در رابطه با مطالبات به حق معلمان ( کسب منزلت و معيشت از دست رفته  ) که در هفته گرامي داشت مقام معلم ، همه ساله پر رنگ تر و رسانه اي تر مي شود ، کارشناسان اعتقاد دارند :  

تا ساختار آموزش و پرورش اصلاح نشود ( سهم آموزش و پرورش در توليد ناخالص داخلي افزايش نيابد ! ) افزايش بودجه سمي و بهمن گونه  چاره ساز نمي باشد !

در اين رابطه گفت و گوي مجازي ذيل را دنبال مي کنيم  .

خلاصه قسمت هاي قبل : بخش چهارم و بخش سوم و بخش دوم و بخش اول

بايد توجه کرد که از 5 هزار و  806 ميليون دلار يا 203 هزار و 200 ميليارد ريال ِ قسمت " و " تبصره 4 لايحه بودجه 1397 سهم برخي از نهاد هاي از اين تبصره  به شرح ذيل است :

34% به بهبود محيط زيست، آبخيزداري و ساماندهي پسماندهاي كل كشور تخصيص داده شده است . ( مقام اول ) 

22% به تقويت بنيه دفاعي اختصاص داده شده است .( مقام دوم ) ،

 17%  به پاداش پايان خدمت بازنشتستگان آموزش و پرورش تخصيص داده شده است . ( در مقام سوم ) 

 فقط  5% به طرح هاي آبياري تحت فشار، كم فشار و سامانه هاي نوين آبياري يا طرح هاي آبرساني روستايي و توسعه شبكه هاي آن اختصاص داده شده است .( مقام پنجم و ششم به صورت مشترک) 

اعداد و ارقام  اين جدول و نمودار، نشان مي دهد که در بودجه سال 1397 به پاداش پايان خدمت بازنشتستگان آموزش و پرورش توجه جدي شده است .

بودجه آموزش و پرورش ، يک بودجه نجومي در ابر چالش ِ بودجه سمي ِ سنواتي مي باشد .

پيش بيني لايحه بودجه کل کشور در سال 1398 ، برابر هفده میلیون و سی و دو هزار و سیصد و سی و دو میلیارد و دویست و هفتاد میلیون ( 270 / 332 / 032 / 17 ) ریال ، تقريبأ 37 برابر بودجه آموزش و پرورش در همين لايحه 1398 مي باشد .

وقتي ابر چالش بودجه سمي ، رشد مي کند ؛ سهم هر يک از ذينفعان هم با درصدي کم يا زياد ، رشد مي کند .

ولي نکته  مهم آنست که بودجه آموزش و پرورش در مقابل اکثر وزارت خانه ها از جمله دو وزارت خانه علوم ، تحقيقات و فن آوري ، بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي يک  ابر بودجه است .

مثلأ :

سهم  آموزش و پرورش از بودجه ي عملکرد 1396 ، نسبت به وزارت ورزش و جوانان ، تقريبأ10300 % بزرگتر مي باشد .

يعني بودجه آموزش و پرورش نسبت به بودجه وزارت ورزش و جوانان يک ابر بودجه است   .

توضيح آنکه از نظر کارشناسان يکي از هفت ابر چالش ِ جمهوري اسلامي ايران ،  ابر بودجه سمي آن است .

در ابر بودجه سمي ، افزايش بودجه آموزش و پرورش نيز يک چالش است .

يکي ( فقط و فقط يکي )  از چالش هاي آموزش و پرورش توزيع نامتقارن و ناکار آمد ابر بودجه سنواتي آن مي باشد . 

خلاصه آنکه ، عملأ  ، همه بودجه جهت پرداخت ِ حقوق و مزايا ، بلعيده  مي شود و در واقع 10 دستگاه زير مجموعه آموزش و پرورش تعطيل مي باشند .

لذا ، وقوع فاجعه هاي شين آباد و ... خارج از انتظار ِجامعه نمي باشد .

يعني  ، توسعه کمي و کيفي آموزش پيش دبستاني فراموش شده است .

به عبارت ديگر  ، براي وزارت آموزش و پرورش ، کیفیت فعالیت هاي آموزشی و پرورشی و توسعه بخشی به عدالت آموزشي معني ندارد .

در واقع ، طرح جامع حمايت و ارتقاي پوشش تحصيلي مناطق محروم ، خيالي بيش نيست .

لذا ، ....

اعداد و ارقام ، نموادر ها و تحليل داده ها ، نشان مي دهد که ابر بودجه آموزش و پرورش ، رشد نامتوازن و نا کار آمد دارد  .

نتايج ساختار پر چالش ِ آموزش و پرورش  چنين است :

1. نظر ِ شهروندان که بزرگترين سرمايه هاي زندگي خود ( فرزندانشان ) را به امانت به آموزش و پرورش مي سپارند تا بهترين ايام زندگي فرزندان در آموزش و پرورش طي شود  را تامين نمي کند .

2. نظر جامعه را که خروجي آموزش و پرورش بزرگترين سرمايه اجتماع (نيروي فعال جامعه  ) مي باشد را تأمين نمي کند .

3. حقوق اندک معلمان به آنان اجازه نمي دهد که طبق قانون ، در هفته 24 ساعت تدريس داشته باشند و الباقي ساعت هفته را براي آماده سازي حضور در کلاس درس در خدمت آموزش و پرورش باشند .

4. بدتر از همه آنکه اخيرأ خلاف قانون ، معلمان را با ظاهرِ اختياري ولي عملأ در سايه جبر اقتصادي ، وادار به تدريس بيشتر از 24 ساعت در هفته مي کنند که بدين طريق حقوق شهروندي دانش آموزان ( بزرگترين سرمايه ها هر خانواده ) را پايمال مي کنند !

اميد است :

1. همه نهادهاي مدني به ويژه نهاد هاي مدني فعال در آموزش وپرورش به اين مهم توجه جدي نمايند و عزم ملي براي اصلاح ساختار آموزش و پرورش را رقم بزنند .

2. رسانه ها از جمله رسانه ملي  به وظيفه رسانه اي خود عمل کند و با توجه به اين واقعيت تلخ ، نظر کار شناسان را به اين مهم جلب کند تا در ميز گرد هاي تخصصي ، کارگروه هاي ويژه ، مراکز پژوهشي و ... راهکار فرا بخشي و تخصصي  براي عبور از اين ابر چالش به جامعه ارائه شود . 

کارشناسان اعتقاد دارند : 

به جاي تمرکز بر بودجه سمي بايد پس از  اصلاح ساختار آموزش و پرورش ، ابتدا سهم ِ آموزش و پرورش در توليد ناخالص داخلي افزايش يابد تا سهم ِ آموزش و پرورش از توليد ناخالص داخلي افزايش يابد .

اصلاح ساختار هنرستان ها با اصلاح ساختار آموزش و پرورش  ، تفاوت ماهوي دارد ولي براي روشن شدن موضوع ِ اصلاح ساختار ِ آموزش و پرورش مي تواند ديدگاه  مناسبي را فراهم آورد .

قسمت پنجم : 

پرسش کننده :

در قانون برنامه ششم توسعه چه توجه اي به رشته هاي فني و حرفه اي شده است ؟

پاسخ دهنده ( 3 )

به نقل از خبرگزاري تسنيم  4 ارديبهشت 1396 ( 3 ) :

در قانون برنامه ششم توسعه آمده است :

51 درصد از دانش‌آموزان باید به رشته‌های فنی و حرفه‌ای روی آورند.

پرسش کننده :

آيا در قانون برنامه ششم توسعه به سند تحول بنيادين آموزش و پرورش توجه شده است ؟

پاسخ دهنده ( 4 )

با توجه به قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه ( 4 )  :

ماده ۲- موضوعات زیر مسائل محوری برنامه است. دولت موظف است طرح های (پروژه‌های) مرتبط با آن ها و همچنين مصوبات ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي صرفاً در حوزه‌هاي ذيل‌الذکر را در  بودجه سالانه اعمال نمايد:

در قسمت ت- اين ماده که به  موضوعات خاص کلان فرابخشی مي پردازد ، به اجراي سند تحول بنيادين آموزش و پرورش نيز اشاره مي شود .

پرسش کننده :

در قانون برنامه ششم توسعه براي توسعه تجهيزات فضاهاي آموزش و پرورش و هوشمند سازي مدارس چه مکانيسمي پيش بيني شده است ؟

پاسخ دهنده ( 4 ) :

قسمت ج ماده 63 – 

هزینه کلیه اشخاص حقیقی و حقوقي غيردولتي در احداث، توسعه، تکميل و تجهيز فضاهاي آموزشي و پرورشي، خوابگاه هاي شبانه‌روزي، کتابخانه‌ها، سالن هاي ورزشي وابسته به وزارت آموزش و پرورش که در چهارچوب مصوب شوراي برنامه‌ريزي و توسعه استان انجام مي‌شود با تأييد سازمان توسعه، نوسازي و تجهيز مدارس كشور به‌عنوان هزينه قابل قبول مالياتي محسوب مي‌شود .

و ماده ۶۹ :

- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (سازمان فناوری اطلاعات) با رعایت مصوبات شورای عالي فضاي مجازي مکلف است با همکاري وزارت آموزش و پرورش تا پايان سال دوم اجراي قانون برنامه هوشمندسازي مدارس، امکان دسترسي الکترونيك (سخت‌افزاري- نرم‌افزاري و محتوا) به كتب درسي، كمك آموزشي، رفع اشكال، آزمون و مشاوره تحصيلي، بازي هاي رايانه‌ايي آموزشي، استعدادسنجي، آموزش مهارت هاي حرفه‌اي، مهارت هاي فني و اجتماعي را به‌صورت رايگان براي كليه دانش‌آموزان شهرهاي زير بيست هزار نفر و روستاها و حاشيه شهرهاي بزرگ فراهم نمايد. دولت براي تأمين هزينه‌هاي اين ماده مي‌تواند از مشاركت بخش غيردولتي استفاده نمايد. هزينه‌هاي مذكور به‌عنوان هزينه‌هاي قابل قبول مالياتي تلقي مي‌شود.

و ....

پرسش کننده :

آيا اين ماده تبصره ها نشانه از اصلاح ساختار آموزش و پرورش است  ؟

پاسخ دهنده : 

1. ورودي آموزش و پرورش ، فرزندان ( بزرگترين سرمايه هاي ) اکثريت احاد ملت است .

2. خروجي آموزش و پرورش نيروي انساني بزرگترين سرمايه هر جامعه است .

3. توجه به آموزش و پرورش ( اصلاح ساختار آموزش و پرورش ) بايد به عزم ملي تبديل شود . تصويب مواد قانوني لازم است ولي کافي نيست !

4. بدون ايجاد عزم ملي و فراهم نمودن شرايط حضور ِ فعال و موثر ِ نخبگان در فرآيندهاي تصميم سازي و تصميم گيري (تدوين آئين نامه ها و اساسنامه ها ، تاسيس واحد هاي آموزشي ، حضور ِ موثر و فرا گير در هيأت امناي يا انجمن اوليا و مربيان مدارس و مراکز آموزشي و ... ) اصلاح ساختار آموزش و پرورش امکان پذير نيست ! تجربيات تاريخي گواه اين مهم است !

پرسش کننده :

تجربيات تاريخي ِ نقش هنرمندان ، کار آفرينان ، توليدکنندگان  ، صنعتگران و... در فراگير شدن آموزش و پرورش را بيان کنيد .

پاسخ دهنده :

1. مدرسه صنایع مستظرفه

در سال ١٢٦٦ هجري شمسي  وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه تأسیس شد،به تبع آن استادکمال المک در سال١٢٧٨ تأسیس مدرسه صنایع مستظرفه را به دولت پیشنهاد داد.این امربه همت و ابتکار کمال الملک و یاران بانفوذش حکیم الملک و سرداراسعد محقق شد. استاد تنها به رشته نقاشی اکتفا ننمود و در آموزشگاه خودرشته های منبت کاری، موزائیک سازی و قالیبافی را هم وارد کرد و با این کاربه هنرهای از دست رفته حیات مجددی بخشید. مقررشد هنرجویان مدرسه صنایع مستظرفه بعد از ٤ تا ٦ سال پس از طی مدارج هنری گواهینامه فارغ التحصیلی دریافت نمایند،

