85 میلیون گزارشگر در ایران زندگی می کنند اما ... خبرنگار ، خبر چین و خبرساز وابسته نیست !

دست کم از زمانی که انسان گوش هایش شنید و توانایی حرف زدن نیز در او پدیدار شد ، این قوا به او کمک نمود که به هر گوشه و کناری که رفت و آمد کرد  و آنچه دید و شنید را در مغزش ثبت و ضبط کند. کنجکاوی یکی از حس هایی است که در همه افراد وجود دارد.

آلبرت انیشتین یك بار درباره خودش گفته بود: « من هیچ استعداد به خصوصی ندارم، بلكه صرفاً با تمامی وجود كنجكاوم»

خبرنگاری باشیم که هر آن لازم شد ، از گفتن حقایقی که بیان کرده ایم ابایی احساس نکنیم  كنجكاوی نشانه ای است از شور و هیجان پنهان و وضعیتی ناخواسته و غیرارادی در مورد چیزی كه دور شدن از آن برای فرد بسیار دشوار است و به این دلیل  كه شخص نمی تواند به نحو دیگری عمل کند مگر تلاش برای یافتن جواب پرسشی كه ذهن او را مشغول كرده رفتار نماید، پس فرد برای چنین رفتاری فقط تا اندازه ای مسئول است. ما انسان ها با احساسی از كنجكاوی زیاد به دنیا می آییم و همگی برای كشف و شناختن جهان و وسعت بخشیدن آن براساس توانمندی هایمان تا آنجا که می توانیم از عهده آن برآییم آماده  شده ایم.

اشتیاق انسان برای آن دانشی كه كنجكاوی مادرزادی را به سوی فراتر رفتن از افق های معلوم تشویق می كند ،غیر قابل مهار باقی نمی ماند. كنجكاوی انسان سیری ناپذیر و ارضا نشدنی است و در تحقیقات علمی به طرزی تفكیك ناپذیر به پیش بینی ناپذیری نتایج چسبیده است. تحقیقات خودش جریانی بی پایان است، آن هم با مقصدی كه هیچ كس نمی تواند آن را به دقت تخمین بزند.

با زندگی اجتماعی مردم آموختند که می توانند از اطلاعات مغزهای یکدیگر هم استفاده کنند ، چه بسا با دهان به دهان کردن آنچه هر روز در روزمرگی خود می دیدند و می شنیدند برای هم از همه چیز گفته اند . نقل قول گفته ها و ناگفته ها از گذشته دور تا امروز ، نُقل محافل برای پر کردن زمان هایی ست که دور هم جمع می شدند و اکثرا چنان  با آب و تاب برای یکدیگر تعریف می کردند که داغی آن در همان لحظه چون خمیری که تازه به تنور خورده است طعم خاصی دارد!

 هنوز هم این ماجرا ادامه دارد فقط تکنولوژی آن تغییرات زیادی داشته است. البته بماند که دیگر تجمع بیش از دو نفر در هر مکان ممنوع است !

تا پیش از این سواد عمومی در حدی بود که نقالی و داستان پردازی از چهل کلاغ ها ، برای بازارگرمی در گفتمان محله نشین های پایین دست ، مناسب طبع همگان بود و چه بسا اغراق در انتقال در برخی امور بیش از حد چون تخیلات هزار و یک شب در هر شبانه روز تعریف می شد.

  همیشه روشنفکرانِ خودآموخته از فطرت و رنج و زحمت زمانه را ، دردِ  نادانی جماعت حاضر آزار می داده و می دهد که نباید تا به این حد ، از فقر فرهنگی مردم سوءاستفاده شود . لذا در پیکار آنند که در آگاهی احوال و افکار عمومی کوتاهی نشود . اما چه می شود کرد که جای عزلت ایشان در حبس رقم خورده است و خام را از طعم پخته خبر نخواهد بود. چنانچه حضور روزنامه و رسانه و اخیرا شبکه های مجازی ، انقلاب جدیدی محسوب می شود لیکن ملت ایران این دردها را به کجا ببرد و به که اظهار کند که هنوز در دانایی اکثریت مردمش ضعیف بوده است !

تاریخ هیچ گاه برای جامعه ما درس عبرت نشده است. سایه ننگین استعمار همیشه بر سر ما خواهد بود. چه آن زمان هایی که معاهده های شوم امضا می شد و چه هر زمان که افراد نالایق و بی کفایت خرقه ی آلوده از گناه خود را بر چوب لباس شانه های مردم آویزان می کردند و می کنند و چنان تشخیص خوب از بد را سخت کرده اند که زمام امور که از دست رفته است هیچ ،  بلکه فرار روح از تن نیز به واسطه ایجاد توهماتی که هر لحظه چون ارتشی از سم اسبیان ریش بلند و مو سپید کرده به آهنگی متوازن برای خواب این جماعت خسته و بَرده در چنگال زور و ظلم  ، نجواهای شیرینی می نوازد که عنقریب زوال سلطنت تعقل را آرام آرام چنان پیش می برد که نیاز به هیپنوتیزم هم ندارند . این همه وحشت از آن  بوده  و هست  که نکند با اعتنای خلق ، فرصت گرانبهای گریز از مرکز را با اعتماد معامله ای از چنگشان خارج کنند .برای همین است که اخبار سردرگم کننده و آب و تاب دار که هر چه پیاز داغش فزون یابد به لذت نزدیک تر ، جای قصه های  کهن را به نحوی گرفته است که مردم باورشان شده است که غیر از خودشان در حال حاضر هیچ احدالناسی وجود نداشته است. البته امروز آن هدفی که جغرافیای ذهن هیأت حاکمه سرسپرده در مقابل سیاست و اقتصاد در قلمرو گرفته اند،  بسیار الگو گرفته از همان نعمت قانون جنگل است . پس رفتار این چنین دور از ذهن نیست.

کشیدن ممکلت ایران ، در دایره  رشته های تلگرافی که با ممالک اروپا مربوط بشود ، هیچ جهت مخصوصی نداشته ، و هرگز چنین نیست و اراده مستقیمی هم وجود نداشته که برای ایران منبع عایدات سرشار شود. جز اینکه وضعیت جغرافیایی مملکت ایران  طوری بود که آن را به سعادت داشتن چنین مؤسسه سودمندی نائل گردانید.

هر گاه  مملکت ایران توانست اخبار تلگرافی ممالک دور را به نفع مردمش ترجمه کند و از حاکم گرفته تا برزگر و دهاتی به یک سان با هم مراوده کنند می شود گفت که سیم های تلگراف به خانه توسعه رفته است.

روزنامه ها 400 سال است که در سراسر جهان در حال شکل دادن به افکار عمومی هستند و هنوز جز شکل های محبوب و معتبر رسانه ای و عرصه اطلاع رسانی به حساب می آیند حفظ این موقعیت اصلی ترین چالش تولید کنندگان روزنامه ها است بر اساس یافته های تازه ترین پژوهش انجمن جهانی روزنامه ها که در زمینه فرایندهای روزانه ای صورت گرفته است تیموتی بالدوین (timothy Baldwin)  مدیر این انجمن می گوید : « امروز مدیران روزنامه ها بیش از همیشه این تمایل را از خود نشان می دهند تا با اتکا به نوآوری ها و استراتژی های متفاوت به جذب خوانندگانی بیشتر بپردازند. »

از نتایج یک بررسی ( survey)که در سه ماه مارچ ، اپریل و مه 2004 در 14 کشور به عمل آمده بود چنین بر می آید که مردم دهه اول قرن 21 خبر های فوری«اسپات نیوز» را از رادیو- تلویزیون ها به دست می آورند تا روزنامه ها. این رادیوها اینک در موبایل ، ساعت دستی و حتی در قلم تعبیه شده اند و بسیاری از این ابزارهای اطلاع رسانی به محض دریافت یک خبر نو ، فرد را متوجه آن می سازند. فروش تلویزیون های جیبی نیز در حال افزایش است. طبق این بررسی منبع دیگر موسسات جمع آوری اخبار و نظرات ( مقالات ) هستند که آنها را به سرعت برای مشتریان خود به ایمیل آنان ارسال می دارند. این مؤسسه ها که همان دفاتر بریده جراید هستند بر حسب تقاضای مشتریان اخبار و نظرات را شخصی می کنند و ارسال می دارند . بنابراین یک فرد هر آن از همه مطالبی که در طلب آنهاست و در رسانه های سراسر جهان انتشار یافته اند آگاه می شود.

در این گزارش چنین نتیجه گیری شده است که در شرایط قرن 21 مشتریان روزنامه ها کسانی هستند که طالب گزارش های تحلیلی ، مقالات ، نامه های مردم ، میزگردها، مصاحبه های خیابانی، کسب نظر پیرامون یک موضوع ، یک طرح و یک اقدام و گزارشات مربوط به جزئیات زندگی و فعالیت های جوامع شهری هستند.

بدین ترتیب مردم در قرن 21 از روزنامه همان را می خواهند که پدرانشان از مجله می خواستند. البته این نکته را از خاطر نبریم که نسل امروز در جریان نیستند که پدرانشان دقیقا چه می خواستند و به دنبال چه اهدافی بوده اند که امروز در پی نصیحتِ نرفتن به راه های رفته ی خود و دوری از عقب گردهای خویشند. همه فرار رو به جلو را به یکدیگر یاد داده اند.

زمانی سخن از گفت و گوی تمدن ها بود . به یقین ممالکی می توانند با هم گفت و گو داشته باشند که تمدن داشته باشند و ریشه ای برای دویدن در گذشته فرهنگی ! آیا در میان خود ملت هم گفت و گویی از تمدن ها می توان به مناظره گذاشت؟

اغلب گزارشگران فعال در جرگه ی خبرنگاری که همواره در پی یافتن جواب های منطقی و ابلاغ پیغام های پیچیده هستند ، با همه جرأت و جسارتی که در تجمعات هول انگیز باید داشته باشند  ، هنوز نتوانسته اند درمناظرات وطن فروشان و فدا کنندگان منافع ملت و کشور حضور چشمگیری داشته باشند. البته این به لطف جلوگیری مشاوران خیرخواه است که نکند مسأله ای حادث شود که بگویند اتفاقی افتاده است و اگر همگان بدانند دیگر سنگ بر روی سنگ بند نمی شود !

امروز اخبار همه جا هست. در هر لحظه و هر کجا هر شهروند صاحبِ حق شهروندی می تواند ، از ترقی و تکامل و یا ذلت و اسارت و نکبت خود خبر تهیه کند و به همه جا بفرستد. خسارت هنگفت این پدیده ارزنده علمی را مملکت ایران نمی تواند جبران کند . چیزی نیست که نه به مناقصه بگذارد و نه به مزایده. تنها راهش این است که با این موضوع منطقی برخورد کند.  همه کسانی که خود را مسئول مردم می دانند می بایست احساس تکلیف خود را در قبال ملت و کشور بالا ببرند وگرنه جلوی علم و صنعت را نمی توانند بگیرند. جملات خبری اگر بیان نشود ، اشکال دیگر جمله را نمی توان در شیشه نا آگاهی پنهان کرد.

در تمام مدارس کشور اگر دانش آموزان ما نمی توانند انشا ، نامه و گزارش بنویسند ولی می توانند از خانواده و  معلم و مدیر و کادر مدرسه بهره برداری خوب یا بد داشته باشند. همه دانش آموزان خبرنگارند. شاید خود خبر ندارند. تنها مشکلشان این است که تا کم تجربه اند به دنبال برداشت ها و گزارشات سالمند ولی تا پا به عرصه لیاقت و کاردانی می گذارند ، تصوراتشان اسیر نزدیکی ها و روابط شهریاران می شود. آن وقت است که اگر بالاجبار آنان را به جلسه با صاحب منصبان اقلیم توس  ببرند ، صدایی از آنان حتی به ضعف و حالت طوسی شدن از رخسارشان حاصل نمی شود که نلرزانید مردگان در خاک را که چون به درس مکتب حق ، از آنان برایمان تفسیر عشق کرده اند. نفرت خود از ذات اقدس الهی را ، در قلب های ساده ما نگنجانید.

