صدای معلم - اخبار فرهنگیان، معلمان و آموزش پرورش

کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش :

توقف آموزش حضوري ناشي از همه‌گيري كوويد 19 و كاهش مشاركت دانش‌آموزان در فرايند آموزش و يادگيري ، خطر بالقوة ترك تحصيل را افزايش داده است

صدای معلم منتشر می کند ؛

گروه رسانه/

تاکنون کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش پنج گزارش تحلیلی را در قالب " توصیه های سیاستی " پس از تعطیلی مدارس ناشی از ویروس کرونا را تدوین و منتشر کرده است .

در آخرین گزارش چنین آمده بود : ( این جا )

« این که صنایع و خودروها موجب آلودگی هوا می‌شوند و به تبع آن درب مدارس بسته و غیر‌فعال می‌شوند، مایه شرمساری است.

متاسفانه اولین چیزی که در ذهن و مخیله تصمیم‌گیران در این گونه مواقع رخ می‌نماید راحت‌ترین راه حل به جای بهترین و مناسب‌ترین راه حل است. در حالی‌که مدارس باید در همه شرایط و موقعیت‌ها همچون اماکن و موسسات بهداشتی، درمانی و امنیتی فعال باشند. معنی و مفهوم فعال بودن هم تنها در تشکیل کلاس‌های درس در داخل مدارس نیست، بلکه آنچه باید فعال و فعال تر گردد، جریان یادگیری ترکیبی ( بر خط و برون خط) در همه وقت و همه جاست.

 يكي از مهم‌ترين چالش‌ها در فضاي مجازي ارزشيابي الكترونيكي از آموخته‌هاي دانش‌آموزان نمايش يادگيري است. در نمايش يادگيري، نتيجه ارزشيابي نماينده عملكرد خود دانش‌آموز نيست ولي به او نسبت داده مي‌شود. اين كار نوعي تقلب و سرقت علمي است.

 بايد توجه داشت كه سنجش از راه دور، از جمله سنجش الكترونيكي، براي همه دروس برازنده نيست. بنابراين، اگر معلم ناچار نباشد نبايد به  سنجش از راه دور بسنده كند. با وجود اين، اگر هدف سنجش تكويني و هدايت يادگيري باشد، معلم مي‌تواند با استفاده از بازخوردهاي سنجيده و هوشمندانه به هدايت يادگيري دانش‌آموزان بپردازد. با ملاحظه شرايط كنوني در مدارس ايران، براي سنجش تراكمي برخي از دروس مانند دروس علوم پايه، زبان و ادبيات نبايد به آزمون الكترونيكي بسنده كرد.

لازم است تدابيري اتخاذ شود كه شرايط براي برگزاري آزمون حضوري فراهم شود. مدارس مي‌توانند متناسب با شرايط خود (تعداد دانش‌آموز، فضاي برگزاري آزمون و امكان توزيع دانش‌آموزان در زمانهاي مختلف) به برگزاري آزمون حضوري اقدام كنند.

 مدرسه به عنوان بازوي اجرايي نهاد تعليم و تربيت، خدمات مهم و بي‌بديلي را در حوزه‌های مختلف تربيت (جسمی، عاطفي، اجتماعي، رواني و شناختي) کودکان و نوجوانان ارائه می‌کند. روشن است که اختلال در كاركرد مدرسه مي‌تواند به پيامدهايي زيان بار و جبران ناپذير منجر شود. بنابراين، براي مواجهه مؤثر با محدوديت‌هاي ناشي از شيوع ويروس كرونا، استفاده از همه فرصت‌هاي آموزشي ضروري است.

بسنده كردن به آموزش مجازي  پاسخگوی کارکردهای مختلف نظام آموزش و پرورش نیست، به ويژه زماني كه زیرساخت‌ها و پلتفرم‌های مطلوب برای آموزش مجازي فراهم نشده باشد.

 بررسی ها بر روی موارد شناسایی شده در محیط های مدارس نشان می‌دهند که انتشار ويروس از کودک به کودک در مدارس شایع نیست و عامل اصلی عفونت‌های COVID-19 در کودکان، حضور آنان در مدرسه نيست. این امر به ویژه در موردکودکان دبستاني و پیش دبستاني صادق است .

مطالعات انجام شده در کشورهای اروپایی (ECDC  ) نشان می‌دهند که بازگشایی مدارس با افزایش  قابل توجهي در انتشار اجتماعی COVID-19  همراه نیست و بعید است که تعطیلی مؤسسات آموزشی و مراکز مراقبت از کودکان سهم اختصاصي در انتشار COVID-19  داشته باشد، زیرا اغلب کودکان، حتی در محیط خانه، به درجات بسیار خفیفی ازاین ویروس مبتلا می‌شوند. انتشار ثانویه درمدارس، از کودک به کودک یا از کودک به بزرگسال نادر بوده است. کشورهایی که مدارس آنها بازگشایی شده، شاهد افزایش موارد ابتلا در محیط های مدارس نبوده‌اند .در مواردی که COVID-19  در کودکان شناسایی شده است و تماس ها مورد پیگیری قرار گرفته‌اند، هیچ بزرگسالی در نتیجۀ تماس با كودكان مبتلا نشده است. بنابراين، کودکان عامل اولیۀ انتشار و انتقال ويروس به بزرگسالان در محیط مدارس نیستند. »

« به طور قطع ملاحظات مربوط به ارزشیابی مناسب از دانش آموزان از جملۀ این سیاست های مؤثر هستند. از طرف دیگر، فقدان شکل گیری مهارت های خودمختاری در دانش آموزان دورۀ ابتدایی برای بهره مندی بیشتر از برنامه های آموزش مجازی و از راه دور و همین طور عدم برخورداری این نوع آموزش ها از ساز و کارهای بازخورد دهی و ارزشیابی تکوینی قابل اعتناء، بر دشواری های موجود افزوده اند. يكي از مهم‌ترين نگراني‌ها در ارزشيابي مجازی و از راه دور، اعتبار شاخص‌هاي عملكرد تحصيلي است. يعني ممكن است بنا به روش های معیوب سنجش و یا اقدامات خواسته و ناخواستۀ معلمان شاهد تورم نمرۀ دانش آموزان باشیم. این پدیده وقتی روی می دهد که افزایش نمرات دانش آموزان در آزمونها یا سنجش های مختلف، بازتاب پیشرفت واقعی آنها در یادگیری نیست.

این کارگروه در آخرین گزارش خود با عنوان « توصیه‌های راهبردی ناظر بر مواجهه با پدیده ترك‌تحصيل دانش‌آموزان  در زمان همه‌گیری كوويد 19» که توسط « علی خالقی نژاد » عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش برای صدای معلم ارسال گردیده است به تحلیل موضوع پرداخته است .

توصیه های سیاستی کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در مورد تعطیلی مدارس و ترک تحصیل

مقدمه

ترك‌ تحصيل پديده‌اي است كه بسياري از نظام‌هاي آموزشي كم يا بيش با آن روبه‌رو هستند. توقف آموزش حضوري ناشي از همه‌گيري كوويد 19 و كاهش مشاركت دانش‌آموزان در فرايند آموزش و يادگيري، در كنار عوامل مختلف ديگر، خطر بالقوة ترك تحصيل را افزايش داده است. عوامل تأثيرگذار بر ترک تحصیل دانش‌آموزان صرفاً به شرايط دانش‌آموز و يا خانواده محدود نمي‌شوند، بلكه نقش محيط آموزش و سياست‌هاي كلان نظام تعليم و تربيت در پيشگيري از ترك تحصيل بسيار پررنگ است. شناسايي عوامل دخيل در بروز اين پديده به تبيين راهكارهاي مقابله با آن كمك مي‌كند.

برخي از عوامل فردي، خانوادگي، و سيستمي ناشي از شيوع همه‌گیری كوويد 19، که مي‌توانند خطر ترك تحصيل را افزايش ‌دهند، عبارتند از:

  1. مشكلات اقتصادي و هزينه‌هاي مرتبط با آموزش‌هاي مجازي و يا از راه دور (از قبيل تهيه ابزار مورد نياز براي آموزش‌هاي مجازي مانند تلفن همراه، رايانه، دسترسي به اينترنت، پرينت از تكاليف ارائه شده از طريق مجازي و غيره)؛
  2. فراهم نبودن شرايط عاطفي و محيطي امن و آرام براي برخي از دانش‌آموزان در خانه تا بتوانند در سكوت و با آرامش در فرايند آموزش و يادگيري مشاركت داشته باشند؛
  3. مواجهه برخي از دانش‌آموزان با مشكلات آموزشي در دروس مختلف (ناشي از كاستي‌هاي يادگيري در چهار ماه آخر سال تحصيلي گذشته) و كاهش انگيزه براي ادامة تحصيل؛
  4. عدم ارائة آموزش‌هاي لازم به معلمان و ديگر مجريان مدرسه براي چگونگي برخورد با دانش‌آموزان به منظور حفظ سلامت رواني و ارائة حمايت‌هاي عاطفي مورد نياز دانش‌آموزان، چگونگي برخورد با دانش‌آموزاني كه آداب حضور در جلسات مجازي را رعايت نمي‌كنند، چگونگي برخورد با دانش‌آموزاني كه تكاليف خود را انجام نمي‌دهند و غيره؛
  5. كاهش تعاملات رو در رو بین معلم ـ دانش‌آموز و دانش‌آموز ـ دانش‌آموز، والدين و متوليان آموزشي در مدرسه ؛
  6. ضعف نظارت بر حضور فعالانة دانش‌آموزان در جلسات آموزش و نظارت بر دريافت مواد آموزشي (مجازي يا بسته‌هاي آموزشي)؛
  7. ضعف و كاستي در زيرساخت‌ها و مهارت‌هاي فناورانة معلمان در استفاده از فناوري براي آموزش؛
  8. عدم دسترسي دانش‌آموزان با نيازهاي ويژه به امكانات آموزشي از قبيل ابزار (در آموزش‌هاي از راه دور يا مجازي) و يا عدم دسترسي حضوري به مربي كارآزموده و عدم آشنايي والدين با آموزش‌هاي لازم؛
  9. ازدواج زود هنگام دختران (به عنوان دليل ترك تحصيل و پيامد ترك تحصيل: تحت تأثير افزايش مشكلات اقتصادي ناشي از همه‌گیری كوويد 19 )، انتظار والدين از دختران در خانه براي مشاركت در امور خانه و كار كودكان (به خصوص پسران) براي كمك به معاش خانواده‌ها كه در هر دو وضعيت (دختران و پسران) به كاهش حضور در جلسات آموزشي منجر مي‌شود؛
  10. ناتواني والدین برای همراهی با جريان آموزش‌ در اثر ضعف مهارت در زبان فارسی (به طور خاص در مناطق دوزبانه)؛

علاوه بر عوامل ذكر شده، شرايط ناشي از همه‌گیری كوويد 19 ممكن است خطر ترك تحصيل در پايه‌هاي اول دبستان، هفتم و دهم را نسبت به پايه‌هاي تحصيلي ديگر به دلايل زیر افزايش دهد: 

  • پايه‌هاي اول دبستان: عدم آشنايي والدين و كودكان با شرايط آموزش و عدم برقراري ارتباط لازم بين معلم و دانش‌آموز (در آموزش مجازي)، ترس برخي از والدين از بيماري و نفرستادن كودكان به مدارس (در وضعيت برقراري آموزش حضوري)؛
  • پايه‌هاي هفتم و دهم : ايجاد فشار روحي به دليل عدم آشنايي دانش‌آموزان با هم و عدم آشنايي معلمان با دانش‌آموزان (به دليل تغيير مدرسه). اين موضوع براي دانش‌آموزاني كه شاخه‌هاي فني و حرفه‌اي و يا كاردانش را براي ادامة تحصيل انتخاب مي‌كنند، فشار روحي بيشتري به همراه دارد زيرا ماهيت و فرايندهاي آموزشي نيز نسبت به سال‌هاي گذشته تغيير مي‌كند.

در چنين شرايطي، شناسايي دانش‌آموزان آسيب‌پذير و در معرض خطر ترك تحصيل، پيگيري وضعيت آنها قبل و بعد از مداخلات، و ارزيابي مداخلات در تمام سطوح نیازمند مشاركت بخش‌هاي مختلف در وزارت آموزش و پرورش و جامعه است. براي جلوگيري از ترك تحصيل لازم است در سطوح مختلف اقدامات عاجل انجام پذيرد. اين اقدامات، عزم ملي و همكاري آحاد و دستگاه‌هاي اجرايي مختلف را مي‌طلبد. كارگروه مطالعات فوري پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش مداخلات زیر را به منظور جلوگیری از افت یادگیری و افزايش نرخ ترک تحصیل ناشي از اثرات همه‌گيري كوويد 19 توصیه می­ کند:

توصیه های سیاستی کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در مورد تعطیلی مدارس و ترک تحصیل

الف. مداخلات در سطح جامعه

مواجهه با پديدة ترك تحصيل، نيازمند عزم و همبستگی ملي است. دانش‌آموزان آسيب‌پذير و در معرض خطر غالباً نياز دارند تا بدانند مهم هستند و به جامعه تعلق دارند. به منظور ايجاد اين حس مثبت مي‌توان از توان رسانه‌هاي ملي و رهبران مذهبي و سازمان‌های مردم‌نهاد استفاده كرد، و اين پيام را به دانش‌آموزان القا نمود كه مشكلات ناشي از همه‌گیری كوويد 19 پايان مي‌پذيرند و نبايد دليلي براي ترك تحصيل باشند و براي آنكه آنها بتوانند نقشي مهم در جامعه‌اي كه به آن تعلق دارند ايفا كنند، لازم است به تحصيل خود ادامه دهند. در وضعيت كنوني نقش مدير و ديگر دست‌اندركاران اجرايي مدرسه صرفاً انجام امور اداري نيست.

ب . مداخلات در سطح سياست‌گذاری حوزه‌هاي ستادی

براي مواجهه با پديدة‌ ترك تحصيل، لازم است اقداماتي مستمر و نظام‌مند از سوي بخش‌هاي ذي‌ربط در وزارت آموزش و پرورش به عمل آيد تا شرايط براي انجام اقدامات ناظر بر بهبود عملكرد در سطح مدرسه و والدين مهيا شود. برخي از اقدامات قابل اجرا در سطح ستادي به تفكيك حوزه هاي ذيربط عبارتند از:

1- ب. سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي: محدوديت‌هاي ناشي از همه‌گيري كوويد 19 اجرای برنامه‌هاي درسيِ سازگار با شرايط عادي را با موانع جدی روبه‌رو کرده است. بنابراين:

  1. تغيير وضعيت در ويژگي‌ها و مهارت‌هاي دانش‌آموزان (براي مثال: نداشتن آشنايي با محيط‌هاي مجازي، نداشتن پيش‌نيازهاي علمي لازم با توجه به نحوه اجراي برنامه‌ها در 4 ماه آخر سال تحصيلي گذشته و غيره)، ويژگي‌ها و مهارت‌هاي معلمان (مانند كار با ابزار در فضاهايي مجازي، توليد محتواي مجازي و غيره)، زمان و محيط يادگيري (در دسترس نبودن ابزار و فضاي مجازي براي همة دانش‌آموزان و غيره)، ضرورت تعديل برنامه‌هاي درسي تهيه شده براي شرايط آموزشي متفاوت از شرايط عادي را بارز مي‌كند؛ 
  2. پيگيري نتايج تعديل برنامه و انطباق برنامه‌هاي سال‌هاي بعد با تغييرات؛
  3. آماده‌سازي محتوا و بسته‌هاي آموزشي (مكتوب يا مجازي) با توجه به اهداف آموزشي در سطوح مختلف، براي استفادة دانش‌‌آموزان و معلمان (با همكاري معاونت‌هاي آموزش ابتدايي و متوسطه).

2- ب. معاونت آموزش ابتدايي و متوسطه

براي شناسايي دانش‌آموزان آسيب‌پذير و انجام مداخلات مورد نياز لازم است:

  1. سيستمي به منظور شناسايي و تعيين تعداد دانش‌آموزان آسيب‌پذير (بررسي طولي وضعيت دانش‌آموزان در پايه‌هاي تحصيلي پيشين از لحاظ رفتاري، نگرشي، آموزشي و جمع‌آوري اطلاعات در زمينة تغييرات در وضعيت دانش‌آموز و خانواده آنها در زمان همه‌گيري كوويد 19 طراحي شود و اطلاعات برای مداخلات مختلف در اختیار ادارات كل آموزش و پرورش استان‌ها قرار داده شود.
  2. فراهم نمودن بستر لازم برای دانش‌آموزان در معرض خطر و افرادی که سال را دیر شروع کرده‌اند یا وقفه‌هایی داشته‌اند تا سال تحصیلی براي آنها همانند بقیه دانش‌آموزان پایان نپذیرد، بلکه به همان میزان جدا‌ماندگی و يا نياز آموزشي ادامه پیدا کند.

3- ب. سازمان مدارس غير دولتي و توسعة مشاركت‌هاي مردمي:

عموماً، بسياري از خيرين به ساختن مدرسه علاقه‌مند هستند. در شرايط بحراني كنوني، سازمان به منظور توسعة مشاركت‌هاي عمومي مي‌تواند اقدامات زير را انجام دهد:

  1. تبيين مقررات همكاري با پشتيبان‌هاي آموزشي داوطلب و يا سازمان‌هاي مردم‌نهاد؛
  2. جلب مشاركت سازمان‌هاي مردم‌نهاد و خيريه‌ها براي تأمين تجهيزات و زيرساخت‌هاي فناوري مورد نياز براي دانش‌آموزان آسيب‌پذير (كه به دليل نداشتن تجهيزات در معرض خطر ترك تحصيل هستند)؛
  3. جلب مشاركت مدارس غير دولتي برای ارائه خدمات پشتيباني از دانش‌آموزان آسيب‌پذير و در معرض خطر ترك تحصيل در مناطق محروم به ویژه حاشیه‌ شهرها از طریق در نظر گرفتن مزایایی برای آنان.

4- ب. معاونت برنامه‌ريزي و توسعة‌منابع انساني:

نيروي انساني آگاه و كارآمد در كنترل وضعيت‌هاي بحراني مي‌تواند از بروز اتفاقات نامطلوب جلوگيري كرده و يا آنها را كاهش دهد. به منظور توانمندسازي دست‌اندركاران آموزش در مدرسه و مواجهه با برخي از عوامل دخيل در ترك تحصيل لازم است اين معاونت اقدام به برگزاري سريع دوره‌هاي زير نمايد:

  1. برگزاري دوره‌هاي ضمن خدمت (مجازي) براي معلمان با هدف ارتقاي دانش و مهارت ياددهي و ارزشيابي در محيط‌هاي مجازي و يا آموزش از راه دور، آشنايي با آداب و اصول آموزش در محيط‌هاي مجازي، نحوة برخورد با دانش‌آموزان و مديريت جلسات آموزش مجازي (به منظور كاهش فشار رواني معلمان و ارائة آموزش‌هاي مؤثر و ايجاد فضاي امن آموزشي براي دانش آموزان، به طور خاص دانش آموزان آسيب‌پذير)؛
  2. برگزاري دوره‌هاي ضمن خدمت (مجازي) براي دست‌اندركاران اجرايي مدارس (مدير، معاونين آموزشي و پرورشي، مشاورين) با هدف آشنايي با تغيير نقش‌ها و مسئوليت‌ها در شرايط بحراني مانند همه‌گيري كوويد 19 و حذف همه دوره‌های ضمن‌خدمت بی‌ارتباط با شرایط همه‌گيري كوويد 19

5- ب. معاونت تربيت بدني و بهداشت:

همه‌گيري كوويد 19 موجب افزايش فشار رواني در جامعه شده است. اقدامات بهداشتي عمومي و همچنين قطع آموزش‌هاي حضوري (در بسياري از مناطق) نيز باعث افزايش گوشه‌گيري و تنهايي در برخي از دانش‌آموزان شده و همين امر اضطراب را در آنها تشديد كرده است. لذا معلمان و مسئولان مدرسه ضمن اينكه بايد استرس خود را كنترل نمايند، مي‌بايست تدابيري بينديشند كه فشار رواني خانواده‌ها كاهش يابد و از سلامت كودكان و نوجوانان به لحاظ عاطفي، ذهني و اجتماعي اطمينان حاصل كنند. در اين ميان مشاورين مدارس نقش مهمي مي‌توانند ايفا كنند. بدين منظور، اقدامات زير توصيه مي‌شود:

  1. ارائة راهكارهاي بهداشت رواني و شيوه‌هاي مواجهه با دانش‌آموزان آسيب‌پذير به والدين؛
  2. ارائة راهكارهاي بهداشت رواني و شيوه‌هاي مواجهه با دانش‌آموزان آسيب‌پذير به اولياي مدارس و معلمان؛
  3. ارائة برنامه‌هاي پيشنهادي براي فعاليت‌هاي جسماني در قالب بروشور، پوستر و متن به والدين؛
  4. راه‌اندازي سامانة مشاورة تلفني يا آنلاين (پيام‌رسان‌هاي اجتماعي) براي حمايت عاطفي ـ رواني و ارائة مشاوره‌ به والدين، معلمان و يا دانش‌آموزان آسيب‌پذير و در معرض خطر ترك تحصيل.

6 - ب. انجمن اوليا و مربيان:

همراهي اوليا در چنين شرايطي بسيار مهم است؛ در اين شرايط، والدين علاوه بر نقشي كه در پرورش فرزندانشان دارند، بازوي نظارتي اوليا مدرسه در امور آموزشي و تربيتي نيز مي‌باشند. با توجه به اينكه بسياري از والدين براي ايفاي اين نقش آمادگي لازم را ندارند، اقدامات انجمن اوليا و مربيان در زمينه‌هاي زير لازم است:

  1. ارائۀ توصیه ­هايي به والدين در مورد یادگیری در منزل و آگاه نمودن والدين از شرايط محيطي مورد نياز براي حضور دانش‌آموز در جلسات آموزشي مجازي و يا چگونگي انجام تكاليف؛
  2. آموزش روش‌های مدیریت خود و خانواده در شرايط بحراني مانند همه‌گیری كوويد 19 ؛
  3. توجه دادن والدین به یادگیری تمرین و تقویت مهارت‌هاي خواندن، نوشتن، ریاضیات در خانه با انواع بازی­ها و روش‌های مختلف؛
  4. براي تقويت سلامت جسماني دانش‌آموزان و همچنين جلوگيري از يكنواختي آموزش و افزايش نشاط، انجام فعاليت‌هاي تربيت‌‌بدني بسيار ضروري است. لذا براي اينكه تمركز دانش‌آموزان بر درس افزايش يابد، برقراري نظم در برنامه‌هاي خانواده، تنظيم الگوي خواب، مشخص كردن بهترين زمان يادگيري و آموزش و همچنين تعيين زماني مشخص براي ورزش از ضروريات است. لازم است انجمن اوليا و مربيان با همكاري معاونت تربيت بدني و بهداشت، والدين را از اين امر و راهكارهاي افزايش فعاليت‌هاي تربيت‌بدني در منزل (و در شرايط مختلف) آگاه سازند.

