربيت يعني "تحقق مراتب حيات طيبه در همه ابعاد" و اهداف تربيت يعني "آمادگي متربيان براي تحقق آگاهانه و اختياري مراتب حيات طيبه در همه ابعاد" رهنمون سازد.

يكي از مهمترين اصول زيرنظام راهبري و مديريت تربيتي ، كليدواژه مشاركت جويي است. در اين اصل، موارد ذيل مدنظر قرار گرفته است:

- توجه به شوري و مشورت و خردجمعي (هم افزايي) در همه سطوح تصميم سازي و تصميم گيري

-   مشاركت متربيان، مربيان و والدين در فرآيند ارتقاء كيفيت مدرسه

-   مشاركت مردم، خانواده ها و نهادها و سازمان ها و تشكل هاي مردم نهاد و غيردولتي در فرآيند سياست گذاري، تصميم گيري، تصميم سازي و برنامه ريزي و اجرا براي تحقق اهداف

از طرفی به مفهوم مشارکت در اسناد بالادستی وزارت آموزش وپرورش نیز به شرح ذیل تاکید شده است:

1- مشاركت در قانون اساسي کشور

2- مشاركت در نقشه جامع علمي كشور

3- مشاركت در سند تحول بنيادين آموزش و پرورش

4- مشاركت در سیاست های كلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش كشور ابلاغی مقام معظم رهبری

5- مشارکت در قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش (برنامه زيرنظام راهبري و مديريت نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي،1396)

برداشتي كه از مطالعه محتواي سند تحول بنيادين در خصوص امر مشاركت مي شود اين است كه در سند به موضوع مشاركت بسيار تاكيد شده و لازمه اجراي اصلي ترين زيرنظام آن يعني زيرنظام راهبري و مديريت نيز مشاركت ذكر شده است اما درباره مفهوم دقيق و متقن مشاركت و چگونگي عملياتي نمودن آن در نظام آموزشگاهي، به موردي اشاره نشده است.

عملياتي كردن زیرنظام مدیریت و راهبری سند تحول بنيادين در نظام آموزشگاهي يكي از مولفه هاي مهم و اساسي تحقق رسالت و اهداف نظام تعليم و تربيت کشور است. اين مهم در ايران بسيار حائز اهميت است و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی نیز ضرورت تحول بنیادین در آموزش و پرورش با تکیه بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی-ایرانی و تدوین الگوی اسلامی-ایرانی برای تحول و پرهیز از الگوهای وارداتی، کهنه و تقلیدی محض را چراغ برون رفت از چالش های نظام آموزشی کشور دانسته است که خوشبختانه با درک ضرورت و اهمیت این امر و در پاسخ به ندای هوشمندانه رهبر معظم انقلاب، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است.

چنين كشوري بايد از هر نظر نمونه باشد كه لازمه نمونه بودن براساس هدف هاي كلان سند تحول، تربيت انسان هايي موحد، مومن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئوليت ها و وظايف در برابر خدا، خود، ديگران و طبيعت، حقيقت جو و عاقل، عدالت خواه و صلح جو، ظلم ستيز،‌جهادگر، شجاع و ايثارگر ووطن دوست، مهرورز، جمع گرا و جهاني انديش، ولايت مدارس و منتظر و تلاش گر در جهت تحقق حكومت عدل جهاني، بااراده و اميدوار، خودباور و داراي عزت نفس، امانتدار، دانا و توانا، پاكدامن و باحياء، انتخابگر و آزادمنش، متخلق به اخلاق اسلامي، خلاق و كارآفرين و مقتصد و ماهر، سالم و بانشاط، قانون مدار و نظم پذير و آماده ورود به زندگي شايسته فردي، خانوادگي و اجتماعي براساس نظام معيار اسلامي؛ بیان شده است.

براين اساس عملیاتی نمودن زیر نظام راهبری و مدیریت سند تحول بنيادين به عنوان نظامی جامع و چابک در نظام آموزشگاهی، بسيار حائز اهميت است. همسويي و هماهنگي در برنامه ريزي، سازماندهي، رهبري، نظارت و كنترل تمام عوامل، مولفه ها، منابع و فرصت ها براي تربيت شايسته متربيان را می توان از مهمترین عوامل اجرایی کردن این زیرنظام در نظام آموزشگاهی دانست.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت داریداین آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید">