ناکارآمدی ساختار اداری وزارت آموزش و پرورش و دو گام اصلی برای کارآمدی

1. بر اساس نقل قول یکی از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ، سازمان نهضت سوادآموزی منحل خواهد شد . نهضت سواد آموزی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یک نهاد انقلابی آغاز به کارکرد و در طول چهار دهه گذشته به تدریج از یک نهاد گسترده به زیر مجموعه وزارت آموزش و پرورش تبدیل شد . در شرایط موجود علی رغم وجود سازمان نهضت سوارد آموزی در وزارت آموزش و پرورش زیر مجموعه آن در ادارات کل آموزش و پرورش به عنوان معاونت سواد آموزی و در ادارات به عنوان اداره یا واحد سوادآموزی فعالیت می کنند.

2.  وضعیت اجمالی ساختار اداری آموزش و پرورش :

در حال حاضر وزارت آموزش و پرورش در سطح ملی دارای معاونت هایی چون آموزش ابتدایی ، آموزش متوسطه ، پرورشی ، تربیت بدنی و سلامت ، حقوقی و امور مجلس ، پشتیبانی و مالی می باشد . در کنار معاونت های فوق ؛ ادارات کل حراست ، بازرسی و روابط عمومی زیر نظر مستقیم وزیر آموزش و پرورش قرار دارند . انحلال سازمان نهضت سواد آموزی بدون تجدید نظر اساسی در اهداف و ساختارها و بازنگری در جایگاه مدرسه تحول عمیقی در آموزش و پرورش به وجود نمی آورد و فقط نقش ایوان را تغییر می دهد .

مراکزی همچون مرکز بین الملل و امور مدارس خارج از کشور و مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزش نیز از مراکز مستقل تابع وزیر است .

در کنار این ها نیز ستاد همکاری حوزه و آموزش و پرورش و اتحادیه انجمن های اسلامی نیز به عنوان مراکز مهم وزارتخانه آموزش و پرورش محسوب می گردند .

سازمان های مستقلی همچون سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ؛ سازمان توسعه ، نوسازی و تجهیز مدارس کشور ؛ مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان ( سمپاد ) ؛ سازمان مشارکت های مردمی و مدارس غیر دولتی ؛ پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگیان ، دانشگاه شهید رجایی و ... به صورت سازمان های زیر مجموعه وزارت آموزش و پرورش فعالیت می کنند و از میان آن ها سازمان نوسازی و کانون پرورش فکری اداره کل مستقل در سطح استان ها دارند . به این ترتیب شورای معاونین وزیر آموزش و پرورش با حدود 30 نفر عضو تشکیل می شود .

3. ساختارهای ناکارآمد و موازی :

فعالیت نهضت سواد آموزی و سایر سازمان ها و مراکز وابسته به آموزش و پروش کمتر مورد نقد و بررسی جدی قرار می گیرد . به دلیل فقدان یک سامانه ملی و معتبر ثبت نام و راستی آموزی دانش پذیران سوادآموزی فعالیت های نهضت سواد آموزی با ابهام جدی روبه رو است . فعالیت اتحادیه انجمن های اسلامی و ستاد همکاری حوزه و آموزش و پرورش نیز به دلیل عدم انتشار دقیق اطلاعات و فقدان بازخورد فعالیت آن ها در مدارس مبهم است .

معاونت پرورشی مشغول برگزاری مسابقات و مراسم است .

خروجی های آموزش و پرورش نشان از ناکامی پرورشی و امور تربیتی دارد که با استفاده از روحانیان نیز تغییری در آن ایجاد نمی شود .

ساختارهای اداری همچون امور مالی و اداری علی رغم کارکشتگی نیروها در خدمات رسانی مناسب کارکنان آموزش و پرورش موفق نیستند . خروجی های آموزش و پرورش نشان از ناکامی پرورشی و امور تربیتی دارد که با استفاده از روحانیان نیز تغییری در آن ایجاد نمی شود .

دانشگاه فرهنگیان جایگزین مراکز تربیت معلم شده اند در حالی که در گذشته مراکز تربیت معلم در استان ها و یک اداره کل در مرکز این وظیفه را بر عهده داشتند و بدون ساختار عریض و طویل دانشگاه فرهنگیان فعالیت می کردند .

