«کاش بعضی چیزها را پیش از آنکه بهای سنگینی برایش بپردازم می‌فهمیدم».
بیشتر ماها یک جایی در زندگی‌مان جمله‌ی بالا را پیش خودمان گفته‌ایم و آرزو کرده‌ایم که ای کاش بعضی چیزها را زودتر یاد می‌گرفتیم و منتظر نمی‌ماندیم که آموزگار «تجربه» آنها را به ما بیاموزد؛ زیرا همه‌ی ما می‌دانیم که آموزگار تجربه هیچ چیزی را ارزان به کسی یاد نمی‌دهد.
اشتباه‌کردن و زمین‌خوردن بخشی از زندگی است و هیچ کس نیست که در زندگی‌اش اشتباه نکرده باشد. چه بخواهیم چه نخواهیم، فرزندان ما هم باید وارد زندگی شوند و زندگی را بیازمایند و حتی بعضی وقت‌ها اشتباه کنند تا آموختنی‌ها را بیاموزند. اما آیا نمی‌توان کاری کرد که در این مسیر خطاهای کمتری مرتکب شوند و تا حد امکان از خطاهای خانمان‌سوز و جبران‌ناپذیر دور بمانند؟
بله. دانش سنجشگرانه‌اندیشی (تفکر نقادانه) به بچه‌ها، و نیز به ما بزرگ‌ترها، یاد می‌دهد که بهتر فکر کنیم و خطاهای فکری کمتری مرتکب شویم.
بهترین زمان برای آغاز آموزش تفکر نقادانه به بچه‌ها سن کودکی و نوجوانی است، زیرا موجب می‌شود که اندیشیدنِ نقادانه، به عنوان یک عادت ارزشمند، در ذهن و شخصیت شان رسوخ کند.
هدف کتاب «تفکر نقادانه برای کودکان» کمک به بچه‌ها برای شروع یادگیری سنجشگرانه‌اندیشی است. ولی از آنجا که خودآموزیِ سنجشگرانه‌اندیشی برای بچه‌ها بسیار دشوار است، لازم است که، هنگام مطالعه‌ی کتاب «تفکر نقادانه برای کودکان» والدین و آموزگاران را در کنار خودشان داشته باشند و از یاری آنها بهره‌مند شوند. اما واقعیت این است که خود آموزگاران و والدین نیز در اینجا نیاز به راهنمایی دارند. کتاب راهنمای معلم برای برآورده‌کردن همین نیاز نوشته شده است؛ یعنی شما را راهنمایی می‌کند تا در استفاده‌ی هر چه بهتر از کتاب «تفکر نقادانه برای کودکان» به بچه‌ها کمک کنید.
این کتاب و کتاب تفکر نقادانه برای کودکان بر اساس دو کتاب از لیندا الدر به نگارش در آمده‌اند. در کشور ما، آموزش سنجشگرانه‌اندیشی (خصوصاً به کودکان) پیشینه‌ی چندانی ندارد، اما ایده‌ها و فعالیت‌هایی که در این کتاب می‌بینید قبلاً توسط معلمان در کشور آمریکا آزموده شده‌اند.
لیندا الدر، بر اساس تجربه‌ی شخصی‌اش، می‌گوید که دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی اشتیاق فراوانی برای شرکت در فعالیت‌های مربوط به یادگیری سنجشگرانه‌اندیشی نشان می‌دهند:
دریافته‌ام که وقتی بچه‌ها را تحریک به کار فکری می‌کنیم به طور طبیعی مجذوب آن می‌شوند (البته در صورتی که فعالیت فکریِ مناسبی طراحی کرده باشیم و بچه‌ها احساس کنند قادر به انجام‌دادن آن هستند). اما، عجیب اینکه، ما معلمان معمولاً قابلیت کودکان برای سنجشگرانه‌اندیشی (تفکر نقادانه) و یادگیری آن را دست کم می‌گیریم.
با این حال، با توجه به تفاوت‌های فرهنگی و آموزشی میان جامعه‌ی ما و جامعه‌ی آمریکا، ممکن است خواندن کتابی مثل تفکر نقادانه برای کودکان و انجام فعالیت‌هایی که در کتاب راهنمای معلم پیشنهاد می‌شوند برای بچه‌های ما دشوارتر باشد. اما حتی در این صورت، می‌ارزد که برای غلبه بر دشواری‌های آموزش سنجشگرانه‌اندیشی به بچه‌ها بکوشیم.
برگرفته از کتاب «تفکر نقادانه برای کودکان (راهنمای معلم)»، نوشته‌ی مهدی خسروانی، با بهره‌گیری از کتابی با همین عنوان از لیندا الدر، در مرحله‌ی بازخوانی، ناشر: نشر نو
کانال « سنجشگرانه‌اندیشی »
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.