روند کاری مدارس فرانسه ( قسمت دوم )

درحال حاضر منافع کدام است؟
سازماندهی برنامه ى زمانی مدارس،همیشه بیشتر پاسخگوی منافع اجتماعی و اقتصادی بوده است تا نیازهای دانش آموزان. اوایل قرن بیستم،تقویم مدرسه ای با گسترش تعطیلات تابستان، متکی بر روند کشاورزی بود.بنابراین در کشوری که عمدتأ روستایی است،کودکان به هنگام کاشت و برداشت نیروی کار مهمی به حساب می آمدند.هفته ی کاری مدرسه پنج روزه بود، یک روز به آموزش های مذهبی اختصاص داده می شد  یک روز هم تعطیل بود.درسال های 1960،مسائل اقتصادی مربوط به توسعه ی گردشگرى تاریخ تعطیلات را تحت تأثیر قرار داد.ایجاد دو ناحیه جغرافیایی و سپس سه ناحیه در سال1972 باعث گسترش تعطیلات زمستانی و بهارى شد.اقدامی که به طور همزمان به انتظارات خانواده ها و ایستگاه های گردشگری و ایمنی جاده ها پاسخ می داد.ایجاد هفته ی چهار روزه نیز پاسخگوی تغییرات جامعه ی ما بود.با 35ساعت کاری،خانواده ها اهمیت بیشتری به تعطیلات آخر هفته می دهند. والدین طلاق گرفته هم می توانند تمام آخر هفته با کودکان خود باشند و لذت ببرند.

خانواده ها،معلمان و همچنین صنعت گردشگری ،صرف نظر از دانش آموزان،همیشه در این بحث نقش دارند. مقامات محلی نیز برای گفتن دارند،چراکه آنها بخش اعظم فعالیت های فوق برنامه مثل تغذیه فروشی ها،مراکز تفریحی و...را مدیریت می کنند.در بازتاب این تنوع،کمیته ی راهبری کنفرانس ملی در برنامه زمانی مدارس افراد مختلفی اعم ازکارشناسان آموزش و پرورش،دانشمندان،نمایندگان گردشگری و فرهنگ را در بردارد.جالب است که نه معلمان و نه اولیای دانش آموزان جایی در این سازمان ندارند و تنها با آنها مصاحبه می شود، نوعی از تفکر سرد.

فدراسیون اولیای دانش آموزان و اتحادیه ها رسمأ به نفع کودکان، از تغییرات انجام شده حمایت می کنند.بنیاد اولیای دانش آموزان(1) متعهد شده اند که خواستار یک هفته ی چهار ونیم روزه باشند.فدراسیون اتحادیه ای یکپارچه(2) لزوم بهبود بخشیدن به روند زندگی و کار دانش آموزان را به منظور کسب بهترین موفقیت ها به رسمیت می شناسد.با این حال  واقعیت ها با بررسی جزئیات در این خصوص بسیار متفاوت به نظر می رسند.درحالی که وزارت آموزش و پرورش در بخشنامه ی مربوط به بازگشایی مدارس با حمایت از شورای مدارس در بازگشت به هفته ی چهار و نیم روزه، تغییرات اساسی ایجاد کرد،برخی از شهر ها که می خواستند صبح چهارشنبه برای مدرسه انتخاب شود،با ممانعت روبه رو شدند.والدین و آموزگاران تمایل به ادامه ی روند قبلی داشتند چرا که استراحت روزهای چهارشنبه صبح را برای کودکان مفید می دانستند ، مساله ای که تحقیقات آن را رد کرده اند.

مقامات محلی و انجمن شهرداری های شهرهای بزرگ(3) که شامل 95بخش با بیش ازصد هزار نفر جمعیت هستند،از چهار و نیم روز کاری در هفته حمایت می کنند.اما اگر روز های مدارس را سبک کنیم،سندیکاها باید وظیفه ی پرکردن این اوغات فراغت را بر عهده بگیرند.آنها می ترسند که وظایف شان سنگین تر شود و ترس شان بی دلیل نیست. میشل دستو(4)، شهردار گرونوبل و رئیس انجمن شهرداران شهرهای بزرگ فرانسه این گونه هشدار می دهد :"شکی نیست که این اصلاحات جدید به طور کامل متکی بر بودجه ی سندیکاهای محلی است.خطر دیگر این است که این امر منجر به یک رفتار نابرابر در فعالیت های فوق برنامه،با توجه به امکاناتی که سندیکاها در اختیار دارند شود.

بهترین سازماندهی چیست؟

از چندین سال قبل،کارشناسان روند زندگی کودک در فرانسه تحقیقات خود را منتشر می کنند.تعداد کتاب ها دررابطه با این موضوع کم نیست ونتایج مشابهی به دست آمده است.درسطح اروپا،مطالعات ترکیبی بدین ترتیب نتایج محکمی را نشان داد.روان شناسان و زیست شناسانی که برروی تاثیر زمان بر افراد کارمی کنند،دراین امر باهم توافق دارد که دو بازه ی زمانی در روز برای کودک چه از نظر جسمی و چه روانی دشوار است:ابتدای صبح و ابتدای بعدازظهر.فعالیت فکری و هشیاری کودکان از آغاز تا پایان صبح افزایش پیدا می کند،بعد از ناهار کاهش می یابد،سپس مجددأ طی بعد ازظهر افزایش می یابد. اولویت می بایست سبک تر کردن روز باشد،یعنی دانش آموزان صبح دیر به کلاس برگردند(با زنگ تفریحی طولانی تر برای شروع کلاس با آرامش) و ساعت کمتری را به آموزش روزانه اختصاص دهند.برای کودکان کم سن وسال (از مهد کودک تا دوره ی ابتدایی) روز کوتاه تری لازم است.بعداز ظهر فقط می بایست به فعالیت هایی که کودکان را کمتر تحریک می کند ، مثلأ به شوخی و سرگرمی بگذرد.برگزاری کلاس های بعد از ظهر برای دانش آموزان بزرگتر ایرادی ندارد به شرطی که بعد از ساعت 14:30 تشکیل شود.

در نظر کارشناسان ، تعطیلات به هر شکلی که باشند و در هر جایی که سپری شوند حداقل باید دو هفته به طول بیانجامند تا تاثیرات مفید داشته باشند. حال آنکه امروزه،تعطیلات توسان تنها ده روز است،با این حال این تعطیلات برای کودکان پایان فوریه واول مارس را هم شامل می شود.دانشمندان اصل هفت-دو را پیشنهاد می کنند:روندی به شکل هفت هفتة کلاس پشت سرهم و دو هفته استراحت.روندی که بسیار دشوار است.
        

1. La FCPE

2. la FSU

3. AMGVF

4. Michel Destot

اعتراض به چهار روز کاری در هفته

در سال 2010 حداقل چهار گزارش ارائه شده خواستار لغو سیستم چهار روز کاری در هفته شده اند. آکادمی پزشکی (1) ، اولین نهادی بود که به این مساله اعتراض کرد و به دنبال آن دیوان محاسبات (2) ، و نهاد مونتین (3) . هیئت نمایندگی پارلمان در مورد روند کاری مدارس (4) هم همین مسیر را در پیش گرفت و حتی خواستار ممنوعیت این مساله شد : « بعد سیاسی و نمادین این چنین تصمیمی مهم خواهد بود و به وضوح نشان دهنده ی خواست نهاد های دولتی برای قرار دادن منفعت کودک در مرکز سازمان دهی جدید روند کاری مدارس با پا فراتر گذاشتن از منافع به دست آمده در گذشته است.»

تمامی این گزارش ها ، بدون استثنا ، همان دلایلی را تکرار می کنند که سال هاست توسط متخصصین روند کاری کودکان بیان شده است. به چه علت این نحوه ی برنامه ریزی نا مناسب قلمداد می شود؟

به طور خلاصه ، این برنامه ریزی سبب  به هم ریختن روند کاری دانش آموز شده ، او را خسته می کند و (5) به علت دیر خوابیدن در شب روند بیولوژیک بدن او را به هم م یریزد. برنامه ی زمانی بدن دانش آموز روز های دوشنبه و پنجشنبه دچار تغییر می شود: بیدار شدن در ساعت 7 صبح برای وی معادل بیدار شدن در ساعت 5 یا 6 خواهد بود. علاوه بر این وی از کم خوابی هم شکایت خواهد کرد چرا که اگر او سه شنبه یا شب قبل از آخر هفته دیر می خوابد دلیلی نمی شود که روز بعد دیر از خواب بیدار شود. . .

از همین روی دانش مندان 4 روز و نیم کاری ( حتی 5 روز ) در هفته را پیشنهاد می کنند . با این وجود ، کشاندن دانش آموزان در صبح روز شنبه خطرناک است چرا که اکثریت جامعه تمایل دارند آخر هفته شان آزاد باشد . . بنابراین بهتر است چهارشنبه صبح جایگزین شود.

NOTES

(1) www.academie-medecine.fr/detailPublication.cfm?idRub=26&idLigne=1768
(2) www.ccomptes.fr/fr/CC/Publications-RPT.html
(3) www.institutmontaigne.org/vaincre-l-echec-a-l-ecole-primaire-3179.html
(4) www.assemblee-nationale.fr/13/rap-info/i3028.asp#P971_120902
(5) Antoine Bourillon, « L’enfant fatigué et l’école », La Revue du praticien, vol. LVIII, n° 7, 2008.

آیا روند کاری مدارس بر موفقیت دانش آموزان تاثیر دارد؟

فنلاند که ساعت درسی اش دو سوم فرانسه است همیشه نتایج عالی در آزمون OCDE ( آزمونی برای سنجش توانایی دانش آموز در سن 15 سالگی در زمینه های درک مطلب ، ریاضی و فرهنگ علمی)  گرفته است. نتایج فرانسه در این امتحانات اما ، متوسط است. بنابراین می توان از این مثال نتیجه گرفت که ساعات درسی بیشتر تضمینی بر موفقیت نیست. در مورد برنامه ریزی ساعات درسی هم محققین سعی دارند تا تاثیر ساعات کاری مختلف بر دانش آموزان را امتحان کنند.

نتیجه گیری : ظرفیت های به خاطر سپاری با وجود تعطیلات آخر هفته ی یک روز و نیم نسبت به تعطیلات دو روزه بهتر است، اما در مورد پیشرفت تحصیلی ، هیچ تفاوتی بین پنج روز کاری در هفته و چهار روز کاری در هفته مشاهده نشده است.(1)

مطابق مطالعه ی که بر مبنای آزمایش توسط (ZEP (2 انجام شده است ، روند کاری مدارس بیشتر بر رفتار کودک تاثیر می گذارد : زمانی که این روند با روند کاری خود کودک و فعالیت های آموزشی فوق برنامه همراه باشد ، دانش آموران از خود رفتارهای با ثبات تر نشان داده و دقت نظر بیشتری خواهند داشت و همین مساله سبب شکوفایی روانی و جسمی آنها و در نتیجه آسان شدن یادگیری شان میشود.

NOTES

(1) Nicole Devolvé et Benoît Jeunier, « Effets de la durée du week-end sur l’état cognitif de l’élève en classe au cours du lundi », Revue française de pédagogie, n° 126, janvier 1999, Nicole Devolvé et W. Davila, « Effets de la semaine de classe de quatre jours sur l’élève. Les rythmes scolaires en Europe », Enfance, n° 5, 1994.
(2) René Clarisse, Baptiste Janvier et François Testu, « L’aménagement du temps des enfants »,

disponible sur www.inrp.fr/primaire/monographies/amenag.htm

منبع : مجله ی علوم انسانی فرانسه ، پرونده ی ویژه ی روند کاری مدارس در فرانسه

گروه مترجمان پیشرو ( http://pishrotranslation.ir )

قسمت اول