میراث رفتارهای هیجانی در آموزش و پرورش

  مهم ترین وظیفه ی روابط عمومی ها شناخت افکار عمومی و نفوذ در آن به منظور جلب رضایت آنهاست ، بی تردید این وظیفه در قالب یک مجموعه از فعالیت های ارتباطی صورت می گیرد ؛ در حقیقت روابط عمومی ها همچون یک پل ارتباطی عمل می کنند که بتوانند مخاطبان را به سازمان خود متصل نمایند.

چه بخواهیم قبول کنیم و چه نه ؛ باید پذیرفت یکی از مهم ترین کانال های ارتباطی با مخاطبان «  رسانه ها » هستند . لذا تاکید بر آن شده که روابط عمومی ها بایستی با رسانه ها ارتباط موثر و پویایی داشته باشند تا بتوانند به مقصود خود برسند .

فارغ از اینکه متاسفانه روابط عمومی در ایران تعریف دگرگونه ای دارد ، اما باید بگویم این وضع در آموزش و پرورش کمی عجیب تر به نظر می رسد از این جهت که روابط عمومی  در آموزش و پرورش  اغلب تمرکزش بر این است که حمایت تمام قد از عملکرد سازمان خود داشته باشند.

گرچه این مهم به عهده روابط عمومی هاست که بتوانند تصویر مناسبی از سازمانی که در آن مشغولند ارایه دهند لیکن این موضوع  بدون در نظر گرفتن دغدغه های مخاطبان امکان پذیر نیست .

چگونه می شود تصویر مناسبی از آنچه که هستید به مخاطب تان نشان داد در حالی که مخاطب تان اصلا شما را آن گونه نمی بیند؟

در این خصوص باید تاکید کنم ، مخاطبان همان طور که دوست دارند به ما نگاه می کنند و اگر اشتباه می کنند این روابط عمومی ها هستند که باید این خطا را تصحیح کنند نه آن که با بایکوت دیدگاه مخاطب اصرار بر خوب بودن خود داشته باشند .

این مقدمه از آن جهت بود که متاسفانه چندی پیش در تارنمای سخن معلم خبری منتشر شد مبنی بر اینکه نماینده این تار نما علی رغم دعوت قبلی که توسط روابط عمومی وزرات آموزش و پرورش از ایشان به عمل آمده ، اجازه ورود به این کنفرانس را پیدا نکرده است. به شخصه از شنیدن این خبر چندان تعجب نکردم چون پیش تر هم از این اتفاق ها در سازمان های ایرانی شاهد بوده ام  .

در روان شناسی  ، واکنش طبیعی در برابر نشانه های بحران طرد آن است به این معنا که اگر چیزی شما را آزار می دهد آن را طرد کنید تا راحت باشید اما آیا این موضوع در همه جا صادق است و صرف طرد کردن یک چیز مشکل از بین خواهد رفت ؟

آیا در سیستم های مدیریتی هم می توان عامل آزار دهنده را طرد کرد ؟

واقعیت آن است که  مدیریت بحران نیاز به دیدگاهی فعال ، تهاجمی در عین حال متعادل  است و چنانچه این طرد شدن ها و انکار کردن ها زیاد از حد استفاده شود افکار عمومی را می تواند بر علیه دستگاه متمرکز کند و دیگر کنترل افکار از دست سیستم خارج خواهد شد ، لذا مدیر بحران به بهترین ابزارها، طرح ها و ارتباط ها نیاز دارد و کلیه این موارد ، از طریق روابط عمومی قابل دست یابی است ، نقش مشاور روابط عمومی برای پیش بینی ، تصمیم گیری و حل بحران بسیار مهم است . اگر مشکلی به طور بالقوه وجود داشته باشد ، باید از آن جلوگیری کرد  و اگر مشکلی رواج دارد باید در بدو امر قبل از گسترش ، بررسی و بر طرف شود . طرد بحران در حقیقت زمینه فعالیت زیر زمینی را فراهم می کند در حالی که مدیریت در این شرایط نیازمند ارتباط  رو در رو است .

در واقع مشاور روابط عمومی در مرحله « متبلور ساختن افکار عمومی » مانند زنگ اخبار عمل می کند که فرآیندی پنج مرحله ای را برای وسعت بخشیدن و جریان ارتباطی سازمان و افرادش به دنبال دارد . این فرآیند شامل موارد زیر است :

1- تحقیق برای بررسی بحران های بالقوه که احتمال بروز آنها وجود دارد .

2- طرح ریزی برای تعیین اهداف اجتماعی حل بحران ، طبق نتایج حاصل از تحقیقات در چار چوب سازمانی خاص .

3- ایجاد گروه مدیریت بحران شامل نمایندگان روابط عمومی ، اداره حقوقی ، مدیریت ، کارمندان و سرانجام متخصصان مربوطه .

4- ارائه طرح و آزمون برای کار

5- ارزیابی و اصلاح برای کارهای بعدی .

همان طور که می دانیم توسعه نیازمند پشت سر گذاشتن مرحله گذار است لذا بحران هایی را به دنبال دارد . متبلور ساختن افکار عمومی در این زمینه به عهده مدیریت بحران روابط عمومی هاست . از این رو ، بحث افکار عمومی و نقش روابط عمومی ها سوق دادن مردم به سوی مشارکت و  تفاهم هر چه بیشتر است نه طرد آنها و خفه کردن صدای مخالف.

اگر روابط عمومی در این قسمت درست انجام وظیفه نکند همچون سلول سرطانی عمل خواهد کرد و سیستم دفاعی سازمان را مختل و به نابودی خواهند کشاند .

این رفتار روابط عمومی موجب می شود که مخاطبان به سمت دست یابی اطلاعات از طریق  منابع غیر کنترل شده صورت بگیرد که نمونه بارز آن حضور گسترده معلمان در شبکه هایی همچون تلگرام ، وایبر و... و انتشار اخبار زیادی که در خصوص آموزش و پرورش رخ می دهد.

گرچه معتقدم مسئولین روابط عمومی های  این دوره از وزارت آموزش و پرورش تا حد زیادی بد اقبال نیز بوده اند که دقیقا در زمانی وارد گود شده اند که  حجم سنگینی از اخبار توسط گروه های اجتماعی مخابره می شود  ، اما این بد اقبالی با ناشی گری و غیری حرفه ای بودن وقتی ترکیب شود بدون شک سازمان تحت مدیریت شما را به نابودی خواهد کشاند.

مثلا زمانی که وزیر آموزش و پرورش در رسانه ملی حضور می یابد و حرف هایی می زند این روابط عمومی ها هستند که باید سریعا افکار عمومی را رصد کنند تا ببینند بازتاب این حرف ها چه بوده تا بتوانند گام های بعدی را درست بردارند ، اما به نظر ، روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش ساده ترین کار را انجام می دهد ، با بایکوت خبری و باز نشر سخنان وزیر مشکل را حل می کند غافل از اینکه حرف های وزیر مشکل اصلی است و باید حرف های وزیر مدیریت  شود وگرنه رسانه برداشت خود را از آنچه رخ می دهد خواهد داشت و این روزها حتی اگر رسانه ها را بایکوت کنید شبکه های اجتماعی به تنهایی خود منتقل کننده ی اخبار خواهند بود که این موضوع می تواند خطراتی به مراتب بیشتر به همراه بیاورد .

به شخصه معتقدم حتی اگر تارنمای سخن معلم دعوت نامه قبلی هم نمی داشت شیوه برخوردی به نظر مطلوب نمی آید و این روش واقعا فاصله روابط عمومی و معلمان را بیشتر نیز خواهد کرد  .پاشنه آشیلی که برای شبکه های اجتماعی همچون تلگرام متصور است غیر مستند بودن آن است گرچه سایت های خبری نیز می توانند مشمول این قانون باشند ولی این موضوع در این شبکه ها بارزتر است ، لذا مدیران روابط عمومی بایستی برای پر کردن این شکاف و اعتبار بخشی به پیام هایی که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود با رسانه ها تعامل جدی تری داشته باشند تا اخبار خود را از زبان آنها منتشر کنند .

صرف نظر اینکه چنین اتفاقی در روابط عمومی وزرات آموزش و پرورش افتاده باشد یا نه باید بگویم این روزها حال این روابط عمومی زیاد خوش نیست ؛ چرا که از طرفی باید به اعتراضات صنفی معلمان پاسخ بگوید ، از طرفی دیگر لغزش های وزیر که به فراوانی رخ می دهد پاسخ بگوید از آن طرف با نمایندگان در بیفتد و از همه مهم تر با رسانه ها چانه زنی کند تا بتواند تصویر روشنی از اتفاقات درون سازمان نمایش دهد .

همه این موارد شرایطی را برای روابط عمومی وزرات آموزش و پرورش ایجاد کرده که شاهد رفتارهای هیجانی و احساسی از آنها باشیم و این در حالی است که شعار دولت فعلی "تدبیر و مدیریت کار آمد" بوده است .

به نظر می رسد میراث رفتارهای هیجانی در آموزش و پرورش هنوز باقی مانده است و باید برای آن چاره ای اندیشید در غیر این صورت آموزش و پرورش به فنا خواهد رفت .