یک دیالوگ اتوبوسی و یک نتیجه گیری !

 روز سه شنبه چهاردهم بهمن 1393 در اتوبوس وقتي صندلي خالي که پيدا کردم ، شروع کردم به خواندن  روزنامه  ...

« سيد حسن خميني با اشاره به سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي :

 همه سر سفره مردم نشسته ايم.

حجت الاسلام سيد حسن خميني در ديدار با استاندار و مسئولان استان قم ، ... او در ادامه سخنان خود ، يکي از بزرگترين ويژگي هاي انقلاب اسلامي را از خود گذشتگي خواند و گفت : هيچ عاملي مانند " خدا "  نتوانست فرهنگ فرد گرايي و "منيت " را از بين ببرد و اگر نفي " منيت "  نبود حتمأ انقلاب ما پيروز نمي شد . او با اشاره به اين جمله امام که نگويد "من "  ، "من شيطان است . " گفت اگر نفي  " من " نبود ، هيچ حرکت اجتماعي به نتيجه نمي رسيد . البته مارکسيست ها خيلي تلاش داشتند تا  " من " را از انسان جدا کنند . اما هيچ عاملي مانند خدا نتوانست اين کار را انجام دهد .  ... اگر اين روحيه باشد توانمندي انقلاب باقي مي ماند .اما امروز بايد ببينيم اين روحيه چه مقدار وجود دارد ؟ چشمان خود را ببنديم و اين مسئله را بسنجيم ، اگر وجود دارد ، آن انديشه با همان توانمندي پيش مي رود .   ... او تأکيد کرد : اين انقلاب با همان تعبير   " همه با هم  "   امام محقق شد .   ... البته " منيت " را بزرگان مي گويند جز با ايجاد روحيه پاک در دل ها امکان ندارد ، بايد از خودمان شروع کنيم . ... او با بيان اينکه اخلاق ديروز و امروز ندارد و در همه جا و همه زمان ها بايد رعايت شود ، همه مصيبت ها از " منيت "  است ، ... 

سيد حسن خميني  به مسئولان استان قم ياد آور شد : جمهوري اسلامي ثمره خون شهدا و 1400سال تلاش شيعه در جهان است که بر دوبال معنويت گرايي و مردم سالاري استوار است و گوش هاي از آن در دست شما قرار دارد . شما درون مجموعه خود " من " را از بين ببريد و موضوعات را ملي ببينيد .  ... »

بنا به سفارش سيد حسن خميني ، به عنوان شهروند نه مسئول ، چشمانم را بستم به اميد آنکه از خودم شروع کنم و " منيت " را درحد توانم در وجودم سرکوب کنم . و موضوعات را ملي ببينم ، سخنان دو سرنشين ديگر اتوبوس توجه ام راجلب کرد .

اولي به دومي مي گفت ، راهپيمايي 22 بهمن امسال ، چون حمايت از تيم مذاکره هسته اي  را در بر دارد ، من مي خواهم امسال پس از چندين  سال ،بهi خاطر حمايت از تيم مذاکره هسته اي در يک عزم ملي ( در راهپيمايي 22 بهمن  ) شرکت کنم .

دومي وي را منع مي کرد و مي گفت ....

اولي پاسخ داد که پيروزي در مذاکرات هسته اي چپ و راست نمي شناسد بلکه پيروزي ملت ايران است و آن را با ملي شدن صنعت نفت مقايسه مي کرد  و مي گفت سود آن براي همه ملت ايران است . پس همه ملت و همه جناح ها بايد از آن حمايت کنند .

دومي مي گفت کاملأ درست مي فرماييد . اما ....

افکار بنده از مبارزه با " منيت "  و نگاه ملي به موضوعات به  سوي   "مذاکرات ديپلمات هاي ايراني با 1+5 " و ديالوگ آن دو  سرنشين اتوبوس ، هدايت شد . وقتي به خود آمدم که چند ايستگاه از مقصدم دور شده بودم .در اولين ايستگاه پياده شدم .

بازهم  ذهنم مشغول گفت و گوي آن دو بود سعي مي کردم رابطه اي بين اين ديالوگ و تيتر " همه سر سفره مردم نشسته ايم  " را بيابم که اتوبوس برگشتي ، آمد تا به کلي " منيت " و "مذاکرات هسته اي "  و ... را فراموش کنم  .

فرداي آن روز ( چهار شنبه  پانزدهم بهمن ) وقتي روزنامه خريدم به ياد گفت و گو و چالش  روز قبل افتادم ، لذا در لابه لاي صفحات روزنامه مباحثˏ مذاکرات هسته اي ، رابطه آن با مردم ، عزم ملي و ...  را جست و جو کردم  که مطالبˏ چند تيتر زير را مطالعه نمودم ، خلاصه آنها را با شما درميان مي گذارم .

« 1 .از تيم هسته اي بنا بر فرموده رهبري حمايت مي کنيم  - عضو شوراي مرکزي حزب موتلفه اسلامي اسد الله بادامچيان

عضو شوراي مرکزي حزب موتلفه اسلامي يکي از نقاط قوت دولت تدبير و اميد را اين دانست که در وضعيت موجود ، کشور را در دو سال اخير اداره کرده است . اسد الله بادامچيان در باره عملکرد دولت گفت :  " هر دولتي داراي يک سري نقاط قوت و يک سري نقاط ضعف است . نقاط قوت دولت تدبير و اميد اين است که  در وضعيت موجود ، کشور را در دو سال اخير اداره کرده زيرا اداره کشوري مانند ايران کار ساده و آساني نيست . "   قائم مقام حزب موتلفه اسلامي اظهار کرد :  "دومين نقطه قوت اين دولت اين است که در برخي زمينه ها  ازجمله بهداشت و درمان خدمات خوبي را آغاز کرده که اميدواريم بتواند آن را کامل کند زيرا اصل رايگان کردن و يارانه صحيح دادن به کساني که دچار مشکلات مختلف درماني از جمله بيماري هاي سخت هستند کار بسيار ارزشمند و شايسته اي است . " وي تصريح کرد : " اميدواريم دولت  از مشاوره صاحب نظران در اين زمينه بهره مند شود تا اين کار بتواند ادامه يابد . " 

 وي در بخش ديگري به مذاکرات هسته اي ايران اشاره کرد و گفت : " مذاکرات مسأله اي بسيار مهم است . اميدواريم دولت بتواند در اين زمينه موفق باشد .ظريف ، وزير امورخارجه ايران بر مبناي ديپلماسي عالي دنيا عمل کرد و ما از تيم هسته اي بنا بر فرموده رهبري حمايت مي کنيم و اين تيم را در زمان مذاکره تضعيف نمي کنيم البته رصد هوشمندانه مي کنيم واين تذکرات را به آنها مي دهيم .»

2 .« آرزوي ملت ايران موفقيت تيم مذاکره کننده است - از سخنگوي جبهه پيروان خط امام ( ره )  رهبري

سخنگوي جبهه پيروان خط امام ( ره ) و رهبري با بيان اينکه در مذاکرات هسته اي ، منافع ملي کشورمان اهميت دارد که در مذاکره ما با گروه 1+5 به آن توجه شده و تيم مذاکره کننده ما از حقوق بديهي نظام و مردم ايران دفاع مي کند ،  گفت :  آرزوي ملت ايران موفقيت تيم مذاکره کننده است .سيد کمال الدين ساجدي در باره ضرورت حمايت از تيم مذاکره کننده هسته اي ايران اظهار داشت : ديپلمات هاي ما کار نفس گيري در مذاکرات دارند و در مقابل پنج قدرت جهاني و آلمان قرار گرفته اند که به لحاظ ديپلماتيک کار بسيار سختي است . سخنگوي جبهه پيروان خط امام ( ره ) و رهبري اضافه کرد : البته ما با کشوري که بخواهد به منافع جمهوري اسلامي ايران ضربه بزند روي خوشي نشان نخواهيم داد و مي توان تهديد هاي کنگره آمريکا را در اين زمره محسوب کرد . وي خاطر نشان کرد : "  محمد جواد ظريف "  و  " سيد عباس عراقچي  "  ديپلمات هاي کار کشته و توانمندي هستند که همه تلاش خود را در مذاکرات به کار گرفته اند . همه دلسوزان ، احزاب و تشکل ها از هيأت مذاکره کننده حمايت مي کنند و اگر انتقادي به شکل مذاکرات وجود دارد بايد با خونسردي و آرامش به آنها پاسخ داد .»

3. " همکاري ملي "  براي حل " پرونده يي ملي " - مجتبي حسيني

مواهب شراکت جناح ها با دولت در حل پرونده هسته اي چيست ؟

سياست خارجي ايران در 18 ماه، سياست داخلي ايران را وارد عرصه تازه اي کرده است . ديپلماسي ، عقل و عقلا  را به کارزار سياست ايران باز گردانده است .ديگر مي دانيم که تهديد دشمن مشترک ، رفاقت و ائتلاف و اتحاد داخلي را مي طلبد . اينجاست که جناح بندي ها در سياست خارجي  با جناح بندي در سياست داخلي متفاوت است ،چه آنکه اصلاح طلبي – اصولگرايي در سياست داخلي جاي خود را به اصولگرايي – عملگرايي در سياست خارجي داده است . اين تغيير جناح بندي را مي شد در مناظره هاي انتخابات رياست جمهوري هم ديد . جايي که علي اکبر ولايتي در مقام يک سياستمدار و ديپلمات گفت : ديپلماسي اين نيست که در کشورهاي ديگر خطابه بخوانيم و مطالبي را که در کنفرانس مطبوعاتي مي گفتيد اينجا هم بگوييد ! ديپلماسي اين نيست که در داخل کشور بگوييم ما اصولگراييم و انعطاف نداريم . ديپلماسي خشونت و سر سختي نشان دادن نيست . ديپلماسي " تعامل و بده بستان " است . نمي شود که آنها هرچه ما مي خواهيم بدهند و ما هيچ کاري نکنيم ! " ديپلماسي بيانيه صادر کردن پشت تريبون نيست " تشريح و تفسير ديپلماسي از سوي علي اکبر ولايتي در آن مناظره چيزي نبوده و نيست جز اينکه پارادايم فکري اين سياستمداران در عرصه سياست خارجي با تعلقات سياسي شان در سياست داخلي متفاوت است .

الف : حسن روحاني ، علي اکبر ولايتي ، محسن رضايي و برخي ديگر از سياستمداراني که زيست سياسي شان همواره در جناح اصولگرا بوده است ، آنگاه که ايران و ايراني با بحران سياست خارجي مواجه مي شوند با ادراکي صحيح و دقيق از ارکان منافع و تهديات آن ، نشان داده اند که پراگماتيست هاي نابند . اين اگرچه به معناي انفعال و استحاله آنان نيست .

   " روحاني ها و ولايتي ها " خود مولد آرمان هاي انقلابند و خطوط قرمز نظام را بهتر از هرکسي مي شناسند . چه آنکه اينان خود همواره در اتاق فکر تدوين استراتژي امنيت ملي وسياست خارجي نقش داشته اند .

  " اصول گرايانه انديشيدن " و " عملگرايانه رفتار کردن  "اين سياستمداران در مصايب و معايب موجود در سياست خارجي ايران ، نشان از آن دارد که بحران ديپلماسي و مسأله هسته اي ، ايران را در معرض تهديد و تحريم قرار داده است .

   ب  : تهديد ها و تحريم ها ، تحذيرهاي خارجي مشکلاتي را آفريده است . همين است که روحاني ها و ولايتي ها در متن و بطن مديريت اجرايي کشور يکي از راه هاي حل مسائل اقتصادي را در حل مسأله هسته اي جست و جو مي کنند . همه مي دانند که مسأله اصلي امروز کشور سياست خارجي است و رسيدن به راهي که پايانش ، " حل تجادل "  ميان   " تعامل و تقابل "  با خارجي هاست .همين است که هر چقدر سياست  داخلي اين سال ها کالبدي نيمه جان دارد اما سياست خارجي ، خوني تازه در اين کالبد نيمه جان بوده است .

  ج  : فرمان ماشين سياست خارجي کشور امروز گرچه در دستان سياستمدراني است که عملگرايي را نسخه شفا بخش کشور مي دانند و بر آن پافشاري مي کنند اما ترديدي نيست که نقشه راه شان را رهبري انقلاب به عنوان ديده بان نظام در دستان آنان قرار داده است .  اما پيروزي در سياست خارجي به دست  نمي آيد مگر آنکه اجماعي ملي متولد شود . اجماع و ائتلافي نسبي ، جناح هاي سياسي در داخل مي توانند ذخيره روحي و معنوي دولت و ديپلمات ها باشند . اگر ديپلمات ها ي مذاکره کننده ، سربازان نظامند و اگر به جنگ ديپلماتيک رفته اند ، عاقلانه به نظر نمي آيد که براي جنگيدن و پيروز شدن ،خلع سلاح شان کرد ...همين است که اصولگرايان و محافظه کاراني همچون محسن رضايي ، علي اکبر ولايتي ، اسد الله بادمچيان ، محمد رضا باهنر و ... با آگاهي از سختي جنگ با رقباي کا کشته ، يکي با نقد يکي بي نقد ، به دفاع تمام قد از رويکرد عمگرايانه در سياست خارجي با حفظ اصول و خطوط قرمز برمي خيزند تا مبادا سربازان نظام در وسط ميدان نبرد پشت خود را خالي شده شده ببينند . از منظر اينان منافع ملي ، شاهراه امتحان سياست خارجي آرمان گرانه است . اين سياستمداران اصولگرا شايد در سياست داخلي ، سفت و سخت بر اصول سياسي خود پا بکوبند اما مي دانند که عرصه سياست خارجي جاي سر سختي نيست و يک دندگي در اين مسير ، خار راه است و نه يار راه .

  د:  بسياري از اصول گرايان در سياست داخلي ، محافظه کاراند و معتقدان به عمل گرايي در سياست خارجي اند . آنان جملات مقام معظم رهبري در مراسم تنفيذ رياست جمهوري حسن روحاني را از ياد نبرده اند که ايشان فرمود :  " در چنين شرايطي بايد ساخت داخلي قدرت را تقويت کرد تا بتوان در سياست خارجي مقاومت کرد . "

4 . مردم در کنارˏ روحاني و ديپلمات ها هستند -  صادق خرازي :

مردم در کنار روحاني و ديپلمات ها هستند

K ... اعتقاد من اين است که باشناخت صحيح هر حرکتي با موفقيت همراه است . آنچه در سياست خارجي جديد در دکترين سياست خارجي و منافع ملي ايران قرار گرفته رفع نقيصه اي به نام عدم شناخت است . امروز مجريان سياست خارجي ايران بحران شناخت در مناسبات بين المللي و منطقه اي ندارند و به خوبي مي توانند نسبت به پديده ها و فعل و انفعالات رخ داده در منطقه و جهان شناخت داشته باشند . لذا شناخت که کافي باشد و اجرا هم خوب باشد موفقيت به وجود مي آيد . رمز موفقيعت دولت يازدهم در بيان و تأمين منافع از جانب ديپلمات هاي کشور اجرايي مي شود و بر منويات رهبري استوار است . اين است که دست اندر کاران با شناخت دقيق فعل و انفعالات امروز گام برمي دارند و مي توانند دور دست ها را ببينند .

... مردم ايران نسبت به سياست خارجي حساس هستند . به واقع نحوه اجرا و بيان حرفه اي سياست خارجي نقطه بسيار حساسي است . در حال حاضر نيز دولت کاري نکرده که باعث شود مردم حساس شوند و کنار دولت نباشند . اتفاقأ تلقي من اين است که مردم در کنار دولت هستند و اين حس بزرگي است که دولت به مدد اجراي درست استراتژي هاي تدوين شده در اختيار دارد .

... مردم ايران به دنبال منطق در سياست خارجي هستند و مي خواهند زبان به گفت گو ي ديپلمات هاي شان با خارجي ها منطق داشته باشد . اين موضوع از زمان حضرت امام خميني رحمه الله عليه مورد توجه بود . واقعأ اين کاري که آقاي ...انجام دادند و سخناني را در رابطه با پادشاه عربستان مطرح کردند خدمتي به آرمان هاي سياست خارجي نظام و اجراي موفق ديپلماسي نکرد . امروز بايد به اين سئوال پاسخ دهيم که با آين گفتار ها چگونه مي خواهيم اعتماد سازي کنيم ؟

در زمان حضرت امام موقعي که شهيد رجايي موضع  گرفت در برابر ميتران ، رئيس جمهور فرانسه ، امام به او تذکر داد  که  تو به عنوان نماينده رسمي حکومت بايد مصالح کشور را رعايت کني . نمي شود طوري رفتار کرد که با ادبيات رسمي تفاوت داشته باشد .

 سياست خارجي ما فراتر از مناسبات داخلي است و در جايي فراتر از آن براي تدوين سياست خارجي و دکترين تأمين منافع ملي تصميم سازي مي شود .در عين حال اجراي آن هم مهم تر از اصلاح طلبي و اصولگرايي است. توجه داشته باشيد که که در هر دو قالب اصلاح طلبي و اصولگرايي که البته به راست و چپ دهه هاي ابتدايي انقلاب هم تعبير مي شود اشتباهاتي داشته ايم . تصور من اين است که به صورت عملي بايد دولت را به عنوان مجري سياست خارجي بدانيم . اما اگر اين اجرا مبتني بر رفتار هاي پوپوليستي باشد و يک سري فعل و انفعالات منطق حکمراني خوب نداشته باشد به جاي تأمين منافع ملي تهديد امنيت ملي را به همراه دارد . ما در دولت  نهم و دهم رفتار هايي را ديديم که ماحصل آن انباني از تهديدهاي خارجي بود . سياست خارجي اگر حرفه اي اجراشود فارغ از اينکه افراد متعلق به کدام گروه سياسي باشند ، مي تواند موفق باشد .

هزينه فايده اجراي درست و غلط کاملأ مشخص است . نحوه اجراي استراتژي ما  در سياست خارجي به شکل صحيح از نتايجش مشخص مي شود . آنچه امروز در عيار سنجي مي بينيم کاهش فشار  خارجي است . امروز توان موقعيت بازدارنده ايران افزايش يافته است و ما درموازنه قدرت منطقه اي جايگاه خودمان را رفته رفته مجددأ به دست مي آوريم . ارزيابي اينکه ما دو سال قبل کجا بوديم و امسال کجا هستيم کار سختي نيست . دو سال قبل صحبت از افزايش تحريم ها و حمله نظامي بود . الان صحبت از رفع موانع مي شود و طرف مقابل ما به دنبال فضاي جديد است و به هويت ملت ايران احترام گذاشته مي شود . موضوع اصلأ پيچيده نيست . دو سال قبل تمام مجريان سياست خارجي به دنبال راه حل مي گشتند اما الآن راه حل وجود دارد وروي ميز است . در زمان تحويل دولت هشتم به نهم در موقعيت خوب منطقه اي و جهاني بوديم اما به فاصله چند ماه با قطعنامه شوراي امنيت مواجه شديم . در آن مقطع نتوانستيم با جامعه جهاني اعتمادسازي و نتوانستيم موقعيت مان را به کشور هاي مقابل تحميل کنيم .»

پس از مطالعه اين مطالب دوباره  به ديالوگ آن دو همسفرم فکر کردم و آرزو کردم اي کاش براي رسيدن به محل مورد نظرم ، آنها را ترک نمي کردم تا مي دانستم ادامه ديالوگ آنها چه شد ؟ آيا هردو به جمع بندي واحدي براي راهپيمايي 22 بهمن 1393 رسيدند يا خير !

اميد است  اين خاطره و اين مطالعه براي خوانندگان عزيز و محترم سايت " گروه سخن معلم " مفيد باشد .حالا مي روم تا شايد بتوانم  " منيت را درخود سرکوب کنم و به موضوعات با ديد ملي نگاه کنم .