امروز جمعی از همکاران محترم از جمله سرکار خانم دکتر قره مادانی و آقایان سعید شهسوارزاده ، علی پورسلیمان و... افتخار داده و به دیدنم آمدند.
در خلال گفت و گو ها، از من خواستند که طی نشست های مستمرِ آتی، مسائل فرهنگی را مورد مصاحبه قرار دهم .
اولین موضوع پیشنهادی عزیزان، پیرامون « اخلاق معلمی » و در بادی امر، موضوع ویژگی های کلاس رفتنِ معلم و نکاتی که باید مورد رعایت معلم قرار گیرند، بود.
گفتار اول:
معلم در هنگام کلاس رفتن به چه نکاتی باید معطوف باشد؟ عدم تأخیر در ورود به کلاس، رعایت اخلاق و احترام به دانش آموزان و خانواده آنها، عدم اتلاف وقت کلاس و عدم پرداختن به امور شخصی، احساس تعهد نسبت به کار دانش آموزان و دقت در آنها، احترام به شخصیت دانش آموزان و تمامی رفتار های لازم دیگر، در این مجموعه باید مورد عنایت باشند.
در آغاز باید به همکار محترم جناب آقای علی پورسلیمان مدیر پر تلاش سایت صدای معلم که با پشتکاریˏ خستگی ناپذیر و همتی والا، علیرغم همۀ سنگ اندازی ها و گاهی ناسپاسی هایˏ مشمئز کننده توانسته اند با همکاری و هم فکری دوستان این رسالت بزرگ را استمرار بخشند ؛ تبریک می گویم .
در آغاز سخن، موضوعی عنوان ˏبحث شده که ورود به آن کار هر کسی نیست حتی معلمی با تجربه ی شصت سال معلمی، چون منِˏ ناقابلِ ˏخاکˏ پای معلمین عزیز.
ولی به راستی اگر معلمی بتواند این نکات را به کار بندد، واقعا شایسته مقام معلمی است و باید گفت افتخار بر او باد و خوش به حال دانش آموزانی که کلاس او را درک کرده اند.
اول نکته ، توجه به وقت ورود معلم به کلاس مي باشد که باید حتما قبل از ورود دانش آموزان به کلاس باشد و حتی اگر ضرورت بود، پاره ای از وقت ˏاستراحت معلم که اگر ولی دانش آموزی بخواهد با معلم ملاقات داشته باشد و یا دانش آموزی بخواهد به طور خصوصی معلمش را ببیند و با وي مشورتی یا سوالی کند، بتواند.
و همین طور در پایان کلاس، آخرین کسی که کلاس را ترک می کند معلم باشد.
نکته دوم ، رفتاری از معلم دیده نشود که مورد نهی جامعه است و یا خود معلم آنها را نهی کرده ؛ مثلا نوع پوشش، اعتیاد به سیگار و امثال اینها...
نکته سوم ،داشتن عفتˏ کلام و خوش اخلاقی و نظایر اینها، دانش آموز و اولیاء او انتظار دارند معلم الگو باشد نه واعظی غیر متعظ !
نکته چهارم ،بعد از هر آزمونی، معلم خود را موظف بداند سریعا اوراق امتحانی را به دقت ملاحظه نموده، ضعف ها و قوت های هر دانش آموز را به او بگوید و از او بخواهد اولیا، حتما برگه امتحان را ملاحظه نموده، امضا نمایند به طوری که هر دانش آموز در هر ماه حداقل یک نمره داشته باشد و مدرسه و اولیا هم در جریان این نمره قرار گیرند.
نکته پنجم، معلم باید حتما در جلسات معلمین حضور یابد و به خصوص در هنگامی که پیرامون دانش آموزان بحث و بررسی می شود، در نظر خواهی مشارکت نماید.
نکته ششم، معلم در کلاس باید مقید باشد دانش آموزان را مورد پرسش درسی قرار داده و تکالیف درسی آنها را ببیند.
نکته هفتم، معلم ضمن رعایت اخلاق ˏاجتماعی و نزاکت مورد انتظار، بایستی با دانش آموز دوست باشد ولی مؤکدا بایستی مرزهای این دوستی مورد رعایت باشند.
نکته هشتم ، در پس هر آزمونِˏ عمومیِ ˏمدرسه، معلم باید خود را ملزم به سرعت بخشی در عرضه نتیجه امتحان و تحویل لیست نمرات به مدرسه بداند و منتظر تذکر اولیا ء مدرسه نباشد.
نکته نهم، ایمان و باورهای معلم به دقت مورد ارزیابی دانش آموزان است. معلم باید با دقت کامل در این مورد مراقب اعمال، رفتار و گفتار خود باشد و در نهایت، معلم باید مورد اعتماد کامل دانش آموز و اولیاء او باشد تا بتواند از احترام آنها بر خوردار گردد.
نکته دهم ، معلم به هیچ وجه نباید کاری کند که مورد نقد واقع شود که در چنین موردی قبل از هر شخص دیگری، خودش آسیب خواهد دید و اعتماد دانش آموزان را از کف خواهد داد و جایگاه حرمت او آسیب خواهد دید.
نکته يازدهم، معلم هرگز نباید تکلیفی که از عهده دانش آموزان بر نمی آید به دانش آموزان بدهد و یا تکلیفی که خودش از عهده باز بینی آنها عاجز است به دانش آموزان بدهد.
نکته دوازدهم ، دانش آموز آینه تمام نمای رفتار معلم است. نباید غیر از این از دانش آموز انتظار داشت. خود ˏمعلم است که با رفتارش جایگاه اعتماد و احترام را فراهم می آورد.
نکته سيزدهم، بی حرمتی به کارکنان مدرسه و یا همکاران دیگر، بی احترامی به خود معلم است. نباید از نتایج آن غافل بود.
نکته چهاردهم، معلم باید در پاسخ گویی به سوالات دانش آموزان، خود را مجهز به سلاح علم و پاسخ گویی نماید. اگر سوالی بود که از عهده معلم بر نمي آمد ، آن را یادداشت نموده و در پی دانستن پاسخ آن باشد و اگر منابعی در اختیار داشت، در اختیار پرسش کننده بگذارد.
نکته پانزدهم ، ذهن دانش آموز نباید صد در صد معطوف درس باشد، مسائل دیگرِ زندگی هم وجود دارند که یک معلمِ ˏتوانمند باید در فرصت های مناسبِˏ به دست آمده آنها را مطرح و ذهن دانش آموز را وادار به فعالیت نماید.
نکته شانزدهم، اخلاق، رفتار و تعهدات فردای دانش آموز، مرهونˏ رفتارهای به جای معلمین امروز است.
این رسالت ها را به نیکی بشناسیم و به کار گیریم .
و هزاران نکته گفتني ˏديگر .
موفق باشید، ان شاءا…
سید رازی طبیب
( دبیر بازنشسته )
ساعت 2 بامداد چهارشنبه 27 / 5 / 95
نظرات بینندگان
سپاس بي کران از مديريت توانمند سايت وزين " گروه صداي معلم " که در کنار مباحث افشاگري عوام فريبان فرصت طلب، نقد منصفانه دولتمردان ،نگاه ويژه به اقتصاد آموزش و پرورش ، راهنمايي و هدايت تشکل هاي مدني فعال در حوزه آموزش و پرورش و...
همانگونه که مي گويد :
دکتر منوچهر صانعی دره بیدی
استاد گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی در این زمینه به روزنامه همشهری چنین می گوید :
از بالا درست شدن یک فکر اشتباه است . باید از پایین شروع کرد . در یک نظام تربیتی ، باید از پایین به بالا اصلاح صورت گیرد .
عمل مي کند و براي اصلاح آموزش و پرورش کشور از پايين شروع مي کند و به مقوله مهم اخلاق در آموزش و پرورش مي پردازد !
سپاس بي کران از استاد بزرگوار و فرهيخته جناب آقاي سيد رازي طبيب که با کوله بار شصت سال تدريس صادقانه در دانشگاه ها و مدارس کشور امروز مسئولانه آنچه که خود طي شصت سال به آن عمل کرده است را در طبق اخلاص به معلمان شرافتمند اين سرزمين هديه مي دهد .
نظر ادامه دارد.
دست مريزاد استاد بزرگوار که با اين سن سال راهنماي من معلم مي باشيد ! صد افسوس که حقير ديگر سعادت خدمتگزاري به نوجوانان کشور را ندارم و هزاران بار پوزش و کسب حلاليت از کليه دانش آموزاني که معلمي چون بنده ي سرا پا تقصير داشته اند ! اميدوارم تمامي دانش آموزان عزيزو گرامي ˏ بنده ، تفاوت فاحش من با استاد بزرگ و گرانمايه جناب آقاي طبيب را به بزرگواري خود ببخشند ! بدينوسيله از تمامي دانش آموزان و خانواده هاي محترم آنان حلاليت مي طلبم .
اميد واثق دارم که درس هاي اخلاقي استاد بزرگوار جناب آقاي طبيب راهگشاي امروز و فرداي من باشد .
با تقديم شايسته ترين احترامات ، ارادتمند شما ، معلمي که شرمنده دانش آموزانش بوده ، هست و از آنان حلاليت مي طلبد !
استاد گرامي جناب آقاي سيد محمد حسن حسيني
اصلاح يک فکر ( اخلاق حرفه معلمي ) و اصلاح ساختار سياسي کشور دو مقوله جدا از هم هستند !
براي اصلاح فکر ( اخلاق معلم ) بنده از اظهار نظر
دکتر منوچهر صانعی دره بیدی
پيروي مي کنم :
از بالا درست شدن یک فکر اشتباه است . باید از پایین شروع کرد . در یک نظام تربیتی ، باید از پایین به بالا اصلاح صورت گیرد .
اين بحث( اخلاق حرفه اي ... )
نه شعار زيباست !
نه ربط به معيشت معلم دارد!
نه ربط به توپ انداختن در زمين معلم وحاجي بابايي دارد!
نه فقط مربوط به معلم است ! بلکه جامعه نسبت باز کردن بخيه از صورت بيمار توسط پزشک هم واکنش نشان مي دهد!
پاسخ ادامه دارد.
مدير و معاوني هم که به معلم مي گويند:
به دانش آموزي که تحقيق نداشته است نمره بدهيد هم نياز به اخلاق حرفه اي دارند!
معلمي که تفاوت بين حق دانش آموز و اخلاق حرفه اي و معيشت را نمي داند نياز به آموزش دارد!
اخلاق حرفه اي نيازمند طبع بلند است !
بار ها شنيده ايم که رفتگران زحمتکش پول هاي که پيدا کرده اند با کرامت به صاحبانشان تحويل داده اند!
ولي برخي پزشکان به حقوق دولتي راضي نبوده اگر پول جداگانه نگيرند مريض را عمل نمي کنند !
ويا بدتر از آن از مريض پول هنگفت مي گيرند که خودشان عمل کنند ولي بعد از بي هوشي، عمل را بدستيار خود مي سپارند!
اخلاق حرفه اي سر لوحه هر شغلي است!
با تقديم شايسته ترين احترامات ارادتمند شما شهسوارزاده
استاد گرانقدر جناب آقاي سيد محمد حسن حسيني
در کلام آخر
در رابطه با اصلاحات سياسي ( نه اخلاق حرفه ای ) با شما هم عقيده هستم .
با تقديم شايسته ترين احترامات ارادتمند شما شهسوارزاده
استاد گرامي ، انديشمند برجسته جناب آقاي محمد حسن حسيني
توجه به اخلاق حرفه اي توجه به ريشه است .
براي اصلاح آموزش و پرورش يا براي اصلاح جامعه بايد از اصلاح خودمان شروع کنيم .
به گفته دکتر سريع القلم :
روحاني ، احمدي نژاد ، خاتمي ، رضا پهلوي ، هاشمي رفسنجاني هيج فرقي ندارند وقتي من عوض نشوم !؟
استاد بزرگوار و انديشمند جناب آقاي طبيب براي عوض شدن بنده و امثال بنده بحث مهم اخلاق حرفه اي را آغاز نموده اند .
اميد است که حضرتعالي هم نوشتار ارزشمند خود را در رسانه ها منتشر نماييد تا راهنماي من و امثال بنده باشد!
مطمئن باشيد که که ريشه را آبياري مي کنيد !
با تقديم شايسته ترين احترامات ارادتمند شما شهسوازاده
نکات ارزنده وخوبی بود برای همه ی معلمین.برای بنده که ابتدا خودم را اصلاح کنم و بعد در پی اصلاح جامعه بربیام.
اما جایگاه و منزلت او چی ؟ ایا باید انرا هم نادیده بگیرید ؟ وقتی دانش آموزی ببیند که معلمی در جامعه چنین بی ارزش است ایا به معلم خود احترام می گذارد ؟ مطمئن نباش .
سوال بنده از شما و سایر همکارانتان این است چرا شما همشه معلم را مورد عتاب قرار می دهید . نه دیگران را ، ای کاش در کنار سخنان گهربارتان در مورد معلم ، وظایف دانش آموز ، اولیاء و مدیر مدرسه و اداره را هم در قبال معلم می نوشتید .
خاطره زیر واقعیت است.
از دانش آموزان می خواستم درباره موضوع درس ، یک تحقیق دست نویس یک صفحه ای بیاورند . دانش اموزی نمی اورد ( حدود 6 تا تحقیق در طول ترم بودن ) چند بار هم به مدیر و معاونش گفتم که تحقیق نمی اورد ، نمره ای به او ندادم . بعدا مدیر و معاون مدرسه گفتند که نمره اش را بده . به انها گفتم تحقیق هایش را بیاورد ، چشم ، سخن مدیر و معاونش در جواب بنده ( ای بابا ول کن چه گیری دادی تحقیق را برای چه می خواهی نمره بده بروند) به ان ها گفتم چرا به دانش اموز نمی گویید که تحقیق بیاورد تا نمره اش را بدهم . جالب است بدانید که این دو عزیز در موقع تدریس حتی 0/25 به هیچ دانش آموزی اضافه نمی کردند.
که زمان قضاوت سخنان شاکی و محکوم را بشنوند بعد قضاوت کنند . و نه از دیدگاه خودشان در باره دیگران قضاوت کنند .
تا زمانیکه معیشت حل نشود بحث در مورد مسائل تعلیم و تربیت بی اثر است.
با تایید فرمایشات جناب عالی اما لازمه تمام این سخنان رضایت از جایگاه شغلی و منزلت اجتماعی است که متاسفانه در سایه دولت قبل و دولت کنونی معلمان دارای کمترین منزلت اجتماعی گشته اند.
بر اساس یک تحقیق در کشور آلمان یا دانمارک اگر اشتباه نکنم معلمان اولین عامل معلم شدن را منزلت احتماعی و بعد حقوق بالا ی خود دانسته اند.
این یک واقعیت محض است معلمان تاثیر گذارترین گروه در نتایج انتخابات جامعه ایران هستند .دریغ از یک نظر سنجی ساده از معلمان تا معلوم شود چقدر نارضایتی شدید است.
دود این بی توجه ی مطلق به زودی در چشم روحانی و تیمش خواهد رفت.