آموزش و پرورش يك پديده مدرن است از اين جهت مدرن تلقي مي‌شود كه شاخص‌هاي تعليم و تربيت در اين نظام متحول و در ابعاد مختلف تغييرات عميق و گسترده‌اي ايجاد شد. اگر « معلم »، « محتواي آموزشي » و « شيوه‌هاي آموزش » را سه ضلع اساسي مثلث آموزش بدانيم در دوره مدرن در هر سه ضلع تحولي صورت گرفت كه نظام تعليم و تربيت سنتي را به تاريخ سپرد و نظامي با شاخص‌هاي مدرن را جايگزين ساخت.
در نظام سنتي والدين فرزندان‌شان را به يك «معلمي» مي‌سپردند كه الگوي تمام‌عيار بود و تحت تربيت او فرزندان بايد دانش و مهارت‌هاي متعددي را مي‌آموختند؛ دانش و مهارتي كه به تشخيص معلم تعيين مي‌شد و شيوه‌هاي آموزشي كه باز هم با سليقه و تشخيص معلم تعيين مي‌شد و در اين نظام آموزش سنتي «معلم خوب» و «معلم بد» وجود داشت و خانواده‌ها در پي آن بودند تا فرزندان خود را پاي درس معلمان خوب بنشانند.
در نظام آموزشي مدرن هرچند « معلم » به عنوان كليدي‌ترين عنصر آموزشي همچنان حفظ شد اما به عنوان يكي از عناصر فرآيند آموزشي جايگاه خود را حفظ كرد و نه محور تمام ابعاد آن را. در اين نظام «واحد آموزشي» كه همان «مدرسه» است و متشكل از عناصر مختلف است محور آموزش قرار گرفت و براي كارآمدي فرآيند آموزشي تلاش شد تا مدارس از اختيارات لازم برخوردار شوند و با جلب مشاركت والدين، دانش‌آموزان و معلمان و مربيان از حداكثر توانمندي‌ها بهره لازم برده شود.
اينكه چرا بايد « مدرسه » به عنوان محور قرار گيرد دلايل متعددي دارد و اين دلايل نيز به پشتوانه تجربيات جوامع مختلف ارايه مي‌شود. مهم‌ترين دليل اين است كه « آموزش » از معدود موضوعاتي است كه تمركز و بوروكراسي برايش همچون سم مهلك است.
هرجا آموزش يكپارچه، كليشه‌اي، دستوري و دولتي شده است نتيجه‌اي جز ركود، سركوب استعدادها، جلوگيري از بروز خلاقيت‌ها و به طور كلي به هدر رفتن سرمايه انساني نداشته است.
از طرفي هرجا تكثر و عدم تمركز با محوريت دادن به مدارس مورد توجه قرار گرفته ما شاهد پويايي، تحرك، نشاط، بالندگي، خلاقيت و رشد و توسعه و به طور كلي ارتقاي سرمايه انساني بوده‌ايم.
اينكه چرا « مدرسه محوري » به اين نتايج منجر مي‌شود ريشه در انسان‌شناسي مدرن دارد، انسان‌شناسي‌اي كه انسان را موجودي مكانيكي ندانسته و نگرش رباط‌گونه به آن ندارد تا همچون پيچ و مهره‌هاي دستگاه‌هاي حكومتي براي كاركردهاي سفارشي ساخته شوند، بلكه انساني را موجودي منحصر به فرد مي‌داند كه هر انسان ويژگي‌هاي متمايزي نسبت به انسان‌هاي ديگر دارد و اين تمايزها رمز و راز تحول و پيشرفت است، تحول و پيشرفتي كه در سايه شيوه‌هاي متنوع و سبك‌هاي متكثر در نظام آموزشي متكي بر « مدرسه محوري » به دست خواهد آمد.
روزنامه اعتماد
نظرات بینندگان