نوروز اگرچه روز نو سال است، روز کهنۀ قرنهاست. پیری فرتوت است که سالی یک بار جامۀ جوانی می‌پوشد تا به شکرانۀ آنکه روزگاری چنین دراز به سر برده و با این‌همه دم‌سردی زمانه تاب آورده است، چند روزی شادی کند. از اینجاست که شکوه پیران و نشاط جوانان در اوست.
پیر نوروز یادها در سر دارد و از آن کرانۀ زمان می‌آید، از آنجا که نشانش پیدا نیست. در این راه دراز رنجها دیده و تلخیها چشیده است، اما هنوز شاد و امیدوار است. جامه‌های رنگ‌رنگ پوشیده است، اما از آن‌همه یک رنگ بیشتر آشکار نیست و آن رنگ ایران است. از روزی که پدران ما به این سرزمین آمدند و نام خانواده و نژاد خود را به آن دادند گویی سرنوشتی دشوار برای ایشان مقرر شده بود. تقدیر چنان بود که این قوم نگهبان فروغ ایزدی، یعنی دانش و فرهنگ باشد. میان جهان روشنی که فرهنگ و تمدن در آن پرورش می‌یافت و عالم تیرگی که در آن کین و ستیز می‌رویید سدّی شود. نیروی یزدان را از گزند اهریمن نگه دارد.
ایرانی بار گران این امانت را به دوش کشید. پیکاری بزرگ بود. در این پیکار روزگارها گذشت و داستان این زد و خورد افسانه شد و بر زبانها روان گشت، اما هنوز نبرد دوام داشت. پهلوان سالخورده شد، فرتوت شد، نیروی تنش سستی گرفت، اما دل و جانش جوان ماند. هنوز اهریمن از نهیب او بیمناک است، هنوز پهلوان دلیر و سهمگین است. این همان پهلوان است که هر سال جامۀ رنگ‌رنگ نوروز می‌پوشد و به یادگار روزگار جوانی شادی می‌کند.
کدام ملت دیگر را می‌شناسیم که به گذشتۀ خود، به تاریخ باستان خود، به آیین و آداب گذشتۀ خود بیش از این پای بند و وفادار باشد؟ این جشن نوروز که دو سه هزار سال است با همۀ آداب و رسوم در این سرزمین باقی و برقرار است ؛ مگر نشانی از ثبات و پایداری ایرانیان در نگه داشتن آیین ملی خود نیست؟
نوروز یکی از نشانه‌های ملیت ماست. نوروز یکی از روزهای تجلّی روح ایرانی است. نوروز برهان این دعوی است که ایران با همۀ سالخوردگی هنوز جوان و نیرومند است.در این روز دعا کنیم. همان دعا که سه هزار سال پیش از این زردشت کرد:
«منش بد شکست بیابد. منش نیک پیروز شود. دروغ شکست بیابد. راستی بر آن پیروز شود. خرداد و مرداد بر هر دو چیره شوند. اهریمن بدکنش ناتوان شود و رو به گریز نهد.»
و نوروز بر همۀ ایرانیان فرخنده و خرّم باشد.
- منبع: نوروز ، نشریۀ ایران‌نامه، زمستان ۱۳۶۱، شمارۀ ۲، صص ۱۴۳-۱۴۶
پی‌نوشت:
بیست و نهم اسفند ماه، زادروز زنده یاد دکتر پرویز ناتل خانلری، استاد عالی‌رتبه دانشگاه تهران - وزیر فرهنگ - ادیب و محقق خستگی ناپذیر ادبیات فاخر فارسی
( کانال گذشته چراغ راه آینده )
نظرات بینندگان
لعنت الله علی الجاهلین و الظّالمین والغاصبین و علی القوم الغاصبین
درود بر حکومت و دولت مهدی(عج) که شرط حضور در دولتش سنّ و سال نیست.
مرگ بر قانون نویسان مجلس شورای نیمه اسلامی.
سلام بر معلّمان شایسته و نفرین بر معلّمانی که شغل معلمی را حتی از طریق قانون، غصب کرده اند.
گدا باد خزانه ای که در برابر شایستگان حاضر و غایب، قانوناً متکبّر و متوهّم است و روزی رسان غاصبین است. هنگامی که پند و اندرز سودی ندهد، عذاب نزدیک، نزدیکتر باد.
درود بر علومی که در سینه هاست و نه در مقاله ای در دست غاصب یا اجنبی؛ درود بر علم که سن و سال ندارد.
نمیدانم چراشادروان استاد دکتر خانلری از صفت فرتوت برای نوروز استفاده کرده اند؟مگر فرتوت مترادف خرفتی و از کار افتادگی نیست؟درست است که عمر نوروز برابر تمدن بشری و بسیارکهن میباشد.اما ویژگی آن تکرار تازگی وماندگاری همیشه در گذر زمان میباشد.