رتبه بندی مدارس و سقف کوتاه " تفکر " در وزارت آموزش و پرورش ؟!

"وزیر آموزش و پرورش از رتبه ‌بندی مدارس در ۲۰ روز آینده (تاریخ خبر 27 آبان 97) خبر داد و گفت: در این رتبه ‌بندی مدارس با موقعیت قبلی خود ارزیابی می ‌شوند و گزارش پیشرفت داده می ‌شود

. به گزارش آوای نشاط، سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس در خصوص نحوه ارزیابی مدارس کشور اظهار کرد: مدارس رتبه‌ بندی می‌شوند البته در این رتبه ‌بندی مدارس با موقعیت قبلی خود ارزیابی می‌ شوند و گزارش پیشرفت داده می‌ شود. وی ادامه داد: سامانه ‌ای از قبل طراحی شده است که داده‌ها در آن قرار دارد و سامانه دیگری برای کنترل و تضمین کیفیت طراحی شده است که مرحله آزمایشی را پشت سر گذاشته است و تا ۲۰ روز آینده اجرا می‌شود. بطحایی افزود: وضعیت کیفیت مدارس در اختیار اولیا قرار می گیرد تا از وضعیت کیفیت، درجه و رتبه مدرسه فرزندشان آگاه شوند." (1)

ظاهرا جناب وزیر به مقولۀ رتبه بندی بسیار علاقه مند هستند. هنوز رتبه بندی معلمان جامۀ عمل نپوشیده به طراحی رتبه بندی مدارس دست یازیده اند. بزرگترین ایراد این رتبه بندی ترجیح مدارس رتبه بالا توسط مرفهین جامعه و رسوب ارزشی مدارس رتبه پایین برای اقشار فقیر و متوسط جامعه هست. یعنی از فازی دیگر تشدید فاصلۀ طبقاتی. هم اکنون با وجود مدارس خاصی چون غیردولتی ( غیرانتفاعی ) و یا سمپاد (تیزهوشان ) و نمونه دولتی و شاهد و.... این فاصلۀ طبقاتی موج سواری چندین متری خود را در عرصۀ آموزش و پرورش کشور دارد و با رتبه بندی مدارس نیز این متراژ افزایش خواهد یافت.

آیا آموزش و پرورش کشور ما از شدت کیفیت و کمیت بالای خود در آستانۀ رتبه بندی است و یا از نابه سامانی بیش از حد خود ؟
اگر قصدتان ترغیب مدیران برای شرکت در مسابقۀ تخریب ارزش ها جهت ربودن گوی سبقت هستید ، متأسفانه جنگ سردی بین مدیران رواج خواهد یافت که برندگان آن تاوان شدیدی از مرگ ارزش ها و هنجارها خواهند پرداخت. قبلا این جنگ سرد خصوصا در بین مدارس غیردولتی در تعداد قبولی دانش آموزان خود برای مدارس خاصی چون سمپاد یا تیزهوشان و نمونۀ دولتی و شاهد ، اثرات زیانبار خود را بر روند آموزش گذاشته است و امروز نوبت آغاز جنگ سردی دیگر برای برتری امتیازات مدارس است.

آموزش و پرورش از ایجاد محتوا و تفکر سالم ، ارزشمند و مؤثر در نظام آموزشی عاجز گشته است و از سویی دیگر مجبور به روشن کردن فتیلۀ رقابت مابین آنهاست تا خود به خود به درجاتی برسند که وزارتخانه انتظار آن را دارد و یا سند تحول بنیادین آن را ترسیم ساخته است. اما در این بین عدالت آموزشی قربانی می گردد. ما به هنگام وضع طرح یا برنامه و قانونی در آموزش و پرورش می بایست از کلی گویی اجتناب ورزیم و بر اساس واقعیت های ملی خود سخن بگوئیم. در این بین تکلیف مدارس روستایی و عشایری چیست ؟ مقام مقایسه در رتبه بندی چگونه عطر و بوی عدالت خواهد داشت؟ فقط تهران برای خود مناطق محروم جنوب را ندارد ، هر شهر و شهرستان و استان برای خود آمار وحشتناکی از ساکنین مناطق محروم دارند که از تمامی امکانات زندگی از جمله شاخص آموزش و مدرسه ای درخور ، عقب نگه داشته شده اند.عدالت محوری ، رسیدگی به مناطق محروم ، نیمه برخوردار و توسعه یافته است.