2. هنرستان هنر هاي زيبا 

هنرستان هنر هاي زيبا  با ایجاد دو رشته درودگری و فلزکاری فعالیتش را آغاز کرد و در کوچه تلفن خانه به مدیریت ویلهلم مایر آلمانی اداره می‌گشت. سپس در سال ۱۳۱۶ رشته مینیاتور، تذهیب و نقشه فرش به سرپرستی عیسی بهادری به آن اضافه شد. همچنین با اضافه شدن رشته‌های نقاش رنگ و روغن، منبت کاری، خاتم کاری، زری بافی، کاشی سازی، نقاشی کاشی و قلمزنی دارای هشت رشته هنری شد. سپس موزه‌ای از آثار استادان و شاگردان در قسمتی از هنرستان ایجاد شد.

3. هنرستان فني وحدت 

تاسيس اولين هنرستان ها در شهر تبریز (تعدادی از آن‌ها توسط آلمانی‌ها ساخته شده‌است.)  مانند هنرستان فنّی وحدت واقع در باغ گلستان

4.  هنرستان صنعتی تهران

هنرستان صنعتی تهران در سال ۱۲۸۶ با همکاری دولت آلمان راه‌اندازی شد.

5. هنرستان هنرهای زیبا میرک

هنرستان هنرهای زیبا میرک که توسط ارامنه در سال ۱۲۹۶ در تبریز تأسیس شد .

6. هنرستان موسیقی

هنرستان موسیقی  به سال ۱۳۱۲ تأسیس شد.

7. هنرستان مشهد 

در اواخر نیمه اول سال ۱۳۱۵ آقای تئودور هنل (آلمان) به همراه آقایان ناصحی و نصیری از طرف اداره صناعت و معادن به مشهد رفتند و شروع به تاسیس و تشکیل هنرستان مشهد نمودند.( به ابتکار ِ برادان خيامي بنيانگذاران ايران ناسيونال )

8. هنرستان مدرسه صنعتي ايران ناسيونال 

هنرستان مدرسه صنعتي ايران ناسيونال براي تربيت تکنسين در جاده قديم کرج توسط برادان خيامي بنيانگذاران ايران ناسيونال ، راه اندازي شد .

ده ها و صد ها تجربه ديگر نشان مي دهد که براي  فراگير کردن آموزش و پرورش و افزايش نقش آن در توليد ناخالص داخلي ، بايد هنرمندان ، صنعتگران ، کار آفرينان و  ... نقش آفريني کنند . عدم حضور نخبگان ، فرآيند ِ افزايش سهم آموزش و پرورش در توليد ناخالص ملي را ابتر مي سازد .

پرسش کننده :

چگونه مي توان عزم ملي براي اصلاح ساختار آموزش و پرورش را  رقم زد ؟

پاسخ دهنده :

در سايه تعامل اصولگرايان ، اصلاح طلبان ، معتدل ها ، مستقل ها و ... و نگاه کارشناسي ، بايد پرچمي را بر آفرازيم ( اصلاح ساختار آموزش و پرورش )  تا در سايه ايجاد عزم ملي ، کارگران ، کشاورزان ، اساتيد دانشگاه ، مهندسان ، پزشکان ، وکلا ، روحانيون ، صنعتگران ، توليد کنندگان کالا و خدمات و بويژه نخبگان در تلاش جهت افزايش سهم آموزش و پرورش در توليد ناخالص داخلي ، مشارکت داشته باشند !

وظيفه سازمان مديريت و برنامه ريزي ، مرکز پژوهش هاي دولت ، مرکز پژوهش هاي مجلس و ... است که به طور عاجل به درخواست به حق معلمان توجه جدي نمايند تا به وظايف خود در مقابل همه شهروندان جامعه عمل بپوشانند . 

منابع : 

(1 ) تبصره 4 ، قسمت " و " لايحه بودجه سال 1397 كل كشور

( 2 ) جدول شماره 7 ( خلاصه بودجه دستگاه هاي اصلی و زیر مجموعه 1398 )

( 3 ) خبرگزاري تسنيم 4 ارديبهشت 1396 :

51 درصد از دانش‌آموزان باید به رشته‌های فنی و حرفه‌ای روی آورند

( 4 ) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه :