آموزش زبان انگلیسی در مدارس ایران یکی از مسائل عمده آموزشی و فرهنگی در سطح کشور است که به نظر میرسد هنوز هم با ابهامات و چالشهای بسیاری همراه باشد.
در طی این سالها با توجه به اهمیت این مسئله در سرنوشت تحصیلی و شغلی دانش آموزان و همچنین نقش زبان در فرهنگ، صنعت، علم و فناوری؛ تلاش های بسیاری در آموزش و پرورش و توسط معلمان صورت گرفته است.
با این حال هنوز هم اکثر دانش آموزان صرفا با تکیه بر دروس و آموزش های مدرسه، آن گونه که انتظار میرود قادر به مکالمه و برقراری ارتباط زبانی نیستند و به نظر میرسد اهداف «رویکرد ارتباطی» به طور کامل محقق نشده باشد.
البته این ضعف درسی ممکن است در سایر دروس مثل عربی، ریاضی ، قرآن و امثال آنها هم وجود داشته باشد، اما زبان به عنوان یک مهارت ارتباطی بیشتر و راحت تر از سایر دروس قابل مشاهده ، سنجش و ارزیابی است؛ بنابراین اشکالات آن نیز آشکارتر است.
اهمیت کاوش و یافتن راه حل در مقوله آموزش زبان در مدارس ایران زمانی مضاعف میشود که به گفته اکثر معلمان زبان ، کتاب درسی در زمینه مهارتها ، مطالب مفید و لازم را خصوصا در مهارت شنیداری به اندازه کافی و مورد نیاز نداشته؛ اما در کمال تعجب در آزمون سرنوشت ساز نهایی شاهدیم که سوالاتی فراتر از مهارت های سطح کتاب مطرح میشود. گنجاندن بخش شنیداری در آزمون نهایی آن هم به صورت پخش فایل صوتی از طریق بلندگوهای معمولی مدارس ، امسال هم اعتراضات فراوانی در پی داشت و به بحث های دامنه داری تبدیل شد .
در طی این روزها همچون خرداد سال گذشته صدها و بلکه هزاران پیام اعتراضی در مورد عدم امکان برگزاری آزمون شنیداری در نهایی از سوی معلمان در گروه های مجازی ارسال شد، اما ظاهراً قرار نیست هیچ تغییری در این بخش صورت بگیرد!
آنچه در این بحث ها و انتقادات کمتر مورد پرسش قرار گرفت ، نقش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و یافته های علمی این نهاد در ارائه راهکارهای علمی و عملی در این زمینه است ، موضوعی که به شدت نیاز به پژوهش های جدی در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی مرتبط با علوم انسانی دارد.
بررسی این سوال است که رویکرد جدید آموزش زبان انگلیسی موسوم به «رویکرد ارتباطی» که حدود ۷ سال هم از شروع آن میگذرد، چه دستاوردهایی داشته و با چه مشکلاتی روبه روست ؛ به طور مشخص سؤالی که سازمان پژوهش لازم است به آن پرداخته و برای آن راهکار و گزارش تهیه کند این است که در یک برآورد کلی، آیا رویکرد جدید آموزش زبان انگلیسی با توجه به اهداف کتاب و «برنامه درسی ملی» موفق بوده است ؟
اگر موفق بوده نشانه های آن چیست؟ اگر موفق نبوده دلایل آن چه عواملی میتواند باشد؟
واضح است که در موفقیت یک رویکرد آموزشی، عوامل مختلفی همچون انگیزه های یادگیری و یاددهی،کیفیت کتاب درسی، زمان اختصاص داده شده، سطح بندی دانش آموزان، امکانات دیداری و شنیداری و مانند آنها همگی دخیل و موثر هستند و نمی توان همه مشکلات و کاستی ها را به دوش کتاب درسی انداخت. اما در رابطه با انتقادات مطرح شده در مورد آزمون نهایی زبان آنچه مسلم و بدیهی است این حقیقت است که نباید فراتر از سطح کتاب از دانش آموزان انتظار کسب مهارت ها را داشت.در این رابطه اکثر تحلیل های علمی و فنی دبیران زبان انگلیسی موید این ادعاست که سوالات شنیداری سخت تر از سطح کتاب مطرح شده است.
اصلا چگونه می توان با بلندگوهای معمولی_ که حتی امکان فهم جملات فارسی هم بعضاً با آنها میسر نیست _ آزمون شنیدن و درک مفاهیم در یک سالن بزرگ برگزار کرد و انتظار «روایی» و «پایایی» هم داشت؟!
آیا حجم بخش شنیداری کتاب و کیفیت فایلهای صوتی آن در سطحی هستند که بتوان ده نمره به آنها اختصاص داد؟!
همچنین باید پرسید که آیا تناسبی بین درونداد و انتظارات مربوط به برونداد وجود دارد و با این منابع درسی و امکانات آموزشی اساسأ می توان چیزی شبیه به آزمون های بسندگی زبان
(language proficiency test) از دانش آموزان به عمل آورد؟!
«تعادل و توازن» مورد ادعا در برنامه درسی ملی چه شد و «حقوق ذینفعان» کجا رفت؟!
و نهایتا این که آیا در سازمان پژوهش و در رابطه با این موارد «مطالعه تطبیقی» صورت گرفته است؟!
از اساتید دانشگاه و دبیران این رشته چقدر نظر سنجی به عمل آمده است؟! هرچند نمی توان و نباید انکار کرد که رویکرد جدید نسبت به روش قبلی حرکتی رو رشد بوده و در سایه تلاش ها و دلسوزی های معلمین موفقیت های خوبی هم در کلاسهای درس به دست آمده است؛ با این حال طراحی سوالاتی فراتر از سطح کتاب در بخش شنیداری و اصرار بر گنجاندن آن در آزمون نهایی، طعم شیرین موفقیت ها را به نگران های غیر قابل وصفی در بین معلمان و دانش آموزان بدل کرده است.
به راستی هر یک از بخش های آزمون نهایی، کتاب درسی و «برنامه درسی ملی» نیازمند بازنگری و اصلاح مجدد از سوی سازمان پژوهش هستند.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفتوگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.