بیشتر شعار می دهیم تا عمل کنیم ؛ مدیر کل باید مجری سیاست ها و برنامه های وزارت آموزش و پرورش باشد نه دیگران !

قبل پرداختن به این سئوال یعنی بررسی وضیعت آموزش و پرورش استان و تبیین جایگاه آن ، جا دارد از نگاه خوب و تعاملی و سازنده ی شما جناب اسماعیلی در پیشبرد اهداف کلی و جامع نظام تعلیم و تربیت ؛ تقدیر و سپاسگزاری نمایم !1

1- وضعیت موجود آموزش و پرورش استان را در زمینه های( آموزشی ، پرورشی، پژوهشی ، مالی و... ) چگونه ارزیابی می کنید.؟

اما در جواب این سئوال باید گفت : بررسی جایگاه آموزش و پرورش لرستان در ابعاد آموزشی ، پرورشی ، پژوهشی و ... بدون امعان نظر و تحلیل جایگاه این دستگاه بزرگ در کل کشور و بدون توجه به  ساختار حاکمیتی آن ؛ قطعاً یک تحلیل جامع ، کامل و شامل نخواهد بود . پس به ناچار می بایست یک گذر هر چند گذرا به جایگاه آموزش و پرورش در کل کشور و در نظام جمهوری اسلامی انداخت .
بدون تعارف و شفاف باید چند نکته را بیان نمایم :
نکته ی اول آنکه علیرغم اهمیت ، جایگاه ویژه و حساس آموزش و پرورش به عنوان نهادی که مسئول تربیت نیروی انسانی خلاق ، فکور ، متعهد و متخصص برای اداره آینده جامعه است و البته هدف غایی این دستگاه تربیت انسانهایی مومن ، خداباور و ... برای ساخت جامعه ای در طراز حکومت اسلامی می باشد ؛ لیکن بر این باورم که لوازم و زیرساخت و محمل های این ماموریت به خوبی مهیا نشده اند که آن شاءالله در مبحث آسیب شناسی به آن اشاراتی خواهم داشت .
نکته ی دوم ؛ نبود نگاه مدیریتی راهبردی و کلان نگر و فقدان یک مدیریت تصمیم ساز و برنامه محور ( نه صرفا مجری ) و جامع نگر؛  حال و هوای آموزش و پرورش استان را با رخوت ، سستی و کندی مواجه نموده است !
البته این عرض بنده در سطح کلان استان بوده و به هیچ وجه زحمات قشر عزیز و دلسوز و پرتلاش همکاران محترم اعم  از مدیران و معلمان عزیز را نفی نکرده و نادیده نخواهم گرفت و نافی آن نیست .
 نکته ی سوم ؛علاوه بر آنکه آموزش و پرورش لرستان تابع متغیرات کلی این دستگاه در سطح کشور است علاوه بر آن عوامل درون استانی اعم از اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی می توان در مشکلات موجود در آموزش و پرورش دخیل باشند که در صورت لزوم به آنها بعدا خواهم پرداخت .

2- آسیب های جدی در حوزه آموزش وپرورش لرستان را چه می دانید ؟ و پیشنهاد و راهکارتان برای رون رفت از مشکلات مورد اشاره چیست؟ و آیا سند تحول می تواند نقشه راهی برای کاهش آسیب ها ی اجتماعی در حوزه فرهنگ وآموزش وپرورش آن گونه که ادعا می شود باشد ؟

* پرداختن به آسیبها و چالش های موجود در آموزش و پرورش شاید در این مجال مختصر نگنجد اما همان گونه که در بالا عرض شد در اینجا هم تاکید می نمایم که ابتداء باید به کلیت بحث در ساختار آموزش و پرورش پرداخت سپس به موضوع استان اشاره کرد !
 اولا" بین ماموریت و کارکرد اصلی آموزش و پرورش با زیرساخت های آن اعم از نیروی انسانی ، فضاها ، برنامه ها ، مبانی ، اصول و روش های آموزشی و پرورشی همخوانی و هم افزایی وجود ندارد و بر این باورم که هر یک از این عناوین می تواند دستمایه مباحث آسیب شناسانه باشند !
اما به صورت مجمل و مختصر عرض می کنم ؛ که از جمله آسیبهای قابل توجه در این سیستم ، عدم هماهنگی و همخوانی ارکان آموزشی و پرورشی با هم است ؛ همانگونه که اشاره شد و صراحتا دراسناد بالادستی به ویژه سند چشم انداز به آن پرداخته شده است ؛ اهداف گوناگون و مختلفی در ساحات متعدد برای نظام تعلیم و تربیت تعریف شده است که تربیت انسان " طراز نظام مقدس اسلامی " از جمله ی اساسی ترین آنهاست که همواره مورد توجه ، تاکید و عنایت و دغدغه ی  مقام معظم رهبری بوده و بر توجه جدی به این ریل حرکت در آموزش و پرورش همیشه متذکر شده اند اما به نظر بنده عمده چالش و مشکل که آسیب زا هم خواهد بود عدم همسویی و هماهنگی محتواها و مبانی تعلیم و تربیت بارویکرد ایرانی - اسلامی و هدف یا اهداف تعریف شده در سند چشم انداز است و معنای این مطلب آن است که ؛ ما هنوز نتوانسته ایم یا حداقل اینکه تلاشمان کم ثمر بوده که از ظرفیتها و مبانی تعلیم و تربیت اسلامی ، ایرانی در تولید محتوا و اصول آموزشی و پژوهشی استفاده نماییم ظرفیت بزرگ و بی همتا قرآن کریم ، سیره و سنت پیامبراکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) و نهج البلاغه امیرالمومنین علی (ع) و .. به عنوان مبانی تربیتی و آموزشی ؛ میتوانند در پیشبرد اهداف این دستگاه نقش تاثیرگذار و بی بدیلی داشته باشند و علاوه بر آن وجود ذخائر علمی ، فرهنگی و ادبی کم نظیر ایرانی را هم می توان در زمره ی این ظرفیتها دانست و بیان این مسئله به معنای پشت کردن و بی توجهی به مبانی و دستاوردهای علمی و آموزشی دنیای معاصر نیست بلکه توجه جدی داشتن به مبانی درونی ایرانی - اسلامی است نکته ای که مقام معظم رهبری البته در سطحی کلی تر

به دو کلید واژه اشاره می فرمایند  ( در خصوص اقتصاد مقاومتی ) اول ، درون زا ، دوم ، برون نگر . به نظرم این مسئله در آموزش و پرورش هم باید مورد توجه خاص قرار گیرد ؛ درون زا یعنی اتکاء و توجه به مبانی درونی که اشاره شد و برون نگر هم یعنی توجه داشتن و بهره مندی از دستاوردها و رهاوردهای علمی دنیای معاصر ولی مسئله اصلی و چالش جدی و آسیب در همین جاست هر چند آسیبهای دیگری وجود دارد ولی عمده ی آنها همین نکته است البته در سطح ملی و کلان اما در سطح استان علاوه بر تبعیت و اثرپذیری از آسیب کلی ؛ آسیبهای دیگری وجود دارد که می توان به نبود مدیریت کلان نگر ، عدم همراهی و همگرایی بدنه جامعه فرهنگیان با مدیر و یا مدیران حوزه ی ستادی ، فقدان یک نقشه جامع و علمی با نگاه بومی و جغرافیای فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی استان ، نبود پیوند و انسجام درونی بین نهاده ها و مولفه های علمی و آموزشی استان ، نبود انگیزه و عوامل انگیزشی در بین فرهنگیان و نگاه های سیاسی و سیاست زدگی و وجود دستهای پیدا و پنهان در تصمیم گیری های آموزش و پرورش ، وضعیت اقتصادی و نبود زیرساخت های درآمدزا ، نبود نگاه مدیریتی در همراه کردن جامعه در تشریک مساعی و کمک ( مالی ، فکری و مشارکت های مختلف) به آموزش و پرورش ، وضعیت نیروی انسانی و پراکندگی جمعیت دانش آموزان ، فضاهای آموزشی و پرورشی و خیلی مسایل ریز و درشت دیگر که پرداختن به آنها در این مجال نیست . آن شاءالله در فرصتهای دیگر به آنها خواهیم پرداخت !
و اما راه حل برون رفت از این مشکلات و آسیب های استانی ؛ وجود یک مدیریت توانمند ، علمی ، آگاه به ظرائف و چالش های موجود در مسیر توسعه و پیشرفت آموزش و پرورش است ، چون بر این نکته اصرار دارم که مدیریت توانمند و عالمانه و برنامه محور می تواند به خیلی از این آسیب ها و چالش ها و مشکلات ورود و حرکتی را آغاز که سنگ بنای آینده و آینده گان خواهد شد !
نکته ی حائز اهمیت در راستای آسیب های موجود با عنایت به لزوم پرداختن به آنها که خیلی بر روی آن علاقه مندم صحبت کنم و آن این است که ما فرهنگیان به عنوان دلسوزان واقعی این سیستم و نظام آموزشی کشور ، موظفیم با نگاهی علمی ، درست و به دور از هر گونه مباحث جانبی و رویکرد سیاسی صرف ؛ به مشکلات و آسیب های موجود در آموزش و پرورش بمنظور ترمیم و معالجه آنها بپردازیم ، و حتی یک روز دیرتر به آنها پرداختن باعث می شود که این دردها مزمن و آنگاه علاج آن سخت تر خواهد شد.
- صریح و شفاف بگویم که هنوز آموزش و پرورش در سطح کلان به عنوان مسئله و دغدغه حاکمیتی و ملی تبدیل نشده است و آن را همچون خیلی از وزارتخانه ها و سازمانها نگاه می کنیم در حالی که اگر توسعه و پیشرفت همه جانبه در زمینه های گوناگون را در توسعه نیروی انسانی بدانیم پس آموزش و پرورش متولی این امر مهم است بنابر این باید آن را مهمتر از همه دستگاهها و وزارتخانه ها دانست ولی متاسفانه امروز ما می بینیم این نگاه وجود ندارد و آن گونه که مثلا برای یک استاد دانشگاه یا فلان کارمند در فلان اداره سنگ تمام می گذارند متاسفانه برای فرهنگیان این اهتمام وجود ندارد در حالیکه بنده اهمیت کار معلم را بیشتر از یک استاد دانشگاه می دانم و همین مسئله یعنی عدم بهره مندی معلمان از حقوق و مزایای خوب که دغدغه ی آنها را در اداره ی زندگی و امرار معاش بر طرف نماید ؛ از آسیبهای جدی این دستگاه عریض و طویل است !
و نگاه و حساسیت جدی مقام عالی وزارت جناب آقای بطحایی و پیگیر های مجدانه تیم مدیریتی ایشان در این راستا ؛ به همین مسئله یرمی گردد ! 

