روزگاری که نهاد سوم؛ معلم و مدرسه روستا بود !

 روزی ؛ روزگاری

در سالهای نه چندان دور که جمعیت روستانشین به نسبت جمعیت شهر نشین ایران با اختلاف زیاد بیشتر بود در روستا ها سه نهاد ژاندارمری ، دهداری یا بخشداری و مدرسه وجود داشت که هر کدام از این نهادها نماینده بخشی از اعمال حاکمیت دولت بودند  .

دهداری نماینده سیاسی و اداری؛ ژاندار مری نماد اقتدار و امنیت و نهایتا مدرسه که نقش نماینده فرهنگی و آموزشی دولت را به عهده داشت.

مردم روستاها هم عمدتا برای اعضای این سه نهاد احترام خاصی قائل بودند .در میهمانی ها و مجالس جای اینها همیشه در صدر مجلس بود و یا در موقع سفر به شهر جای اینها به خصوص آقای معلم! کابین جلو وانت روستا بود اما نکته جالب و ظریفی که در این احترام و میهمان نوازی خودنمایی می کرد تفاوتی معنی دار در نگاه روستائیان به این میهمانان شهری بود. بدین معنی که رفتار و نگاه آنان با اعضای دو گروه اول (ژاندارمری و دهداری) آمیخته با ترس و یا آینده نگری بود و اگر احترامی که برای آنها قائل می شدند اگر نگوییم ریاکارانه ، حداقل مصلحت اندیشانه به نظر می رسید اما در عوض احترامی که برای نهاد سوم؛ یعنی معلم و مدرسه روستا قائل بودند کاملا صادقانه و از روی خلوص نیت بود .

این تجربه ای است که شخصا از دوران طفولیت خود در روستایی که پدرم معلم آنجا بود همیشه در خاطرم مانده است ؛ خاطراتی که بعضا بسیار شیرین و نوستالوژیک می نماید. از آوردن میوه های نوبرانه روستا تا آوردن گاه و بیگاه نان تازه همراه با فطیرهای غنی شده چرب خوشمزه ...

همان طور که گفتم این رفتار متواضعانه روستاییان با معلمین روستا نه از ترس بود و نه مصلحت اندیشانه بلکه بیشتر به رابطه مرید و مرادی شباهت داشت؛ تنها توقع  اهالی روستا از معلم ، سخت گیری هر چه بیشتر در تعلیم و تربیت فرزندانشان بود تا حدی که شخصا بارها شاهد بودم که پدران دانش آموزان در ملاقات با پدرم مصرانه می خواستند که فرزندشان را به اصطلاح آن روزها ، « رفوزه » کنند چرا که باور داشتند و فکر می کردند که اگر فرزندشان یک سال دیگر بماند پایه درسی اش قوی تر می شود.

در واقع می خواهم بگویم که احترام به معلم صرفا به واسطه وجود رابطه معنوی سابقه داری بود که بین معلمین و اهالی شکل گرفته بود. این احترام و نفوذ کلام معلمین تا حدی بود که معلمین بعضا علاوه بر تدریس ، حرف و نظرشان در رفع مشکلات و اختلافات بین روستائیان نیز کاملا موثر بود.

در شهرها و محلات شهری هم معلمین نسبت به سایر صنوف و گروه های اجتماعی حرمت ویژه ای داشتند. این رفتار توام با احترام را در برخورد کسبه و همسایگان با پدرم به خوبی احساس می کردم . از طرفی ما دانش آموزان آن دوران هم اگر در کوچه و خیابان ناگهان با معلم و دبیر خود رو به رو می شدیم بلافاصله با عجله سر و وضع خود را مرتب و با سلامی خجولانه سر به زیر عبور می کردیم.

( معلم فقید ؛ زنده یاد صمد بهرنگی )

یاد باد آن روزگاران را یاد....

بگذریم .

شوربختانه تحولات شگرف در روابط اجتماعی ، وجود فضای مجازی بی در و پیکر و عوامل متعدد اجتماعی و اقتصادی و آموزشی باعث تغییرات کلی این روابط شده و قطعا روابط متقابل اولیا و دانش آموزان از یک سو و معلمین محترم از سوی دیگر نیز تحت تاثیر این تحولات قرار گرفته است.

چند روز پیش که کلیپ تلخ ورود به عنف پدر قمه به دست یک دانش آموز به مدرسه ای در کرج و هتک حرمت معلم و محیط آموزشی توسط این پدر نا آگاه را در اخبار دیدم و همزمان با خواندن تحلیل جامع خبرنگار محترم صدای معلم؛ همه این خاطرات گذشته در ذهنم مرور شد و پرسشی بی جواب که به راستی ریشه این همه تغییر ات منفی در رفتارهای اجتماعی که گاه و بیگاه همچون دمل چرکینی سر باز می کند از کجا نشات می گیرد؟

پاسخ این پرسش بر عهده همه نهادهای مسئول من جمله نظام عریض و طویل آموزشی کشور (به شمول رسانه ملی ، مدارس ، دبیرستان ها ، دانشگاه ها و ده ها نهاد با نام و بی نام دیگر که اتفاقا بودجه های کلانی را نیز می بلعند ) و منطقا می بایست در شکل دهی رفتار اجتماعی جامعه نقش اساسی داشته باشند؛ می باشد!

در خاتمه ضمن عرض تبریک هفته بزرگ داشت معلم به همه معلمین و استادان فرهیخته به ویژه سرورانی که شخصا در مقاطع مختلف تحصیل از فیض وجودشان بهره برده ام ؛ امیدوارم آنان که شمع وجودشان به محیط روشنایی می بخشد عمرشان دراز و روح آنهایی که در بین ما نیستند شاد و در آرامش باشد .

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید