نقدی بر عملکرد معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش

وزیر گرامی جناب آقای حاجی میرزایی از شما جهت گنجاندن آموزش صنایع دستی در مدارس بسیار سپاسگزاریم، امید است که این درس ها به صورت کاربردی به بچه ها آموزش داده شود و به امید گنجانده شدن آموزش الکترونیک، مکانیک، برنامه نویسی کامپیوتر و روانشناسی مثبت، در مدارس این سرزمین، که جهان امروز جهان الکترونیک و برنامه نویسی است و این سه درس در کنار یکدیگر بسیار سازنده هستند و مکمل یکدیگر.

جناب آقای حاجی میرزایی در این جا قصد دارم به نقد و ارزیابی، سرکار خانم دکتر حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش بپردازم، من بارها از راه نامه، از راه تماس با دفتر ایشان و از راه رسانه­ ی خوب صدای معلم، درخواست گفت و گو با نام برده را داشته ام، ولی ایشان پاسخگو نبوده اند، بنابراین من شما را مخاطب قرار داده ام، امید آن را دارم که شما همراهی نمایید، با سپاس فراوان از شما و تلاشهایتان.

تحصیلات خانم رضوان حکیم زاده:

• کارشناسی ارشد, 1378, برنامه ریزی درسی, علامه طباطبایی
• کارشناسی, 1373, مدیریت و برنامه ریزی آموزشی, دانشگاه الزهرای
• دکتری, 1385, برنامه ریزی درسی, دانشگاه تربیت معلم تهران

سمت خانم رضوان حکیم زاده:

معاون وزیر آموزش و پرورش، 12 / 10 / 1395

نوشته های پایین از سامانه مدیریت اطلاعات پژوهش و فناوری دانشگاه تهران (https://rtis2.ut.ac.ir/cv/hakimzadeh) برداشت شده است، که گویای این است که ایشان دارای حجم گسترده ­ای از آگاهی و اطلاعات پراکنده هستند، البته اینها گوشه ­ی کوچکی از فعالیت­های ایشان است:

مقالات چاپ شده بین­ المللی: رضوان حکیم زاده، حسین خنیفر و موسی علیزاده طباطبایی. "السیاس و التعلیم فی اسراییل." شوون الاوسط 1، 132 (1388): 144-123

مقالات چاپ شده داخلی: رضوان حکیم زاده و میرموسی علیزاده طباطبایی . "پژوهشی در ساختار آموزش رژیم صهیونیستی." سیاست خارجی 21، 3 (1386): 598-568

رضوان حکیم زاده، نوروزعلی کرمدوست، ربابه معماریان ، اکرم قدرتی و سیدجمال موسوی. "بررسی صلاحیت بالینی دانشجویان پرستاری بر اساس خود ارزیابی." فصلنامه افق پرستاری 1، 1 (1391): 24-17.

رضوان حکیم زاده و سید موسی علیزاده طباطبایی . "موانع و چالش های عمده در روند گفت و گوهای سازش بین فلسطین و اسراییل." فصلنامه مطالعات منطقه ای 13، 2 (1391): 32-1.

رضوان حکیم زاده، محمد آرمند و نیره محمدی. "میزان توجه به موضوع مهدویت و انتظار در کتاب های منتخب دروس معارف اسلامی دانشگاه ها." مشرق موعود 9، 33 (1394): 126-147.

کتاب ترجمه شده:

رضوان حکیم زاده و سید موسی علیزاده طباطبایی . "آموزش نژادپرستی در برنامه های درسی اسراییل." : دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه، 1386

همایش داخلی :

محمد رستمی و رضوان حکیم زاده. "مطالعه تطبیقی برنامه های درسی تربیت معلم در ایران با کشورهای ژاپن انگلستان و مالزی." دهمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران، تهران.

رضوان حکیم زاده و نازیلا آفندیده. "ارزیابی دوره یادگیری الکترونیکی کارشناسی ارشد رشته آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران از نظر دانشجویان." هفتمین کنفرانس ملی و چهارمین کنفرانس بین المللی یادگیری و آموزش الکترونیکی، شیراز.

جناب آقای حاجی میرزایی ، در مجله رشد که از زیر شاخه­ های دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، وزارت آموزش و پرورش است، مقاله­ای از خانم دکتر زهرا گویا به نام هر دم از این باغ چرتکه ­ای می­ رسد، به چاپ می ­رسد (مجله رشد آموزش ریاضی دوره سی و سوم شماره 3 بهار 95)، در این مقاله خانم دکتر گویا، به نقد و نکوهش چرتکه ژاپنی (سوروبان یا پنج مهره) پرداخته­ اند، ولی چرتکه ایرانی (ده مهره) را تایید نموده­ اند، آنگاه ایشان(خانم حکیم زاده) که از برنامه درسی سایر کشورها (مانند اسرائیل، ژاپن، انگلستان و مالزی و...) آن چنان آگاهند که در این زمینه مقاله و همایش داشته اند، از مجله داخلی وزارت آموزش و پرورش کشور خودشان ناآگاهند؟ این ناهماهنگی از چه چیزی ریشه گرفته است؟

ایشان از ماه های پایانی سال 95 عهده دار معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش هستند، یعنی چیزی نزدیک به چهارسال تمام در این جایگاه نشسته اند، ولی آن چنان ناآگاه هستند که از وجود چرتکه ایرانی (ده مهره) و محاسبات ذهنی در کتابهای درسی ریاضی دبستان خبر ندارند به گونه­ ای که آن را ممنوع کرده ­اند؟ مگر می­ شود که معاون این وزارت خانه از محتوای کتابهای درسی آگاه نباشند؟

وقتی هم من از راه رسانه صدای معلم ایشان را از وجود این مباحث آگاه نمودم و ایشان را به چالش پاسخگویی فراخواندم، ایشان با رفتار بسیار غیر حرفه ای پاسخگو نبودند؟ آن هم فردی که در مقالات و همایش­های گوناگون از خود ارزیابی سخن می راند؟ اگر اشتباهی می­ داشتند باید چاره جویی می­ کردند، نه اینکه با رفتار بسیار غیر حرفه­ ای، پاسخگو نباشند و وقتی هم شش ماه بعد، از ایشان پرسیدند که  در این رسانه در مورد چرتکه و سوالات مربیان این حوزه گفت و گویی منتشر شد. آن را مطالعه نموده اید؟ گفتند بله، وقتی پرسیدند که چرا به آن گزارش پاسخ ندادید؟ این پاسخ را دادند: ما با هر نوع چرتکه ای (ایرانی، ژاپنی) مخالفیم و به طور کلی با هر برنامه ای که به صورت افراطی بخواهد یکی از جنبه ها را تقویت کند، بر اساس گزارش هایی که گرفتیم بچه ها دچار تیک عصبی می شوند و بعد هم هیچ خاصیتی برایشان ندارد!

جناب آقای حاجی میرزایی 

آن زمان که خانم حکیم زاده در جایگاه معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش بوده اند و از محتوای این آموزش­ها خبر نداشتند، من به مخالفت محاسبات ذهنی سنگین و همچنین آموزش چرتکه ژاپنی برای افراد زیر هفده سال پرداختم! این اولین نکته که ایشان اولین نبوداند، دوم اینکه من در آن مصاحبه از ایشان پرسیدم چرا از وجود چرتکه ایرانی (ده مهره) و محاسبات ذهنی در کتابهای درسی ریاضی دبستان اطلاع ندارید و بدون اطلاع از این موضوع آن را ممنوع کرده ­اید؟ آن هم کسی که از برنامه آموزشی و ساختار آموزشی سایر کشورها اطلاع دارد! سوم اینکه در زمان ایشان، یعنی سال 97 هم طرح محاسبات ذهنی در مدارس اصفهان اجرا شد! در حالی که هیچ کس از جمله خود ایشان، از محتوای این طرح­ها خبر نداشتند ولی از محتوای درسی اسرائیل (آموزش نژادپرستی در برنامه های درسی اسراییل ) خبر داشتند!

در دوره معاونت ایشان بسیاری از موسسات آموزش دهنده محاسبات ذهنی از دفتر انتشارات و فناوری آموزشی وزارت آموزش و پرورش یا اعتبار نامه گرفته­ اند یا اعتبارنامه­ هایشان را تمدید کرده­ اند که این اعتبار نامه ها اکنون در سایت ­(http://standard.roshd.ir/) موجود است، این در حالی است که ایشان در این مصاحبه مدعی شده اند که از زمانی که من آمدم به همه ی مدارس ابتدایی تأکید کردم که چرتکه در مدارس ممنوع است و هیچ مدرسه ی ابتدایی حق ندارد در این زمینه فعالیت کند! (گفت و گو با صدای معلم )

خانم حکیم زاده در اظهار نظری شگفت انگیز در همین مصاحبه گفتند:

« امروزه ماشین های محاسباتی پیچیده وجود دارند و این کار را انجام می دهند. آن چیزی که ما باید پرورش دهیم، خلاقیت ذهنی بچه هاست.­نه اینکه قوای ذهنی آن ها را تقویت کنیم. خانواده ها نمی دانند فرزندان خود را در برابر چه مخاطراتی قرار می دهند. وقتی محاسبات را با موبایل هم می توان انجام داد، چرا باید ظرفیت مغز را برای این استفاده کنیم؟

بچه اگر به جای چرتکه ، شن بازی کند خیلی برایش بهتر است.

می دانم که سطح توقعات خانواده های ما  از مدرسه غیر استاندارد است و از جهتی قابل قبول نیست ولی فشار روی مدرسه است و هنر ما این است که آن ها را آگاه کنیم ؛ به طور مثال این برنامه نویسی پایتون خیلی مجال خوبی ست­. خانواده هایی که عاشق مواردی که گفتیم هستند، می توانند وارد این برنامه شوند و بچه ای که دوست دارد در فضای مجازی فعالیت کند، یاد می گیرد که با منطق کار کند و می تواند مهارت ها را یاد بگیرد. ولی ضرب چهار رقم در چهار رقم چه فایده ای برای بچه دارد که یاد بگیرد؟ با این ذهن می­ دانید چه کارهای بهتری می توان انجام داد؟
انتظار داریم جامعه ی فرهنگی آگاه سازی کند. خانواده ها و کسانی که می خواهند این کار را انجام دهند. برخی فعالیت ها تجاری هم هست.»

نکات برجسته سخنان بالا:

• این که در کتابهای درسی، از چرتکه ده مهره از سال دوم دبستان، برای آموزش استفاده شده است، کار بسیار بیهوده ای است!
• اینکه در کتابهای درسی چگونگی محاسبات چهار فرایند اصلی ریاضی آموزش داده می­شود، کار نابخردانه ای است، زیرا هم موبایل و هم ماشین حساب هستند که برای ما حساب و کتاب می­ کنند! چرا ما به صورت مفهومی ریاضی را با چرتکه ده مهره یا هر ابزار دیگری یاد بگیریم! در حالی که هر روز ابزار جدید و راحت تری (مانند ماشین حساب­های پیشرفته یا گوشی­های همراه پیشرفته) به بازار می­ آید!

 پرسشی ذهن مرا به خود مشغول کرده و آن هم این است که اگر قرار است از ماشین حساب و گوشی همراه برای محاسبات استفاده کنیم، چرا در بسیاری از آزمون ها به ویژه آزمون سراسری به افراد اجازه استفاده از ماشین حساب را نمی­ دهند و اینجاست که سرعت، دقت و محاسبات ذهنی و همچنین کسانی که قوای ذهنی شان را تقویت ­کرده ­اند، از سایر رقبا جلو می ­زنند و در دانشگاه­های بهتری و در رشته ­های بهتری راه پیدا می ­کنند.

