مدیریت، فرایند به‌کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه‌ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل برای دستیابی به اهداف سازمانی و يا هماهنگ سازی کوشش های افراد انسانی و استفاده از منابع دیگر برای تحقق هدف های سازمان تعریف شده و مديريت آموزشي نيز فراگردی اجتماعی که مستلزم ایجاد، نگهداشتن، برانگیختن، کنترل کردن و وحدت بخشیدن نیروهای انسانی و مادی به طور رسمی و غیررسمی در درون یک نظام واحد جهت تحقق اهداف و مقاصد آموزشی مورد توجه می باشد.
تاکنون یک فرایند مشخص و منسجمی جهت هدايت، راهبري، نظارت و ارزيابي عملكرد مديران مبتنی بر واقعیت های علمی و تجربی به صورت عینی شکل نگرفته است و حال سوال است که چگونه چنین مکانیزمی برای مدیران جديدالانتصاب می تواند مورد تدوين و اجرا قرار گیرد؟ در نگاهي كوتاه و عيني، وظايف مديران مدارس به عنوان رهبران آموزشي در برگيرنده رفتارهاي مرتبط با برنامه های آموزشي و تدريس، امور دانش آموزان، امور كاركنان آموزشي، روابط مدرسه و اجتماع، تسهيلات و تجهيزات آموزشي و امور اداري و مالي به صورت كلي و عمده در نظر گرفته شده است.
توجه به ویژگی های مدرسه مورد انتظار سند تحول بنیادین در راستای توجه به مولفه هایی چون پذیرش تفاوتهای فردی، تسهیل کننده هدایت و یادگیری فراگیران، کشف و هدایت استعدادهای متنوع، پرورش ویژگی هایی چون مشارکت جویی، مشارکت پذیری، مسئولیت پذیری، مدارا گری و همچنین ایجاد و تقویت مهارت هایی چون تصمیم گیری، برنامه ریزی وخودارزیابی در دانش آموزان نیاز به مدیرانی با خصوصیات مرتبط با رهبری آموزشی و تحول گرایی را بیش از گذشته مورد توجه قرار می دهد.
مقوله اثربخشي و تحول گرايی همواره از مهمترين دغدغه هاي تمام نظام هاي آموزشي به خصوص نظام آموزشي ما بوده كه تاكنون به نتيجه مورد رضايت منجر نشده است.
شيوه كنوني مرتبط با فرايند انتخاب و انتصاب مديران مدارس با شعار شايستگي گزيني در انتخاب مديران مدارس و تضمین کیفیت در اجرای برنامه های آموزشی و تربیتی مدرسه از امسال وارد مرحله اجرا شده؛ به طوري كه در شيوه نامه مورد نظر در مرحله اول پس از تحلیل نظرات همکاران، کمیته‌ای از نمایندگان معاونت‌های مختلف وزارت آموزش و پرورش تشکیل شده و فرآیند این کار به صورت تشکیل کمیته انتخاب و انتصاب در مناطق آموزش و پرورش جهت مشخص کردن مدارس نیازمند به مدیر، اطلاع رسانی به فرهنگیان جهت مراجعه به سامانه جهت مطلع شدن از شرایط احراز مدیریت، اعلام داوطلبی در سامانه پس از مطالعه شرایط احراز مدیران در هر دوره تحصیلی، تکمیل سوابق پرسنلی و عملکردی در سامانه و مشاهده امتیاز خود پس از تأیید کمیته، برگزاری آزمون برای همکاران داوطلب مدیریت پس از مراحل اداری و قانونی و مصاحبه از افرادی که ۳۰ درصد نمره را در آزمون کسب کرده باشنددر نظر گرفته شده است و در ضمن مقرر شده كه افراد داوطلب در سه مرحله امتیازاتی را کسب خواهند کرد که این امتیازات، برای سوابق پرسنلی وعملکردی ۲۰۰ امتیاز، برای آزمون ۲۰۰ امتیاز و برای مصاحبه ۴۰۰ امتیاز تعيين شده است.