در بین مدارس ساختارهای موازی وجود دارد . مدارس ایثارگران و آموزش و از راه دور و شبانه هدف یکسان دارند اما فعالیت های آن ها موازی است . دلیل ادامه حیات مدارس شاهد مشخص نیست . مدارس تیز هوشان و نمونه دولتی یک هدف دارند و به صورت موازی فعالیت می کنند در حالی که تعریف دقیقی از تیزهوش وجود ندارد و مدارس تیز هوش به دلیل گستردگی بیش از حد با رسالت اولیه خود فاصله گرفته اند .

تصمیم ها باید از وزارتخانه به ادارات کل و از ادارات کل به ادارات و از ادارات به مدرسه منتقل شوند و حیطه وظایف و کارکرد وزارتخانه ، ادارات کل و ادارات در زمینه سیاست گذاری ، هدایت گری و نظارت مبهم است .

4. لزوم تغییر در ساختار اداری :

ساختار اداری ناکارآمد در تامین مطالبات جامعه و حکومت ناکام است . اصل 30 قانون اساسی در مورد آموزش و پرورش رایگان جامعه در عمل فراموش شده است و بر اساس گزارش نهادهایی همچون مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با شکاف طبقاتی در عرصه آموزش و پرورش رو به رو هستیم .

در طول دوازده سال گذشته و علی رغم تاکید نهادهای رسمی و جریان های اصولگرا سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از شوراها و کارگروه های وزارتخانه خارج نشده است . گام اول برای بازمهندسی آموزش و پرورش بازنگری اساسی در اهداف است .

انتظارات ایدئولوژیک از آموزش و پرورش همچنان وجود دارد و در حال افزایش است .

تحول ساختار اداری در آموزش و پرورش به دلیل گستردگی بوروکراسی ، بی توجهی به جایگاه مدرسه به عنوان مرکز نظام آموزشی و فقدان اهداف مشخص و واقعی با ناکامی روبه رو می شود .

تغییرات اساسی با مقاومت های ایدئولوژیک ناکام می مانند .

وقتی در ابتدای دهه هشتاد وزیر وقت آموزش و پرورش اقدام به ادغام معاونت های آموزشی و پرورشی نمود به دلیل گستردگی مخالفت ها نتوانست به صورت کامل آن را به اجرا درآورد .

انحلال سازمان نهضت سواد آموزی یکی از گام های اولیه در زمینه کارآمد کردن ساختار اداری آموزش و پرورش است . در صورتی که آموزش و پرورش فعالیت خود را متمرکز بر مدارس نماید و مدرسه محوری از شعار به واقعیت در آید؛ ساختار اداری آموزش و پرورش باید هدف خدمات رسانی به مدرسه مهندسی گردند. در این صورت باید در مورد ادغام یا انحلال سازمان ها ، مراکز و ادارات و بازتعریف وظایف آن ها تصمیم گرفته شود .

5. دو گام اصلی برای کارآمدی :

گام اول برای بازمهندسی آموزش و پرورش بازنگری اساسی در اهداف است . اهداف مبهم و غیر قابل دسترسی مثل حیات طیبه موجب فاصله بین آموزش و پرورش و واقعیت ها های موجود می شود . گام دوم تعریف مدرسه و انواع آن براساس اهداف واقعی است .

در شرایط موجود فاصله بین اهداف و ساختار آن چنان عمیق است که دسترسی اهداف را امکان ناپذیر می کند . در صورتی که عدالت آموزشی و توسعه پوشش آموزش به عنوان هدف تعیین شود نهاد مدرسه باید به صورتی تعریف گردد که زمینه ساز دست یابی به عدالت آموزشی باشد . همین امر لزوم بازنگری جدی در اهداف و ساختار را ضروری کرده است .

انحلال سازمان نهضت سواد آموزی بدون تجدید نظر اساسی در اهداف و ساختارها و بازنگری در جایگاه مدرسه تحول عمیقی در آموزش و پرورش به وجود نمی آورد و فقط نقش ایوان را تغییر می دهد .

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید