در مجموعه ی آموزش و پرورش با توجه به تغییرات ساختاری که شکل گرفته ؛ دوره ی ابتدائی با توجه به اساس بودنش و نقش محوری در مقاطع دیگر تحصیلی با نگاه فرابخشی و نگرشی نو لااقل در روی کاغذ به آن نگریسته شده است . در روند پرشتاب و عجولانه تغییرات دوره های آموزشی که متولیّان آن ، این تغییرات را سند موفقیّت دوران مدیریتی خود تلقی می کنند ! نکاتی قابل تامل است که اکنون پس از چهار سال نه تنها این معضلات رفع نگردیده بلکه بر شکل ساختار این مشکلات نیز افزوده شده است .
از مجموع 12 میلیون و 242 هزار نفر دانش آموز که بر اساس مقاطع تحصیلی شش میلیون و 850 هزار نفر از آنان در مقطع ابتدایی، در سال تحصیلی جاری مشغول به تحصیل بوده و تعداد 358 هزار معلم در این مقطع کار آموزش و تعلیم و تربیت این جمعیت دانش آموزی را بر عهده داشته اند ، اکنون که سال تحصیلی رو به پایان می رود نکاتی در این مقطع دیده می شود که اگر در جهت رفع این مشکلات اقدام اساسی صورت نگیرد آثار زیان بار تربیتی و آموزشی آن دیر زمانی به تمام مجموعه ی تعلیم و تربیت تسّری پیدا خواهد کرد :
1- شرط لازم و کافی برای هر گونه تغییر و تحولی که آن را بنیادین تلقی کنیم ، وجود زیر ساخت های مناسب و در اختیار داشتن لوازم مفید برای اجرای طرح هاست . بر پاية سند چشم انداز 1404 ، مدرسه (جلو ه اي است از تحقق مراتب حيات طيبه، کانون عرضة خدمات و فرصت های تعلیم و تربيتي، زمينه ساز درک و اصلاح موقعيت توسط دانش آموزان و تکوين وتعالي پیوسته ی هويّت آنان بر اساس نظام معيار اسلامي،در چارچوب فلسفه و رهنامة نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي).
این تعریف اگر چه الزاماتی در خود دارد تا اهدافش به شکل رفتاری در دانش آموز ظاهر شود ، امّا طی این چند سال که از عمر تحوّل نظام آموزشی می گذرد آیا ارزیابی صورت گرفته است که لااقل مدرسه ی ابتدائی به تعریف این چشم انداز نزدیک شود ؟
مدارسی که با تراکم بیش از حد دانش آموز روبرو بوده و در بسیاری از مکان ها حتی کتابخانه و زیر زمین را به کلاس آموزشی اختصاص داده اند چگونه می توان با این تراکم جمعیت دانش آموزی فرصت های تعلیم و تربیتی را ایجاد نمود ؟
در دوره ی آموزشی قبل مزیتی که وجود داشت این بود که مدارس ابتدائی لااقل تا کلاس پنجم از یک جمعیت متعادل آموزشی و متناسب برخودار بودند و این کار معلم را در جهت اهداف آموزشی (نه تربیتی ) بسیار آسان می نمود .
2- معلم در کنار طرح های آموزشی لازم و ملزوم یکدیگرند در سال تحصیلی جاری به دلیل نیاز مقطع ابتدائی به معلم و کمبود نیرو بسیاری از دبیران دوره ی متوسطه به دلیل مازاد شدن ، با طی نمودن دوره ای هر چند کوتاه و زود گذر در تابستان وارد مقطع ابتدائی شده اند ، در پایان این سال تحصیلی اگر ارزیابی از روند فعالِیت آموزشی این دبیران صورت بگیرد عدم رغبت به فعالّیت و پذیرش تدریس در این دوره بر اثر ناچاری ، نتایج تعلیم و تربیت را خواه ناخواه تحت تاثیر قرار داده و آن اهدافی که متولیان چشم انداز تحول در آموزش و پرورش در صدد نیل به آن بوده اند نه تنها تحقق نمی یابد بلکه اهداف تعلیم و تربیت را از مجموعه ی آموزشی دور می سازد .
آیا بهتر نبود قبل از اجرای این تحول ساختاری نیروی نیازمند آموزشی را تربیت نموده آنگاه اقدام به تاسیس دوره ی 6ساله ی ابتدایی بکنیم ؟
این نکته را نبایست فراموش کنیم که بسیاری از طرح های موفق و مناسب آموزشی و تربیتی به دلیل عدم وجود مجریان مناسب علاوه بر اینکه فرصت اجرا ی مطلوب و شایسته پیدا نمی کنند از اهداف کلی طرح نیز مجموعه را دور می سازند .
3- کتاب های آموزشی دوره ی ابتدائی از روند شتاب آلود تغیرات و تحولات بی نصیب نبوده اند ، کتاب های آموزشی این دوره با باز نگری های متعددی که در هر سال روی آنها صورت گرفته با در نظر گرفتن دوره های متعدد آموزش ضمن خدمت برای معلمان ، سعی نموده تا روند آموزش را برای معلم و دانش آموز تسهیل نماید امّا این روند آن گونه که می بایست نتیجه بخش نبوده زیرا ساختار کتاب های آموزشی با آنچه اهداف تعلیم و تربیت در سند تحول دنبال می نماید متفاوت است و این تفاوت در نحوه ی اجرا است ، زیرا تعادل آموزشی آن گونه که می بایست در جهت رشد محتوای آموزشی باشد وجود ندارد و این کار معلم را در تدریس سخت و مشکل می سازد . شاید تنها درسی که در این دوره موفق بوده زنگ ورزش باشد آن هم دو ساعتی که در بسیاری از مدارس دانش آموز آزاد بوده که هر گونه که می خواهد ورزش کند !
در نهایت اگر در جوامعی می بینیم که اکنون در جهت توسعه ی علمی و آموزشی گام های بلندی برداشته اند این مرهون توجه و اهتمام آنها به دوره ی ابتدائی است . هر فعالیت مطلوبی که در این دوره شکل بگیرد نتایجش در آینده ای نزدیک تمام ارزش ها و نمودهای رفتاری جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد اگر به این باور برسیم که دوره ی ابتدائی دوره ی اساس و بنیان آموزشی در نظام تعلیم و تربیت است با بها دادن به این دوره و دقت نظر در مجموعه فعالیت های آن در هر سال تحصیلی نقاط قوت آن را شناخته و تقویت نموده و معایب آن را رفع می نماییم ؛ چنین ساختاری می تواند مدرسه ی 1404 را برای جامعه و فردای ما شکل دهد تصوری که اکنون با آن بسیار فاصله داریم .
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
آموزش و پرورش، زیربنای صنعتی شدن است.