با همکاری پلیس فتا متخلفان انتخابات صندوق ذخیره فرهنگیان شناسایی شدند؛ این انتخابات بار دیگر ناکارآمدی سیستم اداری آموزش و پرورش را عیان کرد

سید محمدبطحایی  وزیر آموزش و پرورش و رییس هیات امنای موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان  درباره تخلفات در انتخابات هیئت امنای صندوق ذخیره فرهنگیان (اینجا) گفت: "تخلفاتی صورت گرفته است و با پلیس فتا همکاری داریم تا متخلفان شناسایی شوند." بطحایی در گفت و گو با تسنیم وعده داد که پس از احراز تخلف "فردی که با این روش انتخاب شده است را حذف خواهیم کرد و آرای او باطل می‌شود." آقای بطحایی کوشید این تخلفات را کم اهمیت جلوه دهد و افزود : " تخلفاتی صورت گرفته است اما باید توجه کرد این انتخابات هیئت امنای صندوق ذخیره است و ما در انتخابات بزرگتر از این تخلفاتی را مشاهده می‌کنیم." انتخابات صندوق و تخلف برخی از مدیران مناطق و سوء استفاده ازدسترسی به اطلاعات پرسنل، شکاف اداره – مدرسه را فعال تر کرد. اگر  آن گونه که آقای بطحایی گفته تخلفات رد یابی شده و سامانه پیامک و آی پی افراد متخلف مشخص شده است، مساله فراتر از انتخابات و نوعی خیانت در امانت و سوء استفاده از موقعیت شغلی مدیران مالی و اداری مناطق است و باید افراد متخلف به هیات تخلفات اداری ارجاع شوند.

سهم پرداختی دولت به صندوق را هم صرف تقویت بیمه درمانی فرهنگیان کنید  این انتخابات بار دیگر ناکارآمدی سیستم اداری آموزش و پرورش را عیان کرد. انتخابات چه بزرگ و چه کوچک حتی در سطح انتخابات شورای دانش آموزی در مدارس بدون وجود ناظر  مستقلِ از مجری بی معنا است. در انتخاباتِ صندوق ذخیره نظارت و اجرا  و همه مسایل ریز و درشت به مشاور وزیر آموزش و پرورش آقای اصغر حصیری ختم می شد. مجری فنی انتخابات مجازی هم شرکت پارس فن آوران مبتکر( PFM) بود. مبلغ و جزییات قرارداد با این شرکت اعلام نشده است. با توجه به وجود نقطه کور در برنامه ریزی انتخابات و فراهم بودن امکان تقلب و تخلف در رای دادن، بررسی تخلفات عمدی و سهوی این شرکت از اهمیت برخوردار است ، مخصوصا وقتی که شرکت یکی از تخصص های فنی خود را امنیت اطلاعات و ارتباطات اعلام کرده است. در سایت شرکت اسامی مدیر عامل و هیات مدیره شرکت موجود نیست (http://www.pfm.ir). ضمنا معلوم نیست هزینه قرارداد برگزاری انتخابات چه رقمی بوده و توسط چه نهادی پرداخت شده است؟    

اعضای هیات امنای صندوق ذخیره فرهنگیان برای 4 سال انتخاب می شوند و بعد از 4 سال انتخاب دوباره آنها بلامانع است. بابت حضور در جلسات به بقیه اعضای هیات امنا (جز وزیر )حق حضور تعلق می گیرد. حق حضور را وزیر به عنوان رییس هیات امنا تعیین می کند. مقدار این حق حضور تا کنون اعلام نشده است. اما مرتضی حاجی عضو هیات امنای صندوق در گفت و گو با انصاف نیوز در مرداد 96 (اینجا) می گوید : " این که هیات امنا چیزی از سود صندوق دریافت کرده باشد، چنین چیزی نیست، آقای مظفر هم آنجاست از او هم به عنوان شاهد می‌توان پرسید، چیزی به عنوان این که از سود صندوق به هیات امنا برسد مطرح نیست، اما این که طبیعتا طبق تعرفه‌هایی که وجود دارد، برای جلساتی که تشکیل می‌شود حق حضور پرداخت می‌شود، خب این که در حد متعارف است و برای بعضی از جلسات هیات امنا حق‌الزحمه‌ای پرداخت شده است. در مقایسه با موارد مشابه و بنگاه‌های اقتصادی دیگر، بیشتر نیست و قطعا کمتر هم هست." می خواهند با این کار دهن معلمان منتقد را ببندند که بفرمایید ما صندوق را تحویل نمایندگان خودتان دادیم

بر خلاف تصور برخی اعضا، موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان  به صورت شرکت در دفتر ثبت شرکتها ثبت نشده است و در اساسنامه صندوق  رکنی به نام مجمع عمومی پیش بینی نشده است و بر اساس الگوی موسسات دولتی ؛ هیات امنا در اساسنامه همان جایگاه مجمع عمومی را دارد. این سخن که گویا هیات  امنای صندوق  موظف بوده که سالانه یا سه سال یکبار مجمع عمومی تشکیل دهد، در اساسنامه نیامده و اصولا در اساسنامه موسسه صندوق رکنی به نام مجمع عمومی که در شرکتها و تعاونی ها بالاترین رکن است وجود ندارد. مهمترین اختیار هیات امنا تعیین مدیرعامل و اعضای هیات مدیره و حسابرس مستقل و بازرس صندوق و برکناری آنها  است. همچنین تعیین حقوق و پاداش مدیرعامل و اعضای غیرموظف هیات مدیره صندوق و حق الزحمه حسابرس مستقل و بازرس صندوق با هیات امنا است.

هیات امنا طبق اساسنامه (اینجا) سالانه حداقل دوبار با دعوت رییس هیات امنا  تشکیل جلسه می دهد.تصمیمات با رای اکثریت حاضران معتبر و لازم الاجر است. صندوق ذخیره نه شرکت تعاونی است و نه شرکت خصوصی یا دولتی . این صندوق در سال 74 بر اساس تبصره 63 قانون برنامه دوم توسعه و بر اساس الگوی صندوق های بازنشستگی ایجاد شد. قرار بر این بود که این صندوق با جذب 5 درصد از حقوق اعضا و معادل آن کمک دولت در زمینه های مختلف از املاک و مستغلات تا صنعت و کشاورزی و خدمات و بانکداری و صادرات و اردات و حمل و نقل و انبارداری و صرافی و بانکداری و بیمه و.... خلاصه از شیر مرغ تا جان آدمیزاد فعالیت کند. هدف تحصیل سود حداکثری به عنوان مکمل حقوق بازنشستگی اعضا بود. چند سال، اصلاحاتی در اساسنامه صورت گرفت و تقویت توان معیشتی اعضا در حین خدمت هم به اساسنامه اضافه شد.

بطحایی در مرداد 96 به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش به خبرگزاری خانه ملت (اینجا) با بیان اینکه سازوکارهای صندوق ذخیره فرهنگیان نیازمند اصلاح است، گفت: "می‌توان برای اصلاح این سازوکار روش‌هایی به کار برد تا سهامداران مستقیما در انتخاب هیات امنا و حتی هیات مدیره دخالت کنند لذا برنامه‌هایی برای مشارکت سهامداران در فرآیند انتخاب هیات مدیره این صندوق در نظر گرفته شده است تا آن‌ها در جریان فعالیت‌های صندوق قرار بگیرند. " بطحایی که در دوره فانی حدود 30 ماه نایب رییس هیات امنای صندوق بود با تاکید بر اینکه در تخلفات مالی صندوق دست نداشته است، افزود :  اگرچه سهامداران اکنون نیز در جریان گزارشات مالی قرار می‌گیرند اما این اطلاع پس از انتشار گزارش سال مالی است؛ با این حال اگر در انتخاب هیات امنا و مدیره مشارکت داشته باشند به‌یقین برخی از نگرانی‌ها از بین خواهد رفت."

سیدمحمد بطحایی در گفت‌وگوی ذکرشده با خبرگزاری خانه ملت در مورد اختیارات خود به عنوان نایب رییس هیات امنا در دوره ای معاون پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش بود گفت : " صندوق ذخیره فرهنگیان دارای هیات امنایی است که مانند دیگر هیات‌های مشابه صرفا نقش سیاستگذاری دارد که سالی یک بار تشکیل جلسه می‌دهند و در آن جلسه صورت‌های مالی و گزارش حسابرسی را تشریح و تصویب می‌کند و رئوس کلی برنامه‌های صندوق را مورد بررسی و تایید قرار می‌دهد." بطحایی در ادامه گفت : "گزارش‌های حسابرسی توسط حسابرسان معتمد و مورد تایید "سازمان حسابرسی" تهیه می‌شود." بطحایی افزود:"بر اساس قانون تجارت هیات امنا حق دخالت در وظایف هیات مدیره را ندارد؛ درواقع هیات امنا نمی‌تواند بگوید فلان قرارداد مالی بسته شود یا نشود یا فلان مبلغ پرداخت نشود چراکه این هیات تنها وظیفه سیاستگذاری برای صندوق را داشته و تنها سالی یکبار تشکیل جلسه می‌دهد."

وجود این دو نفر و یک بازرس افتخاری تاثیری در روند فعالیت های ده ها شرکت تو در توی زیر مجموعه صندوق نداردو صرفا برای اعتباربخشی به صندوق این پروژه اجرا می شود نظارت هیات امنا بر صندوق به گفته بطحایی  از طریق تشریح و تصویب گزارش حسابرسی صورت می گیرد. حال ببینم حسابرس کیست و چه می کند. حسابرس "وظیفه بررسی صحت اسناد مالی و حسابداری و انطباق آنها با اصول حسابداری و موارد قانونی را بر عهده دارد. حسابرسان کار حسابداران را بررسی و نتیجه کار خود را به هیات امناگزارش می کنند." حسابرسان مستقل بر اساس قرارداد میان موسسه صندوق  با سازمان حسابرسی وابسته به وزارت اقتصاد، عملیات حسابداری و مالی واحد تجاری را بر اساس اصول و موازین حسابداری مورد رسیدگی قرار می دهند و گزارش خود را به هیات امنا ارائه می کنند. در واقع حسابرسان مستقل رابط میان مجمع (هیات امنا ) و هیات مدیره صندوق هستند. حسابرسی کاری است تخصصی و همه موسسات و شرکتها از  این شیوه نظارتی استفاده می کنند.

مرتضی حاجی عضو هیات امنای صندوق در مرداد 96 در مصاحبه با انصاف نیوز (اینجا) در پاسخ به این سوال که میزان اختیار هیات امنای صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان در تصمیمات هیات مدیره چقدر است، گفت: "اعضای هیات امنا به صورت فردی اختیاری ندارند، ولی مجموع آنها تعیین کننده‌ی خط مشی صندوق است که مشخص کننده‌ی هزینه‌های سالانه‌ی صندوق است، عزل و نصب اعضای هیات مدیره‌ی صندوق و در واقع از طرف مالکین صندوق در آنجا اعمال رای می‌کند. بنابراین مجموع هیات امنا صاحب اختیار است ولی اعضا به عنوان فرد فقط در جلسات می‌توانند اظهارنظر کنند. لذا اعضای هیات امنا به تنهایی هیچ اختیاری ندارند." ، مرتضی حاجی معتقد است که مجموعه‌ی هیات امنا نمی‌توانند در تصمیمات جزیی مثلا در مورد یک شرکت خاص و یا در مورد نقل و انتقالات در بانک‌ها و شرکت‌های زیر مجموعه‌ی صندوق ذخیره دخالت کنند.

وی در همان مصاحبه می گوید: "طبق اساسنامه، هر کدام از ارکان شرکت‌ها ... اعضای هیات مدیره، مدیران عامل، و … هر کدام اختیاری دارند. مجمع عمومی و یا هیات امنا که در اینجا بحث آن است، این هم اختیاری دارد. البته اختیار هیات امنا وسیع‌تر است چون اختیار انتخاب اعضای هیات مدیره را دارد ولی وقتی که هیات مدیره را انتخاب کرد دیگر در کار هیات مدیره دخالتی ندارد مگر در جلسات رسیدگی به عملکرد سال مالی قبلی و تدوین و تصویب بودجه‌ سال بعد. در این حد دخالت دارد.... هیات امنا وقتی که هیات مدیره‌ی صندوق را تعیین می‌کند، خود هیات مدیره برای زیر مجموعه، یعنی شرکت‌های زیرمجموعه‌ی صندوق، نقش هیات عمومی را دارد. بنابراین منطقا هیات امنا نباید به شرکت‌های زیرمجموعه‌ی صندوق ورود پیدا کند، مگر این که مساله‌ای را ناشی از قصور یا تقصیر هیات مدیره‌ی صندوق (که مجمع آنهاست) ببینند."

اگر از نگاه آقای بطحایی و مرتضی حاجی به اختیارات هیات امنا نگاه کنیم، نماینده منتخب اعضای صندوق در هیات امنا یک دکور بیش نیست. نماینده ای که به گفته بطحایی " حق دخالت در وظایف هیات مدیره را ندارد؛ درواقع هیات امنا نمی‌تواند بگوید فلان قرارداد مالی بسته شود یا نشود یا فلان مبلغ پرداخت نشود چراکه این هیات تنها وظیفه سیاستگذاری برای صندوق را داشته و تنها سالی یکبار تشکیل جلسه می‌دهد." و به گفته مرتضی حاجی "وقتی که [هیات امنا ]هیات مدیره را انتخاب کرد دیگر در کار هیات مدیره دخالتی ندارد مگر در جلسات رسیدگی به عملکرد سال مالی قبلی و تدوین و تصویب بودجه‌ سال بعد." با این اختیارات آیا انتظارات همان 20 درصد واقعی یا مخدوش اعضای صندوق که به این انتخابات دل بسته بودند برآورده می شود؟ تصور من این است که وجود این دو نفر و یک بازرس افتخاری تاثیری در روند فعالیت های ده ها شرکت تو در توی زیر مجموعه صندوق نداردو صرفا برای اعتباربخشی به صندوق این پروژه اجرا می شود.

انتخاباتی که در بهمن ماه برای ورود دو عضو هیات امنا و یک بازرس افتخاری با مدیریت آقای حصیری  انجام شد، نتوانست اعتماد حداقل بخشی از اعضای صندوق را جلب کند. طبق اعلام مجریان تنها 21 درصد کل اعضای صندوق و 25 درصد واجدین شرایط رای دادن ، در انتخابات شرکت کردند. آرای منتخبان و غیر منتخبان  تا کنون به تفکیک افراد اعلام نشده است. 1800 نفر کاندیدا  ثبت نام کرده بودند. میانگین آرای کاندیداها چیزی حدود 1000 رای است. با توجه به اینکه کاندیدایی در سطح ملی وجود نداشت و انتخابات منطقه ای و استانی برگزارشد، به نظر می رسد بعضی از کاندیداهای راه یافته به دور دوم کمتر از 500 رای کسب کرده اند. شاید به همین دلیل است که آرای داوطلبان اعلام نمی شود. اگر از دید انتخاباتی بدون توجه به اینکه منتخبان تا چه حدی می توانند در اداره صندوق تاثیر بگذارند به مساله نگاه کنیم، این افراد جدا از اینکه با تقلب یا بدون تقلب بالا آمده باشند نمی توانند ادعای نمایندگی 840 هزار عضو صندوق را بکنند. اگر بگوییم معلمان این انتخابات را تحریم کرده بودند و یا بی اعتنا از کنار آن گذشتند سخن بیجایی نیست.

به گزارش ایسنا آقای حصیری در نشست با رسانه ها در تاریخ 7 بهمن (اینجا ) گفت : "منتخبان دوره‌های آموزشی لازم را می‌گذرانند و با حضور در هیأت امنا می‌توانند به فرهنگیان از وضعیت صندوق گزارش دهند." اگر این سخنان را در کنار اظهارات آقای بطحایی و آقای مرتضی حاجی بگذاریم معلوم می شود که هدف از ورود این افراد خرید اعتبار برای صندوقی است که اعتبارش را از دست داده است. می خواهند با این کار دهن معلمان منتقد را ببندند که بفرمایید ما صندوق را تحویل نمایندگان خودتان دادیم. نکته مهم تر این است که کار هیات امنا سیاستگذاری در امور اقتصادی است و افراد حقیقی عضو هیات امنا نیاز  به داشتن تخصص و تجربه اقتصادی در سطح راهبردی دارند. معلوم نیست برای منتخبان که مدیر مدرسه و معلم و کارمند حسابداری یا رفاه معلم مناطق هستند چه دوره هایی و کجا قرار است برگزار شود؟ این افراد چه تاثیری در سیاستگذاری برای موسسه های با سرمایه چند ده هزار میلیارد تومانی خواهند داشت؟ اصلا فرض کنیم هر 5 یا 7 عضو حقیقی هیات امنا را به قید قرعه از میان اعضا انتخاب کنند. آنها چه می توانند بکنند؟

موسسه صندوق با این شاکله و ساختار مستعد فساد و بی انضباطی مالی است. خیلی فرقی نمی کند که چه کسی رییس هیات امنا و چه کسانی عضو هیات امنا و مدیرعامل باشند. در 20 سال گذشته اتفاقات صندوق را دنبال کرده و در مورد مسایل صندوق برای افزایش آگاهی اعضا گزارش و یادداشت نوشته ام. واقعا کنترل صندوق از دست همه از نماینده مجلس تا وزیر آموزش و پرورش در رفته است. صندوق ذخیره بازمانده ای از دوره ریاست جمهوری مرحوم هاشمی است. بر اساس یک درک غلط قرار بود دستگاه های دولتی و غیر دولتی وارد فعالیتهایی اقتصادی مستقیم و غیر مستقیم بشوندو به جای تکیه بر بودجه دولتی برای رفاه کارکنان درآمدزایی کنند. بعدها همه به این نتیجه رسیدند که این کار اقتصاد ملی را نابود و فرار مالیاتی وفساد ایجاد می کند.

عده ای با عدد و رقم حساب کرده اند که اگر پولشان را هرجا گذاشته بودند، سودش از صندوق بیشتر بود. صندوق ذخیره را پس از بازستاندن پولهای برباد رفته و به قول آقایان " معوقات مشکوک الوصول " طبق ماده 24 اساسنامه منحل کنید و سرمایه اعضا را به آنها برگردانید. این باتلاق استعداد این را دارد که هر مدیرعامل ، وزیر و نماینده اعضا را در خود غرق کند. سهم پرداختی دولت به صندوق را هم صرف تقویت بیمه درمانی فرهنگیان کنید.