چرا پوشش آموزش های فنی و حرفه ای در مدت بیش از پانزده سال عملیاتی نشده است ؟ بودجه ای که برای تجهیز هنرستان ها در ردیف بودجه ها دیده شده در اکثر سال ها تخصیص اش صفر است!

علی زرافشان :

وقتی در سیاست های کلی برنامه هفتم آن چه که در مورد آموزش آمده این عبارت کوتاه «  روزآمد سازی و ارتقای نظام آموزشی و پژوهشی» است خیلی انتظار دیگری نمی توان داشت که در درون برنامه بیش از این توجه شده باشد. به همین جهت در فصل آموزش و پروش فقط در ماده 86 در ابتدایش به سیاست های کلی اشاره شده و ذیل آن بحث هایی آمده است.

در بخش هایی که در ماده 86 آمده تصویب مصوبات مجدد تکرار شده است مثلا کتب درسی مبتنی بر ساحت های شش گانه سند تحول. این هم در سند آمده و هم در برنامه زیر نظام برنامه درسی آمده  و هم در نقشه راه عملیاتی کردن سند تحول که تا پایان برنامه هفتم باید تحقق پیدا کند این موضوع آمده و نیازی به این موضوع نیست.  این همان جایی است که  ما به مجلس رفتیم و می گوییم تکلیفمان را به خودمان تکلیف کن. یا معلمان و مدیران دارای گواهینامه صلاحیت حرفه ای باز این در آیین نامه مربوط به رتبه بندی آمده است.

 بندی در مورد  نظام آزمون جامع پایش کیفیت در پایان دوره های تحصیلی آمده که من تصور می کنم این آزمون جامع را که راه کار نوزده یک سند تحول است و شورای عالی آموزش و پرورش هم مصوبه ای راجع به این داشته است ؛ یک نوع ارزیابی نظام و سیستم است نه ارزیابی عملکرد تحصیلی دانش آموزان .

 دوستان احتمالا  آن را با راه کار نوزده دو اشتباه گرفته اند چون راه کار نوزده دو سند می گوید که در پایان هر یک از دوره های تحصیلی یعنی  سه سال اول ، سه سال دوم و سه سال سوم و سه سال چهارم یک ارزیابی مبتنی بر خروجی گرفته می شود.

در سال های پایین تر مبتنی بر فرایند است در مقاطع می شود خروجی. در حالی که اینجا منظور آن ارزشیابی ملی هست که الآن دو سه سالی است که در شهر تهران در پایه ششم ابتدایی  این ارزشیابی ملی دارد انجام می شود که بگوید سیستم چگونه دارد کار می کند.

به نظر می رسد که این نیاز به اصلاح دارد و نیازی به مصوبه هم ندارد چون شورای عالی آموزش و پرورش حدود ده پانزده سال قبل و در دولت دهم این موضوع تصویب شده است.

 پوشش آموزش های فنی و حرفه ای در واقع تکرار مکررات است اما  اگر به جهت استمرار یک فعالیت صحیح باشد خیلی خوب است اما اگر به جهت عدم توجه به دلایل عدم توفیق برنامه های قبلی باشد به نظر می آید که جای تامل دارد.

این پوشش 45 درصدی که قبلا گفته شده در نشانگرهای آموزش و پرورش که مصوب شورای عالی آموزش و پرورش در دولت دهم است تصویب شده و آنجا پیش بینی 42 درصد برای شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش شده اشت.

در برنامه ششم توسعه ، پیش بینی پنجاه درصد برای توسعه شده و الآن در برنامه هفتم پیش بینی 45 درصد.

سوال این است که برای چه در طول این مدت و برای بیش از پانزده سال این عملیاتی نشده است ؟

آیا گزاره غلط است ؟ آیا منابع تامین نشده است ؟

 قطعا یک دلیل این است که منابع تامین نشده است چون بودجه ای که برای تجهیز هنرستان ها در ردیف بودجه ها دیده شده در اکثر سال ها تخصیص اش صفر است.

هنرستانی که مواد اولیه ندارد و تجهیزات ندارد طبیعی است که امکان توسعه در آن وجود ندارد. لذا گذاشتن این 45 درصد مثل گذاشتن 50 درصد بعید است .

اینها تکالیفی است که خودمان به وزارت آموزش و پرورش تکلیف می کنیم در حالی که بهتر بود به جای این بندی می آورد که به ازای افزایش هر درصد از پوشش ، سهم آموزش و پرورش مثلا از منابع بخش صنعت از منابع بخش نفت به فرض این مقدار به آموزش و پرورش داده شود. مانند کاری که در کار سرمایشی و گرمایشی شده آنجا یک دو درصدی را گذاشته اند برای تجهیز هنرستان و آن هم به طور منظم داده نمی شود.

بند بعدی در مورد «آموزش  یک مهارت فرهنگی هنری ورزشی و مهارتی به دانش آموزان در پایان هر دوره تحصیلی» است. این دیگر قصه اش خیلی مفصل است.

اولین مصوبه این قانون سال 68 در قانون اهداف و وظایف است. منتها در آنجا فقط آمده در دوره متوسطه نظری یک مهارت می دهد یعنی جامعه هدف آن خیلی کوچکتر است، ولی انجام نشد.

 در برنامه پنجم توسعه دوباره تکرار شده است که دانش آموزان دوره متوسطه نظری باید یک مهارت را یاد بگیرند و الآن اینجا دوباره  با گسترش دوره ها. تکرار شده است یعنی اگر دوره ها را چهار دوره بگیریم در دوره اول ابتدایی و دوره دوم ابتدایی حجم تعداد دانش آموزی که باید آموزش ببینند بعد منابع، امکانات، تجهیزات و مسائل دیگر آن موضوعاتی هستند که این کار را غیر عملی می کنند. از طرف دیگر نیازی به مصوبه ندارد چون این راه کار یک شش است که گفته شده به همه دانش آموزان آموزش داده شود و هدف عملیاتی سند تحول است که قبلا آمده است .

در مورد بازماندگان از تحصیل قبلا نامفهوم بود در حال حاضر باز هم نامفهوم است. گفته است : «درصد است ؛ ده درصد». منظور مشخص نیست که ده درصد چه چیز ؟ در حالی که امروز بازماندگان از تحصیل هفت درصد جمعیت  دانش آموزی کشور را تشکیل می دهند ما می خواهیم این هفت درصد را ده درصد کم کنیم یا ده درصد از کل جمعیت بازمانده کم کنیم که سه دهم بدهکار می شویم !

این کاملا نامشخص است که منظور چیست. چه کار می خواهند بکنند ؟

 بنا بر آمار در حال حاضر بین نهصد هزار تا یک میلیون نفر بازمانده از تحصیل داریم اگر آمار پانزده میلیون یا شانزده میلیون دانش آموز را در نظر بگیریم چیزی حدود هفت درصد می شود که این باز مفهوم نیست.

نکته خیلی تعجب آورتر این بند است «حضور دانش آموزان حداقل دو نوبت و دو مرتبه در اردوهای هویت ساز» . اگر فرض کنیم که شانزده میلیون دانش آموز دو نوبت در سال بخواهند اردو بروند می شود سی و دو میلیون نفر روز اگر هر اردو را یک روز قلمداد کنیم : سی و دو میلیون نفر روز در هر سال تحصیلی و حالا حساب کنید ظرفیت اردوگاه های ما و منابعی که نیاز دارند ، مربیانی که نیاز دارند و ... و تصریح شده که تا پایان دوره هم باید صد در صد آموزش داده شود.

 به نظر می رسد که خیلی بدون محاسبه و بدون در نظر گرفتن امکانات  آمده است .

 در بخش سرمایه انسانی : تکلیف سند جامع نیروی انسانی که از وظایف وزارت آموزش و پرورش و به عنوان بخشی از دولت است و بعد ما به دولت شش ماه وقت دادیم که سند جامع را تهیه کند و در هیات وزیران تصویب کند. از همان اول می توانست این کار را انجام دهد می تواند  آن را در شورای عالی آموزش و پرورش مطرح کند ببرد که مرجع تخصصی است.

در بحث سرمایه انسانی، موادی که آمده با قانون دانشگاه فرهنگیان  و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی که قانون شورا را تصویب کرده بعضا در تعارض است. مثلا اگر قرار است که کارشناسی ارشد  به قانون اضافه شود به پس تکلیف ماده 28 چه می شود چون این دو با هم در تعارض قرار می گیرند ؟

 ماده 28 یک دوره تربیت حرفه ای بدون مدرک رسمی است اما اینجا کارشناسی ارشد است طبیعی است که دیگر کسی در ماده 28 شرکت نخواهد کرد. قانونگذار که ماده 28 را پیشنهاد کرده الآن چه می شود و این تعارض را چه کسی می خواهد حل کند ؟ این چیزی بوده که اگر هم می خواسته تصویب شود باید به شورای عالی انقلاب فرهنگی می رفت.

 در مورد دوره کاردانی در دولت هشتم مصوبه ای را داشتیم که حداقل مدرک تحصیلی برای استخدام در آموزش و پرورش مدرک لیسانس است. علتش این بود که آن قدر فارغ التحصیلان در لیسانس در جامعه زیاد بود که به  این بسنده کردند. الآن که شرایط به مراتب نسبت به آن زمان  با وجود این همه فارغ التحصیل بهتر است منطقی برای این که دوره کاردانی اضافه شود متصور نیست .

متوجه نشدم که چرا این کار و به چه دلیلی می خواهد انجام شود. در ماده 88 بندهایی که آمده بندهایی است که در نشانگرهای مصوب شورای عالی آموزش و پرورش قبلا تصویب شده و نیازی به این سطح از قانون گذاری نیست .

صدای معلم:

شما و آقای حاجی میرزایی به موازی کاری و تکرار در برنامه توسعه هفتم اشاره کردید .

این تکرار برای چیست و نشانه ی چیست ؟

 آیا تصور بر این است که آیا کسانی که برنامه می نویسند اصول برنامه نویسی را نمی دانند یا این که برنامه قبلی را مطالعه نکردند و فی البداهه می آیند و دوباره برنامه می نویسند ؟

زرافشان:

همان طوری که آقای حاجی میرزایی اشاره کردند نسبت به بلایی که بر سر برنامه ششم توسعه آمد ؛  برنامه ششم توسعه که به عنوان لایحه از طرف دولت به مجلس آمد یک منطقی در آن بود که دولت گفت من اختیاراتم را دیگر اجازه نمی گیرم فقط آن چه که در اختیارم نیست می خواهم اجازه بگیرم. مجلس باید برایش قانون تعیین کند و حجم برنامه هم بسیار کم بود. این برنامه به مجلس رفت . شما می توانید لایحه  برنامه ی ششم رابا خود قانون برنامه ششم مقایسه کنید. چیزی که از مجلس بیرون آمد اصلا چیزی نبود که در برنامه پیشنهادی دولت باشد. پنجاه درصد از کجا آمد. از رئیس کمیسیون تلفیق که از قبل هم این شعار را داده بود که باید پنجاه درصد دانش آموزان در دولت دهم به شاخه فنی و حرفه ای و کار و دانش بروند . اگر به آرشیو صدا و سیما مراجعه کنید فشار زیادی آوردند که دانش آموزانی که معدلشان از یک حدی کمتر بود باید به اجبار به شاخه فنی و حرفه ای و کار و دانش می رفتند که تلویزیون در آن زمان با اولیاء و دانش آموزان خیلی مصاحبه می کرد که می گفتند ما دوست نداریم برویم و... این برای آن بود که این تحقق پیدا کند. علتش هم همین است که مبنای برنامه ریزی ندارد.

مبنای برنامه ریزی این است : تعیین وضع موجود، دیدن منابع و امکانات و تعیین وضع مطلوب.

صدای معلم:

منظورشان این است که سازمان برنامه و بودجه که مرجع اصلی تدوین برنامه است کارشناس برنامه نویسی ندارد و یا برنامه نمی داند ؟

زرافشان:

نه بعضی اوقات این برنامه اصلا از مسیر سازمان برنامه نمی رود. در برنامه ششم توسعه اصلا موضوع توسعه آموزش های فنی و حرفه ای نیامده است. رئیس محترم وقت کمیسیون تلفیق یک علاقه ای داشته و این را اضافه کرده است !

( ادامه دارد )

پیاده سازی و ویرایش : زهرا قاسم پور دیزجی

بخش نخست

بخش دوم

بخش سوم

بخش چهارم

بخش پنجم

بخش ششم

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید