کنکور به سبکی که که معمول بوده و معمول است معضلی برای گزینش دانشجو در کشور

  مقدّمه :
پیشرفت علم و فناوری به حدی چشمگیر است  که امروزه شاید به سختی می توان باور نمود که مشکلی وجود داشته باشد که قابل بررسی و تشخیص نباشد و لاینحل باقی بماند . سالیان سال است که ما در پیچ و خمهایی که خود برای گزینش دانشجو فراهم ساخته ایم گرفتار آمده ایم . آثار زیان بار کنکور با شیوه ثابت و در عین حال ساری و جاری را به تحقیق دریافته ایم لکن با مرام مخالفت یا هراس از تغییر که معمول  بسیاری از بوده و می باشد ، اگر راهکار ی نیز از جانب شخصی پیشنهاد شود اما واگرهایی در برابر آن بهانه می کنیم  ؛ از جمله در رابطه با شیوه گزینش دانشجو تا به جایی می رسانیم که به یک معضل دست و پاگیر و زیان بار تبدیل می شود که ناگزیر به تحمل آن می شویم. . در حالی که هر گزینش مطلوبی از رهگذر شیوه سنجش مطلوب حاصل می شود .

اگر در مسابقات ورزشی رکورد شکنی مرسوم است و داوران تنها به لحظه انجام مسابقات توجه دارند بدین معنی است که فردی بارها در تمرین وزنه برداری رکورد شکنی کرده و رکورد شکنی خود را به ثبوت رسانده است لکن در حین انجام مسابقه به دلیل مواردی از قبیل هیجان گرفتگی عضله ، ناراحتی به دلیل سرماخوردگی یا تب و امثال آن یارای حتی زدن وزنه کمتر از حد خود را ندارد .با وجود اینکه با این شیوه سنجش توانایی فرد خالی از اشکال نیست ولی در عرصه مسابقات ورزشی در تمام دنیا مرسوم است و تنها به لحظه مسابقه توجه دارند و برای آنکه حداقل ملاحظاتی صورت گیرد بلند کردن وزنه را سه بار مجاز دانسته اند .

عجیب است که در گزینش افراد برای تربیت و تامین سرمایه های انسانی کنکور به شیوه معمول چنین شیوه ای را دنبال می کند . آن هم بدون هرگونه بازبینی . شیوه گزینشی در یک صحنه آزمون در واقع هیجان ساز و طاقت فرسای چندساعته  که پشت پازدن است به اصول و مبانی نیازسنجی ،استعدادسنجی ، رغبت سنجی ،هدایت تحصیلی و از همه اسفبارتر ارزشیابی های پیشرفت تحصیلی تکوینی دوازده ساله در وزارت آموزش و پرورش .

تاچه زمانی باید با چنین معضلی روبه رو بود و دستگاه آموزش عالی ما نیز در گزینش ورودی های خود برای تربیت و تامین سرمایه های انسانی علمی و تخصصی به گونه غیرعلمی برخورد نماید و وزارت آموزش و پرورش و خانواده ها با صرف آن همه هزینه  این شیوه را مرسوم تلقی نموده و پذیرا باشند؟

تا چه زمانی بنگاه های بزرگ و کوچک آن چنانی به بهانه آماده کردن دانش آموزان و افراد دیپلمه از گوشه و کنار سردر بیاورند و با دریافت هزینه های گزاف هوش و شعور و قدرت درک و استدلال آنان را به سمت ماشینی کردن و تست زنی منحرف نمایند؟

  چنین شیوه ای چه نقشی می تواند در شناخت مسئولیت پذیری ، صلاحیت اخلاقی ، جنبه های عاطفی و اعتقادی و به طورکلی شناخت تفاوتهای فردی هدایت نحصیلی _ شغلی داوطلبان ، باید و نبایدهای شغلی در زمینه های متعدد و متنوع داشته باشد ؟

اگر قرار بوده کلاسهای تست زنی و همچنین کنکور نقش تعیین کننده داشته باشند نقش و وظیفه آموزش و پرورش چه بوده است ؟

عجیب است که آموزش وپرورش نیز بابی تفاوت گذشتن در برابر چنین اقداماتی گویی تلویحا پذیرفته است که نتوانسته است دانش آموزان را به درستی با ارزشیابی های تکوینی پیشرفت تحصیلی دوازده ساله به مرحله پایانی که مرحله آمادگی برای ورود به دانشگاه ، براساس شایستگی و استعداد مربوط است برساند لکن همواره بر شیوه های ارزشیابی و هدایت تحصیلی بر اساس رغبت ها و استعدادهای دانش آموزان تاکید دارد . درحالی که متاسفانه شاهد بوده و هستیم بسیاری از دانش آموزان مستعد پیشرفت ما با رویه های نادرستی که ازسوی بیشتر این درآمدزایان صورت می گیرد حتی در همین نوع کنکور نیز می مانند .

آیا پس از سالیان دراز از دو دستگاه آموزش و پرورش و عالی که فعالیت علمی را در برنامه های خود دارند نباید انتظار داشت لااقل به تحقیق در رابطه با یک شیوه علمی جهت هدایت تحصیلی و گزینش دانشجو بپردازند یا حداقل با مطالعه آموزش و پرورش تطبیقی عنایتی نسبت به تجربیات دیگر کشورها داشته باشند و راه بهینه ای که مناسب فرهنگ و ارزشهای فرهنگی ما است را برگزینند ؟

با ذکر چنین مقدمه و خلاصه تر از این به راحتی می توان با نگرش سیستمی نسبت به فرایند تحصیل از پیش ازدبستان تا پایان دوره متوسطه دوم پرداخت ،از بازخورد ارزشیابی ها در هر مرحله و در هر پایه برای پیشرفت تحصیلی مبتنی بر هدف کلی ،به نحو منطقی و سیستمی استفاده نمود و افراد را براساس استعداد و شایستگی ها با توجه به میزان ظرفیت پذیرش دانشگاه در هر رشته و گرایشهای مربوط به دانشگاه معرفی نمود . حال بماند که متاسفانه  که پذیرش دانشجو در هر رشته برای بسیاری از دانشگاه ها که تعدادشان روز افزون نیز می باشد براساس ظرفیت خالی آنها است ، نه نیاز سنجی شغلی . نه آنها با بنگاه ها و دنیای اقتصادی کشور کاری دارند و نه بنگاه ها و ارباب حرَف با آنها .
لکن با نگرش سیستمی به موضوع اگر حتی باشند معدودی از افرادی که در رشته مربوط قرار نگیرند با بهره گیری از خاصیت قابل انتقال و قابل انطباق بودن آموخته ها در گرایش مناسب شغلی جای می گیرند .این مهم مبتنی بر این است که دستگاه آموزش عالی و آموزش و پرورش با همدیگر بیش از این همراستا باشند و با احساس مسئولیت مشترک عمل نمایند.

در واقع هرچه بیشتنر  سفارش پذیر مشتریان بنگاههای تولیدی و خدماتی باشند و در برابر آنها پاسخگو .
بنابراین تامین سرمایه های انسانی جامعه تا این حد پراهمیت است که در گزینش واقعی نیروی انسانی ، هرگز نبایدکنکور این چنینی را به خاطر زود پاسخ دهی ملاک قرار دهیم .

با پیاده شدن بسیاری از دانش آموزان در ایستگاه متناسب خود و هدایت به آموزش های فنی و حرفه ای و کاردانش و ارزش گذاری منطقی نسبت به این آموزشها و توجیه مناسب دانش آموران و خانواده ها نسبت به مصلحت آنان و جامعه به یقین تعداد داوطلبان ورود به دانشگاه مازاد بر پذیرش مورد نیاز در هر رشته و گرایشها نخواهد بود . مشروط براینکه دستگاه آموزش عالی برای ظرفیتهای مازاد برنیاز جامعه که این چندسال اخیر بدون نیازسنجی ایجاد کرده است را محدود نماید و از این پس نیز بدون هماهنگی و سفارش دستگاهها ، بنگاه های اقتصادی و خدماتی آن هم بنا برضرورت اصل نیازسنجی دانشجو نپذیرد . آنگاه است که پذیرش بدون کنکور معنی منطقی پیدا می کند و با تاکید باید گفت ، نه اینکه بنابر ظرفیت خالی دانشگاهها و مراکز عالی متعدد و متنوعی که این چندسال بدون نیاز سنجی روی دست مانده است به پذیرش دانشجو با هر شرایطی بدون کنکور که نه ، بلکه بدون هیچ پیش شرطی پرداخته شود و نیروهای جوان که سرمایه های باالقوه کشور هستند به سمت ناکجا آباد پیش برده شوند که هر گونه کم توجهی نسبت به این مهم به واقع تضیع حق الناس به حساب می آید .

به هر صورت می توان گفت ، نحوه پذیرش دانشگاهها است که نیازمند هماهنگی دو وزارت آموزش و پرورش و آموزش عالی خواهد بود .  با توجه نسبت به این موارد بود که روزی به اشتباه وزارت آموزش و پرورش را برای محصول دیپلمه های بیکار سرزنش می نمودند درحالی که قرار آموزش وپرورش تنها آموزش عمومی رسمی بود جهت  آماده کردن دانش آموزان برای آموزش های مهارتی و علمی در دستگاهها و دانشگاهها نه برای اشتغال . لکن جامعه از آموزش عالی انتظار ندارد افرادی را با مدرک کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکترا بدون هماهنگی با سایر دستگاهها و در نظرگیری محل اشتغال به جامعه تحویل دهد .

لذا این نوع شیوه کنکور از نوع ارزشیابی همه یا هیچ است ؛ آن هم به سرعت و راحتی بدون توجه به خسارتهای جبران ناپذیری که به جامعه وارد شده و می شود . گویی برخی از مسئولین محترم دانشگاه ها و آموزش عالی در پذیرش داوطلبان می گویند ، سیستم ما این است ولاغیر و ارتباطی ندارد که وزارت آموزش وپرورش چه کرده و چه می کند و دستگاهها و بنگاه های اقتصادی چه می خواهند  . کشورهایی که دو وزارت آموزش و پرورش و عالی را به گونه تلفیقی دارند ، تربیت و تامین سرمایه های انسانی را به عنوان سفارش پذیر و  یکپارچه می بینند . دلیلی ندارد که این دو وزارت در کشورما حتی جداگانه نیز با هم یکپارچه عمل نکنند .

اگر پرونده تحصیلی دانش آموزان از ابتدایی تا پایان دوره دوم متوسطه  توسط وزارت آموزش و پرورش به درستی پی گرفته شود و بر اساس استعداد و علاقه آنان ملهم از ارزشیابی های منطقی هدایت شوند ، دانشگاه ها از رهگذر چنین سیستمی و با هماهنگی وزارت آموزش و پرورش به گزینش دانشجو خواهد پرداخت .
دوره تحصیلات رسمی از مرحله اساس پیش دبستانی تا نهایت دوره دانشگاهی یک فرایند است که باید نگرش سیستمی بر آن حاکم باشد . ارتباط عمودی و پیوسته مطالب شرط و اصل لازمی است که باید رعایت شود ، آزمونهای مرحله ای تکوینی در طی هر سال تحصیلی دانش آموزان را گام به گام به پیش می برد  . ورود به پایه دوم به معنی این است که ارزشیابی نهایی پایه اول نشان داده است که دانش آموز استحقاق ورود به این پایه را دارد . همین گونه تا پایان دوره دوم متوسطه . چگونه است که با یک آزمون سراسری چهار یا شش ساعته با سراسر هیجان و بدون توجه به حالت داوطلب در حین کنکور ، می توان بر تمامی ارزشیابی دوازده ساله که به گونه سیستماتیک انجام شده خط بطلان کشید و همه یا هیچ را معرفی نمود ؟

چگونه می توان با آزمون چهارگزینه ای آن هم در کمترین زمان به پاسخ های ده ها سئوال گمراه کننده اعتمادکرد ؟ پس شعار هدایت تحصیلی – شغلی که همواره سر داده ایم و سر می دهیم برای چیست ؟
اگر داوطلبی که حتی به درستی هدایت شده و دارای صلاحیت لازم باشد، بر اثر هیجان، تب ، سرماخوردگی یا دیر رسیدن به جلسه کنکور آن هم به خاطر بار سنگین ترافیک در چنین رکورد شکنی هراس انگیز فرصت تفکر خود را از دست بدهد ، اگر برای انتقال جوابها به پاسخنامه ستون الف ،ب ، ج ، د را اشتباه کند ، اگر سئوالات گمراه کننده مسیر فکری او را تغییر دهد ، اگر قرار باشد رشته پزشکی یا مهندسی را انتخاب کند، آزمون مهارت عملی و مهارتهای غیرفنی و ارزشی آن در کجا دیده شده است ؟

اگر قصد دارد رشته حقوق ، معلمی ، مدیریت را انتخاب کند ، مهارت در استدلال و فن بیان و توصیف در کجای تستهای آزمون لحاظ شده یا می شود و یا امکان لحاظ شدن دارد ؟ واگر واگر و وای برما با چنین مرحله آغازینی برای تامین نیروهای متخصص .

این گونه موارد اساسی باید سالها قبل مورد سئوال وزارت آموزش و پرورش به عنوان سفارش دهنده و کارگزاران و برنامه ریزان آموزش عالی به عنوان سفارش پذیر و اربابان صنایع و مشاغل مختلف به عنوان مشتریان نهایی سرمایه های انسانی قرار می گرفت تا به امروز به این حد متحمل هزینه ها و خسارتهای فراوان در سرمایه گذاری انسانی نشویم .
اگر وزارت آموزش و پرورش ، همان گونه که هدف کلی آموزش و پرورش عمومی رسمی را مطمح نظر قرار می دهد ، نسبت به اهداف ویژه که در مجموع تامین کننده هدف کلی است عنایت لازم داشته باشد و نسبت به ارزشیابی های تکوینی و هدایت تحصیلی – شغلی راهنمای دانش آموزان باشد ، چه بسا دانش آموزان و خانواده هایشان به مصلحت بدانند رشته ای که در پایان دوره اول متوسطه از سوی مدرسه توصیه و تأکید می شود را با اطمینان بپذیرند حتی تا آخرین ایستگاه یعنی پایان دوره متوسطه دوم نیز ادامه تحصیل دهند البته مبتنی برآن است که مراکز عالی و دستگاههای مهارت آموزی و کارآفرین در پیاده شدن چنین افرادی در ایستگاه مورد استحقاق شان به درستی برخورد نمایند لذا در چنین صورتی هر فرد باشناخت وضعیت خود در پذیرش رشته تحصیلی و شغل قناعت پیدا می کند و رضایت خواهد داشت و ما نیازی نمی بینیم که در اسارت تنگناهای کنکور این چنینی قرار گیریم. .

لذا در صورت تعدیل نظر در برنامه ریزی آموزشی، برنامه ریزی درسی و تالیف کتاب ، تربیت معلم و رعایت کامل استانداردهای لازم در امر تمهید سایر امکانات فضا ، تجهیزات و وسایل کمک آموزشی آن هم به گونه باالسویه برای تمامی مناطق آموزشی و از همه مهمتر برنامه ریزی جهت ایجاد یک سیستم ارزشیابی تکوینی از آغاز مقطع ابتدایی تاپایان دوره متوسطه دوم که مآلا تضمین کننده سیستم هدایت تحصیلی – شغلی خواهد بود صورت نگیرد و خروجی ها براساس شایستگی های خود مرتبه و رشته تحصیلی دانشگاهی را انتخاب ننمایند ادعای حذف کنکور معنی نمی دهد و ما باید این حداقل را داشته باشیم و همچنان سالها مشغول بحث درباره حذف یا ادامه کنکور این چنینی باقی بمانیم و دانش آموزان را پس از دوازده سال سرمایه گذاری در معرض آزمون همه یا هیچ قرار دهیم و با صرف هزینه بیشتر اکثریتی از خروجی دانشگاه هایمان را بیکار ببینیم .

لذا به مصلحت است که در سیستم یا نظام آموزش و پرورش از ابتدایی تا پایان دانشگاه تجدید نظر همه جانبه به عمل آوریم که همیشه فردا برای آنچه که باید خیلی دیر است وبه اصطلاح جلوی ضرر را از هر کجا بگیریم به نفع خواهد بود .

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید