اعتراضاتی که پس از درگذشت مظلومانه « مهسا امینی » در جامعه ایران رخ داد بیشتر از سوی نسل جوان ، دانشجویان و دانش آموزان است . نسلی که محصول همین نظامند بر مطلوب های نظام شوریده اند و بی محابا بر نفی سیاست های رسمی اصرار می کنند . از سوی دیگر چشم اندازی از تحول در سیاست های رسمی و پذیرش تکثر در مسائلی همچون حجاب هم دیده نمی شود .
بر مبنای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ، هدف تعلیم و تربیت کشور نیل به « حیات طیبه » است . سند فوق به عنوان مهم ترین سند رسمی نظام آموزش و پروش حیات طیبه را « وضع مطلوب زندگی بشر بر اساس نظام معیار ربوبی می داند که با انتخاب و التزام آگاهانه و اختیاری این نظام معیار در همین زندگی دنیایی و در جهت تعالی آن از سوی خداوند به انسان اعطا می شود و تحقق آن باعث دست یابی به غایت اصیل زندگی انسان ، یعنی قرب الی الله خواهد شد » .
نویسندگان سند فوق حیات طیبه را از آیه 97 سوره نحل برگرفته اند : « مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ » هرکس از مرد و زن کار نیکی انجام دهد و مومن باشدما او را با زندگانی نیکو زنده گردانیم و پاداش شان را بهتر از آنچه عمل می کرده اند می دهیم .
در آیه فوق از جانب خداوند به مومنان زن و مرد که عمل صالح انجام می دهند وعده زنده شدن با زندگی نیکو داده شده است .
ارتباط وعده فوق که از جانب خداوند حتی بر دوش پیامبران گذاشته نشده است با نظام آموزش و پرورش مشخص نیست .
در مورد حجاب نیز همین نگاه در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد .
« راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف » مصوب 4 / 5 / 1384 شورای عالی انقلاب فرهنگی از مهم ترین استنادهای مدافعین حجاب قانونی است .
مصوبه فوق در 47 بند راهبردهایی را برای گسترش فرهنگ عفاف بیان می نماید . در هیچ یک از بند های مصوبه فوق به اجبار در حجاب پرداخته نشده است و حتی با اجباری بودن حجاب مرزبندی می کند ولی به حقوق انسان ها برای انتخاب نوع پوشش نیز بی توجه است .
از منظر این سند حجاب یک الزام است که حتی تحقیق درمورد آن باید به اثبات آن برسد . این مصوبه حجاب را به عنوان یک امر وجودی و اخلاقی نمی نگرد بلکه بی حجابی باید محو گردد .
دو سند مهم که در مود حجاب و آموزش و پرورش مورد اشاره قرار گرفت با آنچه امروز در سطح خیابان ها و مدارس دیده می شود تفاوت اساسی دارد و به نظر می رسد به دو دلیل مهم هر دو سند فوق و سایر سند ها و قوانین مانند آن ها به شکست رسیده اند .
ذهنیت یکسان انگار :
دکتر بیژن عبدالکریمی با نگاهی دغدغه مندانه به آسیب شناسی نظام فرهنگی و فکری و درمان آن تاکید می کند :
« مادام که روحانیت شیعه در چارچوب تفکر تئولوژیک و کلامی باقی بماند ، نخواهد توانست با مخاطبان غیرمسلمان و غیر شیعی خود حتی با قشر عظیمی از طبقات متوسط و بالای اجتماعی جوامع مسلمانی چون ایران که تحت تاثیر عقلانیت و سکولاریسم جدید ، بسیاری از باورهای اسلامی و شیعی را مورد شک و تردید قرارداده اند ، به خصوص با با جوانان ارتباط فکر ی و مفهومی برقرار کند» . (آینده روحانیت و جهان معاصر ، بیژن عبدلکریمی ،نشر نقد فرهنگ ، چ سوم ،1400،صص 66 و 67)
وی در ادامه روحانیت ر ا به یک تغییر شیفت پارادایمی فرا می خواند تا « از یک رویکرد محدود قومی و تئولوژیک ( کلامی ) به یک رویکرد فلسفی و حکمی مبادرت ورزد تا برایش امکان دیالوگ و ایجاد ارتباط با غیرمسلمانان و غیر شیعیان و نیز با جریان سکولاریسمی که در جوامع مسلمان به شدت نیرو گرفته است فراهم شود» . ( همان 67)
معضلی که دکتر عبدالکریمی به آن اشاره می کند در هر دو سند تحول آموزش و پرورش و راهبردهای گسترش فرهنگ حجاب و عفاف مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و سیاستگذاری فرهنگی کشور مشاهده می گردد.
رویکرد قومی و کلامی ؛ مجموعه سیاست های فرهنگی و آموزشی کشور را از هر نوع فهم تحولات عمیق اجتماعی و فرهنگی بازداشته است . همین باعث شده تا توان برقراری دیالوگ با نسل جدید جامعه ایران وجود نداشته و راه بر هر نوع پذیرش تکثر بسته شود .
جدال حق و شرع :
انقلاب اسلامی ایران انقلابی برخاسته از رویکردی نو به دینداری بود ولی پس از انقلاب و به شریعت محوری محدود شد . همین نگاه شریعت محور منجر به جدال های متفاوتی در عرصه جامعه شده است . دانش آموزانی که باید بر اساس برنامه های آموزشی و پرورش به حیات طیبه برسند خواسته هایی متضاد با سیاست های رسمی دارند .
در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی حتی زنان بی حجاب مشارکت داشتند ولی با نگرش شریعت محور حجاب اجباری بر حقوق شهروندی غلبه کرد و تلاش شد بدن ها در چارچوب شرع تنظیم شوند . این رویکرد در سطح جامعه سال هاست که با چالش روب رو شده است .
رویکرد فوق به دلیل ناتوانی در حل مسئله در پس اخلاق گرایی پنهان می گردد تا با یکی کردن حجاب و اخلاق مشکل بنیادین خود را بپوشاند و نوعی ادبیات اخلاقی تولید نماید . عدم برقراری تناسب بین حق و شرع موجب می گردد سخنگویان این جریان از مسئله ای مثل حجاب به عنوان یک امر شرعی و لازم الاجرا دفاع کنند و به ناچار به تئوریزه کردن اندیشه هایی آپارتایدی مانند محروم کردن بی حجابان از برخی حقوق اجتماعی رو آورند.
ذهنیت یکسان انگار که در مواردی همچون سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد حجاب وجود دارد نسبتی با تحولات اجتماعی و فرهنگی و تغییرات نسل جدید ندارد و جایگاهی نیز برای حق انتخاب انسان ها باقی نمی گذارد . در برابر این ذهنیت یکسان انگار که به حق انسانی بی توجه است نسلی قرار دارد که برخلاف تعلیمات رسمی زندگی می کند و خواهان تحول در آن می باشد . نسلی که رویکرد سنتی و رسمی به دینداری را نمی پذیرد .
مولانا در دفتر اول مثنوی معنوی نتیجه عکس دادن داروها برای درمان بیمار را این گونه توصیف می کند :
از قضا سرکنگبین صفرا فزود
روغن بادام گرمی می نمود
از هلیله قبض شد اطلاق رفت
آب آتش را مدد شد همچو نفت
دو بیت فوق تمثیلی بر شرایط فرهنگی امروز جامعه ایران است .
دانش آموزانی که باید بر اساس برنامه های آموزشی و پرورش به حیات طیبه برسند خواسته هایی متضاد با سیاست های رسمی دارند . همان طور که سیاست هایی که باید به گسترش فرهنگ حجاب می رسید منجر به نارضایتی عمومی شده است .
سیاست های فرهنگی و آموزشی کشور به دلیل ذهنیت یکسان انگار و بی توجه به تکثر ، عدم پذیرش حقوق شهروندی و برقراری تناسب میان شرع و حق همچون سرکنگبین هایی بوده اند که صفرا افزوده اند و چاره ای جز پذیرش شکست آن ها نیست .
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
سلام به دولت مهدی(عج) که در آن شایسته سالاری، شرط سنّی ندارد و این شرط، غصبی را به وجود نمی آورد
1-اصل و اساس کار پیامبران همواره بر تبلیغ و اختیار انسان بوده است نه بر اساس اجبار.(لکم دینکم ولی دین).
2-اساس کار مبلغین و آمرین و ناهیان در یک شریعت و ایضا در عمل تربیتی، بر اساس جاذبه بوده است و نه دافعه.با ادلهء متقن و براهین مستحکم.(قل هاتوا برهانکم)
3-عمل به قوانین شریعت جزء ضروریات بوده است اما نه جزء جبریات.(برای کنترل اجتماعی بر اساس وحیانی گری و اصل مسئله توحید).
4-تمام ادیان الهی اند و در جهت تحقق حیات طیبه گام نهاده اند و این مسئله صرفا در اسلام نیست.
با توجه به اینکه فرض محال که محال نیست: حال اگر با توجه به اجباری بودن مثلا حجاب یا نماز یا امر دیگری ،عده ای از آن دین بر گردند و به آئینی بگروند که اجباری در این موارد نیست، دنباله دارد...
آنوقت حاکمانشان بر چه کسی حکومت خواهند کرد و کدام قانونشان را خواهند توانست ،تحمیل کنند؟؟.در تاریخ چنین اتفاقاتی زیاد افتاده است.فاعتبروا یا اولوالابصار. علت ریزشهای امروز را باید در عدم درایت و تدبیر مسئولان اجرایی ای دانست که خواسته یا ناخواسته ،بد گزینش شده اند.چه آن مامور باتوم بدستی باشد که نمی داند باتومش برای چه موقعیتی است و چه آن خطیبی که بلندگو را ابزاری برای اشاعه تفکرات تند روانهء خویش می داند.
و اما چرا گفته شده است :"فرزند زمانهء خویش باش"؟هر زمانی فرهنگ خاص خویش را می طلبد روزی ادریس و روزی موسی و روزی عیسی و روزی دیگر محمد(علیهم صلوات الله) و روزی دیگر و دیگر و دیگر....این روزها و ازمنه ها خواهد آمد و امروز همان روزی دیگر است که حاکمان باید اندیشه کنند و لزوما تغییر موضع ،همان تدبیر به روز شده ای است که از سقوط جامعه و عدم کنترل اجتماعی جلوگیری می کند.
فرهنگ نظامی؟ یا سیاسی؟ یا اقتدار؟ یا امنیتی و حاکمیتی؟
۴۳ سال است که هیچ جز فرهنگ
دیده نشده است یا اگر مطرح شده آمیخته به حب و بغض حکومتی
بوده است. هر چه هست فقط فرهنگ عمومی است آن هم با زور
کسانی که می فهمند، می اندیشند، می سوزند و وجدان جمعی دارند.
مابقی اجزای فرهنگ یعنی ارزش ها و هنجارها، دانش، باورها، آداب و رسوم، هنر، عادات و توانایی ها
یا دیده نشده است و یا مخدوش گردیده است.
واژه فرهنگ بسیار عمیق تر از برداشت ظاهری یا تک بُعدی است.
مستاصلی امروز جامعه و ملت ما عموما از ضعف ساختار فرهنگی است در تمامی وجوه آن.
رنگ پوست مابین نژاد سفید و سیاه
اطلاق می شود. هضم چگونگی تعمیم این واژه به بی حجاب یا بدحجاب، دشوار است.
نقطه چین را با شعور خود پر نمایید.
نه با ناموس و غیرت یک طرفه.
درست است که آپارتاید درمورد رنگ پوست بوده است ولی محروم کردن افراد به دلیل نوع پوشش یا عقیده چه اسمی دارد؟
فقط سکوتش در دوران صیدلو و کار با ایشون ابهام برانگیز بود