اگر رتبه بندی را به نسبت هر سه منطقه ، جداگانه در نظر بگیرید باز تبعیض و نابرابری است. به جای چنین طرح های تفرقه آمیز بهتر نیست شما تمام تلاش خود را جهت اعتلای محتوا و سیستم آموزشی کشور بنمایید و اجازه دهید یک رقابت نامحسوس اما سالم مابین کل مدارس کشور جریان داشته باشد ؟ نمی توان در بین مدارس کل کشور تفرقه و چند دستگی انداخت و انتظار رشد و توسعۀ آموزشی را داشت. معلمان ، مدیران و دانش آموزان و مشاوران و دبیران پرورشی و...... هر کدام در رستۀ خود با یکدیگر به ستیز و مبارزه برخواهند خواست تا برترین امتیاز رتبه بندی را بدست آورند. این تلاش فقط برای مدیران نخواهد بود. حتی اولیای دانش آموزان نیز وارد عرصۀ جنگِ دیگرِ چشم هم چشمی خواهند شد که گفت و گوی هر محفل آنان را تشکیل خواهد داد. مگر تا حالا انتخاب نوع مدرسه ، دل مشغولی آنان نبود ؟ حال شدت هم خواهد گرفت. آیا با به جان هم انداختن افراد یا مدارس می توان به اعتلای ارزش ها و باورها دست یافت؟

سالها ما در مدارس جنگ زبانی رشته های علوم انسانی را با علوم تجربی شاهد بوده ایم. به تبعیت از دیدگاه ارزشی مسئولین جامعه ، دو رشتۀ ریاضی و تجربی برتر بودند و رشتۀ علوم انسانی آماج اهانت و حقارت که بعدها جای خود را به دو رشتۀ فنی و حرفه ای و کار و دانش داد. آری، اگر فرهنگ بارور نباشد چنین برخوردهای کلامی – حیثیتی ، آیندۀ جوانان را به مخاطره می اندازد و یا امنیت شغلی فرهنگیان را ( اعم از مدیر و معلم و......)
آموزش و پرورش بهتر است برای مدتی از ارائه هر نوع طرح و برنامه ای پرهیز نماید تا به آرامشی مطمئن دست یابد. تعداد و تنوع طرح های ناکارآمد و ناقص چون طرح معلم تمام وقت ، حتی با عدم اجرا ، موجب فرسایش روح و جسم معلمان گردیده است. اجازه دهید تا درخت پیر و فرسودۀ آموزش و پرورش قدری از تنگی نفس ناشی از تزریقات طرح های خام ، نفسی تازه کند و با تجدید قوا در ایام استراحت ، به ادامۀ حیات خود بپردازد. بیش از این آموزش و پرورش را جزیره جزیره نسازید که توان اقتصادی و تولید دانش خود را از دست می دهد. آموزش و پرورش کشور نیازمند یکسان سازی بستر آموزشی است . آموزش و پرورش نیازمند محتوا و کیفیت ناشی از تفکر مثبت و مؤثر است . هم زمان با قطعه قطعه شدن آموزش و پرورش ، معلمان و دانش آموزان و آموزش نیز مثله می شود و با تجزیه اجزا ، دیگر اثری برای پیکر آن باقی نمی ماند.

هر چند بنا به نظر وزیر ، هدف از رتبه بندی افزایش صِرف حقوق نیست :
"به گزارش خبرنگار حوزه دولت خبرگزاری فارس، سید محمد بطحائی وزیر آموزش و پرورش با حضور در جمع خبرنگاران در حاشیه جلسه هیات دولت گفت: هدف اصلی رتبه بندی افزایش حقوق نیست، بلکه ارتقای شایستگی‌ها و توانمندی‌های معلمان است اما یکی از آثار توانمندی این است که با ارتقای شایستگی‌ها حقوق‌ها هم افزایش می‌یابد. کار نظام رتبه بندی در حال پیشرفت است، تا آخرین خبرهایی که من دارم نیز این موضوع در بودجه سال 98 هم در نظر گرفته شده است. منتظر ارائه بودجه به مجلس هستیم تا تکلیف این موضوع روشن شود. پیشنهادی که در کمیسیون اجتماعی دولت ارائه شد به تصویب رسید و در دستور کار دولت قرار می گیرد. " (2)

