اگر آدم های " اهل کار " را بگذاریم و از ظرفیت های قانونی استفاده کنیم برای معیشت و رفاه معلمان و برای سایر بخش ها می توانیم از این منابع استفاده کنیم

بنابراین گفته ایم انتخاب این نکته کلیدی مدیر فقط به مسئول منطقه آموزش و پرورش ما واگذار نشود. من بسیاری از این حرف هایی که به شما زدم قبلا به آن عمل کرده ام. سال اول سال 1393 ده درصد از مدیران مدارسمان را معلمان انتخاب کردند. سال 1394 بیست درصد و سال 1395 سی درصد و اگر این ادامه پیدا کرده بود به صد درصد رسیده بود. کار کردیم !

 دیدیم کسانی که معلمان انتخاب کردند و ما ابلاغ زدیم کیفیت مدرسه خیلی بهتر از افرادی بود که ما انتخاب کردیم. لذا این طرح انتخاب مدیر توسط معلمان البته با یک مکانیزمی که سه الی چهار نفر به ما معرفی کنند مدیر منطقه از بین این سه چهر نفر یکی را انتخاب بکند. هدف گذاری می شوند.

دوم این که مدیر مدرسه قدرت خلق یک ثروت و مصرف کردن منابع مالی برای نظام تشویق و تنبیه را داشته باشد. خوشبختانه دیروز در هیات دولت دو مصوبه داشتیم که خیلی به ما کمک می کند. آیین نامه اجرایی مدارس غیر دولتی دو هفته پیش به تصویب رساندیم با همه موادش و دیروز هم خوشبختانه یک فرصت خیلی خوب با آیین نامه بند د ماده 9 قانون بودجه بود که برای تسریع در تبدیل به احسن کردن و تبدیل فراهم ساخت که همه موادش چیزهایی که شما به عنوان کارشناس آورده بودید بنده نگذاشتم که حتی یک ماده اش هم تغییر پیدا بکند. راجع به تک تک موادش هم همه وزرا حرف داشتند محکم ایستادیم و بدون این که یک واو کم بشود به تصویب برسد که یک فرصت خوب برای تولید منابع ، تولید ثروت تامین منابع ایجاد خواهد کرد چون بنده معتقدم و بارها هم گفته ام که ما این سند تحول بنیادین و طرحی که ما می خواهیم محققش بکنیم نیاز به منابع داریم. ما چهار مسیر تامین منبع داریم که باید در آن متمرکز بشویم:

نخست باید تلاش بکنیم سهم خودمان را از منابع کشوری افزایش بدهیم. ما بودجه مالزی را همین امسال بررسی کردیم . آقای مهاتیرمحمد چون خودش قبلا وزیر آموزش و پرورش بوده دیدیم نوزده و نیم درصد منابع کشور و منابع ملی شان به آموزش و پرورش اختصاص دارد. همین امسال چه کشوری ؟ کشوری که 25 سال پیش پایین ترین درآمد سرانه را داشته و الآن که دولت ها و برنامه ریزان می خواهند یک مدل رفاه مثال بزنند این کشور را مثال می زنند چون به بالاترین میزان درآمدهای سرانه رسیده است. این کشور با این تجربه امسال نوزده و نیم درصد اعتبارات ملی خودش را به آموزش و پرورش اختصاص داده است. البته ما معتقدیم که این نگاه مطلوب نیست که فقط بگوییم سهم اعتبارات آموزش و پرورش از اعتبار ملی چقدر است. ما باید دنبال آن باشیم که افزایش بدهیم اما مهم تر از این GDP است. چون GDP همه عوامل موثر در آموزش و پرورش را می سنجد. ما باید سهم آموزش و پرورش را در GDP کشور افزایش بدهیم. الآن با آمارهای غیر رسمی 5 / 1  تا 6 / 1 است. باید به شش الی هفت درصد برسد. آن وقت وقتی این اتفاق بیفتد ما در بسیاری از تامین منابعمان برای کیفیت بخشی کمی جلو می رویم این یک راهش است که باید تلاش بکنیم.

راه دوم آن لایحه ای است که جناب آقای رعنایی فرمودند به درستی لایحه نهادی . جناب آقای مددی بارها فرمودند به درستی . ما یکی از کارهایی که برای سند تحول بنیادین باید بکنیم این است که نقش عوامل برون سازمانی آموزش و پرورش را در تحقق سند تحول بنیادین جذب و جلب کنیم. کسی هم خودش نمی آید ما هستیم که باید برنامه ریزی کنیم. بنابراین توسعه مشارکت در همه ابعاد درون سازمانی و برون سازمانی یک هدف راهبردی است که هم برای تحقق سند تحول بنیادین هم برای تحقق بخشی از منابع مان باید هدف گذاری کنیم . یکی از کارهایی که در دستور کار قرار دادیم ، یکی از معاونت ها را ملزم کردیم که به انجام برساند طراحی یک لایحه است. لایحه ای تحت عنوان نظام نامه مشارکت وزارت آموزش و پرورش با سایر وزارتخانه ها ، دستگاه دولتی و عمومی تا این را ببریم از مراحل قانونی  به تصویب برسانیم و الزام برای این مشارکت ایجاد کنیم. به ویژه در بخش دولتی . این هم راه دوم تامین منابع ماست.

راه سوم تامین منابع برای نظام تعلیم و تربیت مدیریت بر منابع و مصارف است.

بعضی مواقع ما کلماتی را به شما می گوییم بیرون بدفهمی می شود. مثلا من رفتم روزنامه ایران یک ساعت و نیم مصاحبه کردم . از آنها تشکر می کنم که خوب انعکاس دادند و یک تیتر درستی هم زده بودند از قول من که آموزش و پرورش را ما گران اداره می کنیم .

بلافاصله فردا در تلویزیون دیدم که این برداشت را کرده و می گوید آموزش و پروش را به بخش خصوصی بدهید. اصلا آموزش و پرورش یک نهاد حاکمیتی است ، در تمام دنیا این گونه است. در جمهوری اسلامی هم همین طور است. به هیچ کس هم نخواهیم داد. در اختیار حاکمیت خواهد بود. اما ما گفتیم بسیاری از مصارفمان قابل صرفه جویی با رویکرد مهندسی مجدد هست. اگر این صرفه جویی هایی که لازم است انجام بدهیم بودجه آموزش و پرورش از 6/98 درصد هزینه های جاری، حقوق و دستمزد باقی مانده 4/1  برای کیفیت بخشی ، سهم کیفیت بخشی آن افزایش پیدا می کند. یک معنی آن مدیریت بر مصارف است.

من بارها گفته ام و دوباره به شما می گویم دوازده هزار و نهصد ساعت آموزش از اول ابتدایی تا دوازدهم داریم. هشت هزار ساعت لازم است. یعنی چهار هزار و هشتصد ساعت داریم اضافی آموزش می دهیم. هم ذهن بچه ها را خسته می کنیم هم یک نظام کپسولی فشرده آموزش راه انداختیم ، هم حافظه محور راه انداختیم هم یادگیری سطحی را رقم زدیم هم کیفیت را کاهش می دهیم هم نوآوری را کاهش می دهیم ؛ خوب چرا این کارها را نکنیم؟ ولی کل هزینه هایمان را کاهش می دهد و از آن طرف کیفیت بخشی برای ما به جا می گذارد.  منظور ما اینها است. این هم راه سوم تامین منابع .

 راه چهارم تامین منابع که روی این بنده به شدت متمرکز خواهم شد و از شما خواهش می کنم در این زمینه به من کمک بکنید.

راه چهارم آزاد سازی ظرفیت های درونی نظام تعلیم و تربیت است. من معتقدم آموزش و پرورش یک لشکر اقتصادی بزرگ اما نهفته و بالقوه است. باید آزادش کنیم. آقای دکتر لاریجانی جلسه ای با ایشان داشتم حرف درستی به من زدند. گفتند آقای حسینی یک نمونه برای من بیاور که از وزارت آموزش و پرورش یک لایحه یا طرح یا مطلبی آورده باشند که از مجلس بخواهند مجوزی به آنها داده شود برای تولید ثروت و مجلس مخالفت کرده باشد. من گفتم جوابی برای شما ندارم ، می روم و می پرسم. به شورای معاونین آمدم گفتم آیا تاکنون طرح ، لایحه یا ایده ای که خلق ثروت کند به مجلس یا دولت ارائه داده اید که دولت یا مجلس مخالفت کند؟ تقریبا دوستان مورد نقضی نگفتند. در همین مدت کوتاه دوستان می دانند من آدم اقتصادی نیستم. زمانی در همین جا وزرای شما دو بار من را برای شورای معاونت دعوت کردند نپذیرفتم نه این که نخواهم با آنها همکاری نکنم معاونتی را به من می گفتند و می گفتم با علایق من سازگار نیست. یک بار معاونت پشتیبانی و توسعه منابع انسانی نپذیرفتم ، یک بار هم معاونت امور مجلس. نپذیرفتم چون از نظر قلمرو به لحاظ انگیزشی و ذهنی خیلی سازگار نیست ولی اگر بخواهید به عنوان کارشناس آموزشی  بخواهید می آیم ولی علاقه ای ندارم ؛ آدم باید متناسب با علاقه اش کاری را انجام بدهد. می خواهم بگویم کسی که خودش ذهنیت مالی و اقتصادی زیادی ندارد برای آزاد سازی ظرفیت ها در طول یک ماهی که خدمت شما بودیم دو سه ایده به ذهن خودم رسیده است. از این ایده ها فراوان به ذهن شما می رسد و انشاءالله آقای دکتر اللهیار !! قرار است یک تیم اقتصادی پنج نفره قوی برای شناخت این ظرفیت ها شناسایی بکند تا به اجرا دربیاوریم. من گفتم چون از مشهد می آیم یک بافت 360 هکتاری در اطراف حرم داریم این بافت کاملا تجاری و اقامتی شده است. این بافت 29 مدرسه دارد. چون اقامتی و تجاری شده دانش آموزی در آنجا درس نمی خواند مگر تعداد کمی درس می خوانند آن سیصد و هفتاد هکتار قابلیت جایگزینی دارد. آن 29 مدرسه از هزار متر داریم تا بیست و پنج هزار متر در چه نقطه ای از کشور به لحاظ معنوی می گویم که در کنار مرقد مطهر امام هشتم پایتخت معنوی جهان اسلام است و پایتخت معنوی ایران است و ما در سال 2017 پایتخت  فرهنگی جهان اسلام بود که بیش از صد و پنجاه همایش بین المللی برگزار کردیم. خودم به نمایندگی به آیسسکو رفتم اما به لحاظ اقتصادی ارزش افزاترین املاک کشور در آنجاست. یعنی در طول دوره ای که زمین و مسکن راکد بود آنجا راکد نبود. سیر صعودی داشت. خوب این 29 مدرسه با این حجم مساحت می توانیم برای هر استان  مرکز یک مکان اقامتی ارزان قیمت به روش سهام دار - پروژه یعنی هر معلمی  به میزانی که سهام گرفت همان میزان از زمین  آن مدارس برخوردار بشود. مطمئن باشید یک هفته ای سهامش خریده می شود. برای معلمینی که حقشان ضایع می شود و نمی توانند سهام بخرند با بانک صحبت می کنیم که بتوانند یک وام ارزان قیمت تری برای خرید سهام بگیرند در عرض یک هفته سرمایه اش تامین می شود بعد از یک سال و نیم ، سی و یک هتل اقامتی برای سی و یک استان کشور می تواند ساخته بشود. من وقتی می بینم ارزش های درونی اقتصادی داخل آموزش و پرورش منظورم اینهاست. منتها اینها یک گیری دارد که باید رفع کنیم و گیر آن این است که اموال دولتی را نمی توانیم رایگان به کارمندان دولت واگذار کنیم. یکی دو خط لایحه می خواهد می بریم به هیات دولت و تصویبش می کنیم. از این طرف صندوق ذخیره فرهنگیان که باید از دوستان هیات مدیره موجود آنجا تشکر کرد بالاخره بعد از آن نوسانات به یک آرامشی رسیده و الآن سود ارزش هایی که دارند توزیع می کنند سال گذشته ششصد و بیست میلیارد ریال بوده و همین امسال در شش ماه گذشته پنجاه درصد افزایش سود داشتند. بالاخره بین پانزده میلیون تا بیست میلیون از دومیلیون دارند در دوره بازنشستگی می دهند که با آنها صحبت کردیم با توجه به دارایی هایی که دارند تا سال 1401 این عرضه سود را به پنج هزار میلیارد می رسانند. این که روال عادی آن بوده و من تا به اینجا دخالتی نداشتم. اما دو کار را گفتم انجام بدهید.

یک: بسیاری از این دارایی ها که در قالب پتروشیمی و پتروفرهنگ و کارخانه های بزرگ می تواند باشد سهامش به معلمان واگذار بشود که خودشان اداره کنند. دستوری گفتیم این کار را بکنید و انجام می دهند. دوم: وقتی دارایی خریداری می شود آن دارایی به ارزش اسمی برای معلمان محاسبه می شود یعنی ارزش اسمی همان زمان در حالی که ارزش افزوده ایجاد می کند. گفتیم این سهم ارزش افزوده برای معلمان است ک که برایشان پرداخت می کنیم .

هر دو اتفاق خواهد افتاد .

اینها ظرفیت های درونی اقتصاد آموزش و پرورش است و انبوهی از این ظرفیت ها که اگر ما آدم های اهل این کار را بگذاریم و از ظرفیت های قانونی استفاده بکنیم هم برای معیشت و هم برای رفاه و هم برای بخش زیادی از نیازهایی که نظام تعلیم و تربیت دارد می توانیم از این منابع استفاده بکنیم.

من که این را گفتم عزیزی نوشته بودند که آموزش و پرورش دو تا منبع اقتصادی بیشتر ندارد یا اموالش را بفروشد یا از مردم پول بگیرد.

گفتم اتفاقا تنها چیزی که مدنظر من نبود همین دو تا بوده است !

 ضمن این که طرح سامان دهی املاک هم می توانیم داشته باشیم. ما طرح سامان دهی مدارس را کلید زدیم با دو رویکرد. چه کسی گفته در نظام تعلیم و تربیت 24  نوع مدرسه داشته باشد. هیچ جای دنیا این گونه نیست. البته این باید کارشناسی بشود ولی تعدد مدارس کار پسندیده ای نیست .

 دوم این که مدرسه ای داریم که در کنار حاشیه میدان ولیعصر اصلا مساحت تعلیم و تربیت تمام ساحتی را ندارد ، ارزش بسیار بالایی هم دارد در همان مدرسه در بهترین نقطه ارزش افزا شما دارید تعلیم و تربیت می دهید در حالی اگر آن را بفروشید و در آیین نامه ای که دیروز به تصویب رساندیم این ظرفیت را به ما می دهد و یک نقطه دیگری مدرسه وسیعی که امکان تعلیم و تربیت تمام ساحتی را فراهم بکند برای دانش آموزان داشته باشیم ،این خیلی روشن است. امروز در طرح سامان دهی مدارس ما باید این را هدف گذاری بکنیم .

دوم این که مدارس کوچک را مدارس بزرگ بسازیم برای این که مدارس بزرگ امکان تعلیم و تربیت تمام ساحتی را فراهم می کنند به عنوان یکی از جوهری ترین اهداف سند تحول بنیادین است.

 لذا همان اول روز اول به آقای دکتر رخشانی گفتم 56 مدرسه حیات طیبه یک زمانی یک وزیر کار خوبی کرده انجام داده چرا رهایش کردید ؟

 بروید اعتبارات و اولویت را در اینجا بگذارید  و الان به شدت ایشان دارد روی آن کار می کند .

گفتیم مدارس بزرگ ؛ تا امکان تحقق تحول سند بنیادین در کالبد مدرسه  بتواند محقق بشود. بنابراین در مدرسه محوری گفتیم مدیر مدرسه حق خلق ثروت های مشروع داشته باشد. حق مصروف کردن سرمایه مشروع را برای ارزیابی عملکرد نظام پاداش دهی داشته باشد ، حق انتخاب پرسنل داشته باشد. اینها را میبریم در شورای عالی اداری مصوب خواهیم کرد. یک ماه بیشتر هم طول نخواهد کشید.

انشاءالله دوستان دارند کار می کنند. امیدوار هستم که بتوانیم با همکاری همدیگر برای تحقق تحول سند بنیادین خلق منابعی بکنیم که این منابع امکان کیفیت بخشی نظام تعلیم و تربیت را برای ما فراهم بسازند. مدرسه محوری و چهار نگاه برای خلق ثروت در نظام تعلیم و تربیت و اعتبار نظام تعلیم و تربیت یکی از آن راه ها است.

این ها مقدمه بود .

پیاده سازی و ویرایش : زهرا قاسم پور دیزجی

ادامه دارد

بخش نخست