در ارتباط با تحلیل شیوه کنونی احراز مدیریت مدارس باید به چهار مساله توجه گرد:
مساله اول: در طراحی و استقرار شیوه کنونی انتخاب و انتصاب مدیران مدارس تا چه حد به زمینه های علمی و پزوهشی و نیز چالش های سیستم آموزشی توجه شده است؟
استقرار مطلوب هر برنامه و یا طرحی، مستلزم توجه به یافته های پژوهشی به خصوص پژوهش توسعه اي مرتبط با بافت یک سیستم و چالش های موجود در آن و نیز توجه به دیدگاه افراد درگیر در آن مساله به خصوص مدیران، معلمان و کارشناسان تعلیم و تربیت می باشد. با اندک تاملی می توان چالش هایی چون فقدان یک سیستم جامع و منطقی احراز مدیریت مدارس، عدم وجود زمینه های انگیزشی مناسب جهت گرایش بسیاری از افراد توانمندبه پست های مدیریت مدارس، عدم تعریف نقش هاي خاص به معلمان جهت انتخاب مدیران مدارس، فقدان توجه به مقوله اثربخشی در انتخاب مدیران مدارس و نظارت بر فعالیت های آن ها، دخالت عوامل خارج از آموزش و پرورش بر انتخاب مدیران ارشد و مدیران مدارس، حاکم شدن رفتار سلیقه ای مدیران ارشد آموزش وپرورش بر انتخاب مدیران مدارس، عدم توجه جدی بر راهبرد مدرسه محوری و مواردی از این قبیل را می توان مورد توجه قرار داد. اکثر مدیران ارشد آموزش و پرورش و معاونان آن ها بر اساس اصول علمی و حرفه ای انتخاب نشده اند لذا از ظرفیت های علمی لازم در اين خصوص نيز برخوردار نیستند
توجه به شرایط شکل گیری این رویکرد به خصوص شرایط زمانی و نیز توجه به محتوای شیوه مورد نظر نشان از عدم توجه به زمینه های پژوهشی کارآمد در تدوین شیوه کنونی به صورت عمیق می باشد و حال اگر پشتوانه های پژوهشی بر شکل گیری این طرح موثر بوده است؛ حتما لازم است تا گزارش نتایج پژوهشی در این ارتباط در اختیار جامع فرهنگی قرار گیرد.
مساله دوم: فرایند انتخاب و انتصاب مدیران مدارس تا چه حد قادر به سنجش شایستگی های مدیریتی متقاضیان مدیریت مدارس هست؟
فرایند حاکم بر انتخاب و انتصاب مدیران مدارس در سه مرحله زیر مورد توجه قرار گرفته است:
مرحله اول: امتیازات سوابق عملکردی فرد داوطلب تصدی مدیریت مدارس (۲۰۰ امتیاز):
در نظر گرفتن معیارهایی چون سطح مدرک تحصیلی، نوع رشته تحصیلی، سابقه کاري، سابقه مدیریت،سابقه معاونت و پست های اداری و نیز نتایج ارزشیابی هاي عملکردی سالانه از جمله فاکتورهای عینی، لازم و منطقي هستند که در این شیوه نامه مورد توجه قرار گرفته است؛ هر چند که در بسیاری از موارد بنابه دلایل مختلف، رابطه قوی موثر بین عوامل و مولفه های فوق با اثربخشی مدیران در مقیاس گسترده ( بنا به دلایلی چون ناموثر بودن تحصیلات دانشگاهی، عدم کاربردی نبودن دروس مرتبط با رشته های مدیریت آموزشی، عمیق نبودن مفهوم تجربه در سابقه کاری، نامناسب بودن شیوه های ارزشیابی عملکردی و ......) مشاهده نمی گردد.
مرجله دوم: آزمون از محتوای کتب و اسناد مربوط به سند تحول بنيادين آموزش و پرورش،
اهداف دوره هاي تحصيلي، برنامه درسي ملي، آيين نامه اجرايي مدارس، آيين نامه هدايت تحصيلي، دانش عمومي مديريت و برنامه ريزي آموزشي، آشنايي با كليات نگهداري اموال دولتي و امور مالي و اصول راهنمايي و مشاوره(۲۰۰ امتیاز):
در نظر گرفتن آزمون از محتوای دروس و مطالب فوق در برگیرنده این امر است که افراد علاقه مند به پست مدیریت مدارس باید از جنبه های دانشی مربوط به مدیریت و رهبری آموزشی برخوردار باشند.
نکته بسیار مهم در این ارتباط دقت بر این واقعیت است که بسیاری از افراد داوطلب و علاقه مند عمدتا این دروس را صرفا برای شرکت و قبولی در آزمون آن هم در سطح دانش مورد مطالعه قرار خواهند داشت و بعد از سپری شدن بازه زمانی،قسمت اعظم محتوای این دروس در حافظه آن ها کمرنگ تر خواهد شد و در این میان آنچه که مسئولین امر باید دقت کنند تامل بر این مساله است که داشتن بینش فلسفی در آموزش و پرورش، برخورداری از یک ساخت شناختی و طرحواره ذهنی کارآمد و اثربخش از اصول مدیریت آموزشی و تعلیم و تربیت و همچنین برخورداری از زمینه های انگیزشی قوی جهت یادگیری مستمر از طریق چنین شيوه هایی امکان پذیر نبوده و باید دنبال راهکارهای اثربخش رفت.
مرحله سوم: انجام مصاحبه توسط کمیته انتخاب و انتصاب مدیران مدارس متشکل از نمايندگان معاونت هاي آموزشي (ابتدايي،متوسطه)، پرورشي و فرهنگي، توسعه مديريت و پشتيباني ( هر بخش يک نفر )، يک نفر صاحب نظر در حوزه علوم تربيتي و يكي از مديران مجرب بازنشسته مدارس:
باید توجه داشت که مهمترین مرحله در انتخاب مدیران مدارس با توجه به سطح امتیاز در این قسمت قرار داده شده است که می تواند پاشنه آشیلی مهم در این فرایند باشد که لازم است به چند نکته مهم اشاره گردد که مطمینا زمینه ساز مشکلات متعدد در آینده خواهد بود:
۱. مصاحبه به عنوان یک روش غیرعینی و مبتنی بر نظر مصاحبه شوندگان در کنار دریافت اطلاعات عمیق می تواند با توجه به عواملی چون سوء گیری مصاحبه شوندگان، پایین بودن مهارت های مصاحبه ای مصاحبه شوندگان، پایین بودن اطلاعات علمی و تخصصی مصاحبه شوندگان و .... شرایط مصاحبه را از روند صحیح خارج سازد که اقدامات خاصی نیز با توجه به شیوه نامه موجود در این راستا در نظر گرفته نشده است.
۲. با توجه به اینکه اکثر مدیران ارشد آموزش و پرورش و معاونان آن ها بر اساس اصول علمی و حرفه ای انتخاب نشده اند لذا از ظرفیت های علمی لازم در اين خصوص نيز برخوردار نیستند؛ حال سوال این است که چنین افراد و یا نمایندگان منتخب آن ها چگونه می توانند صلاحیت های مرتبط با مدیران مدارس را در مصاحبه شوندگان سنجش کنند ؟
۳. بسیاری از مشکلات موجود در انتخاب مدیران مدارس با توجه به حاکم شدن چرخه معیوب انتخاب مدیران ارشد آموزش و پرورش ناشی از نفوذ کانون های قدرت بر روند انتصابات می باشد و در این ارتباط مهمترین سوالی که مطرح است تامل بر این چالش می باشد که چه ضمانتی وجود دارد که فرایند انتخاب مدیران مدارس از این چرخه معیوب جان سالم بدر برد؟ بسیاری از افراد داوطلب و علاقه مند عمدتا این دروس را صرفا برای شرکت و قبولی در آزمون آن هم در سطح دانش مورد مطالعه قرار خواهند داشت و بعد از سپری شدن بازه زمانی،قسمت اعظم محتوای این دروس در حافظه آن ها کمرنگ تر خواهد شد
۴. با نظر به اینکه ابلاغ مديران منتخب مدارس توسط مسئولین ارشد ادارات آموزش و پرورش صادر خواهد شد؛ آیا در صورتی که فرد مورد نظر بنابه دلایلی از دایره اقبال مسئولین به دور باشد قادر به عبور سالم از این دایره بداقبالی خواهد بود؟
مساله سوم: اقدامات پس از انتخاب و انتصاب مدیران مدارس شامل هدايت، راهبري، نظارت و ارزيابي عملكرد مديران جديدالانتصاب تا چه حدمبتنی بر واقعیت های علمی و تجربی به صورت عینی انجام خواهد گرفت؟
یکی از مهمترین مشکلات سیستم های اجتماعي جامعه ما فقدان مکانیسم ارزیابی و نظارتی صحیح و دقیق بر فرایند فعالیت های مدیران می باشد که فقدان این امر مهم زمینه ساز بسیاری از مشکلات و خسارات های متعدد در جامعه ما شده است که با شرايط موجود، نقطه پایانی هم برای آن قابل تصور نیست.باید اذعان و اعتراف نمود که تاکنون یک فرایند مشخص و منسجمی جهت هدايت، راهبري، نظارت و ارزيابي عملكرد مديران مبتنی بر واقعیت های علمی و تجربی به صورت عینی شکل نگرفته است و حال سوال است که چگونه چنین مکانیزمی برای مدیران جديدالانتصاب می تواند مورد تدوين و اجرا قرار گیرد؟
مساله چهارم: چرا هیچ جایگاهی به معلمان به عنوان اصلی ترین افراد درگیر در مسایل آموزشی و پرورش در انتخاب مدیران و نظارت بر کار آن ها در نظر گرفته نشده است؟
واقعیت تلخ و قابل تاسف در نظام آموزشی ایران عدم در نظر گرفتن صلاحیت و شایستگی برای معلمان در انتخاب مدیران و نظارت بر فرایند کار آن ها می باشد. معلمانی که بیشتر و بهتر از دیگران و افراد خارج از حوزه مدرسه بر مسایل آموزش و پرورش آموزشگاهی اشراف دارند در چنین انتخاب هایی، کوچکترین نقش و تاثیر نداشته و این واقعیت نامبارک را باید پذیرفت که برای این نظام آموزشی و تصمیم های آن ها، همه می توانند نظر دهند به غیر از معلمان و این امر نیز مغاير با واقعیت های مدرسه محوری مي باشد.
با توجه به مطالب فوق، آیا می توان فرجام مثبت و تحول خواهی را برای شیوه کنونی انتخاب و انتصاب مدیران مدارس پیش بینی کرد؟
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
خیلی از مدیران(۹۰درصد)کار پرداز هستند.
بنظر بنده از این۸۰۰امتیازباید۶۰۰امتیازش به داشتن دانش مدیریت تعلق می گرفت .
با فرض پذیرفته شدن کسی با دانش مدیریت اگر از ۴۰۰امتیاز مصاحبه نمره ای کسب نکند باز افرادی که از ابزار قدرت استفاده می کنند به صندلی های مدیریت نزدیک وتصمیمات اشتباه و اموزش وپرورش ویران را ویران تر خواهند کرد!!!!!
در شیوه کنونی مطمینا نظر میران ارشد و روسا غالب و نافذ خواهد شد.
فاکتورهای مختلف برای احراز مدیریت مدارس پیچیده هستند مثلا شما تصور فرمائید که چه تفاوتی بین شناخت یک معلم با سابقه پانزده سال و معلم دارای سابقه بیست و دو سال در زمینه شناخت نسبت به سیستم وجود دارد؟
الله اعلم
این بزرگترین درد ما در نظام آموزشی است که معلم در حاشیه مطلق هست اما در یک طرف دیگر باید مجری اصلی برنامه های آموزشی باشد.
مخاطب محترم
در صورت امکان گزارشی مستند از آن چه برای شما و مدرسه فرزندتان اتفاق افتاده است برای صدای معلم ارسال فرمایید .
با تشکر .
در حوزه قضاوت در مورد صلاحیت های مدیران، چون اصول و مکانیزم حرفه ای مشخصی جهت احراز مدیریت ها وجود نداره؛ لذا قضاوت در این زمینه هم بسیار مشکل و حتی غیر ممکن می باشد.
برای سال تحصیلی جدید هر مدیری را که انتخاب کرده و ابلاغش زده شده در آزمون انتخاب مدیران شرکت نکرده و هیچ فرمی هم تکمیل نکردند.
با تشکر وسپاس
مصاحبه در انتخاب مدیران یک روابط بود
در هیچ جا دنیا و چنین قانونی وجود ندارد که در آزمونی شخص قبول شود که آن آزمون یک بار مصرف باش ما عده ای زیادی از فرهنگیان در آزمون انتخاب مدیریت شرکت نموده یم ونمره قبولی گرفیتم اما امسال دوباره بخشنامه اومد اگر متقاضی مدیریت هستید باز هم باید درآزمون شرکت نمایید پس آن نمره قبولی آزمون چه شد....
چرا نیروهای پیمانی با 10سال سابقه نمی توانند شرکت کنند؟
انتصاب مدیران بر اساس پارتی ورابطه ای نه براساس شایسته گی وضوابط مصاحبه مدیران یک رابطه