دوره سوم، کتب مقاتل و تاریخی مربوط به قرن دهم به بعد (بخش ششم)
معرفی کتاب شریف الخصائص الحسینیه، مرحوم آیت الله حاج شیخ جعفر شوشتری ، مرحوم شیخ جعفر، فرزند مولی حسین، سال1230 هجری قمری،در شوشتر متولد و پس از خواندن مقدمات و ادبیات در دوران کودکی، به نجف اشرف مهاجرت کرد.
مراتب علمی خود را درحضور اساتیدی همچون فرزند مرحوم کاشف الغطا،حاج شیخ مرتضی انصاری و صاحب جواهر طی کرد.آیات عظام شیخ عبدالکریم حائری،و شیخ محمدعلی اراکی از منبر او بهره برده اند.
قریب به ده اثر فاخر از ایشان به یادگار مانده است که یکی از آنها، خصائص الحسینیه میباشد.
مرحوم شیخ جعفر بیش از سیصد خصیصه حضرت سید الشهدا (ع) را احصا نموده و آن را درسی بخش به رشته تحریر درآورده است.
دوازده بخش آن را به عنوان جلد اول به پایان رسانیده و از هیجده بخش جلد دوم آن هیچ گزارشی در کتاب نامه ها و فهرستها به دست نیامده است .
شیخ جعفر در 28 صفر 1303 هجری قمری درسن 73سالگی،در نجف اشرف ،وفات و مدفون گردید.
ترجمه های متعددی از کتاب خصائص در دسترس می باشد که البته جامع ترین و کامل ترین آن ترجمه (اشک روان برامیر کاروان) است که توسط علامه نامدار آیت الله سید محمد حسین شهرستانی انجام شده است.
علامه شهرستانی نسب شریفش با 31 واسطه به امام سجاد (ع)می رسد.ایشان از نوابغ روزگار بوده و در اکثرعلوم متداول عصر خود یکصد کتاب ماندگار نوشته است.مرحوم شهرستانی پس از 60 سال عمر باعزت در سوم شوال 1315هجری قمری در کنار حرم مطهر حضرت سیدالشهدا (ع) دیده از جهان فرو بست و در رواق مطهر در ایوان متصل به قبور شهدا مدفون گردید. اشک روان بر امیر کاروان ترجمه الخصائص الحسینیه توسط موسسه مطبوعاتی دارالکتاب (جزایری) قم منتشر شده است.
دوره سوم،کتب مقاتل وتاریخی مربوط به قرن دهم به بعد (بخش هفتم)
معرفی مقتل نفس المهموم ،مرحوم حاج شیخ عباس قمی،معروف به محدث قمی ؛ مرحوم حاج شیخ عباس قمی 65 سال عمر پربرکت خود را در راه گسترش فرهنگ اهل بیت علیهم السلام سپری کرد و در سال 1359 هجری قمری در نجف اشرف دیده از جهان فرو بست و در کنار استادش مرحوم محدث نوری در صحن مطهر حضرت علی (ع)،مدفون گردید.کتاب نفس المهموم که اصل نام آن : نفس المهموم فی مصیبه سیدناالحسین المظلوم علیه صلوات الله، است درسال1330 هجری قمری توسط ایشان تالیف شده است.
مرحوم محدث قمی در مقدمه کتاب نفس المهموم می نویسد : در زمره مجاورین روضه شریفه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام، دست سوال به سوی حضرتش دراز کرده و با تضرع و ابتهال از آن حضرت خواستم تا مرا موفق کند به مراد خود که منتهای آرزوهایم بود برسم.سپس از خدای کبیر متعال طلب خیر کرده و با عجله شروع به تالیف این کتاب نمودم و آن را جمع آوری کردم از کتابهای معتبری که می توان برآنها اعتماد و استناد نمود، مانند: ارشاد شیخ مفید - لهوف سید بن طاووس- تاریخ طبری
تاریخ ابن اثیر- مقاتل الطالبین ابوالفرج اصفهانی
مروج الذهب مسعودی- تذکره خواص الائمه ابن جوزی
مناقب آل الرسول، کمال الدین محمد بن طلحه شافعی
فصول المهمه فی معرفه الائمه ابن صباغ مالکی
کشف الغمه ؛ ابوالحسن علی بن عیسی اربلی
العقد الفرید، شیخ شهاب الدین- المناقب ابن شهر آشوب
روضه الواعظين ،ابن فارسی- مثیرالاحزان، ابن نما
کامل، شیخ بهایی- روضه الصفا، محمدبن خاوند شاه
و تسلیه المجالس، محمد بن ابی طالبکتاب نفس المهموم به سبب ویژگی ها و مزایای خاصی که دارد علیرغم گذشت بیش از یک قرن، متن عربی و فارسی آن چندین بار منتشر شده است. از بین ترجمه های آن ،ترجمه آقای علی نظری منفرد تحت عنوان :مقتل امام حسین (ع) ویاران، از انتشارات سرور قم مناسب تر به نظر می رسد.
دوره چهارم ، کتب مقاتل و تاریخی مربوط به دوره معاصر، پنجاه سال اخیر (بخش اول)
در پنجاه سال اخیر، تحول ورویکردی نوین در تاریخ نگاری و نگارش آثار عاشورایی دیده می شود.
تحقیق و پژوهش در ابعاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، روانشناختی و جامعه شناختی و فلسفی عاشورا، زمینه بسیار خوبی برای ارائه آثار در این حوزه شده است.مقتل مقرم، اثر ارزشمند سید عبدالرزاق موسوی مقرم یکی از این آثار ارزشمند است.
استاد سید عبدالرزاق مقرم از دانشوران فعال اواخر قرن چهاردهم نجف اشرف است.
از این استاد 43 اثر مفید و ماندگار به یادگار مانده است که یکی از آنها مقتل مقرم است.
او پس از یک عمر تلاش علمی در 17 محرم سال 1391 هجری قمری وفات یافت.مقتل مقرم یکی از پرماخذترین کتابهای مقتلی می باشد که در تالیف آن به بیش از 500 عنوان، منبع معتبر،تاریخ ،مقتل، و سیره استناد شده است.
کتاب مقتل مقرم، نوادری از اقوال در جریان کربلا را هم در خود دارد، وی معتقد است:درکربلا، امام حسین (ع)یک خواهر بیشتر نداشته است و آن حضرت زینب کبری (س) است که ام کلثوم کنیه وی می باشد و دیگر آنکه حضرت ام البنین مادر حضرت ابوالفضل (ع) در کربلا درقید حیات نبوده است و آن اشعار معروف زبان حال وی می تواند باشد.
و دیگر اینکه حضرت علی اکبر (ع) فرزندی به نام حسن داشته و کنیه اش ابوالحسن است. مقتل مقرم به علت صراحت و وثاقت آن، همواره مورد توجه اهل فضل و علم بوده است. ترجمه های زیادی از مقتل مقرم تا کنون انجام شده است ولیکن ترجمه استاد عقیقی بخشایشی که توسط دفتر نشر نوید اسلام (قم) منتشر شده است مناسب تر از بقیه ترجمه هاست.
از عبدالرزاق مقرم کتب تاریخی وسیره نویسی دیگری نیز به یادگار مانده است، از جمله :
زید شهید - مختار ثقفی-مسلم بن عقیل-قمربنی هاشم و...
دوره چهارم، کتب مقاتل و تاریخی مربوط به دوره معاصر، پنجاه سال اخیر (بخش دوم) ؛ از دیگر آثار مهم وموثر، دراین دوره می توان به کتابهای ارزشمند ذیل اشاره کرد:
-کتاب لوءلوء ومرجان ، محدث نوری
-شهید جاوید، نعمت الله صالحی نجف آبادی
-شهادت، حسین وارث آدم، دکتر علی شریعتی
حماسه حسینی ، شهید مطهری
-پس از پنجاه سال، دکتر سید جعفر شهیدی
-امام حسین (ع)شهید فرهنگ، پیشرو انسانیت، علامه محمد تقی جعفری این کتابها که با نگرشی نقادانه به مسائل و منابع عاشورا و کربلا پرداخته اند، خود نیز مورد نقد دیگر صاحب نظران قرار گرفته اند، که البته کتاب شهید جاوید بیش از دیگر کتب،نقد شده است.
در دیگر کشورها نیز در این زمینه کتابهایی نگاشته و عرضه شده است، که می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
-مع الرکب الحسینی من المدینه الی المدینه ، در شش جلد، توسط محققین بزرگوار، نجم الدین، محمد جواد، محمد جعفر
طبسی، عزت اله مولایی، محمد امین پور و.......که باعنوان کاروان حسینی از مدینه تا مدینه با ترجمه عبدالحسین بینش، توسط پژوهشکده تحقیقات اسلامی به چاپ رسیده است .
-برترین هدفدربرترین نهاد، شیخ عبدالله علایلی
-عاشورا فی الاسلام، عبدالرزاق مقرم
-ابو شهدا، عباس محمود عقاد
-امام حسین وایران، کورت فریشلر آلمانی ( فاقداعتبار واستناد) ازدیگر کارهای عظیمی که دراین زمینه صورت گرفته است،تدوین دایره المعارف الحسینیه است که در المرکز الحسینی للدراسات،درلندن از سال1414هجری قمری شروع شده و قرار است به نزدیک 500 جلد برسد. مشابه این کار را در ایران، انتشارات مدرسه برهان وابسته به سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش در 20 مجلد تحت عنوان تاریخ امام حسین (ع) انجام و منتشر نموده است.
دو اثر فاخر و ارزشمند در زمینه فرهنگ عاشورایی منتشر شده که از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است:
-فرهنگ عاشورا، حجت الاسلام والمسلمین جواد محدثی
فرهنگ جامع سخنان امام حسین (ع)، گروه حدیث پژوهشکده باقر العلوم (ع)
دوره چهارم، کتب مقاتل و تاریخی مربوط به دوره معاصر، پنجاه سال اخیر (بخش سوم)معرفی دانشنامه امام حسین علیه السلام:
این دانشنامه، مجموعه چهارده جلدی کتابی است با موضوع و محوریت حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) که در طول ده سال با حضور یک گروه پنج نفره پژوهشی خبره و توانمند با سرپرستی سید محمود طباطبایی نژاد، زیر نظر محقق و پژوهشگر ودین پژوه برجسته کشورمان حضرت حجت الاسلام والمسلمین محمد محمدی ری شهری رییس دانشکده علوم حدیث، با استفاده از 4200 متن کهن و بیش از500 مصدر تاریخی، حدیثی ،فقهی تفسیری و کلامی در چهارده جلد، پانزده بخش وصد وسی و هشت فصل و6600 صفحه تدوین شده است.
گزیده ای از مباحث این چهارده جلد در کتابی با عنوان شهادت نامه امام حسین علیه السلام، نیز منتشر گردیده است.این مجموعه بی نظیر به زبان فارسی و عربی نگاشته شده و تا کنون به زبانهای اردو، ترکی و انگلیسی نیز ترجمه شده است.
موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث که ناشر این مجموعه در سال 1388 میباشد، تاکنون نرم افزارهای چند رسانه ای آن را نیز تهیه و عرضه نموده است.
ویژگی های خاص دانشنامه امام حسین (ع) که آن را به یک اثر ماندگار تبدیل کرده بشرح ذیل می باشد:
--بازنگری تاریخ زندگی امام حسین (ع)
--استناد به منابع کهن ومعتبر
--بهره گیری از منابع شیعی واهل سنت
--جامعیت همراه با گزیده نگاری
-- نقد بخشی از مطالب منابع کهن ومعتبر
-- تبیین وتفصیل وقایع در کنار گزارش
-- بررسی تفصیلی مسائل مرتبط با حادثه عاشورا
--جمع بندی وتحلیل روایات متعارض
-- تنظیم منطقی وآسان یاب
-- فراهم ساختن نیازهای پژوهشی فرعی
-- ارائه نرم افزارهای چند رسانه ای
دوره چهارم، کتب مقاتل وتاریخی مربوط به دوره معاصر، پنجاه سال اخیر (بخش چهارم) در زمینه عاشورا و کربلا در دوره معاصر پژوهش های مفیدی انجام گرفته که اهم آنها عبارت است از:
-انصارالحسین (ع)، سید مهدی شمس الدین
-سیر حرکت امام حسین (ع)، علی بن الحسین الهاشمی
-اولین اربعین حضرت سیدالشهدا (ع)، شهید قاضی طباطبایی
-کربلا وحرمهای مطهر، سلمان هادی آل طعمه
-ادب الطف، ده جلدی ، شعر عاشورایی، جواد شبر
-البکاء للحسین علیه السلام، حسن میرجهانی طباطبایی
حدیث عاشورا، علامه سید محمد حسین فضل الله
علاوه بر این آثار در چهار دهه اخیر پژوهشهای دیگری در زمینه های:
زنان در کربلا، تاریخ تعزیه، اسرای کربلا، محل دفن سر مبارک امام حسین (ع)،
یاران شهید آن حضرت، آداب سوگواری، کتابشناسی امام حسین (ع) و .....
انجام و منتشر شده است.
درپنجاه سال اخیر به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آثار فراوانی درحوزه اشعار عاشورایی، نثر ادبی داستانهای عاشورایی و.... تولید و منتشر شده است که از مهمترین آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
درحوزه شعر:
- خط خون، دکتر سید علی موسوی گرمارودی
-گنجشک وجبرییل، دکتر سید حسن حسینی
-منظومه روز دهم، دکتر قیصر امین پور
-منظومه باران تشنگی، جلیل واقع طلب
- مقتل گل سرخ، عبدالرضا رضایی نیا
-- این حسین کیست؟ ، محمد جواد غفورزاده (شفق)
-دل سنگ آب شد، علی انسانیدرحوزه نثر ادبی:
-آنجا که حق پیروز است وبرزیگران دشت خون، پرویز خرسند
-فتح خون، شهید سید مرتضی آوینی
-سیب وخنجر، سید ضیاء شفیعی
-حسین احیا گر آدم، ابوالقاسم حسین جانی
-نوحه باران، سید محمد سادات اخوی
-چهل روز عاشقانه- سیب وعطش - سوگواری سرخ ، دکتر محمد رضا سنگری-درحوزه داستان:
-آفتاب در حجاب -- از دیار حبیب ، سید مهدی شجاعی
-یاران خورشید ، ابوالفضل موسوی گرمارودی
و آثار ارزشمند، داوود غفارزادگان، ابراهیم حسن بیگی و حمید گروگان
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
جدا تحقیق بسیار عمیق وپر محتوایی را استاد دکتر کفاش عرضه نموده اند
دست مریزاد اجرتان با سیدالشهدا
خیلی عمیق وکامل مقاتل معرفی شده است درعین اختصار
دراین روز تاسوعا خیلی دعایتان کردم