انتخابات مجلس شورای اسلامی، فرصتی برای تحقق مطالبات فرهنگیان - بخش دوم

  راه های برون رفت از مشکلات جاری آموزش و پرورش

در بخش اول این نوشته بیان شد که معلمان عموماً بی توجهی دولت های پس از جنگ را عامل اصلی عقب ماندگی و مشکلات گریبان گیر آموزش و پرورش می دانند. از حدود 15 سال پیش و با باز شدن فضای جامعه در دولت اصلاحات، معلمان نیز در قالب تشکل های صنفی به برگزاری اعتراضات سراسری اقدام و به این وسیله تلاش کردند آموزش و پرورش را در کانون توجه رسانه ها، دولت، مجلس و جامعه قرار دهند. اما نتیجه مطلوب حاصل نشد و با حساس شدن نهادهای امنیتی و امنیتی شدن فضای جامعه و با بی مهری دولت و مجلس اصول گرا نسبت به معلمان، تشکل های صنفی در تنگنا قرار گرفتند و در مواردی حتی منحل اعلام شدند؛ فعالان فرهنگی با محکومیت های سنگین و محدودیت های شدیدی مواجه گردیدند.

با وجود اینکه قریب به 3 سال از تشکیل دولت اعتدال گرای دکتر روحانی می گذرد و با وجود برخی گشایش ها، هنوز برخی از فعالان فرهنگی در حال سپری کردن محکومیت های بلند مدت خود در زندان هستند؛ دیگر فعالان فرهنگی که محاکمه و زندانی نشدند دارای پرونده امنیتی بوده، حق حضور در پست های مدیریتی و اجرایی از آن ها سلب شده است.

اینجانب ارزیابی نادرست معلمان از شرایط جامعه امروز ایران، تشتت  آرا و عدم انسجام آنها و در نتیجه میزان اندک تأثیر گذاری شان در جابه جایی قدرت را عامل اصلی به نتیجه نرسیدن تلاش ها در بهبود شرایط آموزش و پرورش و رفع کاستی های آن می دانم و پیشنهاد می کنم معلمان با عضویت در تشکل های سیاسی- صنفی موجود و یا تأسیس تشکل های جدید و فعالیت در آن ها به تنظیم و ارائه برنامه و راه حل های کوتاه مدت و میان مدت اقدام نمایندتا در موسم انتخابات مختلف با دست پر، برنامه عملی و کارشناسی شده، هدف مشخص و صدای واحد، ضمن بیان شفاف و روشن خواسته ها ی شان و تأثیر گذاری بر برنامه های کاندیداها و بالا بردن قدرت چانه زنی خود، توجه مراکز تصمیم ساز و تصمیم گیر را به خود معطوف دارند.

با توجه به گستره ی آموزش و پرورش و تنوع سلیقه ها و دیدگاه های سیاسی و اجتماعی در جامعه ایران، و حضور تمام این سلایق و دیدگاه ها در آموزش و پرورش، امکان اینکه همه معلمان زیر یک عنوان متشکل شده و فعالیت کنند مقدور نیست. اما از آنجا که دغدغه اصلی معلمان با هر سلیقه و گرایشی، صنفی و حرفه ای است می توانند حول این محور متشکل شده و با صدای واحد و حرکت یکپارچه پیگیر مطالبات صنفی و حرفه ای خود باشند.

برخی از تشکل های صنفی و سیاسی فراگیر معلمان که در حال حاضر به طور قانونی فعالیت می کنند و حداقل در سال های اخیر نشان داده اند که دغدغه آموزش و پرورش داشته و به دنبال رشد و توسعه آن هستند و با اعتراضات معلمان همراه و همگام بوده اند، عبارتند از:

الف) تشکل های صنفی ( غیر سیاسی )

1- کانون صنفی معلمان ایران ( مرکز )

2- کانون های صنفی معلمان ( استان ها و شهرستان ها )

ب) تشکل های سیاسی - صنفی

1- سازمان معلمان ایران

2- انجمن اسلامی معلمان

3- مجمع فرهنگیان ایران اسلامی

البته مشی تشکل های سیاسی- صنفی موجود و فعال در بدنه آموزش و پرورش عموماً اصلاح طلبانه است و چه بسا تشکل های دیگری هم در آموزش و پرورش باشند اما چون در متن تحولات سال های اخیر حضور نداشته، با حرکت های اعتراضی معلمان همراهی ننمودند می توان نتیجه گرفت دغدغه مسائل آموزش و پرورش را ندارند و از جایگاه قابل اعتنایی در بدنه آموزش و پرورش برخوردار نیستند.

البته جامعه معلمان برای حضور حداکثری در این تشکل های سیاسی و صنفی، چالش های بزرگی در پیش رو دارد که باید آنها را شناسایی و به صورت منطقی و صحیح با آن ها مواجهه کند.

مهم ترین چالش های پیش رو برای حضور حداکثری و نتیجه بخش معلمان در این تشکل ها، واقعیت های انکار ناپذیر جامعه ایران است: چالش اول، تجربه تلخ برخوردهای امنیتی با اعضای فعال احزاب، تشکل ها و کنش گران فرهنگی-اجتماعی، به خصوص اعضای فعال تشکل های قانونی فوق الذکر معلمان در سال های اخیر است.

چالش دوم، بی اعتمادی جامعه ایران به احزاب و تشکل ها است به طوری که اعضای فعال آن ها معمولا به قدرت طلبی متهم می شوند. (به معنی منفی آن که شامل مجموعه ای از ویژگی های منفی می شود؛ از قبیل فرصت طلبی، زیاده خواهی و سهم خواهی نا عادلانه، انحصار طلبی و خیانت به منافع ملی و ترجیح دادن منافع حزبی و جناحی به منافع عمومی ...) و چالش سوم، حضور قدرت مند اصول گرایان در بخش های مهم از حاکمیت در ایران و نیز در آموزش و پرورش است.

در مورد چالش اول، حمایت های جدی دولت و مجلس از تشکل های قانونی و دادن اطمینان لازم به جامعه فرهنگیان در این زمینه اهمیت به سزایی دارد. معلمان عزیز باید به این واقعیت توجه داشته باشند که در صورت تشکیل تشکل های فراگیر، فعالیت قانون مند، پرهیز از شعار زدگی و رفتار های احساسی و نپخته، امکان برخورد های امنیتی و غیر قانونی با فعالان این تشکل ها به صفر خواهد رسید.

در واقع فراگیر نبودن تشکل ها، عدم حمایت قاطبه بدنه آموزش و پرورش از تشکل ها و اعضای آن ها، برخی رفتارهای احساسی،سوء استفاده ها و سوء تفاهم ها از دلایل برخوردهای انجام شده با فعالان صنفی در گذشته است.

چالش دوم عمومیت دارد و مختص به جامعه معلمان نیست. توسعه سیاسی و قانون مند کردن جامعه می تواند به تصحیح نگاه جامعه به احزاب و تشکل ها کمک شایانی بکند.

در مورد چالش سوم، باید گفت که از یک سو، بخش قابل توجهی از معلمان گرایش های اصول گرایانه دارند و این امر نه تنها مانع از حضور بخشی از جامعه آموزش و پرورش در این تشکل های اصلاح طلب می شود بلکه احیاناً موجب جبهه گیری آن بخش در مقابل این تشکل ها و خنثی نمودن تلاش ها و برنامه های سازنده آن ها می شود.

از دیگر سو، اصول گرایان به عنوان واقعیت انکار ناپذیر جامعه ایران علاوه بر حضور قدرت مند در بخش های غیر انتخابی حاکمیت، در بخش های انتخابی حاکمیت هم حضور پر رنگی دارند و به تناوب دولت، مجلس و شوراها را در اختیار می گیرند.

بنابراین تشکل های اصلاح طلب فعال در آموزش و پرورش در صورت تشکیل دولت و مجلس اصول گرا از برد و نفوذ کافی در مراکز تصمیم ساز و تصمیم گیر برخوردار نخواهند بود و امکان پیشبرد اهداف توسعه ای را نخواهند داشت. بنابر این برای حضور حداکثری معلمان در تشکلهای قانونی، فعال سازی تشکل های اصولگرای موجود در آموزش و پرورش یا اقدام به اخذ مجوز از سوی فرهنگیان اصولگرا برای تشکیل تشکل های جدید با رویکرد اصولگرایانه ضرورت دارد.

وجود تشکل های فراگیر متمایل به هر یک از دو جناح اصلی کشور در آموزش و پرورش فواید زیادی برای کل جامعه ایران و معلمان دارد؛ از جمله:

1- برخورد سیاسی و سلیقه ای با آموزش و پرورش به مرور جای خود را به برخورد کارشناسانه و برنامه محور می دهد. به این نحو که هر جریانی که قوای مجریه و مقننه را در دست بگیرد تشکل های هم سو با آنها در خود آموزش و پرورش، مدیریت این وزارت خانه را به عهده گرفته، در تصمیم سازی ها و برنامه ریزی ها نقش آفرینی می کنند.

همچنین تشکل های رقیب و غیر همسو با جریانی که قوای مجریه و مقننه را در اختیار گرفته در عین حال که نقش نظارتی دارند فرصت انجام پژوهش، نقد و باز سازی فکری خود و تدوین برنامه کارآمد تر برای دوره بعد را خواهند داشت.

2- رقابتی منطقی، سازنده و برنامه محور شکل می گیرد که به چرخش عادلانه نخبگان در آموزش و پرورش و رشد و توسعه آن منجر می شود؛ افراد و جریان های پیروز در انتخابات مختلف،اغلب از این وزارتخانه به عنوان حیاط خلوت برای سازماندهی اعضای ستاد های انتخاباتی و تجربه اندوزی نیروهای تازه وارد خود استفاده کرده اند و این امر خسارات جبران نا پذیری به بار آورده که آثار آن حتی در صورت تصحیح نگاه ها و تدوین و اجرای برنامه های کارآمد، تا مدت ها خود را در تأخیر ورود ایران به جمع کشور های توسعه یافته نشان خواهد داد.  

3-  امکان سوء استفاده برای افراد فرصت طلب و سود جو از بین خواهد رفت چرا که این تشکل ها به صورت دموکراتیک تشکیل و اداره می شوند و اصل شایسته سالاری در آنها حاکم خواهد بود و افراد بر اساس شایستگی های فردی و تجارب قبلی شان امکان رشد و ترقی پیدا می کنند و تابع برنامه های تشکل متبوع خود خواهند بود.

4- امکان انباشت تجربه مدیریتی فراهم شده و از آزمون و خطا و تکرار اشتباهات گذشته و یا افتادن به ورطه روزمرگی جلوگیری خواهد شد.

5- امکان انتخاب وزیر و مدیران لایه های مختلف در آموزش و پرورشاز میان اعضای تشکل ها فراهم می شود و آنان به اعضای تشکل های متبوع خودپاسخگو خواهند بود و زمینه فرد محوری از میان خواهد رفت.

6- این تشکل ها با توان کارشناسی بالایی که خواهند داشت می توانند مورد مشورت قوای مختلف به خصوص مجریه و مقننه و سازمان مدیریت و برنامه ریزی قرار بگیرند.

در اینجا پرسش هایی را مطرح می کنم که پاسخ به آن ها به تصحیح جهت گیری کلی انتخاباتی جامعه معلمان کمک زیادی خواهد کرد:

کدام یک از دو جریان اصلی سیاسی موجود در کشور به توسعه آموزش و پرورش اهتمام بیشتری داشته و عقب ماندگی امروز آموزش و پرورش معلول کدام سیاست ها و نگاه ها بوده است؟

به عبارت دیگر، کدام جریان نشان داده که برای توسعه آموزش و پرورش برنامه دارد و آن را حداقل در یکی از چند اولویت اصلی خود قرار داده است؟

کدام گفتمان موجود در جامعه ایران با مطالبات فرهنگیان هم راستا است و با تسلط صاحبان آن گفتمان در قوای مجریه و مقننه زمینه تحقق آن مطالبات بهتر فراهم می شود؟

به یاری خدا بخش سوم این نوشتار به پاسخ این سؤالات اختصاص خواهد یافت.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید