آموزش و پرورش توانایی نظارت بر مدارس خاص غیردولتی را ندارد ؛ شهاب یک طرح شکست خورده است

فهیمه طباطبایی/خبرنگار:

اعتراض‌ها به حذف مدارس سمپاد و نمونه دولتی بعد از 2 هفته همچنان ادامه دارد. مخالفان به ناکارآمدی این طرح اصرار دارند و مدیران آموزش‌ و پرورش همه انتقادات را انکار می‌کنند؛ در این مدت، موافقان و مخالفان در صفوف کاملا خط‌کشی‌شده در رسانه‌ها و فضای مجازی روبه‌روی هم قرار گرفته‌اند و هیچ‌یک از موضع خود کوتاه نمی‌آیند.

موافقان همچنان اصرار دارند که این اقدام شجاعانه، مصداق عدالت آموزشی و باعث کاهش استرس و اضطراب دانش‌آموزان می‌شود و مخالفان تأکید دارند که حذف مدارس سمپاد و نمونه دولتی به ضرر دانش‌آموزان مستعد در شهرهای محروم و قشر ضعیف جامعه است. البته آموزش‌ و پرورش که اول تصمیم را گرفته و بعد به‌دنبال رفع نقایص و پرکردن حفره‌ها رفته تا اینجای کار نتوانسته افکار عمومی را قانع کند که چطور می‌خواهد جلوی سوءاستفاده مدارس غیردولتی به‌خصوص آنهایی را که در این سال‌ها اسم و رسمی برای خود پیدا کرده‌اند، بگیرد. منتقدان می‌گویند آموزش‌ و پرورش که در طول این سال‌ها توانایی نظارت بر شهریه این مدارس را نداشته، چطور می‌خواهد جلوی آزمون‌های آنها را بگیرد.

مسئولان به مدارس غیردولتی فکر نکرده بودند

محمدعلی حکمت، کارشناس آموزش ابتدایی در این‌باره به همشهری گفت: «تصمیمی که مسئولان ارشد آموزش و پرورش در حذف آزمون مدارس نمونه دولتی و سمپاد گرفته‌اند کار درست و به جایی است چون که بساط بسیاری از کلاس‌ها و کتاب‌های مربوط به این آزمون‌ها برچیده می‌شود اما نفهمیدیم که چرا یکباره خود مدارس را هم حذف کردند.»

حکمت که 16سال از دوره خدمت خود را معلم کلاس پنجم ابتدایی بوده، افزود: «قرار بود نحوه گزینش را از آزمون به طرح «شهاب» تغییر دهند اما در عرض 2 روز تصمیم عوض شد و کل مدارس را جمع کردند. این درست نیست و آسیب دقیقا از همین نقطه شروع می‌شود.» او تأکید دارد که آموزش و پرورش توانایی رصد دقیق مدارس غیردولتی را ندارد و نمی‌تواند تضمین کند که از برگزاری آزمون این مدارس جلوگیری می‌کند؛ «درست یک هفته بعد از عنوان شدن این طرح، مسئولان آموزش‌ و پرورش در یک برنامه تلویزیونی عنوان کردند که تازه قرار است شورای معاونان آموزش و پرورش برای این موضوع جلسه بگذارند؛ این یعنی طرح، شتابزده بوده و مسئولان تصمیم‌گیر درباره پیامدهای آن فکری نکرده بودند؛ به زبان عامیانه اول چاله را کنده‌اند بدون اینکه مناری داشته باشند.»

بودجه طرح شهاب چقدر است

اما وزیر آموزش و پرورش و معاونان وی تاکنون درباره طرح شهاب و سازوکار کنترل بر مدارس غیردولتی که از حذف آزمون‌های مدارس سمپاد و نمونه دولتی  سوء استفاده نکنند، توضیح کاملی نداده‌اند؛ سیدمحمدبطحایی، وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به پرسش همشهری که بودجه اختصاص یافته برای طرح شهاب چقدر است، گفت: «تکلیف ما به عنوان وزارت آموزش و پرورش این است که برای جلوگیری از لطمه خوردن دانش آموزان استعداد درخشان طرح شهاب را اجرا کنیم و می دانم این پاسخ قانع کننده نیست .»

بطحایی در پاسخ به این پرسش هم که شهاب چگونه طرحی است، گفت:« طرح موفقی که 3 سال است به طور آزمایشی اجرا می شود و ما کارگروهی را تشکیل دادیم که نقاط قوت و ضعف آن را برای اجرا در سال آینده بررسی کنند.»

نحوه کنترل مدارس غیردولتی

وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به پرسش دیگر همشهری که عنوان کردید با سامانه‌ای در نظر دارید روی مدارس غیردولتی نظارت کنید تا از برگزاری آزمون در این مدارس هم جلوگیری شود، توضیح دهید که این سامانه چیست و با چه روشی روی 12هزار مدرسه غیردولتی نظارت می‌کند  هم گفت: « آنچه که در آموزش و پرورش تصمیم گرفته می‌شود و ابلاغ می‌کنیم باید اجرا شود؛ من وظیفه شرعی و قانونی دارم با هر گونه تخلفی برخورد کنم و در این مسیر هم قول می دهم. مدارس غیردولتی آنطور هم که در اذهان برخی جا افتاده متخلف و جیب زن نیستند و در بسیاری از موارد بار نظام آموزش و پرورش را به دوش کشیده اند. ما با آنها هم جلسه گذاشته  و توجیه‌شان کرده ایم.»

البته پیش از این هم بطحایی منتقدان را محکوم به مقاومت در برابر این مصوبه کرده بود: «باید اعتراف کنم ویژگی آموزش و پرورش مقاومت در برابر تغییر است. این مقاومت‌ها با ظرافت خاص صورت می‌گیرد؛ برای همین تغییرات نتوانسته اثر مثبتش را در مدارس بگذارد. شما کوچک‌ترین تغییر را بخواهید اجرا کنید با مقاومت روبه‌رو می‌شوید و این شاید به‌دلیل گستردگی ذی‌نفعان در آموزش و پرورش است.» وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه خیلی به من هشدار دادند که در چه مسیری وارد می‌شوم، گفته بود: «می‌دانستم با توجه به فرهنگ سازمانی چه فشاری باید تحمل کنیم تا در مسیر ریل قرار بگیریم؛ چرا بچه هفت‌ساله یک هفته در میان باید تست بدهد که در پایان پایه ششم در ماراتن حضور پیدا کند.»

مانور با حذف یک آزمون کوچک

اما علی پورسلیمان، تحلیلگر مسائل آموزشی از دیگر کسانی است که با حذف آزمون مدارس خاص موافق است ولی پرسش‌های اساسی را در این‌باره مطرح می‌کند؛ «پیش از این، شورای‌عالی آموزش و پرورش طرح ارزشیابی توصیفی را در دوره ابتدایی تصویب کرده که براساس آن برگزاری هرگونه امتحان و آزمون خلاف قانون است و چندین سال می‌شود که دیگر در این مدارس امتحان نمی‌گیرند ولی این همه تبلیغ نکردند و من نمی‌فهمم این همه مانور و تبلیغ برای حذف یک آزمون برای چیست؟»

این تحلیلگر مسائل آموزشی با بیان اینکه آموزش و پرورش توانایی نظارت بر مدارس خاص غیردولتی را ندارد، گفت: «بسیاری از مدارس مطرح‌ شأن خود را اجل از نظارت‌های آموزش و پرورش می‌دانند، نمونه آن هم بی‌شمار است، مدارس خاص قدیمی در منطقه 12، مدارسی که مدیریت آن با مسئولان کشوری است و هر سال بدون هیچ‌گونه نظارتی آزمون داشته‌اند و قطعا هم خواهند داشت.»

طرح شهاب از حرف تا اجرا

از دیگر موضوعاتی که از سوی مسئولان آموزش‌ و پرورش به‌عنوان جایگزین آزمون مدارس سمپاد و نمونه دولتی مطرح می‌شود، طرح شهاب است؛ موضوعی که حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی آن را مطرح کرده و می‌گوید: «نباید دانش‌آموزان تیزهوش را از عادی جدا کرد.» طرحی که در سال 85و در دوره وزارت محمود فرشیدی برای نخستین‌بار مطرح شد و در طول 11سال گذشته بارها بر اجرای آن تأکید شده است اما هر بار به دلایل نامعلوم بی‌نتیجه می‌ماند.

پورسلیمان دراین باره گفت: «همه می‌دانند شهاب یک طرح شکست خورده است، به 3دلیل؛ اول اینکه آموزش‌ و پرورش بودجه کافی برای اجرای آن ندارد، دوم اینکه معلمان در این‌باره توجیه نیستند، دلیل سوم هم مربوط به نبود امکانات و بی‌انگیزگی معلمان است. چطور می‌توان از معلمی که حق‌التدریسش ماه‌هاست عقب افتاده، خواست چنین طرح زمانبری را اجرا کند، با کدام انگیزه؟ به‌خصوص اینکه طرح مکمل آموزش است و فراتر از وظایف سازمانی معلمان تعریف شده.»

این تحلیلگر مسائل آموزشی معتقد است: «مانور روی طرح شهاب که چندبار شکست خورده، فقط یک مغالطه است و آموزش‌ و پرورش چیزی در چنته ندارد و فقط می‌خواهد با عنوان این طرح، پرسش‌ اساسی را که چطور می‌خواهند استعدادهای برتر را شناسایی کنند  از سر خود باز کند.» اماواگرها درباره حذف مدارس نمونه‌دولتی و خاص همچنان ادامه دارد، 160نماینده مجلس در این‌باره نامه اعتراضی نوشته‌اند، دانش‌آموزان این مدارس چندین بار دست به تجمع روبه‌روی وزارت آموزش و پرورش و مجلس زده‌اند و با ایجاد گروه‌های متمرکز خواهان پاسخگویی شفاف و صریح مسئولان آموزش و پرورش هستند. با تمام این اوصاف، هنوز طرفین ماجرا به نقطه مشترکی برای حل مشکل نرسیده‌اند.

   وزیر پاسخگو باشد

سید جواد ساداتی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: برای آموزش تیزهوشان در دنیا روش‌های مختلفی وجود دارد؛ در برخی از کشورها، این دانش‌آموزان را برای آموزش‌های بهتر به مدارس جداگانه می‌فرستند چون معتقدند نیازهای ویژه‌ای دارند ولی در برخی کشورها هم جداسازی دانش‌آموزان را علمی نمی‌دانند و معتقدند آنها باید در کنار هم آموزش ببینند چرا که حضور آنها باعث پویایی و رشد علمی دربین سایر همکلاسی‌هایشان می‌شود. حرف ما این است که اگر دانش‌آموزان نخبه نباید در مدارس سمپاد تحصیل کنند، جای آن باید تمهیدات متفاوت و ویژه‌ای را برای آنها درنظر بگیرند که باعث هدر رفتن استعدادهای آنها نشود، وزیر آموزش و پرورش می‌گوید طرح شهاب، ما می‌گوییم ایرادی ندارد، درباره نحوه اجرای آن توضیح دهند.

روزنامه همشهری