چه سخت بگذرد بر نسلی که ندامت را سرلوحه خود کند و نیندیشد از احتیاج عقل بر همج رعاع که هر دم او را به قعر می کشد.

بی جهت نیست که ممالک پیشرفته از توفیقات خود در خصوص امتیازات ثبت شده می گویند و می نویسند و بدان فخر نیز می فروشند. مایه مباهات هم هست که خوشوقتی همه عالم را شاهدیم و چه استبدادی در قضاوت یک طرفه خود داریم که همواره در انتظار آن هستیم که  آزادی بیان و اندیشه برایمان باشد اما هیچ کس نمی تواند عقده از زبان خویش بگشاید و آن بگوید و بنویسد که در حصار افکار اوست.

 برخی خبرنگاران به جای خدمت به جامعه در اختیار افراد خاصی قرار گرفتند، از افرادی که برای کمک به جامعه قلم می‌زنند تقدیر می‌کنیم اما رسالت و استقلال خبرنگار این است که نباید موضع گیری کند و با یک تیر ، تمام اختلالات بینایی خود را  نشانه بگیرد . ممکن است چون برخی کشته شدگان خیطه خبرنگاری جان خود را هدف گرفته باشد. در شرایط قرن 21 مشتریان روزنامه ها کسانی هستند که طالب گزارش های تحلیلی ، مقالات ، نامه های مردم ، میزگردها، مصاحبه های خیابانی، کسب نظر پیرامون یک موضوع ، یک طرح و یک اقدام و گزارشات مربوط به جزئیات زندگی و فعالیت های جوامع شهری هستند

برخی خبرنگاران قلم‌شان را در خدمت گروه خاصی قرار می‌دهند . قلم نباید با پول معامله شود و عده‌ای رسانه ها را به چنگ خود گرفته اند به این خاطر که تنها به فکر خویشتند.  رسانه‌ها باید جامعه را به سمتی ببرند که مردم به سمت بدبختی نروند. آیا رسانه ملی در اختیار ملت است؟

خبرنگارانی که تازه وارد کار شده‌اند قلم سالم‌تری دارند و بدون حمایت از جناح خاصی می نویسند. امید است این افراد حریص چاکری خانه زاد ها  و نمک پروده آستان های مبارک این و آن نشوند.

خبرنگار همیشه حامل اخبار و گزارشات غم انگیز نیست. بلکه از اتفاقات خوب هم می گوید و می نویسد. اگر این روزها کمتر خبرهای خوش شنیده می شود ، مقصر خبرنگاران نیستند. شرایط غم انگیز است  یا باید کلا چیزی ننویسند یا هر آنچه هست را عنوان کنند.

دردنیای امروز مثنوی نوشته بر باد خواهیم شد ، اگر چنان بنویسیم و بگوییم که خواسته خواص باشد و عوام را سنگ زیرین قدم های بی زحمت خدم و حشم قشونی قرار دهیم که غلامشان چشم بد به ناموس دخت مهد علیا دارد. چنانچه اقلیت خبرنگاران اینگونه اند به پای همه ننویسیم.  بهتر است ملت شریف ایران انتطار خود را از رسانه ملی بالا ببرند چرا که برای آن هزینه می پردازند.  لااقل از چیزی که برای آن هزینه می کنند توقع بازدهی داشته باشند.

خبرنگاری باشیم که هر آن لازم شد ، از گفتن حقایقی که بیان کرده ایم ابایی احساس نکنیم.

 ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید