* از آنجا که یکی از دغدغه‌های چند سال اخیرم، ترویج سواد رسانه‌ای و آموزش آن به دانش‌آموزان، مربیان و خانواده‌ها به عنوان یک ضرورت عصر رسانه‌ها بوده است، خبر تدوین کتاب آموزش سواد رسانه‌ای برای کلاس دهم دبیرستان، برایم موضوعی جالب و جذاب بود و از همان ابتدا آرزو می‌کردم که کتابی مناسب، دقیق و کارشناسی‌شده، تهیه و تدوین شود.
* عنوان کتاب مذکور که بیان شده هدفش آموزش سواد رسانه‌ای است، «تفکر و سواد رسانه‌ای» در نظر گرفته شده و هیچ جای کتاب یا مقدمه مشخص نیست که چرا واژه «تفکر» در ابتدای این عنوان آمده است. البته در کلاس هفتم نیز دانش‌آموزان کتابی را با عنوان «تفکر و سبک زندگی» می‌خوانند اما به‌نظر می‌رسد این که اضافه کردن عبارت «تفکر» به عنوان این کتاب، چه هدف یا مزیت و منفعتی در بر دارد، به توضیح مسئولان نیاز دارد.
* با مروری بر اسامی شورای مؤلفان کتاب، با کمال احترام به تمامی افراد و تخصص‌هایشان، با توجه به آشنایی که با روند کار و افراد حاضر در شورا دارم، از بین شش، هفت نفر نامبرده، تنها جناب دکتر بشیر حسینی، حوزه مطالعاتی و تخصصی‌شان مرتبط با مطالعات رسانه‌ای و ارتباطات است و سایر عزیزان، به دلیل علاقه شخصی یا برخی مطالعات فردی در این حوزه به فعالیت پرداخته‌اند.
* با تمام تلاشی که صورت گرفته و البته شایسته تقدیر است، تقریباً هیچ‌یک از اهداف و توانمندی‌های مد نظر یونسکو از تعریفی که برای سواد رسانه‌ای ارائه شد، در متن کتاب موسوم به «تفکر و سواد رسانه‌ای» محقق نشده است، زیرا در این متن، نه شیوه‌های تحلیل و تفسیر انتقادی پیام و ارزش‌های موجود در آن مطرح شده، نه به رسانه‌ها (فرستندگان پیام)، اهداف پیدا و پنهان‌شان و زمینه‌های شکل‌گیری پیام اشاره‌ای شده و نه آموزشی برای تسهیل دسترسی به رسانه‌ها برای مصرف و تولید پیام به فراگیران داده شده است.
* شوربختانه باید گفت متن مورد اشاره، یک متن مشوش و بدون هدف شامل مجموعه اسلایدهایی مملو از عکس و کاریکاتور بوده و به‌رغم جلسات طولانی و صرف وقت فراوان برای تهیه اهداف رفتاری و سرفصل‌های تخصصی برای مبحث سواد رسانه‌ای، کتاب مورد اشاره، کمتر نشانی از موارد پیش‌گفته به منظور آموزش سواد رسانه‌ای دارد. علاوه بر آن که به نظر می‌رسد واقعاً نیازسنجی‌های لازم و کافی برای تهیه این متن صورت نگرفته و چنین محتوایی فارغ از نیازهای حال و آینده دانش‌آموزان کل کشور، آماده شده است.
البته شاید تدوین‌کنندگان این کتاب در نظر داشته‌اند با استفاده از فیلم‌هایی که عناوین‌شان در کتاب آمده است، همچنین طرح پرسش‌هایی، ذهن دانش‌آموزان را به موضوع رسانه‌ها و پیام‌هایشان حساس کنند اما نام این کار، آموزش سواد رسانه‌ای نیست.
* این کتاب را چه از لحاظ محتوا و فرم و چه از لحاظ صلاحیت علمی تیم مؤلفان از جنبه تسلط به دانش ارتباطات و مطالعات رسانه‌ای، فاقد بضاعت علمی و عملی مناسب می‌دانم.
⬅️متن کامل این یادداشت را در شماره 77ماهنامه مدیریت ارتباطات بخوانید.
کانال مدیریت ارتباطات را به دیگران هم معرفی کنید .
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.