محمد بطحایی گفت :
" تغییرات در آموزش و پرورش بر اساس سند تحول در دو بخش صورت می‌گیرد که یکی از این بخش‌ها ، بخش محتوایی است. در این زمینه باید محتوای برنامه‌های آموزشی و پرورشی را اصلاح کنیم. وی با اشاره به برخی از موارد اصلاحی ، افزود: یکی از این موارد که اخیرا نیز مورد توجه قرار گرفت، درباره حذف آزمون‌ها و کتب کمک آموزشی در دوره ابتدایی بود. پس از انجام این اصلاح، مخالفت‌ها و مقاومت‌های بسیاری صورت گرفت حال ممکن است برخی از این مخالفت‌ها به دلیل به خطر افتادن منافع عده‌ای یا مخالفت‌های کارشناسانه از منظر علمی باشد. وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: من در این باره گفته‌ام که تغییرات در آموزش و پرورش از این جهت که مقاومت در آن زیاد است، مقداری مشکل است و ما باید با توجیه و تشریح کردن موضوعات و همچنین توضیح دادن، این مقاومت‌ها را کاهش دهیم و کار را به سمت جلو پیش ببریم. بطحایی با تاکید بر اینکه این مقاومت‌ها و فشارها از سوی مرجع یا بخش خاصی از نظام نبوده، بلکه " فرهنگ سازمانی " آموزش و پرورش با این تغییرات مقاومت می‌کند، گفت: فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش به نحوی است که تغییرات در آن با مقاومت‌هایی مواجه است " (1) این فرهنگ سازمانی نیست که در برابر تغییرات آموزش و پرورش مقاومت می کند ، این تسلیم بلامنازع وزاری انتخاب شدۀ آموزش و پرورش در مجلس هست که احتمال هر نوع تغییری را لاممکن می نماید
جناب وزیر
ما ملت انقلاب کرده ای هستیم . ما وارث خون شهدای انقلابی هستیم که برای آزادی و روشنگری و شفاف سازی سیاست های کشور جان باخته اند. حال شما سخن در لفافه پیچیده و تحویل قشری می دهید که پیشروی هر حرکت خردمندانه ایست؟!
طرح فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش به عنوان عامل مقاومت کننده در برابر تغییرات ، استفاده بهینه از بی اطلاعی کسانی است که در این خصوص اطلاعات یا دانش لازم را ندارند و با تلفظ واژگانی با مسما و گُنگ ، راضی و خاموش می گردند . لذا برای تحلیل فرهنگ سازمانی و شناسایی کارکرد مقاومتی مورد نظر حضرتعالی ناشی از این حیطه جدید دانش مدیریت ، به طرح و بررسی تعریف و ویژگی های آن می پردازم.
تعریف فرهنگ سازمانی
"مقصود از فرهنگ سازمانی ، سیستمی از استنباط مشترك است كه اعضاء نسبت به یك سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفكیك دو سازمان از یكدیگر می‌شود. كریس آرجریس، " فرهنگ سازمانی را نظامی زنده می‌خواند و آن را در قالب رفتاری كه مردم در عمل از خود آشكار می‌سازند، راهی كه بر آن پایه به طور واقعی می‌اندیشند و احساس می‌كنند و شیوه‌ای كه به طور واقعی با هم رفتار می‌كنند تعریف می‌كند."
و جیمز پرسی معتقد است كه" افراد یك سازمان دارای ارزشهای مشترك ، عقاید، معیارهای مناسب برای رفتار ، زبان مخصوص ، رمزها و سایر الگوی فكری و رفتاری هستند و به طور خلاصه ، فرهنگ سازمان را الگویی از مقاصد مشترك افراد سازمان تعریف می‌كند." ( 2 )
جناب وزیر
آیا حقیقتا ما آموزش و پرورشی ها در سه خط ستادی رده بالا ، ستادی معمولی و صفی ها ، استنباط مشترکی نسبت به سازمان آموزش و پرورش داریم یا درگیر منازعه مشهور شعر مولوی هستیم در : منازعت چهار کس جهت انگور که هر یکی به نام دیگر فهم کرده بود آن را ( عنب عربی و انگور فارسی و اُزم تُرک و استافیل رومی) .
از اشکالات و ایرادات اساسی ما آموزش و پرورشی ها نبود وحدت نگرشی و بینشی و عملکردی است. اگر غیر این است چرا هر تصمیمی که می گیرید با دخالت یا مقاومت سایر گروهها اعم از کانال های داخل یا خارج نظام آموزشی ، مواجه می شوید؟
ما با زبانی واحد سخن نمی گوئیم و اگر وزیری چون شما هم امروز درد را شناخته و جسارت ارائه راه حل دردمندی را یافته ، امکان تحقق آن را نمی یابید، به همان دلیل نبود استنباط مشترک.
دردمندی آموزش و پرورش دو وجهی است : هم از داخل استنباط مشترک وجود ندارد و هم از خارج امکان دخول فشار یا تحمیل نظر وجود دارد. قبول فرمائید که وزارت آموزش و پرورش همانند سایر وزارتخانه ها مستقل نیست و تابع عمل و نظر خیلی از گروه ها و سازمان هاست .
ما آموزش و پرورشی ها الگو و مقاصد مشترکی نداریم . داستان ما همان داستان فیل و مردان نابینا یا فیل و کوران است که به عنوان داستان تمثیلی و عارفانه ، برای روشن کردن نقص کشف حسی به آن استشهاد شده است و به آئین جین ، بودیسم و هندوگرایی نسبت داده شده است و شعر مشهور مولوی برداشتی از این تمثیل است. بستگی دارد که ما دست خود روی کدامین بخش درد و معضل آموزش و پرورش و با کدامین نیت و آرزو گذاشته ایم چون ما دارای استنباط و ارزش های مشترکی نیستیم. همین ماجرای شکسته و بسته حذف سمپاد و نمونه دولتی که از اولی بیشتر اما از دومی کمتر بحث می شود را تبدیل به موضوع شخصی کرده ایم. جهت گیری های کارشناسانه یا بحث های افراد عامه با سوگیری های موقعیتی خودشان ، عجین شده است. حقیقتا تحلیل علمی برای موضوع ارائه نمی دهیم برای همین خیلی ها شهامت و جرأت ابراز نظر می یابند.
ادگار شاین فرهنگ سازمانی را این گونه تعریف می‌كند:
" یك الگویی از مفروضات بنیادی است كه اعضای گروه برای حل مسائل مربوط به تطابق با محیط خارجی و تكامل داخلی آن را یاد می‌گیرند و چنان خوب عمل می‌كند كه معتبر شناخته شده ، سپس به صورت یك روش صحیح برای درك ، اندیشه و احساس كردن در رابطه با حل مسائل سازمان به اعضای جدید آموخته می‌شود." ( 2 )
جناب وزیر
ما همین الگوی مفروضات بنیادی را نداریم لذا فرآیند یادگیری حل مسائل مربوط به تطابق با محیط خارجی و تکامل داخلی آموزش و پرورش را یاد نگرفته ایم. ما آموزش و پرورشی ها با نفوذ و دخالت همگان ، هرگز به یک روش صحیح درک و اندیشه و احساس مشترک حل مسائل سازمانی نرسیده ایم و چون نتیجه ای برای این فرآیند پیش رو نداریم لذا ورودی های جدید نیز سفره فرهنگ سازمانی را همیشه خالی دیده اند و خالی بودن آن را باور کرده اند، یعنی صفر ضربدر صفر.
فرهنگ سازمانی عبارت است از اندیشۀ مشترك اعضای یك سازمان كه آنها را از سازمان دیگر متمایز می‌كند. اما ما از سایر سازمانها منفک و متمایز نیستیم . ما برای جزئی ترین تصمیم نیز منتظرِ های و هُوی مداخله کنندگان هستیم.
از ویژگی های فرهنگ سازمانی می توان موارد زیر را نام برد :
خلاقیت فردی ، ریسک پذیری ، رهبری ، یکپارچگی ، حمایت مدیریت ، کنترل ، هویت ، سیستم پاداش ، سازش با پدیده تعارض ، الگوی ارتباطی (2)
آیا حقیقتا ما آموزش و پرورشی ها در سه خط ستادی رده بالا ، ستادی معمولی و صفی ها ، استنباط مشترکی نسبت به سازمان آموزش و پرورش داریم جناب وزیر
پس لطفا از کم دانشی عده ای برای در لفافه قرار دادن مقاومت های موجود با عنوان فرهنگ سازمانی سخن نفرمائید که شما دقیقا روی گِره اصلی دست گذاشته اید یعنی چیزی که واقعیت وجودی ندارد. ما دارای هیچ نوع فرهنگ سازمانی طبق تعاریف نیستیم و برای همین دخالت ها از هر سویی ساری و جاری است.
شما خود قضاوت کنید کدام یک از این 10 ویژگی فرهنگ سازمانی در آموزش و پرورش ما هم در نیروهای صفی و هم ستادی وجود دارد؟ آیا اگر حتی برخی از آنها نیز در نظام آموزش و پرورش ما وجود داشت ، اوضاع ما خیلی بهتر از شرایط فعلی نبود؟
در طی این 40 سال همیشه سخت ترین تأییدیه نمایندگان مجلس برای وزارت آموزش و پرورش بوده است ، اما هیچ گاه ما از سوی هیچ تأیید شونده ای مقاومت در برابر شرایط نامساعد و نابرابر معلمان در برابر نمایندگان مجلس را ندیده ایم ؛ این فرهنگ سازمانی نیست که در برابر تغییرات آموزش و پرورش مقاومت می کند ، این تسلیم بلامنازع وزاری انتخاب شدۀ آموزش و پرورش در مجلس هست که احتمال هر نوع تغییری را لاممکن می نماید. وزرای آموزش و پرورش هیچ گاه هیچ مطالبه ای از مجلس نداشته اند و برای همین است که امروز در گرداب عدم پرداخت مطالبات فرهنگیان دست و پا می زند.
آری ، هر نتیجه ای آئینه عبرت عملکرد ماست. قصور و کوتاهی و سکوت وزرای آموزش و پرورش موجب ایجاد مقاومت در برابر تغییرات بهینه و مثبت در آموزش و پرورش شده است. آموزش و پرورش کشور ما امروز به حجامت شاهرگ خود نیاز دارد تا امکان تنفس آسوده ای را داشته باشد. نظام تعلیم و تربیت کشور ما امروز در بحرانی ترین شرایط تصمیم گیری و قانونگذاری قرار دارد و دانش و معلم و دانش آموز سه قربانی این چرخه معیوب سازمانی است. هر سه را دریابیم و گرنه هر سه را به بهای غفلت از دست خواهیم داد.
1 ) پارس نیوز ، کدخبر : 493014 - 1397/01/25
2 ) وبلاگ دکتر حسن بنیانیان ، فرهنگ سازمانی چیست؟ 1389/02/11
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان