طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی هر گونه آسیب یا تهدید سلامت جسم، روان و رفاه و یا هر نوع غفلتی که موجب آزارجسمی، ذهنی، عاطفی، جنسی و روانی کودک (افراد زیر18سال) می شود،به کودک آزاری مشهوراست.
بدرفتاری با کودکان معمولا"به چهارطریق صورت می گیرد:
1- کودک آزاری جسمی: آسیبی که مواردی چون کتک زدن، داغ کردن، هل دادن، تنبیه بدنی یا جراحات مناطق جنگی به کودکان وارد می کنند. فرستادن کودک به مناطق جنگی کودک آزاری خشن است.
2- کودک آزاری عاطفی: بدرفتاری عاطفی مثل طرد کردن، محرومیت از مهرمادری یا پدری (جلوگیری از ملاقات فرزند با والد مطلقه)، رفتارهای خشونت آمیز در خانواده (بی ثباتی خانوادگی)، سرزنش ، انتظارات نامناسب، مسخره کردن، ترساندن (ترساندن ازحیوانات وحشی، جهنم، هیولا، پزشک و...)، دروغ گفتن، بزرگ کردن اشتباهات و کوچک شمردن موفقیت ها، مقایسه های نامرتبط، تحقیرکردن (کم عقل جلوه دادن کودک)، تفاوت زیاد کودک شهری و روستایی.
3- کودک آزاری جنسی: مثل وادارکردن کودک به نشان دادن دستگاه تناسلی، نشان دادن دستگاه تناسلی بزرگسال به کودک، تماس جنسی با کودک، وادارکردن کودک به روسپی گری، قراردادن کودک درمعرض فیلم ها، تصاویر اینترنتی و مجلات جنسی.
4- غفلت:مثل ارتباط اندک والدین با کودک، موافقت باازدواج زیر 18 سال، تنها گذاشتن کودک در منزل، عدم تامین نیازهای اساسی مانند تغذیه، بهداشت، پوشاک، عقب نگهداشتن ازتکنولوژی روز، نظافت، تربیت، آموزش، بازی و سرگرمی.
ترک تحصیل کودکان در اثر غفلت والدین صورت می گیرد،به کار گرفتن کودک توسط والدین یا غیر( کودکان کار ) نیز از کودک آزاری شایع هستند.
علت کودک آزاری:
1- علل روان شناختی: فرد کودک آزار از نظرشخصیتی پریشان بوده که ممکن است روان پریش (سایکوز) یا اختلالات جامعه ستیزی داشته باشند. افرادی که در کودکی قربانی کودک آزاری بوده اند در اثر عقده حقارت برای انتقام گیری به کودک آزار تبدیل می شوند. معتادین به مواد مخدر و الکل نیز به ازدست دادن تعادل روانی به کودکان آزارمی رسانند.
2- علل جامعه شناختی: مشکلات اجتماعی مثل فشارهای شغلی، فقراقتصادی، اختلافات خانوادگی، تک والد بودن کودک، اعتقادبه تنبیه به عنوان عامل تربیتی و قانونی بودن تنبیه بدنی از عوامل جامعه شناختی کودک آزاری است.
3- علل تعاملی: تعامل ویژگی های کودک (مثل بیماری یا نارس بودن کودک)، محیط اجتماعی ( پذیرش اجتماعی تنبیه کودک) و خصوصیات فردی آزاردهنده (مثل پدرسالاری) از عوامل مهم کودک آزاری است.
طبق آمارها، کودک آزاری توسط پدران (37%)، مادران(19%)، معلم (6%)، مشترک پدر و مادر (13%)، نامادری (%10)، ناپدری (4%)، مشترک ناپدری و نامادری (3%) و بقیه توسط سایر وابستگان ( عمه، خاله، دایی و کارفرمایان) انجام می گیرد. اکثر کودک آزاری ها در محیط خانواده توسط افراد درجه یک انجام می شود.
عوارض کودک آزاری:
1- سرکوب اعتماد به نفس: کودکان قربانی به دلیل از دست دادن اعتماد به نفس افت تحصیلی و گاهی ترک تحصیل دارند.آنان انگیزه پیشرفت و مهارت آموزی را ازدست می دهند و خود به کودک آزاران آینده تبدیل می شوند.
2- افزایش آسیب های اجتماعی: فرار از خانه، بی اعتمادی به والدین یا آزاردهندگان، انزوای اجتماعی، عقب ماندگی تکنولوژیکی، احساس تنهایی، عفونت های مقاربتی، سرکوب احساسات، گرایش به موادمخدر یا اعتیاداینترنتی از دیگر عوارض کودک آزاری است.
راهکار کاهش کودک آزاری:
1- بازنگری در قوانین: طبق قانون ایران ، والدین مجاز به تنبیه فرزندان خود هستند در حالی که در بسیاری از کشورها من جمله انگلستان تنبیه کودک جرم است. در آلمان در صورت تکرار تنبیه کودک توسط والدین، والدین با کمک پزشک عقیم می شوند.
2- کاهش تعداد کودک در خانوارها به منظور افزایش کیفیت و امکانات تربیتی، کاهش زاد و ولد در خانواده های فقیر به کاهش کودک آزاری کمک می کند.
3- آموزش و آگاه سازی: بسیاری از کودک آزاران نسبت به رفتار خود آگاه نیستند و به صورت کلیشه ای آن را از گذشتگان خود به ارث برده اند. از طریق آموزش در رسانه ها، مدارس ،مساجد و مطبوعات می توان دانش و آگاهی جامعه را بالا برد. در روستاها و مناطق دورافتاده کشور، کودک آزاری شایع تر از شهرهای بزرگ است که توجه ویژه برنامه ریزان به خصوص از نظر آموزشی را می طلبد.
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفتوگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.