صدای پای بحران چاقی در دبستان های کشور شنیده شد ؛ چه باید کرد؟

 خانواده اصلی ترین نهاد اجتماعی و مدرسه ، دومین مکان مهم جهت تربیت و کسب دانش افزایی به کودکان است . در این سنین، سرعت رشد جسمانی کودک آهسته و مداوم بوده و تغییرات بدن به تدریج در کودکان اتفاق می افتد .
در این سنین، در کودکان تغییراتی از نظر ارتقای مهارت‌های عصبی، عضلانی و رشد مهارت‌های شناختی احساسی، عاطفی و اجتماعی به وجود می‌آید ؛ به سبب همین یکنواختی و کندی رشد جسمی، در بسیاری از کودکان تغییراتی در وضعیت اشتها و دریافت غذایی ایجاد می‌شود که برای والدین نگران کننده بوده و باعث ایجاد تنش‌هایی بین آن‌ها با فرزندان شان در زمینه‌ی غذا خوردن می‌گردد ، اما کودکان باید به اندازه نیازشان غذا مصرف کنند.

الزام آن ها به غذا خوردن کار پسندیده ای نیست . دربعضی وقت ها آن ها لجبازی و از خوردن وعده غذا اصلی خود امتناع می کنند.
از آن‌ جایی که کودکان آسیب‌پذیرتر از بزرگسالان هستند، کمبودها و اختلالات تغذیه‌ای می‌تواند موجب کاهش قدرت یادگیری آنان شده و بر میزان انرژی و حافظه‌ی آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.

پس نظر به این که تأمین سلامت کودکان به معنای سرمایه‌گذاری در جهت تأمین سلامت جامعه در آینده است، توجه به تغذیه‌ی صحیح و مغذی آن‌ها نیز حائز اهمیت است .

اولین قدم جهت تشخیص این که آیا کودکان مان در وضیت تغذیه‌ی مناسب و سلامت هستند، بررسی وضعیت رشد آن‌ها از طریق اندازه‌گیری قد و وزن است که این کار به وسیله مراکز درمانی و مربیان بهداشت مدارس مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد . پیشرفت رشد کودکان این سنین متفاوت بوده، برخی از آن‌ها به طور ارثی کوتاه قد و بعضی بلند قد و از نظر جسمانی ضعیف هستند .
روند رشد قدی نسبت به سن و وضعیت وزن نسبت به قد در کودکان عامل مهمی در تشخیص سلامت آن‌ها بوده و چنان چه رشد قدی و وزنی کودک با توجه به سن او در محدوده‌ی طبیعی و منطبق با استاندارد نباشد باید مورد توجه قرار گیرد . مصرف کم یا زیاد مواد انرژی‌زا می‌تواند باعث لاغری یا افزایش وزن (چاقی) در کودکان شود. کنترل وزن بدن معیار خوبی جهت تخمین کفایت مصرف مواد غذایی انژی‌زاست که این امر باید توسط پزشک معالج مشخص شود. اما بچه هایی که بیش تر از مواد قندی و نشاسته ای به طور مکرر در دفعات نامنظم و از فست فود ها با سس های پرچرب استفاده می کنند از دیگر دوستان خود چاق تر و راه رفتن و ورزش کردن در حیاط مدرسه برای آن ها مشکل تراست ، به گو شه ای می روند و فقط دیگران را تماشا می کنند ؛  این هشدار جدی است به خانواده ها که باید مواظب سلامتی کودکان شان با شند.
کودکان به جهت رشد و تحکیم استخوان‌ها و دندان‌هایشان به املاح معدنی مثل کلسیم و فسفر نیاز دارند که باید از طریق منابع غذایی گوناگون مثل شیر و فرآورده‌های آن تأمین شود. همچنین برای جذب بهتر کلسیم و نشست آن در استخوان‌ها نیاز به ویتامین ضروری در بدن می باشد که با مصرف غذاهای متفاوت تامین می شود .
برای تأمین رشد و سلامت کودکان باید از تمام گروه‌های اصلی غذایی به میزان کافی، در برنامه‌ی غذایی روزانه‌ی آن‌ها گنجانده شود .

گروه نان و غلات: این گروه شامل مواد غذایی نشاسته‌ای مثل انواع نان، برنج، ماکارونی، رشته و بیسکویت ساده بوده که به عنوان بهترین منبع تأمین انرژی جهت رشد و فعالیت روزانه‌ی کودکان شناخته می‌شوند که باید در مصرف آن زیاده روی نکنیم.
یکی از وعده‌های غذایی مهم که کم‌تر به آن اهمیت داده می‌شود صبحانه است. این وعده‌ی اصلی غذایی، باید حداقل 20 درصد از نیاز انرژی روزانه‌ی کودک را تأمین کرده و حاوی مواد غذایی متنوع و مغذی مثل نان، شیر، پنیر، گردو، تخم‌مرغ، آب میوه‌های تازه و طبیعی و … باشد .

مصرف صبحانه به کودکان کمک می‌کند که در ساعات مدرسه فراگیری بهتری داشته، شاداب و فعال باشند . اما متاسفانه کودکان صبحانه نخورده به مدرسه می آیند و سر کلاس درس با مشکلاتی از قبیل دل درد و کاهش انرژی لازم برای یادگیری مواجه می شوند .
میان وعده‌ها (ساعت 10 صبح، عصرانه) تأثیر مهمی در حفظ سلامت تغذیه‌ای کودکان دارند مشروط بر این که از انواع خوراکی‌ها و مواد غذایی مناسب و مغذی در آن‌ها استفاده شود. هم‌چنین ساعات صرف میان وعده باید به گونه‌ای باشد که کودک اشتهای خود را برای وعده‌ی اصلی از دست ندهد .

اما نکته اصلی این است که تا کنون برنامه ریزی مناسب و کتاب و آموزش خاصی در مدارس از سوی آموزش و پرورش کشور تدارک دیده نشده تا کودکان نسبت به مضرات و فواید بعضی از فرآورده های غذایی آگاه شوند و این یکی از ضعف های نظام تعلیم و تربیت ماست .

البته ارگان های دیگر هم دراین کار دخیل هستند . خوراکی‌ها و مواد غذایی مثل انواع میوه‌های تازه‌ی فصل، سبزی‌های تازه، آب میوه‌های طبیعی، میوه‌های خشک (کشمش، انجیر خشک، آلبالو خشک، توت خشک و…) ، مغزها (گردو، پسته، بادام، فندق، …) بیسکویت ساده یا کیک‌های سادۀ خانگی همراه با شیر، ساندویچ‌های نان و پنیر و گردو، نان و پنیر و گوجه‌فرنگی و خیار، نان و تخم مرغ، گوجه‌فرنگی و … به عنوان میان وعده های مغذی شناخته شده‌اند که نقش مهمی در رشد کودکان دارد . باید سنت های صحیح گذشته را دوباره احیاء کنیم تا فرزندان این مرز وبوم که پدران و مادران آینده این کشور هستند سالم و سلامت باشند و بتوانند به مردم خدمتی والایی ارائه دهند.

بنابراین وظیفه و رسالت والدین و رسانه های اجتماعی ،مدارس ، روزنامه ها ، جراید ، وزارت بهداشت و درمان وآموزش پزشکی است که قدم های مثبت را در جهت اصلاح الگوی مصرف و نوع تغذیه سالم و مغذی رابه مردم آموزش دهند و نظارت دقیق بر کار تولید کنندگان و کیفیت مواد غذایی جامعه داشته باشند تا ضمن جلوگیری از چاقی و اضافه وزن کودکان و کنترل انواع بیماری ها هزینه های گزاف درمان را به حداقل برساند.
تنقلات و خوراکی‌هایی مثل انواع شکلات‌ها، بیسکویت‌های شکلاتی و کرم‌دار، شیرینی‌های خشک و تر، چیپس، پفک، نوشابه‌های گازدار، آب میوه‌های صنعتی و ... و یا ساندویچ‌هایی که در سوپر مارکت هابه فروش می‌رسند دارای انرژی بالا و کیفیت مواد مغذی پایین هستند. مصرف آن‌ها در میان وعده‌ها نه تنها نیازهای تغذیه کودکان را تأمین نمی‌کند بلکه اشتهای آن‌ها را جهت صرف وعده‌های اصلی از بین می‌برد .
امروزه چاقی یک مشکل عمده‌ی سلامت عمومی در سراسر جهان است و در طی چهار دوره‌ی زندگی نوزادی، کودکی، نوجوانی و بزرگسالی ایجاد می‌شود. امروزه شیوع چاقی کودکان درحال افزایش است ، بهترین سن برای پیش‌گیری از تبدیل اضافه وزن کودکی به چاقی بزرگسالی در طول سنین دبستان است ، این مشکل در کودکان می‌تواند به علت افراط در مصرف تنقلات پر انرژی و غیرمغذی مثل انواع شکلات و شیرینی‌های شکلاتی و خامه‌دار و غذاهای سرخ کرده و فلافل ، انواع سس های پر چرب و زیاده روی در مصرف غذاهای چرب و پر انرژی و استفاده کودکان از فست فودها و سس های پر چرب و کم تحرکی و عدم فعالیت بدنی ایجاد می شود که چاقی و داشتن اضافه وزن سلامت کودکان را مورد تهدید قرار می دهد .

باید کودکان را به خوردن میان وعده‌های کم انرژی تشویق کنیم و آن ها باید بدانند که بیشتر از میوه ها وسبزی جات و غذای سبک و کم انرژی مصرف کنند.

کودکان به جای استفاده از وسایل نقلیه عمومی و شخصی بیشتر پیاده روی و فوتبال بازی کنند و به جای تماشای تلویزیون در ساعت های طولانی و بازی های رایانه ای و کم تحرک بیشتر ورزش کنند .

چاقی و اضافه وزن سبب ناراحتی های قلبی و دیابت و دیگر بیماری ها در سنین کودکان 6 تا 12 ساله می شود که برای خانواده ها مشکل بزرگی محسوب می شود . بعضی وقت ها خود خانواده ها با اصرار ، کودکان را وادار به خوردن غذا و میان وعده ها می کنند در صورتی که کودک تمایلی به خوردن غذا ندارد که این کار هم صحیح نیست ، چون باید زمانی غذا مصرف کنیم که بدن ما نیاز و گرسنگی را احساس کنیم ؛ چون بزرگان دینی ما گفته اند خود را مداوا کنید چرا که خداوند هیچ دردی را فرو نفرستاده مگر آن که برای آن درمانی نازل کرده است .

پس باید از خوراکی هایی که مانند سوسیس و کالباس و غذاهای آماده که سلامتی کودکان مان را به خطر و باعث چاقی می شوند تا حد امکان پرهیز کنیم.

در خاتمه ، فرزندان صالح و پر انرژی گلی از گل های بهشت هستند که باید سالم و سلامت باشند .

ان شاء الله

آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .

https://telegram.me/sokhanmoallem

ارسال مطلب برای سخن معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید