در ارزيابي‌هاي سلامت كه همه ساله موسسه‌هاي بين‌المللي نسبت به آن اقدام مي‌كنند شاخص‌هاي متعددي براي تعيين ميزان سلامت در بعد جسمي و رواني مورد توجه است.
ارايه رده‌بندي كشورها در اين حوزه با اين هدف صورت مي‌گيرد كه رقابتي مثبت براي ارتقاي سطح سلامت افراد جامعه ايجاد شود و كشورهاي عقب مانده يا كمتر توسعه‌يافته براي تامين سلامت افراد جامعه تلاش كنند. در اين راستا نهادهاي بين‌المللي كمك‌هاي علمي و عملي نيز دارند.
وقتي كشورهايي كه در اين رده‌بندي جايگاه بالايي دارند را مورد توجه قرار مي‌دهيم مي‌بينيم ارتباط موثري ميان نظام آموزشي كارآمد و حرفه‌اي و سطح سلامت مردم وجود دارد به اين معنا كه جوامع برخوردار از سلامت جسماني و رواني داراي يك نظام آموزشي قوي و كارآمد هستند.
يكي از مشخصه‌‌هاي اين نظام آموزشي اين است كه از همان دوران كودكي موضوع سلامت در دستور كار جدي دست‌اندركاران آموزشي قرار مي‌گيرد و در گام‌هاي نخست كودكان را متوجه جسم و روان خود مي‌كنند تا با تامين سلامت جسمي رواني فردي، جامعه‌اي سالم و شاد را به ارمغان آورند.
بي‌ترديد بهداشت، درمان و ورزش سه ضلع مثلث سلامت جسمي رواني هستند. هر سه ضلع نيازمند آموزش است و بهترين دوره براي آموزش، دوره كودكي است. به عبارتي مقطع ابتدايي بهترين و مناسب‌ترين دوره براي پرداختن به اين مهم است.
براي اين منظور در ساختار سازماني هر مدرسه مربي بهداشت و مربي تربيت بدني منظور شده است تا اين رسالت را برعهده داشته باشند. اين مربيان در كنار مشاوران مسووليت آموزش و تمرين مهارت‌هايي را دارند كه تضمين‌كننده سلامت جسماني رواني خواهد بود.
دراين يادداشت مي‌خواهيم به تناسب موضوع صفحه مدرسه بر مقوله ورزشي متمركز شويم كه متاسفانه اين مقوله هم مانند بهداشت و مشاوره در جايگاه بسيار نامناسبي قرار دارد. اشاره به چند نكته مي‌تواند در اين راستا مفيد و موثر واقع شود.
١- تغيير نگرش‌ها: يكي از مهم‌ترين و ريشه‌اي‌ترين مانع در مسير نهادينه شدن فرهنگ ورزش نگرش‌هاي نادرستي است كه به‌دلايل مختلف وجود دارد. اين نگرش‌ها كه گاهي باتوجيهات مذهبي و سنتي مبني بر اينكه روح مقدم بر جسم است صورت مي‌گيرد موجب شده حتي كم‌تحركي و ژوليدگي يك ارزش تلقي شود يا تحرك و پويايي زنان امري ناپسند دانسته شود هرچند در سال‌هاي اخير تغييرات گسترده‌اي در بدنه جامعه ايجاد شده اما آنچه همچنان بدون تغيير مانده ذهنيت‌هاي قانونگذاران، تصميم‌گيران و مديران و مجريان است كه آموزش و پرورش را هم شامل مي‌شود.
٢- تغيير رويكردها: علاوه بر مانع نگرش‌ها دومين مانع رويكردهاي نادرست است. چه بسا مديراني با نگرش مثبت وجود داشته باشند، ولي رويكردهاي اصلي و سياستگذاري‌ها نادرست باشد مثلا رويكرد معطوف به اولويت ورزش‌هاي قهرماني به نسبت ورزش همگاني جهت برنامه‌ها را تغيير مي‌دهد، رويكرد قهرمان‌پروري براي جامعه افتخار به ارمغان مي‌آورد ولي سلامت به ارمغان نمي‌آورد. رويكرد قهرمان‌پروري شور و حرارت به ارمغان مي‌آورد ولي شادابي و نشاط نمي‌تواند به ارمغان بياورد يا رويكردي كه زنان را در موضوع سلامت و ورزش در درجه دوم قرار مي‌دهد. اين رويكرد نيمي از جامعه را به حاشيه مي‌راند يا رويكردهاي محدود به رشته كه مثلا كشتي، واليبال و فوتبال را ورزش مي‌داند. همه اين رويكردها و موارد مشابه مانع بزرگي در مسير توسعه و تعميق فرهنگ پرداختن به ورزش است.
٣- تغيير كاركردها: بي‌ترديد مهم‌ترين كاركرد ورزش تامين سلامت و سپس نشاط و شادابي است در حالي كه نگاه تجاري يا تبليغي به اين مقوله ورزش را از كاركرد اصلي خود دور مي‌سازد و آنگاه ممكن است حتي براي آن كاركرد غيرواقعي سلامت و شادابي افراد به خطر هم بيفتد؛ مانند ورزشكاري كه از داروهاي نيروزا استفاده مي‌كند تا قهرمان شود و به‌طور كلي براي رسيدن به جامعه‌اي سالم و شاد نيازمند تغيير نگرش‌ها، رويكردها و كاركردها در حوزه ورزش هستيم و اين هدف نيز بدون توجه عميق و همه‌جانبه به ورزش در مدارس به‌دست نخواهد آمد.
اگر دانش‌آموزي كه پس از ١٢ سال تحصيل از نظام آموزشي خارج مي‌شود به نگرش مثبتي دست نيافته باشد و سبك زندگي خود را با محوريت سلامت و شادابي انتخاب نكرده باشد يك تهديدي خواهد بود براي سلامت و شادابي جامعه.
روزنامه اعتماد
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.