3-  در خصوص به کارگیری و استفاده از ظرفیت های نیروهای توانمند و شایسته و همچنین بها دادن به جوانان دیدگاه و نگرش جنابعالی چیست ؟وآیادر دانشگاه فرهنگیان وآموزش وپرورش لرستان چنین رویکردی دنبال می شود ؟
در جواب سئوالات قبلی تقریبا اشاره کردم که مهمترین عامل توسعه ، بهره مندی از نیروی خلاق ، علمی ، با برنامه ، دلسوز و ... می باشد حالا اضافه بفرمایید به این ویژگی ها ، موضوع جوانی را که تسریع و شتاب در پیشرفت را دوصد چندان می کند و نمونه ی بارز و روشن آن جوانانی است که در عرصه ی پیشرفتهای هسته ای و دیگر فناوری های علمی امروز ایران را در جهان به اوج افتخار رسانده اند و البته آموزش و پرورش هم از این قاعده مستثنی نیست و باید زمینه حضور و به دست گرفتن امور مدیریتی این دستگاه بزرگ را فراهم کرد ،
جوان در نگاه حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری دارای جایگاه ویژه و مهمی است که عدم تعلق به زخارف و تعلقات دنیوی و دلبستگی نداشتن به خیلی از جذبه های دنیوی که امروزه متاسفانه عامل خیلی از سوء مدیریت ها و انحرافات مالی شده است ؛ از مهمترین ویژگی های جوانان عزیز است که در آموزش و پرورش باید زمینه ی حضور در عرصه تصمیم گیری و مدیریت های کلان و استانی فراهم شود .
اما متاسفانه ما امروز شاهدیم برخی از مدیران در آموزش و پرورش فقط به شکل صوری و ظاهری حتی هم شده از قبول نقش مشاوره ای جوانان در قالب شورای دانش آموزی و دیگر مجامع دانش آموزی ابا و اکراه دارند و بیشتر جنبه تزیینی و شعاری پیدا کرده است . برخی از مدیران باور کنید انگار ترس دارند از دادند نقش به جوانان در حالیکه هر زمان شاهد حضور این قشر از مدیران جوان در هر دستگاه و سیستمی هستیم ؛ توفیقاتی بزرگ به دست آمده است . بیشتر شعار می دهیم تا عمل کنیم ، و این مسئله در استان لرستان به وضوح قابل مشاهده است و برای برون رفت از این مشکلات موجود در آموزش و پرورش باید زمینه حضور جدی و عملی جوانان را فراهم آورد .

4- به نظر شما اصل تفکیک قوا در آموزش و پرورش به طور اعم ولرستان به طور اخص اجرا می شود یا خیر؟ اگر پاسخ خیر و دخالت نمایندگان در چینش وابستگان در آموزش وپرورش از نظر شما هم وجود دارد و موجب آسیب جدی به آموزش و پرورش و گزینش وابستگان  بله قربان گوی صرف به جای نخبگان و شایستگان است پیشنهاد و راهکار جنابعالی دراین خصوص چیست ؟

 از اینکه در نظام جمهوری اسلامی ، اصل تفکیک قوا به عنوان روشن ترین اصل پذیرفته شده و مورد اجماع و اتفاق نظر همگان است در آن شکی نیست اما در خصوص این سئوال حضرتعالی باید بگویم برخورد ها ، موضع گیری ها و تصمیمات افراط و تفریط گونه ای  در این مدت صورت گرفته است که آسیبها و چالش های زیادی را در مدیریت آموزش و پرورش استان لرستان ایجاد نموده است برای تبیین بهتر این موضوع باید گفت در همین قانون اساسی به صراحت بر اصل نظارت نمایندگان  مجلس شورای اسلامی بر حسن اجراء قوانین اشاراتی شده است این از یک طرف و از سوی دیگر همین نمایندگان محترم از سوی مردم وکالت یافته اند تا علاوه بر تقنین و قانون گذاری بعنوان اصلی ترین وظیفه ، دیگر مشکلات و مسایل جامعه و  موکلین خود را پیگیری نمایند و این به صراحت در اصول قانون اساسی آمده است . پس مدیر توانمند در هر دستگاهی باید بتواند بین این دو موضوع یعنی اصل تفکیک و استقلال مدیریتی و پذیرفتن شآن نظارتی نمایندگان محترم مردم یک پیوند منطقی ، عالمانه و به دور از احساسات ؛ ایجاد نمود و از خیلی از تصمیمات تندتند و یا کندکند و احساسی که دود آن فقط به چشم تعلیم و تربیت نونهالان و نوجوانان و جوانان خواهد رفت .

و باید بین این دو مسئله یعنی خواسته نمایندگان و سیاست و برنامه‌های آموزش و پرورش به جای منها و تفریق ، یک جمع و تلفیق ایجاد کرد بدین گونه که در گماردن نیروهای مدیریتی از اداره کل  استان گرفته تا درون مدارس و آموزشگاهها از وجود نیروهای توانمند ، با علاقه ، با برنامه و با انگیزه استفاده کرد البته در شرائط مساوی قطعا استفاده از نیروهای همراه و همگام با دولت که سیاسی های آن دولت را باور و قبول داشته باشد و برای تحقق کامل آنها وقت و انرژی کافی مصروف بدارد عقلانی است چون اگر غیر از این باشد یعنی استفاده و بهره مندی از مدیران غیرهمراه با برنامه های دولت قطعا موجب هدر رفت سرمایه و امکانات و انرژی مدیریتی آن دستگاه خواهد شد .
و قطعا خود نمایندگان محترم هم بر این موضوع صراحت و اصرار دارند برای پیشبرد اهداف و برنامه های یک دولت که اتفاقا مصوبه و اجماع نظر خود آن بزرگواران در مجلس است از نیروها و مدیرانی که باورمند به آن برنامه ها باشند ، باید بهره برد و به کار گیری نمود . پس جمع بین این دو دیدگاه یعنی نگاه نمایندگان و مدیریت آموزش و پرورش کار سخت و پیچیده ای نیست که متاسفانه امروز بواسطه هم عدم توانایی در ایجاد این تلفیق دیدگاه ؛ شاهد فعل و انفعالاتی هستیم که نشان از بی توجهی به این مسئله است . افراط و تفریطی که عرض کردم در همین جاست که ما از طرفی هیچ حقی برای نمایندگان در حیث نظارت و پیگیری مطالبات مردم قایل نبوده و یا از سویی دیگر در چینش نیروها و گماردن افراد هیچ شآن و حقی را برای دولت قائل نیستیم و این در حالیست که می توان و باید بین این دو نگاه تلفیق و جمع بست و به تعبیر سیاسیون یک مدیریت برد - برد را انجام داد و مراد و منظور بنده از برد ؛  برد تعلیم و تربیت ، برد نظام آموزشی جامعه اسلامی ، برد فرصت خدمت بهتر و بیشتر به مردم ، برد استفاده از سرمایه ها و ظرفیت های انسانی و .... است ! 

5-در مورد عزل ونصب ها و حاشیه های اخیر آموزش وپرورش لرستان اگر توضیح و پیشنهادی صلاح می دانید ارائه دهید ؟

از بدیهیات و التزامات مدیریتی داشتن تیمی همراه و باورمند به برنامه ها و سیاسی های اجرایی هر دستگاه و سازمان است و این امر در آموزش و پرورش هم مستثنی نبوده و نیست و اگر مدیری در انتخاب تیم کاری و نیروهای سازمان تحت مدیر خود اراده و استقلال نداشته باشد یقینا آن مدیر و آن دستگاه تعالی و توسعه و پیشرفت نخواهد داشت و نباید هم انتظار داشت . و صد البته باز بر اساس صراحت های قانونی یک مدیرکل نمی تواند بدون لحاظ کردن شرائط و رعایت یکسری ضوابط ، خودسرانه عمل نماید . در بخش قبلی عرض شد که تلفیق و جمع بین نظرات دیگران و به ویژه نمایندگان محترم مجلس و نگاه مدیریتی آن مدیر و مدیرکل یک ظرافت و هنر مدیریتی را لازم دارد که بتواند منجر به تصمیم یا تصمیماتی شود که خیر و برکت و توفیق برای سیستم آموزش و پرورش را به دنبال داشته باشد. برخی از تصمیمات اتخاذ شده در عزل و نصب های اخیر آدم را به این ضرب المثل عامیانه که می گوید : " فلانی یا از این طرف بام افتاده یا از آن طرف " یا به این سو غش می کنند یا به آن سو و این برای یک مدیر سم است و شما می توانید با یک هنر مدیریتی ضمن توجه به نظرات نمایندگان مردم با استفاده از نیروهای توانمند و شایسته در پیشبرد برنامه ها ؛ نقش اساسی ایفاء نمود و قطعا خود نمایندگان محترم هم که از نخبگان جامعه هستند شما را با این نگاه همراهی خواهند نمود و به جای تقابل و صرف وقت گرانبها و ارزشمند دوران مدیریت کاری به کشمکش های بیهوده که عائده ای جز هدررفت انرژی و توان کاری را دربر نخواهد داشت، مدیریت های فشل و بی برنامه جز اینکه خود را به دست عوامل بیرونی بسپارند و از موج سواری و تلاطم های اجتماعی برای خود نام و نانی دست و پا کنند برنامه ای دیگر ندارند و برای توجیه ناکارآمدی خود به وجود دستهای پیدا و پنهان داد و هوار می کنند .
و به جای بهره مندی از ظرفیت بالای نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در ایجاد و بستر سازی و ریل گذاری  و تصویب قوانین در راستای توسعه و پیشبرد اهداف آموزش و پرورش در کل کشور و بالتبع در استان که قطعا و یقینا مورد استقبال نمایندگان هم واقع خواهد شد ؛ به تقابل و زورآزمایی که جز تضرر و زیان برای دستگاه عائده دیگری نداشته است و لازمه ی این کار وجود نیرویی توانمند ، مقتدر ، دارای هنر مدیریتی و آگاه به تمام زوایای پیدا و پنهان آموزش و پرورش است .
آموزش و پرورش به ویژه در استان لرستان آنقدر دردمند و رنجور و از مشکلات زیرساختی رنج می برد که فرصت به حاشیه بردن آن با همین شیوه مدیریتها نه تنها در آن نیست بلکه ظلم آشکار و نابخشودنی است . و بر این گفته معتقدم که اتفاقا خود همین نمایندگان محترم از مدیر قوی و دارای استقلال رای و توانمند که اقتدار دستگاه آموزش و پرورش را حفط نمایند قطعا حمایت خواهند کرد و نیروهای بی اراده و غیر مصمم که با دست خود ؛ استقلال عمل و اقتدار مدیریتی را از خود سلب می نمایند هیچ کس حمایت نخواهد کرد .

مدیرکل باید مجری سیاست ها و برنامه های مقام عالی وزارت باشد و صد البته بهره مندی از نظرات مشورتی اصلی دینی و پذیرفته شده است .

مدیرکل در آموزش و پرورش به عنوان بزرگترین فصل مشترک حاکمیت و مردم باید به خوبی ایفاگر این نقش یعنی پیوند بین ارکان حاکمیتی و مردم باشد . و در عین آنکه خدمتگزار مردم و فرزندان دلبند آنان است باید بتواند این ارتباط و تعامل را با دیگر مولفه ها و ارکان حاکمیتی که مجلس یکی از آنهاست و د راس آنهاست را ایجاد نماید.

پایان گزارش/