مهاجرانی : این را باید از خودشان بپرسید .من در حیطه کاری خود پاسخگو هستم

صدای معلم :

آیا چنین چیزی امکان پذیر است ؟

مهاجرانی :

من معتقدم کار نشد ندارد. همه کارها با تدبیر، با کار کارشناسی، با استفاده از همه ظرفیت ها شدنی است .

صدای معلم :

در آخر مانند تراژدی خصوصی سازی در ایران نشود که اینها بگویند می خواهیم آزمون را حذف بکنیم و فرض کنید بیست تا مدرسه متنوع داریم و دیواری کوتاه تر از سمپاد پیدا نشود و همه کاسه کوزه ها سر سمپاد بشکند و بقیه هم کار خودشان را بکنند و اینجا هم بدون کلاه بماند. این تهدید وجود دارد؟ آیا این را قبول دارید؟

مهاجرانی :

بله. من صحبتی که با انجمن اسلامی معلمان کردم همین بود. من در آنجا از منظر کارشناسی نقاط قوت ، ضعف، فرصت و تهدید این موضوع را مطرح کردم. گفتم فرصت این است که الآن وزیر بگویند اینجا را سازمان خواهیم کرد. این فرصت خیلی خوبی است.

آیا فکر نمی کنید جامعه ایران به سمت " شمشادی " شدن حرکت می کند و فرآیند تدریجی حذف سمپاد به نوعی تقویت جریان نخبه ستیزی و نخبه کشی در جامعه ایرانی است؟ صدای معلم :

به نظر شما این حرف کارشناسی است؟ با توجه به  واقعیت هایی که در حرف وزیر وجود دارد؟ آیا این واقعیت دارد ؟

مهاجرانی :

که اینجا سازمان بشود؟ بله. من این حرف را غیر کارشناسانه نمی بینم. شورای عالی انقلاب فرهنگی یک سازمان بالا دستی است. الآن سازمان شدن در انتظار مطرح شدن در صحن شورا است و این را چیز بعیدی نمی بینم و بسیار به آن خوش بینم.

صدای معلم :

شما می گویید شورای عالی انقلاب فرهنگی یک نهاد بالادستی است ولی مرتبه آن را در سال 89 تنزل می دهند !

مهاجرانی :

تنزل پیدا نکرده است. علت این که توانستند ورود بکنند برای سازمان کردن، همین است. به جهت این که در شورای عالی اداری این مصوب شده است و فی الواقع آن مصوبه وجاهت قانونی ندارد.

صدای معلم :

اگر قرار بود آن زمان شورای عالی اداری کار خودش را بکند و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم کاری نداشته باشد و از کنارش بگذرد و بعد الآن بگوییم حتما باید مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد این چه سیستمی است؟ شورای عالی انقلاب فرهنگی اگر یک نهاد بالادستی بود چرا در سال 89 یک نهاد بالادستی نبود تا جلوی این مسئله و فاجعه را بگیرد ؛ الآن شده است نهاد بالادستی؟

مهاجرانی :

این را باید از خودشان بپرسید .من در حیطه کاری خود پاسخگو هستم.

صدای معلم :

مرکز سیاستهای دولت روحانی در آموزش و پرورش کاهش بودجه دولتی خدمات آموزشی در تناسب با قیمت بخش همین خدمات در بخش خصوصی و خرید خدمات آموزشی از مدارس غیر انتفاعی است. 

به نظر شما حذف مدارس سمپاد و یا محدود سازی آن تا چه حد در ادامه سیاست های دولت در مورد تقویت بخش خصوصی است ؟

مهاجرانی :

امیدوارم که در این مسیر نباشد. چون معتقدم استعدادهای برتر اتفاقا، تعداد زیادی از آنها در مناطق محروم هستند و حفظ آنها بسیار بسیار مهم است. برای امنیت ملی ما حفظ آنها مهم است. بگذریم از معنای عدالت که بسیار ارزشمند است. امسال رتبه دو تجربی مال یکی از مناطق سیستان و بلوچستان بود. اگر این بچه درک نشده بود چه اتفاقی می افتاد؟ در مورد مدرسه فرهاد واقعا امیدوارم روزی بتوانیم مدارسی را داشته باشیم که این قدر به بچه ها درس زندگی یاد بدهد در عین حالی که به استعدادهای برتر آنها توجه می کند

صدای معلم :

وقتی شما این را در دولت مردان و سیاست مداران می بینید بحث اهم فی الاهم را مطرح می کنند و ممکن است در این بین چیزهایی هم از بین برود در مقابل مصالح بزرگتر و مهم تر توجیه می کنند چیزی نیست و ما باید این را بپذیریم و این نتیجه جبری یک انتخاب خواهد بود ؛ وقتی شما مدارس سمپاد را حذف بکنید بازار مدارس غیر انتفاعی داغ خواهد شد . این چیز طبیعی است و کسی نمی تواند بگوید نه، این در بازار اقتصاد هم هست ، این فرمول بازار است. وقتی شما جایی را تعطیل می کنید و از آن طرف آلترناتیو  درست معرفی نمی کنید بازار راه خودش را پیدا می کند و نیاز ندارد دنبال فرمول های مسئولین برود ؟

مهاجرانی :

امیدوارم که این گونه نباشد.

صدای معلم :

به نظر وزیر بچه پولدارها و بچه فقیرها باید کنار هم در یک مدرسه باشند. آیا سیاست دولت در حوزه آموزشی تحت تاثیر حوادث دی ماه تغییر کرده و به سمت چپ متمایل شده است؟ آیا وزیر برای خرید محبوبیت شخصی به قیمت زیر پا گذاشتن سیاست دولت چنین حرف هایی را می زند؟ آیا ما فقط با یک موج تبلیغاتی روبه رو هستیم و در عمل اتفاقی نخواهد افتاد؟

مهاجرانی :

باید از خودشان بپرسید.

صدای معلم :

اگر قرار است الگوی مدارس به سمت حذف آزمون ، کاهش رقابت پیش رود و مدارس شاد باشند چرا در ادبیات مسئولان صحبتی از " مدرسه فرهاد " نمی شود ؟ و اگر هم صحبت می شود با اما و اگر می شود؟

مهاجرانی :

در آن روز که شما این سوال را از وزیر پرسیدید کتاب خانم توران میرهادی را گرفتم و گفتم که چقدر مدارس ما حداقل در همین مدارس سمپاد که در اختیار داریم بتوانیم در آن سمت حرکت بکنیم. من نمی دانم با حذف آزمون چقدر شادی به مدارس برمی گردد  ولی می توانم بگویم اگر مطالعه کردید و دیدید هشتاد درصد از آسیب اضطراب ناشی از آزمون است خوب است که حذف شود. مشکل اینجاست که ما اینها را مانعة الجمع می بینیم.در جمع نیستند. ما هم می توانیم آنها را داشته باشیم هم این را داشته باشیم. هم آرامش داشته باشیم هم آرامش خودمان را داشته باشیم.

در مورد مدرسه فرهاد واقعا امیدوارم روزی بتوانیم مدارسی را داشته باشیم که این قدر به بچه ها درس زندگی یاد بدهد در عین حالی که به استعدادهای برتر آنها توجه می کند . جامعه ما به ریاضی دان به پزشک به ادیب نیاز دارد و در عین حالی که آنها را یاد می دهد به این ویژگی ها هم توجه بکند که در خروجی آن همین پرورش هم هست. امیدوارم به آن سمت حرکت بکنیم.

صدای معلم :

شما به عنوان یک مقام اجرایی در مدارس تیزهوشان در خود فضای مدارس تیزهوشان چقدر فضای شاد وجود دارد و چقدر الگوهای  خانم میرهادی پیاده می شود به عنوان یک مدرسه شاد. آیا مدارس سمپاد ما مدارس شادی هستند؟

مهاجرانی :

در جاهایی که تیزهوش جذب می شود آنها مدارس شادی هستند. آن جاهایی که سختکوش جذب می شود بسیار پر فشار هستند. علت این که می گویند مدارس تیزهوشان پرفشار است همین است. این مدارس برای بعضی ها طراحی شده است.

صدای معلم :

مگر اینها از طریق آزمون جذب نمی شوند؟

مهاجرانی :

اولا جمعیتی که ما می گیریم در برخی از سال ها تا بیست درصد دانش آموزانمان زیاد شد. آمد تا بیست درصد نرم جمعیت دانش آموزی. خیلی از اینها تیزهوش نیستند و تحت فشار درس قرار می گیرند و اذیت می شوند و ما نیاز به راه کاری داریم که هوشهای برتر را انتخاب بکند.

صدای معلم :

چرا اگر واقعا این آزمون های ما قادر به تشخیص و تفکیک تیزهوش از سخت کوش نیستند فکر نمی کنید مشکل در خود آزمون ها نیست؟ آزمون ها باید استاندارد بشود؟

مهاجرانی :

آزمون ها باید حتما اصلاح می شد. آزمون ها ترکیبی از استعداد تحصیلی و هوش تحلیلی است. الآن آزمون ترکیبی از این دو است. چون همبستگی معنا داری بین پیشرفت تحصیلی و هوش وجود دارد. یک مطالعه ای است که کاملا بنیاد علمی دارد مورد وثوق همه روان شناسان تربیتی است. داریم آدم هایی که خیلی باهوشند درس نخوان هم هستند یا تنبل هم هستند ولی او این قدر نیاز دارد که سیستم ما بتواند و ذره بین مان درست کار بکند که حتی آن ریز ریزها و تک ها و سینگولرپورت ها را هم بگیرد. الآن سیستم ما نمی تواند این کار را بکند. همکاران ما به این سمت آمدند که فقط استعداد تحصیلی اندازه نکنند . اگر به سمتی می رفتیم که فقط آزمون های ما آزمون هوش باشد نه فقط استعداد تحصیلی این آسیب فعلی حاصل نمی شد. تاکید می کنم ما حتما باید شیوه های انتخابمان را در اسرع وقت اصلاح بکنیم . جدای از این که دور اول سمپاد باقی می ماند یا باقی نمی ماند. چون در دو سال دیگر همین موضوع را در دور دیگر خواهیم داشت. اگر بخواهیم فقط روی استعداد تحصیلی جلو برویم چند سال دیگر همین قضیه آنجا اتفاق می افتد.فقط کم به موضوع شیفت دادیم و یک دوره را هم از دست دادیم در این صورت اتفاق دیگری نیفتاده است. حتما باید آزمون ها اصلاح بشود.

صدای معلم :

 خروج فزآینده نخبگان از کشور موجب شده است تا متوسط بهره هوشی ( آی کیو ) ایران عدد 84 شود . ( میزان نرمال و یا خوب 100 است

آیا فکر نمی کنید جامعه ایران به سمت " شمشادی " شدن حرکت می کند و فرآیند تدریجی حذف سمپاد به نوعی تقویت جریان نخبه ستیزی و نخبه کشی در جامعه ایرانی است؟

مهاجرانی :

این نگاه خیلی نگاه رادیکالی است. نگاه خودم چه در کار چه در زندگی هیچ وقت اینقدر رادیکال یا شارپ نیست. این نگاه خیلی تیزی است. من معتقدم انتخاب این استراتژی از طرف آموزش و پرورش به دلیل کاهش اضطراب بوده است. من نگاهم این بوده که نه این که بخواهند سمپاد را حذف بکنند در واقع حذف سمپاد تالی است نه مقدم.

در مورد خروج نخبه ها اولا خروج یک پدیده جهانی است. مهاجرت یک پدیده جهانی است. همه کشورها به نوعی با آن در گیرند. یک جا می گوید این قدر مهاجر بیاید یک جا می گوید این قدر نروند. ما چه کار کنیم که اینها نروند این سوال اصلی است ریشه حرکت می خواهد از آنجا شروع بشود. چرا می روند و چه کار کنیم که نروند.

من این گونه نگاه می کنم که موضوع اول آزمون بوده و حذف سمپاد نبوده و حذف سمپاد تالی است. برای همین راجع به آن راحت صحبت می کنیم چون ما آن اصل را قبول داریم و روی اصول با هم مشترکیم در این اصل که نخبه پروری هم باید وجود داشته باشد وزیر هم نمی گوید که مخالف این هستم و می گوید من حامی نخبه پروری هستم. من در این مدت خلاف این را از ایشان نشنیده ام. ولی در این میان یک تعارض وجود دارد و آن حذف سمپاد است. برای همین است که می گویم موضوع قابل گفت و گو است. چون در اصول با هم مشترکیم. اصول ، حفظ نخبه پروری و کاهش آسیب دبستان. هر دو این حرف را قبول داریم فقط روی شیوه اجرا اشکال وجود دارد که باید بیشتر صحبت کنیم.

صدای معلم :

شما در آن نشست اشاره کردید که ما برنامه جامع نخبه پروری نداریم از آن طرف اراده جدی نمی بینم برای تدوین جامعه نخبه پروری و در این بین یک حلقه هایی مفقود است . وقتی گزاره ها را کنار یکدیگر می گذارید به این گزینه می رسید که همان طور که خودتان اشاره کردید تعداد نخبگان در سیستم کم است اینها نقطه ای هستند . اراده ای به صورت نامرئی وجود دارد که می خواهد خودش را تحلیل کند که نگذارد تعداد نخبگان به حدی برسد که بتوانند در سیستم تاثیر گذار باشند.

مهاجرانی :

من از سوی دیگری می بینم. وقتی که می گویید سازمان، سازمان متولی همین موضوع باید باشد. حتی اگر فقط دور دوم را داشته باشیم باز باید سازمان باشد چون تولی گری شناسایی این استعدادها و پرورش آنها باید با سازمان باشد. آن برنامه جامعه برای این است که ما یک برنامه پیوستار در بیاوریم آموزش و پرورش، وزارت علوم ، بنیاد نخبگان، وزارت بهداشت و درمان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز تحقیقات استراتژیک اینها همه یک پیوستار است اینها تکه ای نیست. در نگاه سیستمی به هم چسبیده اند . ما یک تکه از یک زنجیر هستیم. و وظیفه ما این است که سند را طوری طراحی بکنیم که این سند این طرف و آن طرف را پوشش بدهد.

پایان گزارش/

ویرایش و پیاده سازی " زهرا قاسم پور دیزجی

بخش اول

بخش دوم

بخش سوم