هر چقدر نسل نوجوان و جوان جذب این گونه بازی‌ها می شوند، مطالعه کتاب‌های غیر درسی کمرنگ و کمرنگ‌تر می‌شود. کارشناسان نظام آموزشی را مقصر می دانند، عدم برنامه ریزی برای اوقات فراغت و از طرفی اشکال در سیستم آموزشی افراد را برای تخلیه هیجانات منفی فضای خسته کننده نظام تعلیم و تربیت به سمت فضاهای مجازی و متعاقباً بازی های آنلاین می کشاند. هرچند برای آن هزینه ای نیز پرداخت کنند. چند سال پیش تر بازی آنلاین دیگری با نام «تراوین» در میان جوانان باب شده بود که نهایتا به فیلتر شدن انجامید. حال تعداد این بازی ها افزایش یافته و دنیای جوانان را قبضه کرده است.
براساس آمار هر ایرانی روزانه 144 دقیقه را صرف بازی‌های آنلاین می‌کند. به گزارش فارس، چندی پیش مومن‌نسب، کارشناس فضای مجازی در باره این موضوع گفت: «هر ایرانی روزانه 144 دقیقه زمان خود را صرف بازی‌های آنلاین می‌کند و در این میان بازی «کلش آف کلنز» بیشترین سهم را داراست.» وی معتقد است این روزها بازی کلش آف کلنز تبدیل به بازی محبوبی در میان زن و مرد و پیر و جوان شده است و تقریبا همه یک نسخه از این بازی آنلاین را در گوشی خود نصب کرده‌اند. گفتنی است، پس از آمریکا و هند، ایران بیشترین بازدید از سایت این بازی و بیشترین گیمرها در این بازی را دارد.
آن سوی قضیه و در ارتباط با سرانه مطالعه در کشور عدد دقیقی وجود ندارد. به گزارش فارس، در سال 87 علی اکبر اشعری رئیس کتابخانه ملی ایران، سرانه مطالعه برای هر نفر را دو دقیقه در شبانه‌روز اعلام کرد که با افزودن کتاب‌های درسی برای برخی از افراد در شبانه‌روز به حدود 6 دقیقه می‌رسد.
دوباره سرها می رود داخل گوشی
سیاوش، دانشجوی رشته علوم سیاسی است. او می‌گوید: «روزانه حدود 1 ساعت و سی دقیقه به بازی‌های رایانهای انجام می دهد.» او «کلش آو کلنز»، «کوئیز آو کینگز» را بازی‌های محبوب خود نام می‌برد. سیاوش می‌گوید: «دلیل اصلی اینکه بازی می‌کنم این است که با دوستان خودم رقابت کنم. همین که در کنار دوستان در فضای مجازی هستم حس خوبی دارم. در دوران دانشگاه با آن ها آشنا شدم و اکنون آن‌ها در شهرهای خودشان هستند؛ این گونه راحت‌تر می‌توانم با آن ها باشم.» از او در رابطه به مطالعاتش پرسیدم، پس از مکثی کوتاه گفت: «چرا دروغ، جز در فصل امتحانات مطالعه خاصی ندارم. نمی توانم روزانه بگویم اما سالانه یک کتاب غیر درسی می خوانم.»
اشکان پسر 27 ساله ای است که خودش را معتاد بازی های رایانه ای معرفی می کند. از او تعداد ساعاتی که در فضای مجازی حضور دارد می پرسم، در جواب می گوید: «در 24 ساعت حداقل 8 ساعت یا در حال «چت» هستم یا بازی می کنم. فرقی هم نمی کند کجا چه در محل کار و چه در خانه یا حتی پشت چراغ قرمز.» او که کارمند یک بانک است ادامه می دهد: «یک مدت بازی تراوین محبوب بود اما فیلتر شد. بعد از آن چندتا بازی خارجی آمد که دوام نیاورد. امثال من که خیلی اعتیاد داشتیم به چنین بازی هایی رفتیم سراغ بازی «کانتر» و «جنرال»»
بازی های آنلاین علیرضا با بقیه کمی فرق دارد. او علاوه بر بازی کلش آو کلنز فوتبال را نیز به صورت آنلاین بازی می‌کند. او می گوید: «ببینید وقتی تنها تفریح سینما رفتن و یا دور زدن با ماشین است چه انتظاری می‌شود داشت. الان تیم ملی والیبال رفته المپیک و همه بازی ها را نگاه می کنند و لذت می برند. کسی بدش نمی آید چنین تفریح هایی داشته باشد ولی چنین چیزی یک دوره ای است و تمام می شود. دوباره سرها می رود داخل گوشی ها و روز از نو روزی از نو.»
ما مزد بی توجهی خودمان را می‌گیریم
خلاء فضای آموزشی صحیح و به گفته کارشناسان عدم برنامه ریزی برای اوقات فراغت افراد جامعه شاید پیامدی جز «اعتیاد مجازی» را در بر نداشته است.
کوروش محمدی، جامعه شناس در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» با اشاره به اینکه کتابخوانی و بسترهای فرهنگی مربوط به آن در ایران رها شده است، می‌گوید: فرهنگ کتابخوانی هم در خانواده و در نظام آموزشی کشور قربانی برخی تفکرات و آرمانگرایی ها شده اند. تفکرات و آرمان هایی که از کسب موفقیت های تحصیلی و علمی حاصل می شود، بسیار خطرناک است.
محمدی می افزاید: اگر از خانواده شروع کنیم، می شود مجموعه ای از عوامل را دخیل دانست، ما در ارتباط با پر کردن اوقات فراغت و مدیریت زمان فرزندانمان برنامه خانواده نداریم، همین مشکل در فضای مدرسه و نظام آموزشی نیز وجود دارد.
برنامه ها و بازی های آنلاین وارداتی هستند و برای رقبا سود مالی زیادی را نیز در بر دارد؛ از ایران نیز پول زیادی برای این بازی ها خرج می شود. در مقابل ما خودمان را بیشتر در تئوری ها و شعارها محصور کرده ایم و در عمل هیچ بوده ایم. محمدی با اشاره به اینکه کشورهای رقیب و تولید کننده بازی های آنلاین به درستی نیازسنجی کرده اند، می افزاید: یک بازی را طراحی می کنند، به دست کاربر می رسانند و ما فقط شعار می دهیم و یا نهایتا یک فضای مجازی را فیلتر کنیم. ما مزد بی توجهی خودمان را می گیریم.
رابطه ای بین کتاب و جامعه وجود ندارد
این جامعه شناس می افزاید: گذشته از این مسائل به لحاظ نوع ارتباط، اجتماع ما عاری از مدیریت زمان و برنامه ریزی است و این افسارگسیختگی در برنامه های روزانه افراد را به هر سمتی سوق می دهد که می توان به همین بازی های آنلاین اشاره کرد. اما باید دید کتاب جایگزین خوبی نیست. ما رابطه ای بین کتاب و جامعه ایجاد نکرده ایم. سرانه مطالعه در ایران از پایین ترین میزان مطالعه در جهان نیز کمتر است.
اعتیادی به نام بازی آنلاین
محمدی با اشاره به اینکه در ایران یک فرهنگ باز وجود دارد که هر چیز جدیدی را به راحتی می پذیرد، می گوید: متاسفانه نظام تربیت و تعلیم کشور بیشتر روی رتبه و نمره و فضایی رقابتی بوده که برای نوجوان و جوان استرس‌زا و هیجان منفی را در بر داشته است. همین باعث می شود تا افراد برای تخلیه هیجان ایجاد شده سراغ فضاهای دیگر روند.
حال چون برای اوقات فراغت ها برنامه ریزی درستی انجام نشده است، فرد جذب بازی های آنلاین می شود. در جامعه کنونی ما بازی‌های آنلاین یک اعتیاد است. اعتیادی که در حد جنون افراد به سمتش رفته اند؛ چون نمی توانند این بازی ها را ترک کنند و وابستگی پیدا کرده اند. باید در نظر داشت که ناخودآگاه افراد دیگر نیز به سمت این بازی ها کشیده می‌شوند چراکه در وهله اول تمام شدنی نیست و دوم اینکه جذابیت ایجاد می‌کند.
فقط شعار می دهیم
این جامعه شناس درباره اینکه در کشورهای دیگر علاوه بر وجود بازی های آنلاین شاهد سرانه مطالعه بالا هستیم، می افزاید: باید توجه داشت بازی های آنلاین چیز بدی نیست. کشورها ظرفیت های جامعه خود را می‌دانند و همز‌مان روی فرهنگ مطالعه نیز کار انجام داده و تلاش کرده اند میان دانش آموز و کتاب آشتی بر قرار کنند. کشوری مانند ژاپن یکی از بزرگترین تولیدکنندگان بازی های آنلاین است. نظام آموزشی این کشور به گونه ای چیده شده است که شخص پس از ورود به جامعه وضعیت مشخصی دارد. در ایران نظام تربیت و تعلیمی پایه‌دار و مطمئن وجود ندارد. شخصی که در چنین نظامی پرورش یابد بیشتر در فضای رقابتی و رفع تکلیف بوده و نیاز به تخلیه روانی در او وجود دارد. از طرفی اینکه هزینه تحصیل در ایران رایگان است اصلا حرف درستی نیست.
خانواده ها برای اینکه به قول معروف فرزندشان به جایی برسد، هزینه های زیادی را متقبل می شوند. این بدان معنا است که نظام آموزشی ما دچار فساد شده است. فرض کنید خانواده دانش آموز ابتدایی را به کلاس زبان می فرستد.
دوزبانه بودن بچه ابتدایی برای خود او بار منفی خواهد داشت. متاسفانه فضای خانواده ها نیز فضای رقابتی و چشم هم چشمی شده است. در زمینه تحصیلات نیز نظام آموزشی نقشی ندارد و برای به سعادت رسیدن فرزند، خانواده از کلاس های تقویتی خارج از مدرسه کمک می گیرند. در نظام آموزشی کشورهای پیشرفته، نیروی کار پرورش می دهند و آینده مشخصی برای فرد دارد اما در ایران چنین چیزی وجود ندارد؛ در نتیجه با ورود پدیده بازی های آنلاین فراگیر می شوند. در حالی که ما فقط شعار می دهیم.
روزنامه ابتکار
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.