• توقعات مردم وخانواده ها، در جهت بهبود کتابهای درسی و آموزش فرزنداشان از آموزش و پرورش تمام استاندارد، غیر استاندارد است و مردم و خانواده ها، حق اظهار نظر ندارند!
• آن چیزی که ما باید پرورش دهیم، خلاقیت ذهنی بچه هاست.­ نه اینکه قوای ذهنی آن ها را تقویت کنیم، من یکی شخصا متوجه این جمله متناقض نشدم! دوم اینکه خلاقیت ذهنی کلا بحث جداگانه است و من خود از طرفداران سرسخت این موضوع می­باشم.
• شن بازی، پایتون و خلاقیت ذهنی، از چرتکه ایرانی (ده مهره) که در کتابهای درسی هم وجود دارد، ولی خانم حکیم زاده از آن خبر ندارد، بهتر است؟ جناب آقای حاجی میرزایی ، شن بازی، پایتون و خلاقیت ذهنی جای خود را دارند، چرتکه ایرانی هم جای خود دارد، این مثال که ایشان گفته ­اند، مانند این است که کسی بگوید نقاشی بهتر از، ریاضی است و یا ریاضی، از فلان درس بهتراست! این دو هیچ ارتباطی به هم ندارند! ایشان چرتکه ایرانی که در کتاب های درسی هست را، با تصمیم شخصی خود حذف می ­کنند و بحث شن بازی را جلو می ­آورند، در حالی که نمی­ دانند در ماسه بازی بچه ها با انگشتان دست حروف الفبا و اعداد ریاضی را می ­نویسند و ماسه نیز مانند چرتکه یک ابزار آموزشی است و بیشتر در مقطع پیش دبستانی کاربرد دارد. هر چند که به گفته ی باشگاه خبرنگاران جوان، «به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛ کارشناسان اسپانیایی دانشگاه مادرید با تحقیق و نمونه برداری از شن و ماسه زمین های بازی مخصوص کودکان و نیز وسایل بازی آنها در سواحل دریاها دریافتند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های مرگبار جان کودکان را تهدید می کند» نمی دانم این گفته تا چه اندازه درست است؟ چون نباید به صرف گفته ­های یک کشور یا چند کشور اروپایی و یا سازمان بهداشت جهانی، تصمیم گیری کرد و باید خودمان نیز پژوهش انجام داده و به درستی داستان پی ببریم. 
• جناب آقای حاجی میرزایی ، خانم حکیم زاده در این گفت و گو فرموده اند که برخی از فعالیتها تجاری هستند و بارها از درآمد موسسات خصوصی و غیر دولتی که با وزارت آموزش و پرورش در حال همکاری می­باشند و طبق قوانین با وزارت خانه همکاری می ­کنند، سخن رانده­ اند؟  آیا ایشان در جایگاهی هستند که بتواند درمورد درآمد موسسات خصوصی سخن بگویند؟ نکند ایشان برای خشنودی خدا کار می­ کنند و از وزارت آموزش و پرورش هیچ پول و درآمدی ندارند؟ جناب آقای حاجی میرزایی ، من و هر موسسه خصوصی که طبق قانون با شما همکاری داریم و یا خواهیم داشت، بی شک بحث درآمد زایی نیز برایمان مطرح است، همان گونه که برای هر کس دیگری نیز مطرح است! که این امری است آشکار! نکند در این زمینه قانون خاصی وجود دارد که ایشان از آن آگاه هستند ولی ما ناآگاه هستیم؟ در این شکی نیست که برخی از موسسات فقط به دنبال سود خود هستند و زیان بچه و خانواده­ برایشان مهم نیست، ولی این داستان در برگیرنده­ ی همه­ ی موسسات نیست! هرچند که در این زمینه هم قانون خاصی نیست.
• جناب آقای حاجی میرزایی ، نامبرده به جای نگران بودن برای حقوق کم آموزگاران این کشور، نگران درآمد موسسات خصوصی همکار با آموزش و پرورش است!
• جناب آقای حاجی میرزایی ، اینجانب خود نویسنده و مترجم کتاب چرتکه ژاپنی نیز هستم، ولی با این حال با آموزش این نوع چرتکه (چرتکه ژاپنی) در دبستانها و پیش دبستانی ها مخالف می ­باشم! اگر من فقط به دنبال سود خود می­ بودم، هرگز با آموزش این نوع چرتکه در دبستانها و به ویژه پیش دبستانی ها مخالفت نمی ­کردم! مخالفت کردم چون سواد، دانش و آگاهی این موضوع را داشتم نه اینکه بدون آگاهی، سواد و دانش سخن برانم...
• جناب آقای حاجی میرزایی ، چرتکه آنقدر مهم است که در ریاضی از سال دوم دبستان آمده است و بچه ها در سال دوم دبستان چرتکه ده مهره را سر کلاس می­ برند و از آن جایی که هیچ آموزشی در این زمینه به معلمان داده نشده است، معلمان آموزش اندکی در حد پیش دبستانی به بچه ها می دهند! چرتکه آن قدر مهم است که در سالهای بعد نیز ریاضیات را با چرتکه ایرانی(ده مهره) آموزش می ­دهند، چرتکه آن قدر مهم است که در ژاپن برای آن جشن می­ گیرند و مسابقه برگزار می­ کنند (فیلم این موضوع در یورو نیوز موجود است)، آن قدر مهم است که در کشور چین و ژاپن دارای بنیاد است، آن قدر در کشور ژاپن مهم است، که از گروه­های سنی گوناگون و رده ­های تحصیلی گوناگون حتی تا بزرگسال و سالمند به دنبال دریافت گواهی نامه چرتکه می ­باشند (برگرفته از کتاب چرتکه پیشرفته، تاکاشی کوجیما که خود نویسنده و مترجم آن می­ باشم).
• من خود شخصا از مخالفان آموزش محاسبات ذهنی سنگین به کودکان بوده­ ام و هستم و تا به حال به هیچ کودکی محاسبات ذهنی را آموزش نداده­ ام و بیشتر دوست دارم ریاضیات و حساب و کتاب را با ابزاری نو مانند چرتکه ایرانی (ده مهره) به کودکان و بزرگسالان آموزش دهم.
• چرتکه ژاپنی نیز برای گروه سنی هفده سال به بالا مشکلی ندارد، ولی ایشان از این موضوع آگاه نیستند؟

جناب آقای حاجی میرزایی، طبق مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش در خصوص آیین نامه ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی (مواد و رسانه ها) مصوبه ­ی 828 که در سایت(  151 http://standard.roshd.ir/content/) می­ توان دید:

ماده1-تعاریف

1- ساماندهی: مجموعه ­ای از فعالیت­های نظام مند و سازمان یافته است که به هدایت، حمایت و پشتیبانی از ناشران و نویسندگان و تولید کنندگان در تولید، انتشار و توزیع مواد و رسانه ­های آموزشی و تربیتی استاندارد، مبتنی بر اهداف برنامه ­های درسی و قوانین مصوب آموزش و پرورش منجر می ­شود.(من الان یکی از همین نویسندگان و تولید کنندگان می­ باشم)

2- مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی: عبارت است از تمام ابزار و وسایل ارتباطی که برای تحقق اهداف برنامه ­های آموزشی و تربیتی و پیشرفت تحصیلی متربیان ابداع شده است یا به کار گرفته می­ شوند و کاربرد آنها می­ تواند فرایند یاد دهی-یادگیری را موثرتر و پایدارتر و تحقق یادگیری معنادار را آسان تر سازد. مواد و رسانه ها از قبیل: بسته آموزشی، نرم افزارهای آموزشی، فیلم آموزشی، شبکه­ های آموزشی (اینترنت داخلی)، رسانه­ های الکترونیکی، چند رسانه­ ای(مولتی مدیا)، دستگاه­ها، اجسام و اشیاء مختلف، کتاب درسی، کتاب کار، کتاب راهنمای معلم، مجلات، کتاب­ها و نظایر آن.(درست چرتکه ایرانی نیز ابزاری است که در راستای، افزایش فرایند یادگیری و البته کاربردی ریاضیات، حساب و کتاب است و دارای کتاب کار،کتاب و فیلم آموزشی و کتاب راهنمای معلمان است و همچنین دارای اپلیکیشن نیز می ­باشد)

ماده2- اهداف

1-سیاست گذاری، استاندارد سازی و هدایت تولید مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی مرتبط با اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش (درست چرتکه ایرانی(ده مهره) نیز در راستای اهداف کتابهای درسی می­ باشد)

2- ساماندهی، مدیریت و هدایت فرایند تولید، توزیع منابع آموزشی و تربیتی به منظور استفاده در مدارس و مراکز آموزشی و جلوگیری از توزیع منابع غیر استاندارد در مدارس و مراکز آموزشی (متاسفانه هیچ پشتیبانی صورت نمی­ گیرد)

3- استفاده­ ی بهینه از فرصت­ها و ظرفیت­های بخش­های دولتی و غیردولتی در تولید و توزیع مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی استاندارد (الان من و شرکت من از ظرفیتهای بخش خصوصی می­ باشیم)

4- تسهیل، توسعه و تعمیق آموزش و ایجاد تنوع در مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی (درست مانند چرتکه ایرانی(ده مهره) )

5- افزایش اثرات مطلوب استفاده از مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی استاندارد بر جریان یاددهی-یادگیری (درست مانند چرتکه ایرانی(ده مهره) )

6- حمایت از تولید مواد و رسانه ­های آموزشی استاندارد بخش غیر دولتی (متاسفانه هیچ پشتیبانی صورت نمی ­گیرد)

ماده 3- اصول و مبانی(تمام این ماده نیز درست منطبق بر چرتکه ایرانی (ده مهره) است)

-هماهنگی و همسویی با فلسفه ­ی تعلیم و تربیت اسلامی و هدف­های برنامه درسی و تربیتی مصوب

- توسعه و تنوع بخشی به تولید منابع آموزشی و تربیتی (مواد و رسانه­ ها) با رعایت استانداردها

-هدایت، تشویق و حمایت از بخش غیردولتی در تولید منابع آموزشی و تربیتی استاندارد(متاسفانه هیچ پشتیبانی صورت نمی ­گیرد)

-اثر بخشی و کارآیی و صرفه اقتصادی منابع با تاکید بر اولویت تولیدات داخلی و بومی

ماده4- معیارها و استانداردهای تولید منابع آموزشی و تربیتی (تمام این ماده نیز درست منطبق بر چرتکه ایرانی(ده مهره) است)

الف) معیارها و استانداردهای عمومی

• جذابیت شکلی و ظاهری
• خلاقیت و نوآوری
• سهولت به کارگیری
• صحت و دقت علمی
• تناسب محتوا و روش­های ارائه با مشخصات و اهداف برنامه درسی و رشته تحصیلی
• متناسب با ویژگی­ها و نیازهای مخاطبان مبتنی بر روانشناسی رشد
• به روز بودن و تناسب با مقتضیات زمان
• سادگی و روانی محتوا
• سازماندهی مناسب محتوا

ماده5- راهکارهای اجرایی (متاسفانه برعکس این ماده و ماده 6 و 7، هیچ پشتیبانی صورت نمی ­گیرد)

وزارت آموزش و پرورش موظف است تولید و عرضه مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی استاندارد را با توجه به راهکارهای زیر مورد ارزیابی، هدایت، تشویق و حمایت قرار دهد:

1- طراحی و ایجاد سامانه ی مدیریتی و هدایتی مناسب برای ارزیابی تولید، استاندارد سازی، حمایت و استفاده از مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی معتبر

2-اعطای نشان استاندارد به مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی معتبر

3-حمایت از تولید و رسانه­ های آموزشی و تربیتی استاندارد به انحای گوناگون، از جمله:

- تهیه­ ی فهرستگان توصیفی مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی استاندارد و معرفی آن­ها به ویژه در کتابهای درسی، مجلات رشد و سایت­های آموزشی به دانش آموزان، معلمان و خانواده­ ها

-برگزاری جشنواره ­ها و نمایشگاه ­های مواد و رسانه­ های آموزشی و تربیتی

-طراحی و تمهیدات ساز و کار مناسب برای به کارگیری ظرفیتهای بخش خصوصی در ارزشیابی منابع آموزشی و تربیتی

4- برقراری ارتباط منسجم میان وزارت آموزش و پرورش و نهادهای دولتی و غیردولتی ذی ربط در حوزه­ی کتاب و سایر مواد رسانه ­های آموزشی و تربیتی به منظور تحقق اهداف مذکور

5- صدور مجوز اطلاع رسانی و تبلیغ منابع آموزشی و تربیتی استاندارد

ماده6- خرید، عرضه و تبلیغ هرگونه منبع آموزشی و تربیتی در واحدهای آموزشی، صرفا از منابع استاندارد مجاز خواهد بود

تبصره-رعایت ضوابط این ماده الزامی است و با متخلف برابر ضوابط قانونی برخورد خواهد شد.

ماده 7-مشارکت و همکاری معاونت­ها، سازمان­های وابسته به آموزش و پرورش و سایر دستگاه­های فرهنگی و آموزشی کشور در اجرای این مصوبه الزامی است.

طبق مصوبه 828 بالا موسسات و شرکت­ها غیر دولتی و خصوصی می­توانند منابع خود را به وزارت آموزش و پرورش معرفی نمایند و طبق ماده هفت همین مصوبه، معاونت­های آموزش و پرورش و... نیز باید در اجرای این مصوبه همکاری داشته باشند.

جناب آقای حاجی میرزایی وزیر گرامی آموزش و پرورش

من طبق همین مصوبه و ماده چهار و دیگر ماده ­ها، با نوآوری و هماهنگ با کتابهای درسی، صحت و دقت علمی، سادگی و روانی متناسب با نیازهای مخاطبین و ... مباحث ریاضی را با ابزاری نو، به نام چرتکه ایرانی یا همان چرتکه ده مهره، به روشی شیرین و جذاب به بچه ­ها و بزرگسالان آموزش می­ دهم، از همه مهم­تر اینکه چرتکه ایرانی (ده مهره) بومی ایران است، ناگفته نماند که چرتکه ایرانی یا ده مهره از سالها پیش در کتاب­های ریاضی گنجانده شده است(1)، ولی من به گونه­ ای پیشرفته تر و جذاب تر بیان نموده ­ام، به گونه ­ای که می­ توان با چرتکه ایرانی جمع و منها، ضرب، تقسیم، جذر، اعداد منفی، حل مسئله و حل معادلات خطی، تبدیل یکاها به یکدیگر و تبدیل مبناها به یکدیگر (تبدیل مبنای دو به مبنای 16 و برعکس و ...) و هر فرایندی که در ریاضیات می­ توان محاسبه نمود، روی چرتکه ایرانی نیز می ­توان انجام داد، از دیگر نوآوری­های من می ­توان به آموزش آسان، شیرین و کاربردی جدول ضرب به کمک چرتکه ده مهره نام برد .

ناگفته نماند که کتاب من اولین کتاب خودآموز و گام به گام و آموزشی، در زمینه چرتکه ایرانی و ده مهره در ایران و جهان است، به گونه­ ای که نمونه مشابه کتاب من به زبان انگلیسی موجود نیست، این در حالی است که موسسه توموء که یک شرکت ژاپنی است و تولید کننده و آموزش دهنده­ ی چرتکه ژاپنی حتی در دیگر کشورها از جمله آمریکا است، در سایت خود به مزایای چرتکه ده مهره پرداخته است و چرتکه ده مهره را بهترین روش آموزشی برای عدد خوانی و ارزش مکانی­­ ها به ویژه برای گروه سنی خردسالان می­ داند، اما در این زمینه کتاب آموزشی ندارد!

شرکت توموء ژاپنی و کشور­های دیگر از این ابزار ساده و اما ارزشمند (منظور چرتکه ژاپنی) درآمد خوبی کسب می­ کنند، از جمله صادرات چرتکه ژاپنی و صادرات آموزش چرتکه ژاپنی!!! البته که ما نیز مانند ژاپن و دیگر کشورها می توانیم، از این موضوع بهره اقتصادی ببریم! اما در کشور ما خانم حکیم زاده در گفتو گویی شگفت انگیز فرموده­ اند که خانواده­ ها و معلم­ها متوجه خواهند شد که به جز آموزش و پرورش نیاز به هیچ موسسه دیگری نیست!

نامبرده باز هم ناآگاه از این مصوبه، سخن رانده است و نمی داند که حتی معاونتها نیز باید از افردای مانند من پشتیبانی کنند، نه اینکه سد راهشان شوند!

مبنای آموزشی من براساس کتابهای درسی و چرتکه ای است که در همین کتابها آمده است، در آموزشهای من محاسبات ذهنی کم رنگ است و من از اولین مخالفان محاسبات ذهنی سنگین در دبستان و به ویژه پیش دبستانی بوده­ ام و زودتر از ایشان به مخالفت با این موضوع پرداخته­ ام، اثبات این موضوع نیز بسیار آسان است، می­ توانید پیشگفتار کتاب خود آموز و گام به گام چرتکه ایرانی2 من را، که در اردیبهشت 97 چاپ شده است، مطالعه بفرمایید . من در آنجا به مخالفت با محاسبات ذهنی و به مخالفت آموزش چرتکه ژاپنی خود (با اینکه من نویسنده کتاب خودآموز چرتکه ژاپنی نیز می­ باشم) در دبستان و پیش دبستانی­ ها پرداخته ام، ،بسیار زودتر از ایشان.

جناب آقای حاجی میرزایی ، نامبرده در چه جایگاهی به سر می­ برند! که خلاف قانون و مقررات وزارت آموزش و پرورش سخن می­ گویند؟

چون ایشان از محتوای کتابهای درسی آگاه نیستند، باید به حذف بخشی از کتاب درسی (چرتکه ایرانی) بپردازند؟ این در حالی است که نامبرده در جایگاهی نیستند که بتوانند این کار را انجام دهند (این موضوع در ادامه اثبات می­ گردد).

نامبرده سرکار خانم دکتر حکیم زاده، بی شک از وجود این مصوبه (828) ناآگاه بوده است! به نظر شما خانم حکیم زاده همچنان باید در این جایگاه یعنی معاونت آموزش ابتدایی بماند؟

جناب آقای حاجی میرزایی، شورای سیاست گذاری ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی (153http://standard.roshd.ir/content/) طبق ماده1، وظیفه­ ی نظارت بر اثرات مطلوب استفاده از مواد و رسانه های آموزشی و تربیتی استاندارد و جلوگیری از ترویج مواد و رسانه های نامناسب و همچنین حمایت از تولید مواد و رسانه های آموزشی استاندارد بخش غیر دولتی را دارد .

طبق ماده 2 ،این شورا دارای 21 نفر می ­باشد که معاونت آموزش ابتدایی یکی از این 21 نفر است ؛ حال پرسشی که پیش می آید این است که چگونه خانم حکیم زاده به تنهایی از غیر قانونی بودن چرتکه ده مهره ای که در کتابهای درسی نیز آمده است سخن گفته ­اند؟ در حالیک ه در این زمینه 20 نفر دیگر نیز باید نظر دهند و دیدگاه نام برده به تنهایی ملاک نمی­ باشد؟ که این هم یکی دیگر از ناآگاهی های ایشان است .