7- ب. سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس:

در شرايط بحراني و با توجه به اينكه آموزش غالباً در منزل صورت مي‌گيرد، شايد ساختن و پرداختن به امور ساختماني و تجهيزات فيزيكي مدارس در اولويت نباشد (گرچه در صورت امكان تعطيلي فيزيكي مدارس مي‌تواند فرصت خوبي به مسئولين داده تا كاستي‌هاي مدارس را تأمين نمايند). بنابراين لازم است سازمان تمهيداتي براي جذب منابع مالي براي تأمين وسايل آموزشي مورد نياز دانش‌آموزان بينديشد.

توصیه های سیاستی کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در مورد تعطیلی مدارس و ترک تحصیل

8- ب. سازمان آموزش و پرورش استثنايي:

با عنايت به اين امر كه رسيدگي به امور آموزشي كودكان با نيازهاي ويژه و معلمان آنها نياز به تخصص خاص و همچنين تجهيز محيط آموزش (در اين زمان، محل زندگي) دارد، لازم است اقدامات ذكر شده ذيل بخش‌هاي فوق (از تعديل برنامه‌درسي تا آموزش نيروي انساني و آموزش والدين در سطح سياست‌گذاران گرفته تا اقدامات در سطح مدرسه و والدين) به طور خاص در اين سازمان نيز انجام پذيرد. 

توصیه های سیاستی کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در مورد تعطیلی مدارس و ترک تحصیل

9- ب. كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان:

به منظور تقويت مهارت‌هاي دانش‌آموزان و ارائه فرصت غني‌سازي و به‌كارگيري دانش و مهارت‌ها در بافت سرگرمي، پرورش خلاقيت و القاي احساس توانمندي در انجام امور به دانش‌آموزان آسيب‌پذير لازم است اين كانون اقدامات زير را انجام دهد:

  1. طراحي دوره‌ها و برنامه‌هاي فوق برنامه در جهت ايجاد انگيزه در دانش‌آموزان براي ادامة تحصيل؛
  2. طراحي دوره‌ها و برنامه‌هاي فوق برنامه در جهت آموزش مهارت‌هاي فناورانة مورد نياز دانش‌آموزان؛
  3. در اختيار قرار دادن كتاب‌هاي پرورش سواد ادبي پايه به خانواده‌ها و كودكان (با ارائة معرفي‌نامه مدارس براي دانش‌آموزان شناسايي شده و در خطر ترك تحصيل، به طور خاص در مناطق دوزبانه)؛
  4. در اختيار قرار دادن مكاني امن (با رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي و زمان‌بندي زير نظر) به داوطلبان پشتيبان آموزشي (با ارائة تأييدية پشتيبان از طرف مدرسه) و دانش‌آموزان (با ارائه معرفي‌نامه مدارس براي دانش آموزان شناسايي شده و در خطر ترك تحصيل) براي آموزش‌هاي تكميلي. نيروي انساني آگاه و كارآمد در كنترل وضعيت‌هاي بحراني مي‌تواند از بروز اتفاقات نامطلوب جلوگيري كرده و يا آنها را كاهش دهد.

ج- مداخلات در سطح مدرسه

در وضعيت كنوني نقش مدير و ديگر دست‌اندركاران اجرايي مدرسه صرفاً انجام امور اداري نيست. مدير مدرسه وظيفة راهبري و برنامه‌ريزي در سطح مدرسه را بايد برعهده بگيرد. دانش‌آموزان آسيب‌پذير غالباً انگيزه، خود انضباطي، خودراهبري و مهارت‌هاي لازم براي مديريت زمان جهت موفقيت در آموزش‌هاي مجازي يا از راه دور را ندارند و معمولاً به ارتباط‌ مستمر و پشتيباني‌هاي انساني (اجتماعي ـ عاطفي) نياز دارند تا بدانند علاوه بر تعلق به جامعه، به مدرسه نيز تعلق دارند و توانايي اتمام تحصيل را دارند. بنابراين لازم است تا فردي با آنها در تعامل باشد و آنها را زير نظر گرفته و يا اهداف كوتاه مدت و قابل دستيابي برايشان تعريف شود. يكي از وظايف مدير و دست‌اندركاران اجرايي پيگيري وضعيت حضور در فرايند آموزش و اطلاع از روند یادگیری دانش‌آموزان است. برخی از اقدامات قابل انجام در این زمینه عبارتند از:

  1. پيگيري وضعيت حضور و غياب و پايش كيفيت حضور در جلسات آموزشي تنها بر دوش معلم نباشد و مدیر، معاونان و مشاور مدرسه هم پیگیر وضعیت مشارکت دانش‌آموزان در فرایند آموزش باشند؛
  2. شناسايي دانش‌آموزان نيازمند حمايت و پشتيباني برای پیشگیری از افت یادگیری و در صورت امکان برنامه ترمیمی؛
  3. شناسايي معلمان آمادة ارائة خدمات به دانش‌آموزان‌ نيازمند حمايت؛
  4. تماس با دانش‌آموز و خانوادة وي از طريق تلفن براي تعامل دربارة نگرش دانش‌آموز، وضعیت یادگیری و آموزش، شرايط منزل براي يادگيري (براي مثال، چگونگي انجام تكاليف آموزشي، ارائۀ اطلاعات در مورد محتوای آموزشی، مسئوليت افزوده شده در منزل، نياز به دريافت بسته‌هاي آموزشي، وجود فضاي آرام براي يادگيري در منزل و غيره)؛
  5. برقراري ارتباط با دانش‌آموز. اطمينان دادن به دانش آموزان از اينكه در شرايط بحراني، اولياي مدرسه شنونده و پشتيبان عاطفي آنها هستند؛
  6. فراهم كردن فضايي آرام در مدرسه (با رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي و هماهنگي با خانواده) مطابق با جدول زماني مشخص براي دانش‌آموزاني كه محيطي آرام براي انجام تكاليف و درس خواندن در منزل ندارند.
  7. دانش‌آموزاني كه از نظر علمي با دشواري روبه‌رو هستند، براي جبران كاستي‌هاي علمي خود به كمك نياز دارند. برخي از دانش‌آموزان نيز براي برقراري ارتباط‌هاي مجازي نياز به راهنمايي و كمك دارند. بنابراين لازم است اقدامات زير انجام پذيرد:
  8. آموزش چگونگي يادگيري و مطالعه به دانش‌آموزان؛
  9. شناسايي دانش‌آموزاني كه چالش‌هاي آموزشي مشابه دارند و تشكيل گروه‌هاي مطالعاتي از طريق سامانه‌هاي آموزشي يا شبكه‌هاي پيام‌رسان اجتماعي با حضور و نظارت مدير يا معاونين؛
  10. ارائة آموزش‌هاي تكميلي رو در رو و فردي در مدرسه (با رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي و هماهنگي با خانواده) و يا از طريق سامانه‌هاي آموزشي يا شبكه‌هاي پيام‌رسان اجتماعي يا بسته‌هاي آموزشي يا گروه‌هاي پشتيبان داوطلب؛
  11. تشويق دانش‌آموزاني كه در نگرش و وضعيت آموزشي خود تغيير ايجاد كرده اند.
  12. شناسايي خيرين منطقه و محل جهت زير پوشش گرفتن دانش‌آموزان برای تامین ابزار الکترونیکی خانواده‌هاي نيازمند (مالي)؛
  13. شناسايي داوطلبان آموزشي و يا سازمان‌هاي مردم‌نهاد محلي و جلب مشاركت آنها به عنوان پشتيبان آموزشي زير نظر مدير مدرسه براي كار با دانش‌آموزان آسيب‌پذير؛
  14. تقسیم دانش‌آموزان در معرض خطر بین کادر مدرسه برای پشتیبانی بیشتر و تغییر مسئولیت کادر اداری پشتیبانی مدرسه برای پوشش قرار دادن این دانش آموزان.

ذكر اين نكته لازم است كه كليد موفقيت، شناسايي دانش‌آموزان آسيب‌پذير و در معرض خطر ترك تحصيل، پيگيري وضعيت آنها قبل و بعد از مداخلات، و ارزيابي مداخلات در تمام سطوح و مشاركت بخش‌هاي مختلف در وزارت آموزش و پرورش و جامعه است.

کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش

دي ماه- 1399


ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

توصیه های سیاستی کارگروه مطالعات فوری پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در مورد تعطیلی مدارس و ترک تحصیل

یکشنبه, 21 دی 1399 15:50 خوانده شده: 1535 دفعه چاپ

نظرات بینندگان  

پاسخ + 0 0 --
احمد 1399/10/21 - 17:03
این پیش فرض که آموزش حضوری بر آموزش مجازی رجحان
دارد ، کاملاً گزاره ی مجهولی است. همان طور که برای آموزش
حضوری محدودیت های چون کلاس های خشت و گلی ، بخاری
های نفتی کشنده و معلول کننده ، کالایی سازی آموزش عمومی و کمبود آموزگار رسمی با حقوق مکفی و ... وجود دارد ، آموزش مجازی نیز فاقد زیرساخت های اولیه مخصوص به خود بوده
و فی النفسه روش آموزشی برتر و نویی است.دقیقا مانند آموزش نوین در ایران که صد سال پیش ، آموزش سنتی با آن
تقابل می کرد. اصولاً در همه جای دنیا به خصوص در ایران
تقابل با سنت کار بسیار بسیار دشواری است.ما به آموزش
حضوری اخت شده ایم، پس از همه بهترست!؟
پاسخ + 0 0 --
ناشناس 1399/10/29 - 11:10
این همه مطلب نوشته شده برای چه ؟؟؟
کم گوی وگزیده گوی چون دور
فقط یک جلد گالینگور کم داردو یک قرارداد مالی !!!
پاسخ + +2 0 --
احمد 1399/10/21 - 17:04
ادامه ...
اینکه حدود ۵ میلیون از دانش آموزان فاقد تبلت و نیز
اینترنت فاقد زیر ساخت بوده و شاد مشکلات فنی زیادی
دارد به آموزش مجازی مربوط نیست به کم و کاستی های
سخت افزاری و نرم افزاری ما مربوط است.(همانند آموزش
حضوری)از طرف دیگر هر محقق تازه کار می داند که در تحقیقات علوم انسانی مولفه های بسیار متعددی باید در نظر گرفته شود و نتیجه گیری های تک مولفه ای ، کاملاً راه خطا رفتن است.
مثلاً می توان گفت که ؛ علت ترک تحصیلات می تواند
مشکلات عدیده اقتصادی چند سال اخیر و به خصوص مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا باشد.
آژیر بحران در آموزش ما سالهاست که به صدا درآمده است، ولی
کو گوش شنوا...؟
پاسخ + 0 0 --
ناشناس 1399/10/21 - 21:50
سلام
آیا نظام تربیت عمومی که مدرسه تجلی‌گاه آن است منحصر به گذراندن چند دوره آموزشی است که بتوان با آوردن این دلیل که آموزش مجازی آن هم در برخی از انواع محتواها و موضوع‌ها نسبت به آموزش حضوری برتری دارد، مدرسه را تعطیل کرد؟ آیا حضور دانش‌آموز در مدرسه فقط برای طی چند دوره آموزشی و شرکت در کلاس است؟ در ثانی فکر می‌کنید آموزش مجازی با همه مزایای آن برای همه انواع دروس جواب می‌دهد؟ برای دروس کارگاهی و عملی چه باید کرد؟ برای آموزش هنر چگونه باید عمل کرد؟ مشکل نظام آموزشی و همه مرتبطین با آن این است که هدف در این نظام گم شده است. آیا هدف قبولی دانش‌آموز در کنکور پزشکی است؟ یا تربیت دانش‌آموزی که بتواند در جامعه زندگی کند؟ و یا یادگیری حساب دیفرانسیل و انتگرال؟
پاسخ + +2 0 --
ناشناس 1399/10/21 - 18:04
مطالب این کارگروه از همون ابتدا، سفارشی بوده. کاملا از تک تک عبارت هایش مشخص است. بالاخره پولی این بین گرفته می شود باید هم به سفارشات عمل کرد.
پاسخ + +3 0 --
منصوری 1399/10/21 - 18:25
بچه های کاردانش که امکانات ندارن مگه میشه یک درس کارگاهی تخصصی رو با کتاب خالی بدون هیچ وسایل کارگاهی آموزش داد. همون بهتر با تعطیلی میرن سرکار.
بچه های نظری هم که بجای یادگیری مشغول حفطیات و کپی کردن و آمادگی برای ماراتن کنکور برای پزشکی و معلمی هستند، پس بازم با تعطیلی حضوری و آموزش مجازی ضربه نمیخورند. با اطلاعی که من دارم بچه های خیلی کمی در خانه درس و مطالعه میکنند. از طرفی اکثر بچه ها اذعان میکنند که فقط برای دیدن همکلاسی ها و خوش و بش با دوستان به مدرسه می آیند، نه برای یادگیری. چاره چیست؟
پاسخ + +1 0 --
هما 1399/10/21 - 18:48
با سلام
حتما تعبیه شده است که بودجه نهضت سوادآموزی چند برابر شده است.

نظر شما

صدای معلم، صدای شما

با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.

نظرسنجی

میزان استفاده معلمان از تکنولوژی آموزشی مانند ویدئو پروژکتور ؛ تخته هوشمند و .... در مدرسه شما چقدر است ؟

دیدگــاه

تبلیغات در صدای معلم

درخواست همیاری صدای معلم

راهنمای ارسال مطلب برای صدای معلم

کالای ورزشی معلم

تلگرام صدای معلم

صدای معلم پایگاه خبری تحلیلی معلمان ایران

تلگرام صدای معلم

Sport

تبلیغات در صدای معلم

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به صدای معلم - اخبار فرهنگیان، معلمان و آموزش پرورش بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلا مانع است.
طراحی و تولید: رامندسرور