در زمان وزارت آقای مرتضی حاجی طرح " مسیرارتقای شغلی معلمان " طراحی و اجرا شد .
در این طرح معلمان بر اساس امتیازات کسب شده در سه رتبه " ارشد ، خبره و عالی " طبقه بندی می شدند .
هدف از اجرای این طرح مطابق تصويب نامه شماره 2552/ت29933هـ مورخ 26 / 1/ 1383 هيأت وزيران ؛ ايجاد انگيزه ، كارايي معلمان و ارتقاء سطح كيفي خدمات آموزشي بود که ، دستورالعمل مسير ارتقاي شغلي معلمان در جلسات مورخ 28 / 2 / 1383 ، 4 / 3 / 1383 ، و 9 / 3 / 1383 تصويب شده و شوراي امور اداري و استخدامي كشور آن را ابلاغ نمود .
در این طرح بر حفظ و ارتقاي توانمندسازي فردي ، توانايي هاي عملكردي و بهره وري تاکید شده بود .
تاکنون میزان موفقیت این طرح در مورد پارامترهای ذکر شده مورد ارزیابی و قضاوت قرار نگرفته است اما با مشاهده وضعیت فعلی نظام آموزشی و نیز میزان رضایت مندی کارکنان می توان ادعا نمود که طرح مسیر ارتقای شغلی معلمان به اهداف مورد نظر نرسیده است .
در اردیبهشت سال 92 دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش ضمن اعلام جزئیات نظام رتبه‌بندی معلمان، گفت: آموزش و پرورش برای رتبه‌بندی معلمان چهار درجه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد کرده که این امر بررسی میشود.
مهدی نوید ادهم درباره نظام رتبه‌بندی معلمان که یکی از مبانی تحول در آموزش و پرورش ذیل سند تحول بنیادین محسوب میشود، اظهار نمود که رتبه‌بندی معلمان یکی از اولویت‌های اول برنامه‌های آموزش و پرورش است و در آخرین جلسه‌ای که صبح امروز درباره جزئیات آن برگزار شد، گزارشی برای ارسال به شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی آماده شد.
نظام رتبه بندی معلمان ، معلمان را در چهار مرتبه مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم طبقه بندی کرده است .
همچنین منابع اعتباری لازم برای اجرای نظام رتبه بندی حرفه‌ای معلمان باید به گونه‌ای پیش بینی شود که حقوق و مزایای آنها از ۸۰ درصد مجموع حقوق و فوق‌العاده‌های کارکنان مشابه مشمول اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها کمتر نباشد.
اهداف نظام رتبه بندی معلمان به شرح زیر بیان شده است :
* افزایش انگیزه و کارایی معلمان در انجام وظایف و اثربخشی فعالیت‌های آنها برای شکوفا شدن شایستگی‌های دانش‌آموزان
* ارتقای منزلت اجتماعی و صلاحیت علمی و مهارت‌های حرفه‌ای معلمان و بالا بردن سطح معیشت آنها
* توسعه مشارکت معلمان در فرآیند بهسازی برنامه‌های آموزشی، پژوهشی، تربیتی و فرهنگی
* سنجش مستمر صلاحیت‌های تخصصی و حرفه‌ای معلمان
* ایجاد انگیزه در زمینه‌سازی برای مشارکت و دخالت دانش‌آموز در امر تعلیم و تربیت
* بهبود و ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت و ایجاد رابطه بین درجه کارایی و میزان پرداخت
آن چه که مهم است این است که نظام " جذب نیروی انسانی " در آموزش و پرورش تابع قاعده و یا نظم تعریف شده ای نیست .
ورود نیرو و یا فرآیند استخدام در آموزش و پرورش براساس اراده های بعضا شخصی و یا فشارهای سیاسی صورت می گیرد .
برای رسیدن به یک نظام آموزشی حرفه ای باید " معلم حرفه ای " تربیت نمود . " معلم حرفه ای " بر اساس دانش ،تخصص و تجربیات مربوط و در یک فرآیند رقابتی وارد چرخه آموزش می شود .
درست است که طراحی و اجرای نظام رتبه بندی معلمان بر اساس سند تحول بنیادین صورت می گیرد اما ساز و کار اجرای این نظام قبلا از سند مذکور حذف شده است !
" سازمان نظام معلمی " باید عهده دار اجرای نظام رتبه بندی معلمان و تنها مرجع صدور صلاحیت های حرفه ای و تخصصی برای تدریس و حرفه معلمی باشد .
سازمان نظام معلمی باید ساختاری« مستقل و حتی غیردولتی » داشته باشد تا بتواند به وظایف حرفه ای و ذاتی خود عمل نماید .سپردن اجرای نظام رتبه بندی معلمان به " گروه های آموزشی " و حتی گروه های مشابه ، فلسفه اجرای نظام رتبه بندی معلمان را با چالش های اساسی روبه رو نموده و در بهترین حالت سرنوشتی بهتر از طرح مسیر ارتقای شغلی معلمان منجر نخواهد داشت !
متاسفانه برخی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش از سر ناچاری و حتی در برابر فشار افکار عمومی معلمان برای پرداخت مطالبات آنان آدرس " رتبه بندی معلمان " را می دهند و این بزرگ ترین اشتباه در مورد طرحی است که قرار است روی معیارهای کیفی و درونی آموزش و پرورش متمرکز شود .
گره زدن نظام رتبه بندی معلمان با معیشت آنان ، رویکردی نادرست و غیرعلمی است و مسئولان و حتی نمایندگان مجلس باید از آن اجتناب ورزند .
اگر قرار است در مورد معیشت معلمان و اقتصاد آنان کاری صورت گیرد بهتر است به همان قانون مدیریت خدمات کشوری و قوانین مصوب قبلی مراجعه شود . موارد و فصولی که برای کارمندان دولت اجرا می شود - مانند بندهای 5 و 10 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری ، تفاوت تطبیق ، فوق العاده کلان شهرها ، کمکهای رفاهی کارمندان شامل کمک هزینه روزانه مستقیم یا غیرمستقیم غذا برای کارمندان ، کمک هزینه مستقیم یا غیر مستقیم مهد کودک برای کارمندان اناث ، کمک هزینه مستقیم یا غیر مستقیم ایاب و ذهاب (سرویس رفت و آمد ) و بسیاری از موارد دیگر که متاسفانه برای معلمان اجراء نمی شود مطابق قانون پرداخت گردد .
آن چه که مهم است این است که در جامعه ما طرح ها روی کاغذ خوب هستند اما در مرحله اجرا با مشکلات اساسی و متعدد روبه رو شده و ممکن است خنثی و یا حتی به ضد خود تبدیل شوند .
منابع مالی تامین کننده " نظام رتبه بندی معلمان " مشخص نشده و یا شفاف نیست .احاله دادن منابع مالی تامین کننده کننده این موارد و حتی اجرای مصوبه" فوق العاده شغل معلمان " که محل مناقشه میان وزارت آموزش و پرروش و دیوان عدالت بوده است به صرف جویی در منابع و اعتبارات و یا حتی اصلاح ساختار نیروی انسانی واقع بینانه نبوده و تحصیل آن ها در کوتاه مدت امکان پذیر نخواهد بود .
این در حالی است که هنوز مشکل کسری بودجه بالای آموزش و پرورش حل نشده است و معوقات بسیاری بر دوش ساختار اداری و مالی آن سنگینی می کند .
اجرای نظام رتبه بندی معلمان اگر مطابق اصول و قواعد علمی و نیز آماده کردن زیر ساخت های مربوطه صورت نپذیرد و در اجرای آن شتاب زدگی صورت گرفته و بدون کارشناسی و بازخورد اجراء شود به سرنوشت طرح های قبلی دچار خواهد شد و میراث آن برای جامعه آموزش و پرورش جز " سرخوردگی " و " بی اعتمادی " بیشتر نخواهد بود .
پیشنهاد می شود قبل از تصویب و اجرای نظام رتبه بندی ، مشکلات بودجه ای آموزش و پرورش به صورت ریشه ای و در یک فرآیند کارشناسی حل شود .
در واقع ، آن موارد قانونی که جزء حقوق معلمان و مطالبات آنان است قبل از ارائه به مجلس توسط برنامه ریزان و بودجه نویسان طراحی و گنجانده شود .
همچنین می توان به صورت هم زمان آن موارد مغفول را در کنار منابع لازم برای نظام رتبه بندی معلمان قرار داد تا هیچ یک تحت الشعاع دیگری قرار نگیرد .
علی پورسلیمان
مدیر سایت سخن معلم
نظرات بینندگان
خدايا خداوندا همانگونه كه ما در اين آغاز سال جديد شرمنده ي زن و بچه و داماد و عروس و نوه شديم مسبب و آن كسي را كه در مقابل فرهنگيان براي گرفتن حقشان مثل بقيه ي دولتي ها اينگونه سنگ اندازي ميكنندشرمنده ي اين دنيا و آن دنيا بكن آمين يا رب العالمين.
راستی یه سوال :وزرا ووکلای مجلس وسران وسروران چطور رتبه بندی میشن ؟اونها سالی چند تا پژوهش کاربردی تو حیطه کاریشون یا مقاله های چاپ شده پژوهشی دارن ؟لطفا لیست کنن آدرس بدن .ما بیسوادها برای سواد افزایی هم که شده ازش استفاده کنیم..
وگرنه همینجور بی سواد بار میایم واونها و استعفا ده میکنیما!!!!!!!!
از ما گفتن بود.
معلم در جامعه کنونی ما ارزش اکر هم داشت با این رتبه بندی ارزشش را از دست داد تا زمانی که کار ما با پول سنجیده میشود توقعی بیش از این نمی توان از دست اندر کاران داشت مطالبات هم به تاریخ پیوستند یکی نیست به اقای نو بخت بگه شما که نمی توانید از پس یک حرف بیایید چرا تو بوق و کرنا کردید که همه ی مطالبات تا اخر سال داده میشود پس کو ما که چیزی ندیدیم
اما متاسفانه در نظام هماهنگ خدمات کشوری ، دیدگاه به سمت معلم نه اداری است نه آموزشی .آنجایی که مبنای حقوق پایین ملاک است، سمت معلم را اداری تعریف می کنند مانند ضریب سال (مثلا در سال 94 برای کارکنان اداری برابر1376 ریال می باشد و برای موسسات آموزشی و هیات علمی 19592 ریال است) .در جایی دیگر که مبنا مزایا و امتیازات بالای حقوق است، بیان می شود معلم مانند سایر کارکنان اداری ساعات اداری را رعایت نمی کند و سمت آن آموزشی است و آموزش و پرورش مانند دیگر دستگاه های اجرایی صرفه جویی ، در آمد ، تولید و ... را هم ندارد.پس امکان اجرای بند های1،2 و 5 ،6 از ماده 68 برای فرهنگیان میسر نیست.
همچنین اعضای محترم هیات دولت و نمایندگان مجلس می بایست توجه داشته باشند که این سرمایه اجتماعی عظیم فرهنگیان یک اجتماع بزرگ و مولد در تربیت نیروی انسانی کشور در ابعاد مختلف اقصادی ، علمی ، سیاسی و... می باشد.