اما جهت نیل به رتبه بندی برای ارتقای شایستگی و توانمندی ، با کانالیزه کردن مسیر تربیت و انتخاب معلم خود به خود انجام می گیرد. یعنی در یک متد سیستماتیک جریان جذب و انتخاب معلم ، سلسله مراتبی از نظر توانایی و معلومات برای آنها مشخص می سازد. دیگر لازم نیست معلمانی که سال ها از مدت خدمت آنان می گذرد به درجه بندی وزارتخانه مأیوس بمانند. روند رتبه بندی از لحاظ شایستگی و توانمندی باید شامل استخدامی های جدید باشد نه معلمانی که در چرخۀ معیوب فعلی ندانم کاری و بلاتکلیفی سلسله مراتبی اسیرند. پس در این بین تکلیف بازنشستگان چیست ؟ چون آنان دیگر نیازی به اثبات شایستگی و... ندارند !

جناب وزیر به این مهم نائل نخواهید شد مگر آن که روند گزینش و جذب معلمان از چرخۀ هدفمند ، قانونمند و سیستماتیک عبور کند. هر وقت محیط بسته و غبارآلود دانشگاه فرهنگیان به جلای علم و توانمندی دانشجویان منوّر شد ، آن گاه شایستگی و بایستگی هم حاکم خواهد بود. هر گاه اولین انتخاب داوطلبان برای انتخاب رشته و شغل، دانشگاه فرهنگیان شد ، آن وقت خود به خود شایستگی در آموزش و پرورش حاکم خواهد شد. هر گاه قابلیت ها و توانمندی های وزارت آموزش و پرورش زبانزد خاص و عام شد و عزت و اعتبار معلمان همانند ستاره ای درخشان خود بدرخشد و ببوید نه آن که عطار بگوید، شایستگی هم به معلمان و آموزش و پرورش تزریق می شود. هدف گذاری برای نیل به هدف از نقطۀ آغاز حرکت صورت می گیرد، نه در مسیر طی شدۀ مثلا 5 تا 30 ساله . اصلا پیچاندن کلمات و اصطلاحات معمول ، لازم نیست.

آموزش و پرورش به دو اصل نیاز دارد :

ارتقای سطح و محتوای آموزشی و تأمین حقوق معلمان همانند سایر وزارتخانه ها. این دو اصل فقط به بودجه ای در خور و کافی و وافی نیازمند است تا جوابگوی نیازها باشد. کسری بودجه در آموزش و پرورش یعنی چه ؟ واقعا فهم این عارضۀ مدیریتی در جامعه ما قابل فهم و ادراک نیست ؟ وزارتخانه های دیگر تغذیه کننده از وزارت آموزش و پرورش هستند و درآمدزایند، اما آموزش و پرورش برای تغذیه خود دست خالی است. خزانه اش کسری سالانه دارد ! دو دو تایی که پاسخ آن چهار نیست و عقل بر آن صحه نمی گذارد. حتی خنده دار است. ما به همۀ وزارتخانه ها نیرو بدهیم اما در مقابل هیچ دریافت نکنیم ! با دست دراز تر از پا نمی توان وزارتخانۀ پرجمعیت را مدیریت کرد.

ارتقای سطح دانش و آموزش با جزیره جزیره کردن آموزش و مدارس ، شدنی نیست با تزریق محتوای سالم و مولّد ممکن می گردد. به تولید تفکر و خلاقیت مساعدت نمائید تا آموزش و پرورش بارور شود. در انتخاب مؤلفین کتب درسی وسواس کارشناسانه داشته باشید تا طرحی نو انداخته شود. با ساختار فعلی نه تربیت معلم سرانجام دارد نه تعلیم و تربیت دانش آموز. بیایید بیندیشیم چرا روز به روز پیچیدگی رفتار سازمانی لاینحل تر می شود. وزارت آموزش و پرورش اساس را رها نموده به تدوین طرح های بلاتکلیف مشغول است.

1) کد خبر : ۲۱۰۷۵ - ۲۷ آبان 1۳۹۷ .
2) http://fna.ir/bq7cdp - 14 آذر 1397 .

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید