امروز روز بدون پلاستیک نام گرفته است. این در حالی است که اگر سری به فروشگاه‌ها بزنید خواهید دید که هر وسیله‌ای با چه میزان نایلون و پلاستیک به دست مصرف‌کننده می‌رسد. امروزه دیگر همگان بر لطمات و صدمات پلاستیک و کیسه‌های نایلون واقفند اما اینکه چرا روز به روز بر تعداد مصرف‌کنندگان آن افزوده می‌شود و کمتر مسئولی در این زمینه اقدام سازنده‌ای انجام می‌دهد، جای تامل دارد.
در واقع برای کاهش تبعات و صدمات نایلون به محیط زیست باید دولت وارد عمل شود. برای مثال در کشورهای اروپایی به هیچ عنوان پلاستیک در معابر و محیط زیست مشاهده نمی‌شود آن هم به این دلیل که رهاسازی ماده پلاستیکی در محیط زیست باعث بروز نارسایی‌های فراوان می‌شود و حتی در بسیاری از دولت‌های اروپایی همچون ایتالیا و دانمارک برای هر کیسه نایلون تجزیه‌ناپذیر 15 سنت از شهروندان مالیات اخذ می‌شود. برای کاهش صدمات کیسه‌های نایلونی در کشور چندی پیش با یکی از فروشگاه‌های معروف مسأله عدم ارائه نایلون در خرید مطرح شد که مسئولان آن با بیان اینکه هدف این فروشگاه، مشتری‌مداری است! مبادرت به ارائه خدمات به وسیله کیسه‌های نایلون کردند. در اصل مصرف نایلون نه تنها برای انسان و محیط زیست بلکه برای حیوانات نیز آسیب‌زاست.
برای مثال چندی پیش در استخری با دو هزار ماهی شاهد بودم که به دلیل عدم نظارت درست و وجود پلاستیک در آب تعدادی از ماهی‌ها از بین رفتند آن هم به این دلیل که اکسیژن محلول در آب باعث خفگی ماهی‌ها شده بود.
برخی مسئولان بر این باورند که کیسه‌های پلاستیکی از زمانی که به‌عنوان زباله دور ریخته می‌شوند، به‌علت ماندگاری در طبیعت برای جذبشان 500 سال زمان نیاز است. در واقع، این کیسه‌ها به‌همراه باد جابه‌جا شده و وارد رودخانه‌ها و کانال‌های آب می‌شوند. در نتیجه، موجب گرفتگی آبراهه‌‌ها شده و در بسیاری موارد به‌علت ساکن ماندن آب، زاد و ولد انواع حشرات افزایش می‌یابد. کیسه‌های پلاستیکی در صورت ورود به محیط زیست دریایی، وارد زنجیره غذایی جانوران دریایی شده و سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک و لاک‌پشت و نیز پرندگان دریایی اشتباهاً بر اثر خوردن این کیسه‌ها و خفگی ناشی از آن می‌میرند. سالانه شاهد مرگ و میر تعداد زیاد لاک‌پشت چرمی با عمر150 سال در جنوب کشور هستیم.
همان طور که ستاره‌های دریایی فراوانی به دلیل گیر افتادن در کیسه‌های نایلون و خفگی از بین می‌روند که این اخبار خود گواه بی‌توجهی به محیط زیست و طبیعت است. در واقع اینکه برخی مسئولان زمان نجومی را برای جذب نایلون و دیگر فرآورده‌های پلاستیکی تخمین زده‌اند، جای تامل دارد و باید به این نکته توجه داشت که نایلون یک ماده بدون تغییر در طبیعت است و هیچ ترکیبی در دنیا روی آن تاثیر‌گذار نیست. برای مثال فرسودگی کیسه‌های نایلونی بر اثر تابش خورشید با گذشت زمان روی زمین به ریزگردها مبدل شده و در اعماق زمین نیز با فعل و انفعال‌های شیمیایی آثار مخرب فراوانی را در محیط زیست به همراه دارد. برای مدیریت و کاهش این معضل مردم باید همچون گذشته خریدها را در زنبیل یا همان پاکت‌های قهوه‌ای که تا دو دهه پیش در خرید استفاده می‌شد قرار دهند و تا حد ممکن از گرفتن کیسه‌های نایلونی خودداری کنند.
در واقع استفاده از پاکت به دلیل اینکه بعد از گذشت مدتی وارد چرخه طبیعت شده و حتی به عنوان خوراک دام و احشام هم استفاده می‌شود می‌تواند در کاهش معضل‌های زیست‌محیطی مثمرثمر باشد. باید توجه داشت هم اکنون در اماکن عمومی همچون قطار یا هواپیما در کشور هندوستان به جای استفاده از لیوان یکبار مصرف پلاستیکی از فنجان‌های سفالی استفاده می‌شود و این ابتکار در مصرف منجر به افزایش حاصلخیزی خاک و کاهش صدمات به طبیعت شده است.
برای کاهش این معضل باید دولت و دست اندرکاران امر از امروز برای مدیریت این نارسایی تمهیدات لازم را بیندیشند و در صورت عدم انجام فعالیت‌های موثر در این زمینه بی‌شک تا 10 سال آینده ایران غرق در پلاستیک می‌شود. باید توجه داشت که از زمان خرید تا دور ریز کیسه‌های نایلونی کمتر از پنج دقیقه زمان صرف می‌شود. اکثر مردم بر این باورند رایگان بودن کیسه‌های نایلونی برایشان مناسب است اما این طرز تفکر اشتباه محض است و اگر در خرید از کیسه‌های پارچه‌ای یا همان زنبیل‌های قدیمی استفاده شود، بی‌شک از لحاظ اقتصادی و محیط زیستی می‌توان شاهد تاثیرات مثبتی در زمینه محیط زیستی بود. باید توجه داشت در زمینه جمع‌آوری کیسه‌های نایلونی بازیافت چندان فعالیتی انجام نمی‌دهد و این وسایل همچنان در طبیعت رها می‌شود که مشکلات در این زمینه را دو چندان می‌کند.
روزنامه آرمان
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.