کار به جایی رسید که مدیر کل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی طبق نامه 630/437956/1700 در تاریخ 6/5/98 اعتبار نامه بسته آموزشی محاسبات ذهنی و چرتکه ای موسسه... را بی اعتبار دانسته، ولی محاسبات ذهنی و چرتکه ای ایرانی دهدهی را شامل بی اعتباری ندانستند، که من شخصا به دفتر انتشارات و فن آوری تماس گرفتم و نسبت به تایید محاسبات ذهنی حتی با چرتکه ایرانی (ده مهره) اعتراض نمودم(که این هم نشان دهنده ­ی این است که من صرفا بدنبال سود مالی نیستم!!!)، این ناهماهنگی ها از ناآگاهی خانم حکیم زاده ریشه گرفته است، چون که دفتر انتشارات و فن آوری آموزشی که یکی از اعضای شورای سیاست گذاری است، بی شک از وجود چرتکه ایرانی در کتابهای درسی خبر داشته است که آن را تایید نموده است!

نا­گفته نماند که حتی محاسبات ذهنی در کتابهای ریاضی دبستان نیز گنجانده شده است و خانم حکیم زاده از این موضوع ناآگاه است! در تبصره 2 ماده 2 همچنین بیان شده است که شورا بر حسب مورد می ­تواند از متخصصان و صاحب نظران برای شرکت در جلسات دعوت کند!

حال پرسشی که پیش می آید این است که کدام متخصص در زمینه چرتکه ایرانی یا همان ده مهره و همچنین چرتکه ژاپنی در این جلسه شرکت داشته است؟

در وبینار آموزشی طرح مدرسه خوانا استان گیلان(1158045http://www.pana.ir/news/) می خوانیم:

«معاون آموزش ابتدایی خاطرنشان کرد: ما به دنبال این هستیم که کودکان به جای خواندن و رونویسی صِرف، این مهارت ها را کسب کنند، پیام های تربیتی را به درستی درک کنند، افکار و احساسات خود را به درستی بازگو کنند و در نهایت به تفکر انتقادی دست یابند.

حکیم زاده با اشاره به فرصت های فراهم شده برای اولیا و فرهنگیان در ایام کرونا خاطرنشان کرد: در این شرایط، برای اولین بار خانواده ها وارد میدان آموزش شدند و معلمان ما نیز توانستند با تولید محتواهای خلاق و ارزشمند خود و با به اشتراک گذاشتن تجربیات مفیدشان، ثابت کردند در صورت داشتن فرصت مناسب، به هیچ موسسه ای غیر از وزارت آموزش و پرورش، نیاز ندارند.

خانم حکیم زاده اعلام کرده اند که در طرح خوانا که قرار است در مدارس اجرایی شود، در بخش مهارت های زندگی احترام به خود و دیگران و همچنین معذرت خواهی آموزش داده می­ شود. »

و همچنین در سایت https://www.mizan.news/fa/news/688678 آمده است :

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: «آموزش و پرورش علاوه بر تقویت مهارت زبانی، نوشتن، خواندن، گوش کردن و صحبت کردن را به صورت یک بسته و تلفیقی در نظر گرفته که از طریق این بسته بتوانیم علاوه بر آن مهارتها، مهارت‌های سه گانه مسئولیت‌پذیری و جرات پذیری و ادب را هم در دانش آموزان پیش دبستانی، ابتدایی و دبستانی را تقویت کنیم. »

جناب آقای حاجی میرزایی ، طبق سند تحول بنیادین وزارت آموزش و پروش:

فصل سوم بيانيه­ ي مأموريت

وزارت آموزش و پرورش مهمترين نهاد تعلیم و تربيت رسمي عمومی، متولي فرآیند تعلیم و تربيت درهمه ساحتهاي تعلیم و تربیت، قوام بخش فرهنگ عمومي و تعالي بخش جامعه اسلامي بر اساس نظام معیار اسلامی، با مشارکت خانواده، نهادها و سازمانهاي دولتي و غير دولتي است.

فصل پنجم هدفهاي كلان

5- افزايش مشارکت و اثربخشی همگاني به ويژه خانواده درتعالی نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي

6 - بهسازي و تحول در نظام برنامه­ریزی آموزشی و درسی، مالی و اداری و زيرساختهاي کالبدي

8 - کسب موقعيت نخست تربيتي در منطقه و جهان اسلام و ارتقاي فزاينده جايگاه تعلیم و تربيتي ايران در سطح جهاني.

راهكار 3-2 -تقویت شایستگی های اعتقادی، اخلاقي و حرفهاي مدیران و معلمان و تحكيم نقش الگويي آنان و فراهم آوردن ساز و کارهای اجرایی برای مشارکت فعال و مؤثر ایشان در برنامه ­های تربیتی و فعالیتهای پرورشی مدارس و واگذاري مسئوليت كلان تربيتي مدرسه به مديران مدارس(ص 34)

راهكار4-6 -ساماندهي و مدیریت بر فعالیتهای موسسات و آموزشگاه هاي آزاد وابسته به وزارت آموزش و پرورش، بازنگري و بازتولید محتوای برنامه ­های آموزشی آنها همسو با اهداف و برنامه­ های تحولي آموزش و پرورش و نظارت و ارزیابی مستمر بر عملکرد آنها و هماهنگي و همكاري با دستگاههاي ذيربط براي ايجاد همسويي ساير آموزشگاه هاي آزاد با اهداف برنامه هاي نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي(ص 40)

راهکار3-9 -توسعه مشاركت بخشهاي دولتي و غيردولتي در انجام امور مربوط به توليد، چاپ و توزیع مواد ومنابع آموزشي در چارچوب سياستهاي آموزش و پرورش با تأکید بر سیاست تولید بسته ­های آموزشی و سیاست چند تألیفی در کتاب های درسی(ص44)

طبق طرح خوانا که خانم حکیم زاده بارها و بارها از آن سخن گفته ­اند، ولی از جزییات این طرح در هیچ جای رسمی نشانی نمی ­یابیم!

خانم حکیم زاده قصد دارند که جرات ورزی، مسئولیت پذیری را به کودکان این سرزمین آموزش دهند! این در حالیست که خود ایشان مسئولیت اشتباه خود یعنی ناآگاهی از وجود چرتکه ایرانی و ده مهره را نپذیرفتند و در این زمینه معذرت خواهی نکردند! حال چگونه قرار است به کودکان این سرزمین آموزش دهند؟

ایشان در مصاحبه اشان گفته اند که برای اولین بار خانواده ها وارد میدان آموزش شده ­اند! انگار نمی­ دانند که چندین سال است که خانواده­ ها وارد میدان جنگی آموزش شده اند و اینکار، کار اشتباهی است، چون برخی از خانواده­ها در برخی یا تمام درس­ها ضعیف هستند یا ممکن است توانایی آموزش دادن به بچه خود را نداشته باشند و یا حتی فرصت اینکار را نداشته باشند! و همچنین برای این کار خانواده­ ها نیز مانند آموزگارها باید آموزش دیده باشند نه اینکه بی گدار آنها را وارد میدان جنگی آموزش کنیم! دوم اینکه فرموده اند که آموزگارها توانسته اند که تولید محتوای خلاق و ارزشمند داشته باشند!

جناب آقای حاجی میرزایی من یکی از این آموزگارهای نوآور هستم، اما خانم حکیم زاده گفته اشان با کردارشان بیگانه ­است!

خانم حکیم زاده در گفتگو با خبرگزاری تسنیم از ممنوع بودن آزمون های چرتکه سخن گفته ­اند، که همین نشان آشکاری از ناآگاهی ایشان از چرتکه و چرتکه­ ی ایرانی می­ باشد، زیرا در چرتکه به ویژه چرتکه ایرانی چیزی به نام آزمون نداریم و فقط بحث مسابقات وجود دارد و بس! نه چیزی به نام آزمون! گویا ایشان به اشتباه از این واژه استفاده کرده اند، ایشان فرموده اند که اگر مدرسه‌ای این آزمون‌ها را اجرا کند کار غیرقانونی انجام می‌دهد!(­4664767https://www.mehrnews.com/news/) .

نمی­ دانم ایشان از کدام قانون نانوشته استفاده می­ کنند! در حالیکه طبق سند تحول فصل پنجم یا اهداف کلان، واگذاري مسئوليت كلان تربيتي مدرسه به مديران مدارس واگذار شده است، پس مدیران مدارس می ­توانند چرتکه ایرانی را که در کتابهای درسی آمده است را آموزش دهند و نامبرده نمی­ تواند به مدارس بگوید، که چرتکه ایرانی که در کتابهای درسی آمده است را آموزش ندهند، به ویژه آنکه محاسبات ذهنی در چرتکه ایرانی (ده مهره) نیز بسیار کم رنگ است. نمی دانم چه کسی به ایشان گفته است که در چرتکه ایرانی (ده مهره) محاسبات ذهنی حرف اول ر ا می زند؟ گیریم که کسی هم به ایشان به غلط اطلاعاتی رسانده است! چرا ایشان پذیرفته ­اند؟

رضوان حکیم زاده روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش اظهار داشت: «برگزاری این آزمون‌هاو اخذ هزینه‌های هنگفت به این واسطه از خانواده‌ها مطابق مصوبه ۹۵۱ شورای عالی آموزش و پرورش در مدارس ممنوع است»،در حالی که در سایت وزارت آموزش و پروش مصوبه (1000000744https://www.medu.ir/fa/approvals?ocode=) چنین چیزی نوشته نشده است و فقط نوشته شده است که :

1- برگزاری هر نوع آزمون تحت عناوین مختلف، از جمله آزمون­های پیشرفت تحصیلی، در مدارس دوره ابتدایی دولتی و غیر دولتی ممنوع است.آزمون­های مصرح در آیین­ نامه­ های مربوط، مشمول این بند نمی­ شود. این مصوبه(951) مربوط به مدارس نمونه دولتی و استعداد درخشان است، اینکه خانم حکیم ­زاده در راستای چرتکه از آن بهره برده است، بسیار شگفت انگیز است! نام برده دوباره از واژه­­ آزمون استفاده کرده است! چیزی که در چرتکه ایرانی و یا حتی همان چرتکه ژاپنی هم، نداشته ­ایم و نداریم!

جناب آقای حاجی میرزایی وزیر گرامی 

من در چرتکه ایرانی هزینه آموزش چرتکه را به کمترین میزان رسانده ام و در چرتکه ایرانی فقط یکبار خرید انجام می­ گیرد! از کدام هزینه هنگفت در چرتکه ایرانی سخن می گویند! من اصلا متوجه سخنان ایشان نمی­ شوم، ایکاش کمی به خود زحمت پژوهش می­ دانند تا چنین سخن نگویند و از همه فاجعه بارتر اینکه بر سخن اشتباه خود پافشاری نکنند!

جناب آقای حاجی میرزایی

وقتی که نامه ای به یک وزارت خانه با مهر شرکت و امضا فردی فرستاده می­ شود و نامه در دبیرخانه شماره می ­خورد ولی پاسخ نامه به صورت زبانی به آن شرکت و فرد داده می ­شود، این یعنی سواد اداری آنجا صفر است! وقتی که کسی در جایگاهی نشسته و اظهار نظری می­ کند که نشان دهنده ی ناآگاهی فرد است و آن فرد هم زیر بار این موضوع نمی ­رود، این موضوع نشان دهنده ی  این است که سواد علمی و کاری ضعف دارد! و وقتی هنوز فرهنگ معذرت خواهی و مسئولیت پذیری جا نیافتاده است یعنی ، ریشه کن کردن بیسوادی باید از وزارت آموزش و پرورش آغاز گردد!

جناب آقای حاجی میرزایی 

طبق سند تحول نیز موسسات غیر دولتی در جهت همکاری با وزارت آموزش و پرورش نقش مهم و سازنده ای دارند و باید از این موسسات پشتیبانی شود نه اینکه سد راهشان شوند؟ این که در سند تحول و همچنین مصوبه­ی 828 از استفاده از دیگر موسسات تاکید شده است نشان دهنده ­ی این است که وزارت آموزش و پرورش به کار گروهی ایمان دارد و خود را تمام استاندارد نمی­ بیند و می­ خواهد که به روز باشد و از دیگر ورودی ها یا موسسات در جهت بالا رفتن کیفی آموزش و پرورش کمک گیرد.

جناب آقای حاجی میرزایی 

من فکر نمی ­کنم با وجود چنین شرایطی، وزارت آموزش و پرورش، بتواند به فصل پنجم یا همان هدفهای کلان سند تحول دست یابد، به ویژه  به افزايش مشارکت و اثربخشی همگاني به ويژه خانواده در تعالی نظام تعلیم و تربيت رسمي عمومي و همچنین بهسازي و تحول در نظام برنامه ­ریزی آموزشی و درسی، مالی و اداری و زيرساختهاي کالبدي دست نخواهد نیافت و از همه برجسته­ تر اینکه نمی ­تواند به کسب موقعيت نخست تربيتي در منطقه و جهان اسلام و ارتقاي فزاينده جايگاه تعلیم و تربيتي ايران در سطح جهاني دست یابد .

من فکر نمی ­کنم، ما با ادامه این شرایط به چنین جایگاهی دست یابیم، مگر آنکه در موارد گفته شده بازنگری گردد.

جناب آقای حاجی میرزایی 

چند خلاء که در آموزش و پرورش وجود دارد و گفتن آن خالی از لطف نیست:

بسیاری از کتابهای تایید شده در سامانه کنترل کیفیت منابع آموزشی و تربیتی مکتوب (http://samanketab.roshd.ir) از نویسندگان خارجی می ­باشد، من شخصا با کتاب یا بسته­ های آموزشی خارجی مشکلی ندارم، اما بر این باور هستم که هر چیزی که از خارج از ایران وارد می ­شود، باید بومی ­سازی شود و نام کتاب و نام شخصیتهای کتاب  تا آنجا که امکان دارد، باید بومی گردد ؛ این در حالی است که برعکس این موضوع، نام این کتابها و شخصیتهای آن بیشتر خارجی است! که باید در این زمینه بازنگری گردد و بیشتر به سمت قصه ­های بومی و ایرانی و از نویسندگان ایرانی و یا نویسندگان حوزه ی تمدن ایرانی کشیده شویم، نه نویسندگان غیر بومی و خارجی و کتابهای خارجی ترجمه شده، باید بخش کمتر و اندکی از کتابهای تایید شده را در بر گیرد .

به امید بازنگری در این موضوع و سپاس از همکاری شما و تلاشهایتان.

و همچنین در همین سامانه کتاب رشد که در بالا نام برده شده است، نام یک موسسه بسیار خودنمایی می­ کند که من نام این موسسه را چین ایران گذاشته­ ام، .این موسسه هنری جز کپی برداری یا همان دزدی از آثار دیگران را ندارد، همچنین یک موسسه نیز از روی کار من رونوشت برداشته است و از همین سامانه اعتبار نامه دریافت کرده است .

جناب آقای حاجی میرزایی وزیر گرامی

چرا باید چنین بی قانونی و بی اخلاقی باشد؟ که موسسات از کار یکدیگر رونوشت برداری کنند و بسیار آسان اعتبارنامه دریافت کنند؟

امید آن را دارم که فکری به حال این داستان بفرمایید، که با افراد و موسساتی که کارشان دزدی اطلاعاتی است برخورد شود.

جناب آقای حاجی میرزایی 

زبان پارسی کم کم به سمت تبدیل شدن به زبان غیر مادری می­ باشد، چرا این قدر واژه ­های عربی و بعد هم انگلیسی! در زبان پارسی رو به افزایش است؟

چرا خانم حکیم زاده از واژه مغفول استفاده می کند؟ فقط بحث خانم حکیم زاده نیست و این داستان در برگیرنده ­ی بسیاری از مسئولین می­ باشد! چرا سروده سراهای یا همان شاعران ما تا کم می اورند از واژه­ های عربی بهره می­ گیرند؟

چرا در آموزش و پرورش  افراد را جوری بار نیاورده­ اند که روی زبانشان و واژه­ هایی که به کار می­ برند حساس باشند؟  اگر فکری به حال این داستان نشود از زبان پارسی چیزی بر جای نمی ­ماند .

من در این نقد بسیار کوشیدم تا از واژه­ های پارسی بهره بگیرم به امید زنده شدن دوباره، واژه ­های قشنگ پارسی.

(1): صفحاتی از کتابهای ریاضی دبستان که در آن چرتکه ایرانی یا ده مهره و همچنین محاسبات ذهنی بیان شده است عبارتست از:

سال دوم دبستان صفحه­ی 59: اما آموزگار یک وسیله­ ی دیگر به کلاس آورده بود. به سعیده گفت: حالا از چرتکه استفاده کن و با انداختن مهره در میله همان عدد را درست کن. سعیده هم دست به کار شد.

سال دوم صفحات 59 و64 و 70 و 91 و 92، سال سوم دبستان صفحات92 و 101 ، سال چهارم دبستان صفحه 4 و 6 و 17و 18، صفحاتی که مشابه چرتکه ایرانی (ده مهره) هستند، عبارتند از سال دوم دبستان صفحات 71(مشابه چرتکه ایرانی اعداد را باز کرده ­اند)، صفحه 93 (مشابه ارزش مکانی­ ها و مهره­ های چرتکه ایرانی)، صفحات 95 و 100 (مشابه چرتکه ایرانی، جمع و تفریق در جدول ارزش مکانی)، سال سوم دبستان صفحه 109 و 139 (تفریق و ضرب در جدول ارزش مکانی، مشابه چرتکه ایرانی)، سال چهارم دبستان صفحات 53( ضرب مشابه چرتکه ایرانی)، سال پنجم دبستان صفحات 2(عدد خوانی مشابه چرتکه ایرانی)،3 و 7(جدول ارزش مکانی مشابه چرتکه ایرانی)، 91(مشابه ضرب اعداد اعشاری چرتکه ایرانی) و ... .

محاسبات ذهنی و ماشین حساب:

سال دوم دبستان صفحات 80 و 96، سال سوم 97 و 11 و 104 و 116 و 136و 141، سال چهارم دبستان صفحات 55 و 117.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید