"انجمن اسلامی معلمان" به مثابه سرمایه اجتماعی

   چندی پیش و همزمان با آخرین روزهای وزارت آقای دکتر فانی سایت صدای معلم اقدام به انتشار چند مقاله  نمود که در آن ها انتقاداتی نسبت به « انجمن اسلامی معلمان ایران  » بیان شده بود . هرچند که این وظیفه روابط عمومی و مسئولین اطلاع رسانی انجمن است  که در این باب پاسخ دهند اما اینجانب به عنوان یک عضو عادی و با احترام به سایت صدای معلم و نویسندگان محترمی  که مقالات فوق را نگاشته بودند ؛ نظر خود را  بیان مدارم  .  

در ابتدا باید تاکید نمایم  که هر جریان، اندیشه ، گفتمان ، تفکر و گروهی که در عرصه عمومی و سیاسی و اجتماعی حاضر می شود و کنش دارد حتما واجد انتقاداتی است و هر چه  از عمر یک گروه می گذرد بر حجم انتقادات نیز افزوده خواهد شد و این که یک گروه و جریان مورد نقد قرار گیرد ، امری میمون و مبارک است و  اگر به  بحث و گفت و گوی عمومی بینجامد زمینه ساز رشد و ارتقای آن گروه و جریان را فراهم می سازد .

«انجمن اسلامی معلمان ایران » که از پیش از انقلاب اسلامی  تاسیس شده است، تاکنون توانسته علی رغم همه فراز و نشیب ها به عمر خود ادامه دهد و این در کشوری که تشکل ها به جوانمرگی دچارند ، قابل توجه می باشد .

از این جهت پیشنهاد من به منتقدان محترم این است که با حفظ رویکرد انتقاداتی خود به « انجمن اسلامی معلمان ایران » ، این تشکیلات را مانند یک  سرمایه اجتماعی محسوب کنند .

اگر  سرمایه اجتماعی را « یک ظرفیت (جوهر اجتماعی) که هماهنگی و همکاری را در جامعه و گروه ، تسهیل می کند » بدانیم  که یکی از رایج ترین   تعاریف سرمایه اجتماعی است ؛ " انجمن اسلامی معلمان ایران " با توجه به  ساختار ، محتوا و کارکردی که دارد می تواند نقش موثری در همکاری و هماهنگی در جامعه و به ویژه  آموزش و پرورش و معلمان ایفا نماید .

شبکه ارتباطات اجتماعی انجمن که شاید بتوان آن را فراگیرترین تشکیلات سیاسی ایران نامید آن چنان گسترده است که در بسیاری از دورترین نقاط  کشور دارای شعبه و فعالیت می باشد  . حضور یک طیف فکری   که در طول چهل سال فعالیت مستمر انجمن  توانسته اند با ایجاد اعتماد در بین خود و بخش هایی از جامعه و صنف معلمان در  تحولات سیاسی و اجتماعی  نقش آفرینی کند.

 از سوی دیگر، انجمن علاوه بر بعد سیاسی  همواره  ابعاد صنفی ، فرهنگی و  فکری را نیز در برداشته است و ضمن نقش آفرینی در ساختار رسمی آموزش و پرورش به تسهیل فرآیندهای فکری و فرهنگی جامعه و آموزش و پرورش کمک نموده است.

مجموعه عوامل فوق انجمن اسلامی معلمان ایران را در جایگاهی خاص قرار داده است تا به مثابه یک سرمایه اجتماعی و با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی توان نقش آفرینی مثبت و تسهیل  هماهنگی و همکاری در جامعه  معلمان و آموزش و پرورش را داشته باشد .

 هر تشکیلات سیاسی در زمان و با توجه به اوضاع و شرایط تصمیم گیری می کند و امکان خطا در این تصمیمات وجود دارد اما تشکیلاتی مانند انجمن اسلامی معلمان با توجه به انباشتی که از تجربیات چهل سال گذشته داشته است همواره کوشیده تا تصمیماتی با کمترین خطا را اتخاذ کند ؛ شاید عده ای از منتقدین با اشاره به سال  92 و انتخاب آقای دکتر فانی  به عنوان وزیر آموزش و پرورش به بیان این نکته بپردازند که « انجمن از ابتدا نگاه مثبتی به وزارت آقای دکتر نجفی نداشته است » اما این سوال به وجود می آید که آیا با حدس و گمان می توان به تحلیل  یک رفتار سیاسی پرداخت  ؟ و باید یاد آوری کرد که این مجلس  نهم بود که با اختلاف یک رای به آقای دکتر نجفی رای اعتماد نداد و به طور حتم انجمن نقشی در رای گیری  فوق نداشته است  . همچنین یادآوری نقش انجمن در مسائل دهه شصت برای تبیین رویداد های دهه  90  بدون ذکر موقعیت و روشن بودن شرایط  مذکور  و اینکه آیا انجمن نقشی داشته یا نداشته و یا اینکه این نوع گفتار چه سودی را برای آموزش و پرورش و وضعیت امروز جامعه دارد تامل برانگیز  است  .

برخی منتقدان می کوشند تا  تمام مشکلات فعلی آموزش و پرورش به صورت یکجا به انجمن اسلامی معلمان ایران نسبت داده شود و فهرست مختلفی از اتهام ها از دهه  60 تا امروز فراهم می کنند تا انجمن به عنوان یکی از گسترده ترین تشکل های سیاسی  و فرهنگی کشور در جایگاه متهم  قرار داده شود . این چنین یک طرفه به قاضی رفتن منصفانه نیست .

بهتر نیست که دوستان عزیر در بروز هر اتفاقی از تشکیل  امور تربیتی در ابتدای انقلاب اسلامی تا وزارت آقای مظفر و فانی و اتفاقات فعلی به عوامل مختلف توجه کنند و شرایط هر دوره را در نظر بگیرند و نقش هر گروه و جریان را با توجه به موارد فوق تعیین کنند؟

این چنین نشانه غلط دادن به چه هدفی صورت می گیرد و قرار است با این کار به چه هدفی دست یابند ؛ در حالی که ظرفیت انجمن اسلامی معلمان ایران به عنوان  یک سرمایه اجتماعی فراتر از این موارد است .

 سازماندهی و پایداری یک تشکیلات فراگیر در جامعه ای که روی خوشی به حزب و تشکیلات نشان نمی دهد و ده ها عامل بازدارنده در این زمینه وجود دارد  امری مشکل و  طاقت فرساست .  

پیشگامان انجمن اسلامی معلمان با همه محدودیت ها و سخت گیری ها  تلاش کرده اند در سخت ترین شرایط چراغ این تشکل خاموش نشود . در حالی که انجمن اسلامی معلمان به مسائل صنفی و معیشتی معلمان با توجه خاص نگریسته و پی گیری کرده  است و با دوری از هیاهو  و  موج سواری  با نگاهی کارشناسی در این مسیر حرکت  کند .

تدوین دو سند راهبردی « منشور حقوق معلمان » و « طرح تشکیل  سازمان نظام معلمی » در کمیته های انجمن  و تصویب در شورای مرکزی از جمله تلاش های درخشان انجمن بوده است  .

طبیعی است که در دولت های  همسو از توان مدیریتی اعضای انجمن استفاده می شود و این نشانه ساختار آریستوکراتیک انجمن نیست ولی انجمن حتی در دولت فعلی نیز کوشیده است که ضمن حمایت از دولت با نگاه انتقادی به  دولت  به آموزش و پرورش بنگرد. با این حال  نگرش منفی  باعث می شود وقتی دبیرکل انجمن  تاکید می نماید که : " نخستین حوزه ای که انجمن اسلامی معلمان  به آن حساس  است حوزه آموزش و پرورش است و در راس این تشکیلات  وزیر قرار دارد "به شکل دیگری  خوانده و فهمیده شود .

منظور از  " این تشکیلات " در سخن دبیر کل ، تشکیلات حوزه آموزش و پرورش است درحالی که منتقد عزیز ی با برعکس کردن  منظور وی نتیجه گرفته است  که وزیر آموزش و پرورش در راس انجمن می باشد تا بدین ترتیب  انجمن را وابسته به یک فرد قلمداد کند. همین نگرش منفی نه تنها زمینه ساز رشد همه فعالان عرصه  آموزش و پرورش  نمی شود که موجبات بدبینی بیشتر را در میان کنش گران این عرصه  به وجود می آورد  .

نقد گذشته و امروز یک تشکیلات سیاسی و فرهنگی و فعالیت های قبلی و فعلی آن می تواند چراغ راه آینده باشد  اما مشروط بر اینکه این نقد در یک فضای منصفانه و منطقی  و در نظر گرفتن زمان و  شرایط  انجام گیرد  .

 امروز سایت « صدای معلم » با تلاش و کوشش مدیر محترم آن و همکارانشان بدل به یک  پایگاه تاثیر گذار  اطلاع رسانی در زمینه آموزش و پرورش  و معلمان شده است ؛ می توان با سیاه دیدن و بیان نقاط منفی به جدال  پرداخت و یا با تقویت این ظرفیت  ارزشمند گام های مهمی برای  اصلاح شرایط موجود برداشت و اخلاقی ترین روش همان تقویت  ظرفیت ها ضمن بیان انتقادات می باشد.   

اگر  سایت « صدای معلم » با دعوت از دبیر کل انجمن اسلامی معلمان و اعضای شورای مرکزی آن و  با دادن فرصت کافی به آنان رودر رو به نقد رویکردها و فعالیت های انجمن بپردازند؛ بخش زیادی از ابهامات برطرف گردد و تعامل مثبتی را فراهم سازد .

سرمایه های اجتماعی با سختی و تلاش  به وجود می آیند و پایدار می شوند و نیازمند همراهی و تقویت اند .

 غرض این نیست که نقد نکنیم که اتفاقا باید قلم و فکر منتقد را پاسداشت و تقویت کرد اما شاید بهتر باشد در نقد به شیوه ای  به خود و دیگران  بالندگی  بیاموزیم و با بیان مستدل و مستند و عقلانی و بدون  منفی نگری از آسیب زدن به فعالان  و همراهان به ویژه سرمایه های اجتماعی  پرهیز کنیم.

 انجمن با توجه به  قدمت و نوع فعالیت آن نیازمند نقد است  ولی نقد با نگرش منفی و یا به قصد های غیر منتقدانه  نتیجه مطلوبی ندارد .

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید