یکی از روسای دانشگاه ها از آموزش و پرورش و آموزش عالی تقلیدی و ناکارآمد که دانش آموزان و دانشجویان را به ماشین حفظ و آزمون دادن تبدیل کرده ، انتقاد کرده و تنها هنر دانش آموزان و دانشجویان را تست زدن نامیده است.
واقعیت این است که شکل برگزاری آزمون ورودی دانشگاه ( کنکور ) و مقاطع بالاتر ( ارشد و دکتری ) به گونه ایی طراحی شده است که داوطلب برای قبولی چاره ایی جز حفظ کردن و تست زدن ندارد. آزمون های چهار گزینه ایی علی رغم استاندارد بودن و عینی بودن نتایج آن ،دارای عوارض منفی است که پاره ای از آن به صورت مختصر در این نوشته بیان می شود.
پرسش های چهار گزینه ایی برای مقوله های پایین شناختی مناسب است اما در مقوله های بالاتر و پیچیده تر اندیشیدن ، تفکر انتقادی ، آفرینندگی ، قضاوت و تصمیم گیری ، طراحی تست چهار گزینه ایی بسیار دشوار است و کم وبیش باید در چارچوب پرسش های تفصیلی و تشریحی بیان شود. در این مورد چنان چه ملاک را طبقه بندی هدف های آموزشی معروف به طبقه بندی بلوم قرار دهیم ، تست های چهار گزینه ای برای مقوله های اول تا سوم بلوم ( یادداری و یادآوری دانش ، فهمیدن مفاهیم و ارزش ها و کاربرد مفاهیم ، روشها یا روندها در موقعیت های جدید ) مناسب است ، اما برای ارزشیابی از فرآیندهای پیچیده تر در حوزه شناختی مثل تحلیل ، ترکیب ، ارزشیابی و خلاقیت نیازمند تحلیل و نقد دانش آموز از مسله و یا ارایه طرح های ابتکاری و قضاوت های مستدل اوست که در قالب تستهای چند گزینه ای نمی گنجد.
نظام گزینش دانشجو در ایران به گونه ای طراحی شده است که هدف دانش آموزان به خصوص در سال های پایانی دبیرستان موفقیت در تست زنی است و دیگر حیطه های یادگیری به حاشیه می رود. کتاب های متنوع تست زنی و کلاس های رنگارنگ کنکور و موسساتی که همچون قارچ سر برمی آوردند و به چیزی غیر از حداکثر سود اقتصادی نمی اندیشند موید همین مطلب است. بسیاری از دانش آموزان روش موفقیت در تست زنی را تمرین می کنند و از مطالب مهمی که بنا به ماهیت نمی توانند به صورت سوال تستی در آیند صرف نظر می کنند.
داوطلبان ورود به دانشگاه به کتاب درسی و تعمق در آن ، فعالیت های آزمایشگاهی ، کارگاهی ، خلاقیت ، تفکر انتقادی و کار گروهی اهمیت چندانی نمی دهند. آنها می خواهند در دانشگاه پذیرفته شوند و برای رسیدن به این هدف ناگزیر به ممارست در تست زنی و پشت کردن به کتاب درسی هستند.
آموزش عالی نیز نمی تواند جدا از مراحل قبل از خود باشد زیرا برنامه ها و اصول آموزشی در این دوره هیچ گاه ابتدا به ساکن شروع نمی شود ، بلکه این فارغ التحصیلان برگزیده سطوح آموزش قبل از دانشگاه هستند که فرصت می یابند به تکمیل معلومات خود بپردازند.
بنابراین هنگامی که در دوره ی متوسطه تاکید بر محفوظات است و دانش آموزان با شیوه های دیگر یادگیری و پژوهش آشنایی ندارند ، این حافظه محوری به دانشگاه نیز تسری می یابد.
اخیرا مسولان آموزشی از این می گویند که قرار است 85 درصد ظرفیت دانشگاه ها ( من جمله پیام نور و آزاد ) بدون کنکور باشد و همچنین وزن نمرات دوره دبیرستان در پذیرش دانشگاه افزایش یابد.این طرح همچنان عوارض منفی کنکور را نگه می دارد زیرا دانشگاه های مطرح دولتی در کانون تقاضای اغلب داوطلبان ورود به دانشگاه هستند و بنابراین باید از سد غول کنکور بگذرند.
مدافعان حذف کنکور برای خود دلایلی دارند از جمله اینکه: برداشته شدن فشار روانی کنکور از روی دوش جوانان ، تلاش و یادگیری مستمر در دوره دبیرستان ، افزایش استقلال دانشگاه ها در پذیرش دانشجو ، هدایت و سوق دادن دانش آموز به سمت فراگیری عمیق متون و کتب درسی ، فراگیری مهارت های لازم برای زندگی بهتر ، ارتقا کارآیی نظام متوسطه و همچنین کرامت معلمان ، کاهش هزینه های تحمیلی به خانواده و جامعه ، کاهش دانشجویانی که علاقه ای به رشته تحصیلی خود ندارند و....
منتقدان حذف کنکور نیز دلایلی دارند از جمله : افزایش اضطراب کنکور از یک سال به 4 سال ، آماده نبودن بسترهای لازم در آموزش و پرورش ، نبود عدالت به این صورت که معدل دانش آموزان بسیاری از مناطق محروم پایین تر از مناطق برخوردار است و دست آخر اینکه برای یک دست شدن ارزشیابی در مقطع دبیرستان ممکن است آموزش و پرورش ناچار شود آزمون ها را تستی برگزار کند که این سبب می شود مشکل تاثیرات منفی در یادگیری باقی بماند.
طرح حذف کنکور و جایگزینی سوابق تحصیلی و پرورشی مستلزم همکاری همه جانبه وزارت آموزش و پرورش ، وزارت علوم ، وزارت بهداشت ، دانشگاه آزاد اسلامی و همه دستگاههای مرتبط با آموزش و پرورش و آموزش عالی می باشد.
در این برهه شاید نتوان کنکور را به طور کامل حذف کرد اما می توان با در نظر گرفت ساز و کاری از نقش آن به عنوان تنها معیار ورود به دانشگاه کم کرد و وزن سوابق تحصیلی دوره دبیرستان را افزایش داد .
استفاده از تجارب سایر کشورها به خصوص نظام های پیشرفته آموزشی نیز می تواند به طراحی یک نظام گزینش دانشجو کامل و جامع با در نظر گرفتن آخرین دستاوردها در این حیطه کمک کند.
آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .
https://telegram.me/sokhanmoallem
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
موفق باشید