فصل سوم داخل
چگونه مسائل کلاس در مسیر صحیح خود باقی می ماند؟
1- روحیه دانش آموزان را بالا ببر
این روش به این گونه امکان پذیر است که شما در آغاز کلاس خوبی ها و نکات مثبت دانش آموزان و یا حتی روند تدریجی و مثبت سطوح درسی و رفتاری آنها را تاکید کنید مانند این سخن معلم: (از رسیدن زود هنگام دانش آموزان سپاسگزارم). یا از منظم بودن آنها و یا حل تکالیف و مشارکت آنها در مباحث درس. هنگامی که معلم این عمل را پی در پی تکرار کند احساس برتری و شکوفایی در دانش آموزان نیرومند می گردد و آنها را به سوی تلاش بیشتر در راه یادگیری مسائل جدید می کشاند.
2- چگونه آخر درس را جالب شروع کنید
شروع درس عنصر مهمی در جلب توجه دانش آموزان است. پس از همان ابتدای شروع کلاس از سرزنش و تنبیه و اعلام تکالیف آینده بپرهیز به خاطر آنکه دانش آموز دیگر به تدریس معلم توجه نخواهد کرد. معمولاً در ابتدای درس مسأله ای مربوط به درس بیان کنید و یا مروری بر درس گذشته داشته باشید که البته سعی کنید همراه با تشویق و جلب کنجکاوی دانش آموز باشد.
3- به کار بردن برگه های توضیحی بزرگ
در ابتدای درس کلمات کوتاهی را بر روی برگهA4 به صورت بزرگ بنویسد و به دانش آموزان بدهید. سپس از هر یک بخواهید درباره آن کلمات سوالات مناسبی بپرسند. { البته معلم می تواند روش های دیگری را ابداع کند و این صرفاً نظر مولف است. در این زمینه روش های مختلفی وجود دارد مانند استفاده از تکنولوژی های جدید آموزشی یا استفاده از محیط های خارج از کلاس درس برای تدریس }
4- چگونگی دادن تکلیف
یکی از دلایل مهم بی نظمی در کلاس روش دادن تکالیف و برگه ها در کلاس و سپس جمع آوری آنها است. زیرا برخی دانش آموزان از مشغول شدن معلم به کارهای دیگر و یا ندیدن تکالیف تعیین شده، سوء استفاده می کنند. مولف در این باره برخی از روش ها و تکالیف را بیان می کند.
الف) برای هر کلاس مسئولی از میان دانش آموزان انتخاب کن که وظیفه او توضیع و جمع آوری تکالیف باشد.
ب) از کافی بودن زمان برای جمع کردن تکالیف قبل از خوردن زنگ مطمئن باشید. در صورتی که وقت کم باشد به دلیل شتاب دانش آموزان برای دادن تکالیف خود در کلاس بی نظمی ایجاد می گردد.
ج) بیشتر از توانایی دانش آموزان تکالیف معین نکنید و زمان کافی برای انجام تکالیف دانش آموزان داده شود.
د) برای عدم انجام تکالیف در زمان معین خود مجازاتی تعیین کن و در انجام آن قاطع باشید.
ه) تکالیفی ارائه دهید که نکات مهم درس را در بر داشته باشد به گونه ای دانش آموز درس را مرور کند.
و) سعی کنید تکالیف همراه با نوآوری باشد و به صورت کلاسیک ارائه نگردد و به این نکته توجه شود که صرفاً تکالیف کتاب تکراری است و ممکن است دانش آموز پاسخ آن را رونویسی کند. پس ضروری است که معلم با نوآوری تکالیف جدیدی را ارائه دهد.
ن) معلم برای تصحیح تکالیف به چند نکته توجه کند : کوشش، وقت در انجام تکالیف و بازدهی آن و پاکیزه بودن و خوانا بودن تکالیف.
5- پیشنهاد انجام چند تکلیف مختلف در کلاس
سعی کنید به جای آنکه هر دانش آموز به یک تمرین یا یک فعالیت بپردازد به آنها تمرین های مختلفی بدهید.
این کار باعث می شود همه دانش آموزان در حل تمرین مشارکت کنند ؛ همچنین دانش آموزان قدرت انتخاب دارند و فایده دیگر این است که دانش آموزان از روی دست یکدیگر نمی نویسند.
6- کمک به دانش آموزان برای حل مساله
گاهی سختی سوالات باعث می شود دانش آموز آنها را انجام ندهد ،این مساله باعث بی نظمی در کلاس می گردد. به همین دلیل مولف پیشنهاد می کند معلم سوال را به صورتی ساده تر و در چند قسمت بیان کند و برای حل آن نمونه ای ارائه کند.
7- استفاده از وسایل شنیداری
معلم در برخی از جلسات از وسایل شنیداری مانند کاست یا سی دی های آموزشی استفاده کند و بهترین روش این است که با صدایی غیر از صدای معلم باشد به دلیل آنکه : توجه دانش آموزان را جلب می کند و باعث می شود زمانی را برای به دست آوردن توجه آنها به درس به دست بیاورد.
8- تمرکز و آرامش هنگام درس دادن
برخی از معلمان تلاش می کنند همه سوالات و کنجکاوی های دانش آموزان را با وجود توانایی های علمی خود پاسخ دهند. این کار هر چند قابل تقدیر است، ولی باعث خستگی معلم در پرداختن به موضوع اصلی می گردد و دانش آموز موضوع اصلی را فراموش می کند و یادگیری او ضعیف می شود. لازم نیست دانش آموزان به همه سوالات پاسخ کامل بدهند مگر پس از اتمام درس و توضیح سوالاتی که به درس مربوط است.
9- جدول پیگیری کار دانش آموزان
برای این کار می توان چند رنگ را قرار داد که هر رنگ میزان مشارکت روزانه دانش آموز را نشان می دهد. برای مثال رنگ سبز: عالی، آبی:خوب، نارنجی: مورد قبول، زرد: نیاز به تلاش بیشتر.
با این روش جدولی داریم که نام دانش آموز در آن ثبت شده است و هر جلسه روبه روی نام هر دانش آموز رنگی را که به دست می آورد رنگ می زنیم و این گونه می توان به راحتی وضعیت و کار دانش آموز را پیگیری کرد. این جدول می تواند ماهیانه یا فصلی باشد.
10- تمرکز روی یک درس
گاه معلم در یک جلسه بیش از یک درس را تدریس می کند و تلاش می کند هر درس را در زمان کمی به پایان برساند. این موضوع باعث بی نظمی در کلاس می گردد و باعث عدم مشارکت دانش آموزان در درس می شود و به دلایل مختلفی از قبیل خستگی دانش آموزان و عدم تمرین و یادگیری درس اول باعث عدم موفقیت و یادگیری صحیح در هر دو درس گردد.
11- عبور از یک کار به کار دیگر
معمولاً انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر در کلاس باعث آشفتگی دانش آموز و بی نظمی در کلاس می گردد. در این باره مؤلف پیشنهاد می کند از دانش آموزان بخواهیم یک نفر به صورت داوطلب خلاصه ای از مطلب قبلی را بیان کند. این عمل به منزله خاتمه این فعالیت و انتقال به فعالیت دیگر است.
12- زمانی برای استراحت
خوب است معلم به دانش آموزان پس از همکاری آنها در درس زمانی که معلم احساس می کند آنها خسته شده اند، زمانی برای استراحت معین کند و به دانش آموزان گوشزد کند که در این زمان می توانند آرام سخن بگویند. البته از زیاد شدن زمان های استراحت پرهیز کنید تا به صورت عادت در نیاید .
13- یادآوری با بالا آوردن دو دست
از دیگر عواملی که باعث بی نظمی در کلاس می گردد، سوال کردن و جواب دادن از طرف دانش آموزان بدون گرفتن اجازه است. این کار باعث بی نظمی و آشوب در کلاس می گردد. بنابرین معلم باید در به وجود آوردن طرح و برنامه ای که دانش آموزان با انجام آن موافق هستند قاطع باشد به گونه ای که به دانش آموزان جز با اجازه گرفتن یا بالا آوردن دست اجازه صحبت ندهد. البته قبل از آن باید دانش آموزان را توجیه نمود و در باره فواید و انگیزه معلم در این باره با آنها صحبت کرد. اگر معلم در این کار به اهمیت آن قاطع و پای بند باشد این عمل برای دانش آموزان به صورت عادت در خواهد آمد.
14- زمان پاسخ گویی
معلم باید به دانش آموزان زمان کافی برای پاسخ به سوالات را بدهد تا بتوانند سوال را بررسی کنند و جواب را بیابند. جواب را از اولین کسی که دستش را بالا آورد بپرس و در زمان لازم برای پاسخ گویی هر سوال آگاه باش. البته ممکن است زمانی که درس را می پرسی گروهی از دانش آموزان که همیشه دستشان را بالا می آورند، دست خود را بالا بیاورند. برای آنکه دیگران نیز مشارکت کنند می توانی از آنها بخواهی جواب خود را روی کاغذ بنویسند و به نوبت بخوانند.
15- چگونه با پاسخ اشتباه برخورد می کنی
هنگامی که دانش آموز به سوال جواب اشتباه می دهد، ممکن است به او بگویید: اشتباه است ، این گونه ممکن است اعتماد به نفس او را کم کنید و این سخت تر از تنبیه و توبیخ دانش آموز است. و یا ممکن است بگویید خوب است و این جمله هم باعث می شود دانش آموز و دانش آموزان دیگر نیز به اشتباه بیفتند. به نظر مؤلف روش صحیح این است که قسمت صحیح جواب را از بین گفته ها و جواب های دانش آموزن انتخاب کنید و بر آن تاکید نمایید و یا اینکه بگویید: شما از زاویه دیگری به سوال نگاه کرده اید و سعی کنید جواب صحیح را از بین گفته های دانش آموزان کامل کنید.
16- موارد جایگزین برای پرسیدن سوال:
با استفاده از این روش می توان سوالات را از طریق کارت هایی که از قبل تهیه کرده ایم بین دانش آموزان تقسیم کنیم. این کارت ها را می توان بر اساس رنگ های مختلف طبقه بندی کرد و از نظر راحتی یا سختی سوالات با یکدیگر فرق داشته باشند. پشت هر کارت نیز نکته ای که به دانش آموز در پاسخ گویی سوال کمک می کند درج کنیم. این کارت ها را می توان بین دانش آموزان تقسیم کرد با این روش همه دانش آموزان در درس و پاسخ به سوالات مشارکت می کنند.
از پدیده هایی که باعث بی نظمی در کلاس می گردد در گیری های لفظی است که بین دانش آموزان صورت می گیرد و معلم بایدبه آن توجه داشته باشد. بهترین راه این است که معلم در همان ابتدای مشاجره با قاطعیت با آن برخورد کند و موضوع را وارد بحث دیگری کند .
پس از پایان یک جلسه بد چه کاری انجام خواهید داد؟
هنگامی که یک جلسه از کلاس شما همراه با بی نظمی بود و شما نتوانستید آن را کنترل کنید از این مسئله غفلت نکنید، بلکه باید عواملی را که باعث بی نظمی در کلاس شما شده اند را شناسایی کنید و با آن برخورد نمایید و در صورت نیاز موضوع را با دفتر آموزشگاه مطرح کنید و ناخشنودی خود را از این عمل نشان دهید.
اداره کردن امتحانات
نام امتحان همیشه به دنبال خود اثری منفی بر روی دانش آموزان دارد و دانش آموز همیشه از آن می گریزد اگر امتحان را با نام های دیگری بیان کنیم چه بسا از اثر منفی آن نزد دانش آموز بکاهد برای مثال می توانیم بگوییم : می خواهم بدانم چقدر می توانید آموخته های خود را به یاد آورید و یا اینکه من را با دانسته های خود غافل گیر کنید.
ارتباط با اولیاء
ارتباط با اولیاء دانش آموز امر بسیار مهمی است که به نظر مؤلف برقراری این ارتباط می تواند در داشتن ارتباط موثر اولیاء با مدرسه و آموزش فرزندان خود موثر باشد. البته معلم و کادر مدرسه باید در ارتباط با اولیاء به گونه ای برخورد کنند که اولیاء بتوانند راحت نظرات خود را بیان کنند با تبادل نظر میان هم (مدرسه و اولیاء) در جهت پیشرفت و موفقیت دانش آموزان تلاش کنند البته این بیان نظر نباید به گونه ای باشد که اولیاء از فرزندان خود ناامید شوند.
نام مقاله: روش های کلاس داری ترجمه و تلخیص از کتاب صد روش کلاس داری
تالیف جونی یونگ ترجمه سلام حسن الخطیب
سلام حسن الخطیب:انتشارات عبیکان 1427ه ق
نگارنده: محسن حیدری بنی
کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب
دبیر عربی منطقه میانکوه
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
ولی معلمی که با انواع فشارهای معیشتی سرکلاس حاضرمیشود,چگونه میتواند درون خودش راوسعت دهد تا این وسعت نظر را به نسل فردا منتقل کند؟!!چرامسئولین محترم هنوز به این باور عمیق نرسیده اند که سرمایه ما نفت وگاز وزغال سنگ و.....نیست.سرمایه واقعی ما دانش,آموزان ماهستند که اگر خوب ساخته وپرداخته نشوند معلوم نیست سرازکجا درآوریم.
بیاییم باور کنیم که بزرگترین سرمایه های ما دانش آموزان ومعلمان آنها هستند.وچقدر سخت است که سرمایه هایی این چنین که برخی کشورها حسرت دارا بودن آن را میخورند بخاطر برخی موارد ازقبیل اوضاع نامناسب معیشتی تلف میشوند.
امروز برخی ازمعلمان ما حق التدریس هستند نیروهایی که هر شش هفت ماه ،حقوق دریافت میکنند آن هم حقوقی ناچیز که قابل ذکر نیست.چگونه از چنین معلمی انتظار پیاده کردن ایده های,نو را درکلاس درس,میتوان داشت هرچند که اکثر این نیروها با گذشت وایثار وتحمل انواع حقارتها ومشقات ومرارتهاسعی میکنند در تربیت نسل فردای جامعه تمام توان خویش راصرف کنند.
به هوش باشیم ومعلم رادریابیم.
(درس بدون سرانجام )