یکی از جنبه‌‌های مهم تربیت که در نظام آموزش و پرورش کشور اهمیت دارد، تربیت دینی است. تربیت دینی ناظر به‌تمامی جوانب زندگی دنیوی و اخروی انسان است. بر همین اساس، مسئله این پژوهش آن است که علی‌‌رغم اهمیت تربیت دینی، نسبت به تبیین مؤلفه‌های تربیت دینی بر اساس اهداف ساحت‌‌های ششگانه سند تحول بنیادین، پژوهشی صورت نگرفته است. این پژوهش با روش تحلیلی و قیاس عملی، درصدد تبیین مؤلفه‌های تربیت دینی بر اساس اهداف مندرج در متن سند فلسفه تربیت جمهوری اسلامی ایران و ساحت‌‌های ششگانه تربیتی است که این ساحت‌ها عبارت‌اند از: ساحت تربيت اعتقادي، عبادي و اخلاقی، ساحت تربيت اجتماعي و سياسی، ساحت تربيت زيستي و بدني، ساحت تربيت زیبایی‌شناختی و هنری، ساحت تربيت اقتصادي و حرفه‌‌ای، ساحت تربيت علمي و فن‌آوری.
یافته‌‌های پژوهش بیانگر آن است که مؤلفه‌های گوناگونی را می‌‌توان در زمینه تربیت دینی استنتاج نمود که عبارت‌اند از: هویت دینی، انتخاب آگاهانه، تلاش برای ارتقای معنوی، خودشناسی، حفظ کرامت و عزت‌نفس و... است. اصولی که برای تبلیغ در مراکز مذهبی استنتاج شده، عبارت‌اند از: اصل آگاهی‌‌بخشی، اصل ارتباط سازنده با جوانان، اصل تناسب و اعتدال با نیازهای جوانان، اصل محبت و اصل تدریج.
از دیرباز، تربیت انسان و چگونگی دستیابی او به کمال، از همواره موردعلاقة هر اندیشمند و نظریه‌‌پرداز بوده است (هاشمی اردکانی، 1388، 162). تربیت از نظر لغوی، به معنای پروردن، پروراندن، پرورش دادن، ادب و اخلاق به کسی یاد دادن (عمید، 1362، 311)؛ همچنین علاوه بر معانی، تربیت این به معنای بارآوردن است (مطهری، 1366).
اتحادیة بین‌‌المللی آموزش و پرورش، تربیت را فراهم کردن رشد کامل توانایی‌‌های هر شخص بهعنوان فرد و نیز بهعنوان جامعه‌‌ای مبتنی بر همبستگی و تعاون دانسته است. تربیت از تحول اجتماعی جدایی‌‌ناپذیر بوده و یکی از نیروهای تعیین‌‌کنندة تحول است؛ بنابراین هدف تربیت و روش‌‌های آن باید به‌‌طور دائم با پیشرفت شناخت کودک، انسان و جامعه که حاصل علم و تجربه است، مورد بازنگری قرار گیرد (میالاره[3] و ژان،1370). شهید مطهری، تربیت را پرورش دادن و به فعلیت رساندن استعدادها و ایجاد تعادل و هماهنگی میان آنها میداند تا از این راه، متربی به حد بالای کمال (شایستة خود) برسد (مطهری،1371، 90). این تعاریف در عین تعدد، در این جهت توافق دارند که تربیت، مجموعة تدابیر و روش‌‌هایی است که برای به فعلیت درآوردن ابعاد گوناگون انسان به کار گرفته می‌‌شود (شعاری‌نژاد، 1376 و شریعتمداری، 1386). با توجه به این تعریف، مربی باید ابعاد انسان را بشناسد تا بتواند جریان تربیت را بر اساس سرشت و فطرت او انجام دهد (مزینانی، 1382).
از سوی دیگر، بنابر نظر علمای دینی و صاحب‌‌نظران، دین، نوعی زندگی است و تربیت دینی، فرآیندی است که آدمی را برای نحوه خاصی از حیات (به تعبیر علامه جعفری، حیات معقول) مهیا می‌‌سازد (حسینی، 1379، 189). این نحوه زندگی، بر مبنای اصول، قواعد و راهبردهای از پیش تعیین‌شده‌ای شکل می‌‌گیرد که از طریق دین، عقاید و شریعت به آدمی عرضه شده است.
مروری بر مفاد متون دینی و فرهنگی، ما را با این واقعیت غیرقابل انکار روبه‌رو می‌‌سازد که دین (اسلام)، یک پدیده جهانی است و در تجربه تاریخی خود همواره برای جهانی شدن کوشیده است و امروزه نیز دین‌‌دارن و پیروان آئین حنیف اسلام باید برای جهانی شدن آن بکوشند. آیات قرآنی به‌صراحت یا به‌صورت غیرمستقیم از جهانی بودن رسالت پیامبر (ص) و محدود نبودن آن به عصر مشخصی سخن گفته و نگاه جهانی دین را حکایت کرده است (انبیاء/ 107).
از سوی دیگر تبلیغ دین، به معنای رساندن پیام‌های خداوند به بندگان در مرحله نخست برعهده پیامبران و اوصیاء آنان و در مراحل بعد بر دوش عالمان دین گذاشته‌شده است. بر اساس زمینه‌‌‌ای که تبلیغ در اختیار عالمان دین می‌‌‌گذارد، آنان نیز می‌‌‌توانند با بهره گرفتن از بسترهای سنتی همچون مساجد یا بسترهای نوین همچون فضای سایبری، تعالیم دینی در زمینه‌های مختلف را در اختیار جهانیان قرار دهند.
نگاهی به آنچه در متون دینی درباره تبلیغ انعکاس یافته، نشان می‌‌‌دهد که تبلیغ دین در آشنایی مردم با آموزه‌‌‌های دینی و تحکیم باورها و ارزش‌ها نقش بسیار اساسی ایفا می‌‌‌کند. قرآن، بهترین و برترین سخن را دعوت به سوی خداوند میداند: «وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِّمَّن دَعَا إِلَى اللهِ وَعَمِلَ صَلِحًا و قَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ»؛ (و کیست خوش‌گفتارتر از آن‌کس که به‌سوی خدا دعوت نماید و کار نیک کند؟ و گوید: «من [در برابر خدا] از تسلیم‌شدگانم».
چنان‌که خداوند به‌صورت مکرر اعلام فرمود که ابلاغ، اصلی‌ترین مسؤولیت پیامبران است؛ بهعنوان نمونه در سوره مبارکه مائده چنین آمده است: «وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَاحْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ»؛ (و اطاعت خدا و اطاعت پيامبر كنيد و [از گناهان] برحذر باشيد، پس اگر روى گردانديد، بدانيد كه برعهده پيامبر ما، فقط رساندن [پيامِ] آشكار است).
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.