جوانان و شبکه تار عنکبوت

  در کلاس درس چشمش به ساعت بود ، همین که از مدرسه می آمد بدون توجه به افراد خانواده و تکالیف محوله از سوی مدرسه ساعت ها سرگرم با آن بود . گاهی فراموش می کرد درس و مشق خود را انجام نداده به طوری که گذر زمان را احساس نمی کرد . با گوشی تلفن همراه و لب تاپ خود بازی های مختلف را انجام می داد . جوانان امروز به عنوان بزرگترین تولید کنندگان دانایی و معنویت و اطلاعات در جامعه و هم بیشترین مصرف کننده اینترنت هستند ، این در حالی است که جوانان ایرانی از احساس عقب ماندگی در رنج بوده و به دنبال پیشرفت و توسعه از طریق تحصیل هستند .

بنابراین دسترسی به فناوری اطلاعات مهمترین بستر برای برخورداری از این دانایی و توانایی است .شناخت واقعی و عملی نیازهای نسل جوانان امروزه مستلزم بررسی ابعاد مختلف عوامل تأثیرگذار و اثر پذیری از فناوری نوین ارتباطی است .

شاید هیچ پدیده دیگری در طول سال های اخیر به اندازه اینترنت در ایران و جهان رشد نداشته باشد . افزایش تصاعدی ضریب نفوذ اینترنت در ایران و در کنار آن افزایش تعداد سایت ها ، وبلاگ ها و پایگاه های اطلاع رسانی روی این شبکه جهانی ، نیازمند بررسی های جامعه شناسی از منظر آسیب های فردی و اجتماعی است.

از طرفی دیگر  ،اینترنت به دلیل ایجاد روابط دوستانه و عاشقانه با سرعت نور ، در زمینه های غیر اخلاقی بسیار مورد توجه است . اغلب گسترش روابط غیر اخلاقی مجازی در عرصه اینترنت در جهت روابط واقعی صورت می گیرد .

واضح است که شبکه اینترنت مجال مناسبی برای رشد و توسعه انواع مختلف رفتارهای غیر اخلاقی است . این پدیده یک فضای مجازی برای فعالیت های غیر اخلاقی می آفریند .

بنابراین اگر اصول اخلاقی را نادیده بگیریم خواهیم گفت : که اینترنت شبکه بسیار خوبی است که ما را قادر می سازد به آسانی به دنبال اعمال غیر اخلاقی و دریچه ای به جهان ناشناخته و کسب اطلاعات و فن آوری نوین باشیم  و از سوی دیگر اینترنت شکاف میان نسل ها را عیان تر کرده است و از جهت مشکل اجتماعی نیز افراد جامعه را از یکدیگر دور نموده است و افراد به جای اینکه به دیدار یکدیگر بروند و درصدد رفع مشکلات هم باشند از طریق چت و پست الکترونیکی با هم ملاقات می نمایند که این خود باعث از هم گسیختگی اجتماعی در بین افراد یک جامعه می شود .

البته باید به این نکته اشاره کرد که هنوز اینترنت در کشور ما فراگیر نشده است ، ولی زمانی که این مسئله همگانی شود شاهد مسائلی حاشیه ای در جوامع انسانی و قومیت های مختلف خواهیم بود .مشغول شدن افکار نوجوانان به مسائل حاشیه ای و غیراخلاقی که آنها را از کار و تلاش و تحصیل باز می دارد زیرا ذهن فعال و خلاق بزرگترین سرمایه انسانی برای جامعه امروزی می باشد . وقتی اذهان جوانان به برنامه های مبتذل مشغول شود دیگر جایی برای خلاقیت و سازندگی باقی نمی ماند .

البته این نکته قابل ذکر است که برای پر کردن اوقات فراغت ، استفاده از اینترنت مانعی ندارد ولی تنها استفاده از سرگرمی که فعالیت های مفید زندگی را تحت الشعاع قرار دهد و فکر آنها را معطوف به عواملی کند که جز گمراهی سودی ندارد می تواند به یک فاجعه بزرگ تبدیل شود . اغلب، گسترش روابط غیر اخلاقى مجازى در عرصه اینترنت، در جهت روابط غیر اخلاقى واقعى صورت مى گیرد. 

واضح است که شبکه اینترنت مجال مناسبى براى رشد و توسعه انواع مختلف رفتارهاى غیر اخلاقى است. کار با اینترنت امکان و ضریب انحراف اخلاقى جوانان را بالا برده است. انزواگرایى و بزرگ پندارى دو نمونه از پیامدهاى منفى در این زمینه هستند. نوجوانان در صحنه اینترنت براى ایفاى هر نقشى، فرصت پیدا مى کنند. البته خصیصه مثبتى در این کار وجود دارد یعنى مجالى که براى بروز و ظهور نوجوانان پیدا مى شود. اینترنت فضاى آزاد گلخانه اى را ایجاد مى کند که معلمان و مراجع قدرت به آن دسترسى ندارند و بر آن تأثیر نمى گذارند.

در وجه منفی قضیه ، سرگرمى هاى مجازى ، علاقه جوانان به مشارکت اجتماعى و فعالیت هاى مدنى را با انگیزه هاى مختلف تحت الشعاع قرار مى دهد و ممکن است بر مهارت هاى اجتماعى آنان در تدارک فراغت هاى گروهى و تفریحات و بازى هاى غیر مجازى تأثیر منفى بگذارد.

همچنین مجاورت طولانى با فضاى مجازى مى تواند به فرهنگ پذیرى یک طرفه و تأثیرپذیرى افراطى از هنجارها و ارزش ها در عرصه هاى مختلف ارتباطى و اجتماعى انجامیده و با تقویت جهان وطنى تعلقات ملى و سنتى کاربران را تحت تأثیر قرار دهد.

در واقع با وجود اینترنت بسیارى از محصولات فرهنگى که ماده اولیه آنها اطلاعات است مثل کتاب، مقاله، موسیقى، فیلم، نقاشى و عکس به راحتى و بدون مانع تبادل مى شود. این به هم آمیختگى فرهنگى به ویژه میان ایرانیان داخل و خارج کشور غیرقابل کنترل شده است.

البته وسایل ارتباط جمعی باید در خدمت همه مردم جهت رفاه و آسایش و سهولت کارها باشد در غیر این صورت یک معضل اجتماعی بزرگ است که به کانون گرم خانواده ها ضربه مهلک خواهد زد .

یکی از علت هایی که ما استفاده درست از بعضی از وسایل را نمی دانیم فرهنگ غلطی است که برای ما درونی شده است و نمی دانیم که هر وسیله ای جدید که وارد جامعه می شود باید کاربرد آن را بیاموزیم و برای مردم و اجتماع مفید واقع شود و همیشه به دنبال جاذبه و سرگرمی نباشیم و جذابیت را فدای منفعت نکنیم  .

باید از طریق رسانه های جمعی ، فواید اینترنت و کاربردهای آن آموزش داده شود . به هرحال باید فرهنگ استفاده از وسایل ارتباطی در کشور ایجاد کنیم تا آن جا که هویت و شخصیت انسان ها را تحت شعاع قرار ندهد و باعث سقوط اخلاق و دین گریزی نشود .

اولین پایگاه آموزش فرهنگ و آداب و رسوم و اخلاق مداری درخانواده است و تأثیری که خانواده بر فرد می گذارد غیر قابل انکار است ؛ پس در شکل گیری شخصیت و ارزشمندی فرزندان والدین می توانند نقش مهمی ایفا کنند و اگر با آموزش صحیح و همچنین با شکل گیری عواطف و محبت به فرزندان و فراهم کردن سرگرمی های سالم برای آنها و کنترل صحیح فرزندان خود می توانند از جذب آنها به امور گمراه کننده و انحرافات اخلاقی جلوگیری کنند و نیاز های جوانان را به گونه ای برطرف نمایند .

به هرحال اگر کانون خانواده از محبت خالصانه و دوستانه برخوردار باشد و نیازهای عاطفی و شخصیتی فرزندان تأمین شود ، هیچ وقت به دنبال عشق و محبت در اینترنت و فضای مجازی نمی گردند .

رسانه ملی، مطبوعات روزنامه ها و وزارت آموزش و پرورش می تواند ضمن آموزش صحیح و فرهنگ سازی در جامعه نحوه کاربرد و استفاده از وسایل ارتباطی را به مردم آموزش دهد و در این زمینه سر مایه گذاری کند .

اینترنت می تواند شود بسیاری از مشکلات را حل نموده و سبب دانش افزایی و کسب اطلا عات جدید شود ولی باز هم از جنبه های منفی مبرا نیست و متأسفانه گاهی باعث دردسر و انحطاط اخلاق می شود و به جای خدمت رسانی و سهولت در کارها مشکلات عدیده ای ایجاد می کند .

اینترنت اگر به جا و صحیح مورد استفاده قرار بگیرد بسیار مفید و سبب پیشرفت در کارهای تحقیقاتی و تبادل اطلاعات می شود ولی متأسفانه بعضی از جوانان تحت تاثیر فرهنگ غرب و برنامه های مبتذل آن قرار گرفته و باعث سقوط اخلاقی آنان شده که این امر خانواده ها را نگران کرده و بسیاری از آنها هویت و حس ارزشمندی و احساس مسئولیت پذیری و شان شخصیت واقعی آنها دچار نقصان شده است .

مهمترین خصوصیت اینترنت ، آزادی انتشار اطلاعات است و این در تناقض با سیاست محدود سازی قرار دارد . اینترنت ضد سانسور است ، مروج تکنولوژی است و با خود الگوی نوین زندگی مدرن را به ارمغان می آورد و کسی نمی تواند کاربرد و مفید بودن آن را انکار کند چون تکنولوژی به سرعت نور در حال پیشرفت است و جوانان ما نباید از علم روز دنیا عقب بمانند . کسی که از اینترنت و آموزش نوین استفاده می کند دارای سطح تحصیلی بالاتری نسبت به سایر همسالان خود است و هم بر اثر استفاده از این رسانه به سطح بالاتری از دانش و اطلاعات ارتقاء می یابد .

اینترنت حتی منجر به ایجاد یک طبقه نخبه در جامعه شده که با جهان خارج به خوبی آشنایی دارد. بنابراین اینترنت علاوه بر آثار مثبت ، پیامدهای منفی نیز دارد که بر رفتار جوانان و نوجوانان و همچنین آداب و رسوم شهر تأثیر می گذارد .

البته امیدواریم که جوانان و نوجوانان ما به جنبه های مثبت و سازنده اینترنت جهت نیل به اهداف و پیشبرد و ارتقاء علمی جامعه استفاده کنند و مضرات آن مصون بمانند .

نقش نهادهای فرهنگ ساز در جامعه به خصوص صدا و سیما با تولید فیلم ها و سریال های مختلف فرهنگی و مسئولان تعلیم و تربیت کشور اهمیت به سزایی دارد و سعی در هدایت جامعه به سوی ارزش های اسلامی و تبلیغ آن داشته باشند .

آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .

https://telegram.me/sokhanmoallem

ارسال مطلب برای سخن معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید