نمای کلی سند مالی سال آینده دولت سیزدهم به طور کلی و آموزش و پرورش به طور اختصاصی چیست؟ ( 2 )

خلاصه قسمت اول
الف-  نگاه عمومي به لايحه بودجه 1401:
برخي از ويژگي هاي سند مالی دولت در سال ۱۴۰۱ عبارتند از :

- افزایش ۲ سال به سن بازنشستگی . به گفته مسوولان سازمان برنامه و بودجه این تصمیم برای حمایت از صندوق‌های بازنشستگی اتخاذ شده و این تصمیم شامل همه صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری، لشکری و سازمان تامین اجتماعی است. (1 )

- مکانیزم افزایش حقوق کارمندان برای سال آینده که متوسط افزایش حقوق کارمندان معادل ۱۰ درصد خواهد بود . (1 )

- پایان کار توزیع ارز ۴۲۰۰ تومانی به شکل کنونی است. بر این اساس، قرار است که تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی به شکل تخصیص به کالا صورت نگیرد و منابع حاصل از آن به شکل یارانه در اختیار خانوارها قرار گیرد. پیگیری‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد هنوز مکانیزم مشخصی برای پرداخت این یارانه‌ها مشخص نشده است. (1 )

- عدم تخصیص بودجه برای محیط زیست، احیای تالاب‌ها و همچنین احیای زاینده رود ، این امر در حالی است که برای پروژه انتقال آب بن - بروجن ردیف بودجه تعریف شده است. ( 3 )

- رشد اقتصادي 8 درصدي که دولت بدون بخش خصوصی توان تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی را ندارد.

- هزینه دستمزد هر یک ساعت تولید برنامه حدود یک‌میلیارد تومان خواهد بود که از بودجه عمومی دولت تامین خواهد شد.

ب - نگاه اختصاصي از منظر آموزش و پرورش به لايحه بودجه 1401:

ويژگي نهم ، در لایحه بودجه سال 1041 کل کشور ماده واحده و جداول کلان منابع و مصارف بودجه ( 7 ) به صورت خلاصه آمده است :

* وزارت آموزش و پرورش مجاز است بازنشستگی معلمان داراي مدرك تحصیلی کارشناسی و بالاتر را تا سن 65 سالگی و در صورت رضایت معلمان به تعویق بیاندازد.

* مبلغ کل ِ حقوق و دستمزد اين وزارت خانه ، تقريبأ 102 هزار ميليارد تومان مي شود .

در نمودار شماره يک ، کل بودجه آموزش و پرورش در مقايسه با کل بودجه کشور در لايحه بودجه 1401 نمايان مي شود . ( اعداد بر حسب هزار ميليارد تومان مي باشد )

نمودار شماره يک ، کل بودجه آموزش و پرورش را با کل بودجه کشور در لايحه بودجه 1401 مقايسه مي کند .
( اعداد بر حسب هزار ميليارد تومان مي باشد )

در نمودار شماره دو ، کل بودجه آموزش و پرورش در مقايسه با تمامي وظايف اين نهاد ملي بجز حقوق و دستمزد در لايحه بودجه 1401 نمايان مي شود . ( اعداد بر حسب هزار ميليارد تومان مي باشد)

نمودار شماره دو ، مقايسه کل بودجه آموزش و پرورش با تمامي وظايف اين نهاد ملي بجزء حقوق و دستمزد ، در لايحه بودجه 1401 را نمايان مي کند .
( اعداد بر حسب هزار ميليارد تومان مي باشد )

* در مورد تعهد دولت نسبت به اعضاي محترم صندوق ذخيره فرهنگيان ، سازمان برنامه بودجه و دولت رئيسي بدتر از دولت هاي قبلي عمل کرده است و ماده 85 قانون برنامه ششم توسعه ( 8 ) و اصل 85 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران را ناديده گرفته است .

معلوم نيست چرا ابراهيم رئيسي در اولين بودجه خود در اجراي ماده 85 قانون برنامه ششم توسعه در جدول 7-2 آورده است :

کمک به صندوق ذخيره فرهنگيان پس از تصويب اساسنامه
کدام سند بالا دستي به سازمان برنامه ي رئيسي اجازه داده است که وظايف قانوني خود را منوط به زير پا نهادن ِ اصل 85 قانون اساسي نمايد ! و تصويب اساسنامه يک موسسه کاملأ خصوصي ( زير پا نهادن اصل 85 قانون اساسي ) را منوط به اجراي ماده 85 قانون برنامه ششم توسه نمايد .

آيا ابراهيم رئيسي نظارتي به سازمان برنامه و بودجه خود ندارد ؟ آيا هيات دولت سيزدهم ، در مورد ديگر کارکنان دولت هم قانون تشکيل حساب پس انداز ديگر کارکنان دولت را ناديده گرفته است ؟

با اين نگاه اجمالي جهت تحليل لايحه بودجه1401 به گفت و گوي مجازي ذيل مي پردازيم .

قسمت دوم :

پرسش کننده :

نماي کلي لايحه بودجه 1401 حاوي چه نکاتي است ؟

پاسخ دهنده ( 1 ) :

اولین لایحه بودجه دولت رئیسی روی میز مجلس قرار گرفت. بر اساس آمارها بودجه عمومی دولت در سال 1401 به رقم 1372‌هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به منابع بودجه عمومی سال جاری به میزان 7‌درصد رشد داشته است.

این میزان رشد از سال 1393 یعنی اولین سال تدوین بودجه دولت روحانی کمترین میزان بوده است. موضوعی که نشان می‌دهد دولت‌ها در سال نخست خود عموما با احتیاط حرکت می‌کنند. این بودجه با هدف تحقق رشد 8‌ درصدی در سال آینده برنامه‌ریزی شده است.

افزایش 7‌درصدی منابع

لایحه بودجه 1401 روز گذشته به مجلس تقدیم شد. بر اساس لایحه بودجه1401، بودجه عمومی دولت 1372هزار میلیارد تومان عنوان شده است. البته این رقم مربوط به منابع عمومی بوده که جمع آن با درآمد اختصاصی وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی، 1500 هزار میلیارد تومان می‌شود. منابع عمومی در لایحه بودجه سال آینده، 7‌درصد نسبت به قانون بودجه سال 1400 افزایش یافته است. این در حالی است که افزایش 7‌درصدی منابع عمومی بودجه، از سال 1393 به بعد کمترین مقدار بوده است. در سال 1393 منابع عمومی 5/ 0‌ درصد افزایش داشت اما از آن سال به بعد منابع عمومی بیش از 10‌درصد افزایش داشته و در قانون بودجه سال‌جاری، منابع عمومی حدود 100‌درصد افزایش داشت. با نگاه به دولت‌های گذشته به خوبی می‌توان مشاهده کرده که معمولا دولت‌ها در اولین بودجه تقدیمی خود به مجلس، سیاست‌های انبساطی را در دستور کار قرار نمی‌دهند. بودجه سالانه دارای دو بخش مصارف و منابع است که هر کدام از اینها، به زیرگروه‌‌‌هایی تقسیم می‌شوند.

پرسش کننده :

افزايش سن بازنشستگي در اين لايحه را توضيح دهيد .

پاسخ دهنده ( 1 ) :

نخستین موضوع که به نوعی یک غافل گیری خبری نیز داشت، افزایش 2 سال به سن بازنشستگی است. منابع آگاه به «دنیای‌اقتصاد» گفتند که این موضوع با هدف کمک و حمایت از صندوق‌های بازنشستگی صورت گرفته است.

پرسش کننده :

درباره ميزان افزايش حقوق در اين لايحه کارشناسان چه نظري دارند؟

پاسخ دهنده ( 1 ) :

موضوع دوم که مورد توجه قرار گرفت، نحوه افزایش حداقل حقوق و سایر دریافتی‌های کارمندان دولت است. بر اساس لایحه بودجه حداقل میزان احکام کارگزینی با رشد 29‌ درصدی به 5/ 4 میلیون تومان رشد کرده است. متوسط افزایش حقوق نیز به میزان 10‌درصد بوده است.

قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1394 ـ 1390)

پرسش کننده :

درباره نحوه توزيع ارز 4200 توماني در اين لايحه توضيح دهيد .

پاسخ دهنده ( 1 ) :

موضوع مهم اینکه نحوه توزیع ارز 4200 تومانی در بودجه سال آینده تغییر می‌کند. این موضوعی است که خبرگزاری‌ها با عنوان حذف دلار 4200 تومانی به آن اشاره کردند، اما بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که نحوه توزیع ارز 4200 تومانی تغییر کرده است و به صورت مستقیم به تولیدکننده تخصیص نمی‌یابد و احتمالا به شکل یارانه نقدی توزیع می‌شود. البته یک منبع آگاه به «دنیای‌اقتصاد» اطلاع داد که هنوز برنامه مشخصی برای تغییر شیوه بازتوزیع اعلام نشده است.

پرسش کننده :

در اين لايحه ، منابع کسب درآمد دولت چيست ؟

پاسخ دهنده ( 1 ) :

در لایحه بودجه سال 1401، میزان درآمدهای جاری دولت که شامل 665‌ هزار میلیارد تومان است، نسبت به سال 1400، 46‌ درصد افزایش یافته است. درآمدهای مالیاتی دولت که بیشترین جزء درآمدهای دولت را تشکیل می‌دهند، حدود 527‌هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که نسبت به سال‌جاری، 62‌درصد افزایش داشته است. این امر به آن معناست که درآمدهای مالیاتی بخش بزرگ‌تری از درآمدهای دولت را نسبت به سال گذشته به خود اختصاص داده است. اما در این میان دولت، از دو مسیر دیگر نیز به کسب درآمد می‌پردازد: واگذاری دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای و واگذاری دارایی‌‌‌های مالی. واگذاری دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای در لایحه بودجه سال آینده حدود 408‌ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که نسبت به قانون بودجه سال 1400، بیش از 3‌درصد افزایش داشته است. بیشترین جزء واگذاری دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای مربوط به فروش نفت است. البته واگذاری و مولدسازی دارایی‌‌‌های دولت نیز در این بخش محاسبه می‌شود. فروش نفت در سال آینده بیش از 381 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. نکته قابل‌ توجه اینکه میزان صادرات نفت بر مبنای فروش روزانه 2/ 1‌میلیون بشکه نفت 60 دلاری برآورده شده و نرخ تسعیر ارز 23‌هزار تومان اعلام شده است. همچنین لایحه بودجه سال آینده نشان می‌دهد که در سال آینده نیز دولت در نظر دارد از مسیر واگذاری شرکت‌های دولتی تامین مالی کند. اگر چه پیش‌نیازهای قانونی لازم برای واگذاری این دارایی‌‌‌ها پیش‌بینی شده اما رقم دقیق این نوع از تامین هزینه‌‌‌ برآورد نشده است. در این میان اما واگذاری دارایی‌‌‌های مالی در لایحه بودجه سال آینده 30‌ درصد نسبت به سال‌جاری کاهش خواهد داشت. منظور از واگذاری دارایی‌‌‌های مالی، فروش اوراق مالی اسلامی، عرضه سهام دولتی و هر نوع استقراضی از جمله استقراض از صندوق توسعه ملی است. بر اساس لایحه بودجه 1401، رقم فروش اوراق مالی اسلامی توسط دولت در سال آینده 86‌هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. این در حالی است که این رقم در قانون بودجه سال‌جاری بیش از 132‌هزار میلیارد تومان برآورد شده بود. کاهش قابل‌توجه فروش اوراق مالی اسلامی در سال‌جاری به آن معناست که دولت جدید به این نوع از تامین مالی اتکای چندانی ندارد.
در نمودار شماره 3 درآمد هاي لايحه بودجه 1401 مشخص شده است .

نمودار شماره 3 : مقايسه چهار جزء از منابع درآمدي لايحه بودجه 1401
اعداد برحسب هزار ميليارد تومان

پرسش کننده :

در اين لايحه ، مصارف دولت کدامند ؟

پاسخ دهنده ( 1 ) :
افزایش ناچیز هزینه‌‌‌های جاری

بخش مصارف بودجه نیز به سه زیربخش کلی تقسیم می‌شود که شامل هزینه‌‌‌های جاری، اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و واگذاری تملک‌های مالی است. در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی شده که 965‌ هزار میلیارد تومان باید صرف هزینه‌‌‌های جاری دولت شود که نسبت به قانون بودجه سال 1400، حدود 5‌ درصد افزایش داشته است. هزینه‌‌‌های جاری دولت شامل عمده اجزای هزینه‌ها شامل حقوق و دستمزد کارکنان دولت (با انواع قراردادها) و کمک به صندوق‌های بازنشستگی است. نکته حائز اهمیت اینکه هزینه‌‌‌های جاری دولت در سال 1400 بیش از 100‌درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته بود که این امر هزینه زیادی را برای دولت ایجاد کرد. تملک دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای اما رشد چشمگیری داشته و 43‌درصد افزایش داشته است. منظور از تملک دارایی‌‌‌های سرمایه‌ای همان بودجه عمرانی کشور است که در سال آینده 252‌ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. در مقابل هزینه مربوط به واگذاری تملک‌های مالی منابع حاصل از خریداری و تملک هر نوع دارایی مالی را نشان می‌دهد. برای مثال مبالغی که برای تسویه اسناد خزانه سررسید شده در نظر گرفته می‌شود. واگذاری تملک‌های مالی در لایحه بودجه حدود 155‌هزار میلیارد تومان اعلام شده که نسبت به قانون سال‌جاری حدود 15‌درصد کاهش داشته است.

پرسش کننده :
جدول مقايسه اي مصارف دولت در لايحه بودجه 1401 را ارائه دهيد . درآمدهای مالیاتی دولت که بیشترین جزء درآمدهای دولت را تشکیل می‌دهند، حدود 527‌هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که نسبت به سال‌جاری، 62‌درصد افزایش داشته است.

پاسخ دهنده :

جدول مصارف دولت در لايحه بودجه 1401

پرسش کننده :
نمودار مقايسه اي جدول مصارف دولت در لايحه بودجه 1401 کدام است ؟

پاسخ دهنده :
نمودار ستوني ذيل مقايسه اي جدول مصارف دولت در لايحه بودجه 1401 را نمايان مي کند .

نمودار مقايسه اي جدول مصارف دولت در لايحه بودجه 1401

نمودار شماره 4 ، نمودار مقايسه اي جدول مصارف دولت در لايحه بودجه 1401

پرسش کننده :

اين رشد 43 درصدي در تملک دارايي هاي سرمايه اي در آموزش و پرورش چگونه توزيع شده است ؟

پاسخ دهنده (11 ) :
با مراجعه به پيوست شماره يک لايحه بودجه 1401 ( اعتبار طرح هاي تملک دارايي ها سرمايه اي ( قسمت اول طرح هاي تملک دارايي هاي سرمايه اي ملي ) شاهد رشد 99 درصدي در كمك به تامين تجهيزات كلاسي مدارس و آموزش مجازي در مناطق محروم به مبلغ 300 ميلياد توماني ، افزايش 81 درصدي در خريد مدارس استيجاري و عرصه مدارس قلع و قمعي به مبلغ 15 ميليارد توماني و رشد 46 درصدي در ايجاد فضاهاي آموزشي در استان سيستان و بلوچستان به مبلغ 180 ميليارد توماني ( در بودجه هاي خرد ) هستيم .

در مقابل براي تامين و تجهيز مدارس خارج از كشور با کاهش 54 درصدي به مبلغ 6 ميليارد توماني ، کاهش 51 درصدي در احداث ، تكميل و تعمير سرويس هاي بهداشتي و آبخوري مدارس به مبلغ 465 ميليارد توماني و از همه مهمتر در رديف ِبرنامه نوسازی، توسعه و تجهيز مدارس و متناسب‌سازی فضاهايی تربيتی با ويژگی ها و نيازهای دانش‌آموزان و اقتضائات فرهنگ اسلامي - ايراني و شرايط اقليمی ، فرهنگی و جغرافيايی در چارچوب سند تحول بنيادين آموزش و پرورش شاهد کاهش 8 درصدی به مبلغ 1981ميليارد تومانی هستيم که نشانه کم لطفی بودجه نويسان به برنامه نوسازی و توسعه تجهيزات مدارس و متناسب سازی فضاهای تربيتی با نيازهای دانش آموزان ...می باشد .

پرسش کننده :
در لايحه بودجه 1401 ، افزايش سن بازنشستگي چگونه است ؟

گفت و گو ادامه دارد .

منابع : 

1- دنياي اقتصاد دو شنبه 22 آذر 1400 شماره خبر: ۳۸۲۴۶۱۹، تصمیمات کلیدی در سند مالی سال آینده دولت چیست؟

سه پیام اولین بودجه رئیسی

شماره روزنامه: ۵۳۳۸

2- خبرگزاري تسنيم 21 آذر 1400 جزئیات افزایش حقوق کارمندان در سال ۱۴۰۱ از ۵ تا ۲۹ درصد + نمودار

3- خبرگزاري مهر 23 آذر 1400 تذکر به دولت براي عدم تخصيص بودجه براي احياي زاينده رود

4- خبرگزاري مهر سه شنبه 23 آذر 1400 ( 4 ) بهادری‌جهرمی در نشست خبری

هفتم خبر گزاري مهر سه شنبه 23 آذر 1400( 5 )

سخنگوی دولت گفت: برنامه محوری دولت فعال سازی و جلب مشارکت بخش خصوصی، عمومی و عموم مردم به منظور تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی است.

5- خبرگزاري مهر سه شنبه 23 آذر 1400( 5 ) عجله ای که موجب اشتباه در محاسبه درآمد عوارض خروج از کشور شد!

6- دنياي اقتصاد دوشنبه22 آذر 1400: بودجه 1401 زير ذره بين

7- ( صفحات 159 الي 165 لایحه بودجه سال 1041 کل کشور ماده واحده و جداول کلان منابع و مصارف بودجه )

8- قانون برنامه ششم توسعه

9- بودجه ۱۴۰۱ زیر ذره‌بین دنياي اقتصاد دو شنبه 22 آذر 1400 شماره خبر: ۳۸۲۴۶۱۱

10- خبرگزاري کار ايران ( ايلنا ) سه شنبه 23 آذر 1400

رئیس کمیته اقتصادی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اعلام کرد:
دولت برای مدیریت ورودی و خروجی صندوق‌های بازنشستگی لایحه بیاورد

11- پيوست شماره يک لايحه بودجه 1401 ( اعتبار طرح هاي تملک دارايي ها سرمايه اي )