اللهیار ترکمن : بودجه آموزش و پرورش بودجه عملکردی نیست ، بودجه مصوب است ؛ هیچ وقت کسی نقش مجلس را در پیش بینی اعتبارات ارزیابی نمی کند !

1- سهم بودجه آموزش و پرورش از بودجه عمومی در سال 1399 چند درصد است ؟

( در کشورهای توسعه یافته 15.5   به بالا است )

چرا این شاخص در زیر نظام سند تحول بنیادین نیامده است ؟

2- کل رقم لايحه بودجه سال آينده  نسبت به قانون بودجه 98 حدود 14%  رشد داشته است .

کل بودجه وزارت آموزش و پرورش در لايحه 99 نسبت به قانون مصوب بودجه 98 ، حدودأ 21.72%  رشد داشته است .

آیا این " رشد بودجه ای " که مسئولان به ویژه مقامات وزارت آموزش و پرورش در مورد آن تبلیغ می کنند ؛ اگر کسری بودجه به اعتبارات مصوب سال 98 اضافه شود آیا باز هم این رشد در معنای " واقعی " وجود خواهد داشت ؟

3-سرپرست پیشین وزارت آموزش و پرورش آقای حسینی گفته بود : 98 و شش دهم درصد از بودجه آموزش و پرورش حقوق و مزايا مي باشد !

تعامل شما با  کميته اقتصادي در آموزش و پرورش به سرپرستي علي طيب نيا چگونه است ؟ چشم انداز فعاليت اين کميته چيست ؟

4- جناب عالی به عنوان يکي از دست اندرکاران تدوين کننده برنامه پنجم توسعه ، چرا سهم صندوق ذخيره فرهنگيان را در برنامه پنجم حذف نموديد ؟ چرا به فرهنگيان اجحاف کردید ؟

5- همواره سازمان برنامه و بودجه به آموزش و پرورش می گفت شما مدیریت منابع ندارید وگر نه ما پول کافی در اختیار آموزش و پرورش قرار داده ایم .

چرا شما هم می گویید کسری بودجه داریم ؟

6- اگر رديف هاي لايحه بودجه 1399 ( استخراج شده از جدول شماره هفت ماده واحده لايحه بودجه 1399 )  را از اعداد بزرگ به سوي اعداد کوچک مرتب کنيم ، ساده تر مي توانيم با يک نگاه از وزن هر يک از رديف هاي بودجه آگاه شويم .

نمودار شماره 1  ( نمودار ستوني ) براحتي نشان مي دهد که تقريبأ تمامي  بودجه وزارت آموزش و پرورش صرف امور جاري مي شود ، اصلاح ساختار ، ارتقاي  فرآيند تعليم و تربيت و ...  به کلي فراموش شده است .

نمودار شماره 1

نمودار ستوني نمايش وزن بودجه اي هريک از اجزاي وزارت آموزش و پرورش ( اعداد برحسب ميليون ريال )

با توجه به  تجربه سال جاري که عملکرد  بودجه 98 تا کنون از مصوب بودجه 1398 عقب تر مي باشد !

به قول برخي از کارشناسان اگر چند برابر بودجه کنوني هم به آموزش و پرورش  اختصاص يابد ولي ساختار آن اصلاح نگردد بي فايده است !

شما براي اصلاح ِ ساختار آموزش و پرورش  و  افزايش سهم آموزش و پرورش در توليد ناخالص داخلي چه برنامه اي داريد ؟

به طور واضح تر سئوال را مطرح مي کنم ، برنامه شما براي افزايش سهم آموزش و پرورش از توليد ناخالص داخلي چيست ؟

10- وقتی خط فقر در تهران بیش از 5 میلیون تومان و حقوق معلم حدود یک دوم و به ویژه در مورد جدید الاستخدام ها یک سوم است ؛ آیا فکر نمی کنید معلمان کارایی نخواهند داشت و برای تامین حداقل معیشت به کار دوم ، اضافه تدریس و... روی خواهند آورد ؟

چرا از این حقوق دفاع نمی کنید ؟

چرا حقوق شما در سازمان برنامه و بودجه بیشتر از حقوق معاون وزیری الان است ؟

چرا کارشناس وزارت نفت بیش از چهار برابر معلم می گیرد ولی معلمی همچنان شغل انبیاست ؟!

اللهیار ترکمن :

اگر بتوانیم همه سوالات آقای پورسلیمان را جواب بدهیم ؛ بالای 60 درصد مسائل آموزش و پرورش در چارچوب بوده و حل می شود !

من چند عدد در خصوص بودجه سال 99 عرض می کنم . چون مستحضر هستید که بودجه یک تکنیکی دارد و قانون بودجه و جداول آن طوری باهم ارتباط دارند ؛ اگر ما آن ارتباط منطقی بین جداول بودجه را لحاظ بکنیم می توانیم برداشت روشن تری از لایحه داشته باشیم. با این توضیح که نظام بودجه ریزی علی رغم این که تاکید شده باید بر روی حوزه مبتنی بر عملکرد پیش برود ولی هنوز ماهیت و مبنا بودجه افزایشی است.  یعنی خیلی جاها دارند مصرف را به سمت بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد می برند ولی پیش بینی هنوز بر مبنای پیش بینی های افزایشی است و دومین ویژگی این است که بودجه ما بودجه عملکردی نیست ، بودجه مصوب است. یعنی همیشه برای هر بخشی یک عددی را در یک سال مالی تعیین می کنند و در سال مالی بعد روی آن افزایش خودشان را اعمال می کنند. این کلیت ساختار و ویژگی نظام بودجه ریزی در ایران است و ما نمی توانیم بگوییم به خاطر آموزش و پرورش می توانیم این کار را انجام بدهیم اگر چه باید انجام بگیرد و گرچه قوانین های متعدد و سیاست های اصلاح ساختار بودجه ای که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند باید در این حوزه حرکت کند و برود ولی صحبت ما در بودجه در چهارچوب همین ویژگی ها و ساختاری است که ارائه می کند.

بودجه عمومی کشور یعنی بدون اعتبار شرکت های دولتی، بانک ها، نهادهای انتفاعی وابسته به دولت بدون آنها ، در سال 98 چهارصد و چهل و هشت هزار و پانصد و هشتاد و یک میلیارد تومان بوده که مشخص است. در لایحه 99 شده چهارصد و هشتاد و چهار هزار و پانصد و نود و هفت میلیارد تومان یعنی بودجه عمومی فقط هشت درصد رشد کرده است. درآمدها 9 درصد رشد دارند ، هزینه ها 4 درصد رشد دارند و موارد دیگری که می توان در آن قانون پی گیری کرد .

در خصوص سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی کشور باید گفت ؛ ما سهم را به دو شکل می توانیم محاسبه کنیم. یک این که تمام پولی که آموزش و پرورش در همه جداول بودجه دارد اعم از جدول درآمدها ، جدول هزینه ها، جدول بودجه استانی، جدول هزینه ها و ردیف های متفرقه هر چیزی که آموزش و پرورش در هر جای قانون بودجه برایش عدد پیش بینی شده یک سهمی را می شود مشخص کرد که سهم آن در کل اعتبارات لایحه 3/12% بوده است. هر چه که در جداولی که عرض کردم از جدول 7 تا جدول 18 شما ملاحظه کنید 3/12% از اعتبارات به آموزش و پرورش اختصاص داده شده است . فقط جدول 7 را محاسبه کنید. تمام تبصره ها را کنار بگذارید ، ردیف های متفرقه را کنار بگذارید ؛ چیزی که ما به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت می کنیم هر چیزی که بابت مطالبات صندوق ذخیره در جدول 18 همه را کنار بگذاریم فقط جدول 7 را انتخاب کنید برای این که سهم را مشخص کنید می شود 6/12% اعداد در لایحه کاملا مشخص است و می شود در آنجا پیگیری کرد.

یک نکته جالب را خدمتتان بگویم . همیشه دولت و مخصوصا بخش آموزش و پرورش در خصوص بودجه مورد سوال قرار می گیرد ولی هیچ وقت کسی نقش مجلس را در پیش بینی اعتبارات ارزیابی نمی کند . در آنجا کمیسیون تلفیق است . هر سال هم شما ملاحظه کردید که اعتبارات لایحه را افزایش می دهند. عددی را به سقف منابع اضافه می کنند معادل آن هزینه تعریف می کنند و این هزینه را در جداول بین بخش ها و دستگاه های مختلف توزیع می کنند. یک عددی را می گویم جالب است.

خود آموزش و پرورش از سوی مجلس متهم شده و افکار عمومی هم همین دیدگاه را دارند ، مخاطبین ما که فرهنگیان محترم هستند ممکن است همین دیدگاه را داشته باشند.

در جریان تصویب لایحه سال 97 کل کشور مجلس 8/4% لایحه دولت را افزایش داد. عدد لایحه را بالا آورد اما سهم آموزش و پرورش از 2/11% به 5/9% کاهش پیدا کرد. در جاهای دیگر آن توزیع کرد سهم آموزش و پرورش اتوماتیک پایین آمد. یعنی حتی بحث این که اگر مجلس می خواست عدد لایحه را نگه دارد همان 2/11% را باید به اندازه همان که به سایر دستگاه ها می داد به آموزش و پرورش هم می داد.

همین اتفاق در سال 98 افتاد. مجلس 1/9% بودجه سال 98 که الآن که در حال اجرا است را در سقف لایحه را افزایش داده اما 3/0 آن را به آموزش و پرورش داده آن هم در قالب پول جدول متفرقه ای که بابت آن اجرای قانون استخدام معلمان حق التدریس و تبدیل وضعیت که هنوز به ما ابلاغ نشده و در اختیار ما قرار نگرفته است.

مجموعه بودجه با توجه به ساختاری که دارد دارد با توجه به ماهیتی که دارد باید تحلیل بشود و در توزیع منابع آموزش و پرورش باید در صدر پیگیری ها قرار بگیرد. این طور نیست که زمان بیرون از بودجه آموزش و پرورش مهم باشد در زمان بودجه  اهمیت آن به نازل ترین وجه کاهش پیدا کند.

 امیدوارم در بودجه سال 99 این اتفاق نیفتد و تمام کسانی که دغدغه آموزش و پرورش را دارند کار را دنبال کنند.

در مورد سهم بودجه پرسنلی از بودجه غیر پرسنلی ؛ آموزش و پرورش سیزده ردیف خودش دارد غیر از آن سازمان های تابعه . ما آن را کنار می گذاریم. خود آموزش و پرورش سیزده ردیف دارد که اگر بخواهیم حساب کنیم نود و شش درصد آن در اعتبارات استانی ما است و چهار درصد آن در اعتبارات ملی مانند ردیف های کیفیت بخشی، تربیت بدنی، پیش دبستانی، پرورشی، غذای شبانه روزی و مواردی مانند اینها که به عنوان ردیف های ملی شناخته می شود. پس یک سهم نود و شش و چهار درصدی در اینجا است. در آن نود و شش درصد بودجه استانی که در سال 98، چهل و دو هزار و پانصد میلیارد تومان است آنجا حدود نود و نه درصدش پرسنلی است. تقریبا همه آن پرسنلی است. پولی که آنجا پرداخت می کنیم عینا به حساب افراد واریز می شود.

ادامه دارد

پیاده سازی و ویرایش : زهرا قاسم پور دیزجی

بخش نخست