امروز 14مرداد سالروز صدور فرمان مشروطیت است.
نزدیک به 120سال پیش در حالی که بخش اعظم جهان، برده وار در زیر سلطه حکومتهای استبدادی می زیستند ایرانیان خود را آماده مترقی ترین جنبش تاریخ شان می ساختند، می خواستند دارای قانون باشند و از جامه مندرس رعیتی به در آمده، جامه فاخر شهروندی پوشند و دارای حقوق طبیعی گردند.
آنان مشروطیت را کسب کرده پیروز شدند و با هزاران امید، کعبه آمال خود را در زیر بالهای منحوسِ دو قدرت استعماری در بهارستان برپا ساختند...
اما سوال اساسی اینست که آیا به مشروطه و قانونی که می خواستند، رسیدند...؟!
سالها قبل از مشروطه، عباس میرزا ملک آرا در خاطرات خود می نویسد وقتی ناصرالدین شاه از سفر فرنگ برگشت روزی همه ما را جمع کرد و گفت: «در این سفر ملاحظه کردیم تمام نظم و ترقی اروپا به جهت اینست که قانون دارند. ما هم عزم خود را جزم کردیم که در ایران قانونی ایجاد نموده از روی قانون رفتار نمائیم. شما بنشینید و قانونی بنویسید و در این خصوص آن قدر اصرار کردند که از حد گذشت و هیچ یک از ماها نتوانستیم عرض کنیم که بند اول قانون سلب امتیاز و خودسری از شخص همایون است و شما هرگز تمکین نخواهید فرمود...»
بعد قرار می گذارند که بخشهایی از قوانین اروپا که مخالفتی با اسلام نداشته باشد ترجمه کرده بخش بخش در مجلسی بخوانند و تصویب کنند...
قرعه ترجمه نیز به نام عباس میرزا ملک آرا می افتد. او اولین بخش را ترجمه کرده و در مجلس وقتی می خواند به این بند می رسد که «افراد مجلس اعیان نباید کمتر از 32 ساله باشند»...
نایب السلطنه و امین السلطان سن شان چون کمتر بوده مانع می شوند و این بند را تغییر می دهند!
بندهای دیگر نیز که خوانده می شود افرادی دیگر ایراد می گیرند که نباید باشند:
«به غالب بندها ایراد گرفتند و اشخاصی که به جز خوردن مال مردم، چیزی نمی دانستند...هر بندی که خوانده شد گفتند این بند نباشد»
(شرح حال عباس میرزا ملک آرا...ص175الی176)
و عباس میرزا ملک آرا می نویسد که ناراحت شدم و داستان مثنوی معنوی را خواندم که در قزوين، پهلوانی پيش دلاك رفت و گفت بر شانه‌ام عكس شيری را رسم كن. دلاك اولين سوزن را كه در شانه پهلوان فرو كرد. پهلوان از درد فریاد كشيد!.
دلاك گفت: بايد تحمل كنی.
پهلوان پرسيد: كدام اندام شير آغاز كردی؟
دلاك گفت: از دُم شير.
پهلوان گفت: دُم لازم نيست.
دلاك دوباره سوزن فرو برد پهلوان فرياد زد و پرسید: كدام اندام را می کشی؟
دلاك گفت: گوش شير است.
پهلوان گفت: اين شير گوش لازم ندارد، عضو ديگری را نقش بزن.
باز دلاك سوزن در شانه پهلوان فرو كرد، پهلوان فغان برآورد و گفت: اين كدام عضو شير است؟
دلاك گفت: شكم شير است.
پهلوان گفت: اين شير، سير است، شكم لازم ندارد...
دلاك عصبانی شد، و سوزن را بر زمين زد و گفت:
شیر بی یال و دم و اشکم که دید؟ این‌چنین شیری خدا کی آفرید؟...
اما برگردم به مشروطیت که پیروز شد، بر دشمنانش غلبه کرد، مشروطه خواهان شمال و جنوب تهران را فتح کردند، شیخ فضل الله را بردار کردند، محمدعلی شاه مستبد را راندند و احمدشاه را بر تخت نشاندند که همیشه بر مشروطه وفادار بود...
اما چرا به جای اینکه اوضاع سامان یابد هرج و مرج حاکم شد؟! چرا آن «قانون» همچنان بی یال و دم و اشکم ماند!
به نظرم، عباس میرزا ملک آرا در آنجا که بر ناصرالدین شاه خرده می گرفت و می نوشت: «بند اول قانون سلب امتیاز از شخص همایون است و شما هرگز تمکین نخواهید فرمود...» در واقع درست می گوید اما از چیزی به مراتب مهمتر که ریشه دردهاست غافل می ماند و آن خود مردم است که هر کدام یک شاهِ کوچک بودند!
به خاطر همین، پس از فتح تهران، دیگر هیچ دشمنی در مقابل مشروطه خواهان نمانده است الّا یک دشمن و آن خودِ مردم بودند با فرهنگ دیرینه استبدادی...!
به نظر می رسد جان کلام را طالبوف بر زبان رانده است:
«ایران تاکنون اسیر یک گاو دوشاخ استبداد بود؛ اما بعد از این اگر اداره خود را قادر نشود، به گاو هزار شاخی دچار می گردد»
(آزادی و سیاست، طالبوف...ص39)
از خود مولوی کمک بگیرم:
ای شهان کُشتیم ما خصم برون
ماند خصمی زو بتر در اندرون...
( کانال تاریخ تحلیلی ایران )
نظرات بینندگان
عالی بود
گاو هزار شاخ استبداد دقیقا وصف حال امروز ما